बौ मोहनबहादुर अमात्य व मां उमादेवी अमात्यया कोखं मोक्षबहादुर अमात्यया जन्म ने.सं १०६८ इ येँया तःधं चुक वंघलय् जूगु खः । थ्वय्‌कः नेपालभाषाया छम्ह कवि नापं संस्कृति विषयया च्वमि नं खः । सफूया रुपय् थ्वय्‌कःया छंगु हे नामय् चिनाखँ मुना सफू व तिकि तिकि नांगु हाइकु मुना सफू पिदंगु दु । अथेहे थ्वय्‌कलं जनबाहाःद्यया बाखं नांगु बाखं सफू नं पिकयादीगु दुसा आकाश भैरबनाथ स्मारिकाया नं सम्पादन यानादीगु दु ।

धरानय् नेपालभाषाया नापं समाजसेवाःया ख्यलय् ज्या यानादीम्ह भाजु मोतीराज ताम्राकारया जन्म बि.सं.१९८५ भाद्र ५ गते जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां मोहनमाया व बाःया नां मणिराज ताम्राकार खः । महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसया संचालक, शिक्षा सदन मा.वि. नीस्वनेगुलिइ मू भूमिका म्हितादीम्ह वय्‌कः लिपा वडा नं ३ या वडा अध्यक्ष जुयाः करीव नीदँ सेवा यानादिल । वय्‌कलं धरानया बुद्ध बिहारय् चैत्य दयेकादिलसा धरानया झीगु समाजयात स्थायी रुप बीत जग्गा प्राप्तिया निंतिं तःधंगु भूमिका म्हितादिल । वय्‌कः बि.सं.२०६१ पौष महिनाय् दिवंगत जुयादीगु खः ।

मां ज्ञानलक्ष्मी व बौ द्रव्यधरया कोखं ने.सं १०२९ येँया तुंछेँ त्वालय् जन्म जूम्ह मोतिलक्ष्मी उपासिका साहित्य जगतय् एम.लक्ष्मी, श्रीमति मोतिलक्ष्मी, सुश्री मोतिलक्ष्मी, मोतिलक्ष्मी उपासिका आदि नामं थःत म्हसीकादीम्ह स्रष्टा खः । निबन्ध, प्रबन्ध, बाखं व कविताया ख्यलय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह मोतिलक्ष्मीयात नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् अप्वः थें निबन्धकार कथं म्हसीकेगु याः । ने.सं १०६८ इ वय्‌कःया तत्कालिन धर्मदूत पत्रिकाय् जन्म नांगु निबन्ध पिदन । थनंनिसें वय्‌कःया च्वसा थ्व ख्यलय् न्ह्याःगु खः । मोतिमाः (ने.सं १०७८), संघ (ने.सं १०८०), धौबजि ने.सं १११८) थ्वय्‌कःया पिदंगु निबन्ध /प्रबन्धया सफू खः । मोतिलक्ष्मी नेपालभाषाया छम्ह न्हापांम्ह मिसा निबन्धकार जक मखसे छम्ह प्रौढ गद्यकार नं खः । थ्वय्‌कःया गद्ययात नेपालभाषाय् धार्मिक गद्य व वैयक्तिक अनुभूतिमूलक गद्यया सेतु कथं कयातःगु दु । बौद्धधर्म व बौद्ध दर्शनया यथेष्ठ प्रभाव थ्वय्‌कःया निबन्धय् खनेदुसां थ्वय्‌कलं धार्मिक अन्ध परम्परायात मिखा तिस्सिनाः पालन यायेगु पलेसा आत्मचेतना खंगु व स्वअनुभूतिं प्राप्तगु ज्ञानयात थःगु निबन्धय् प्वंकेगु यानादीगु दु ।

मोतिलक्ष्मीं ल्हाः न्ह्याकादीगु मेगु विधा बाखं खः । थ्वय्‌कः नेपालभाषाय् आधुनिक बाखंया अभियन्ता जक मखसे नेपालभाषाया न्हापांम्ह न्हू बाखं (Modern short story) च्वमि नं खः । थ्वय्‌कःया ने.सं. १०६४स धर्मदूत पत्रिकाय् पिदंगु लँ बाखं नेपालभाषाया हे न्हापांगु न्हूबाखं जूगु दु । थ्व बाखं सिबें न्ह्यः वय्‌कयाः तत्कालिन शारदा पत्रिकाय् नं नेपाली भाषां निपु बाखं पिदने धुंकूगु खः । मोतिलक्ष्मी नेवाः सामाजिक परिवेशय् ब्वलंम्ह सुधारवादी युगया छम्ह स्रष्टा खः । थ्वहे कथं थ्वय्‌कःया बाखनय् सामाजिक कुरीति, कुसंस्कार, बालबिवाह, बहुविवाह, लैंगिक विभेद आदि प्रति विद्रोह, मिसा स्वतन्त्रता, मिसा शिक्षाप्रति आग्रह दु । तर थथे खया नं मोतिलक्ष्मी मिसापिंत अधिकारया निंतिं जक सचेत याइम्ह मखु उमिगु दायित्व बोध नं याकीम्ह स्रष्टा खः ।

मोतिलक्ष्मी नेपालभाषा साहित्यिक ख्यलय् न्हापां तत्कालीन धर्मदूत पत्रिकाय् चित्तपंछि (ने.सं १०६३) नांगु कविता पिकयाः कवयित्री कथं पिलूझाःम्ह स्रष्टा खःसा थ्वय्‌कःया कविता संग्रह चखुंचिया सर्वय् (ने.सं १११३) धाःसा आपालं लिपा हे जक पिदन । थः समकालिन मेपिं कविपिनिगु कविताय् थें थ्वय्‌कःया कविताय् नं स्वच्छन्दवादी रहस्यवादी प्रवृति हे हावि जूगु दु । विरह वेदना, मतिना, प्रकृति थ्वय्‌कःया काव्यया मूलभूत विषय जूगु दु ।

मोतिलक्ष्मीं साहित्य सिर्जना यानाः प्रत्यक्षरुपं नेपालभाषाया निंतिं गुलि ज्या यानादीगु खः व स्वयाः नं अप्वः अप्रत्यक्ष रुपं नेपालभाषाया निंतिं ज्या यानादीगु दु । वि.सं १९९७ सालय् चित्तधर लगायत नेपालभाषाया कविपिं जेलय् लाःबलय् जेलय् लाःपिं च्वमिपिंत सफू थ्यंकेगु, दाजु चित्तधर हृदयं जेलय् च्वयातःगु सफूया पाण्डुलिपियात छेँय् हयाः सारे यानाः सुरक्षित यानातयेगु, अथे हे कलाः मदुम्ह दाजु चित्तधर अचाकलिं गायाः सनेमफुसेंलि वय्‌कःयात माःगु तक सुसाःकुसाः यायेगुया नापं नेपालभाषाया परिषद्या कोषाध्यक्ष जुयाः परिषद्यात कःघायेगु ज्या यानादिल । थथे चित्तधर हृदययात महाकवि चित्तधर धकाः धस्वाकेगुली मोतिलक्ष्मीया देन म्हो मजू । अथेहे तःदँ तक नेपालभाषा मिसा पुचःया नकिं जुयाः मिसा तःकेहेँपिंत नं भाषिक साहित्यिक ज्याय् न्ह्यज्याकादिल । दाजुया इच्छाकथं थःपिं च्वनाच्वंगु छेँ थःपिं लिपा नेपालभाषा परिषद्यात च्वयाबीगु ज्या यानादिल ।

मोतिलक्ष्मीया थज्याःगु योगदानयात कदर यानाः थीथी संस्थां थीथी उपाधि देछायेगु व हनेगु याःगु दुसा नेपालभाषा परिषद्ं वय्‌कःया ८० दँ बुन्हि तःजिक हंगु दु । अथेहे वय्‌कःया नामं मोतिलक्ष्मी सिरपाः स्थापना याःगु दु।

मोतिलक्ष्मी शाक्य ने.सं.१०६८ गुंलागा ३० कुन्हु येँया लगंत्वालय मां लक्ष्मीमाया शाक्य व अबुजु मोतिरत्न शाक्यया म्ह्याय्‌मचा जुयाः जन्म जूगु खः। नेपालभाषा साहित्यया थीथी विधाय् च्वसा न्ह्याकादीसां थ्वय्‌कःयात मूलत बाखंच्वमि कथं म्हसीकेगु याः । मोतिलक्ष्मी शाक्य विशेष यानाः घटनायात स्वयां पात्रतय्‌गु वाह्य कृयाकलाप व उमिगु नुगः दुनेया शूक्ष्म विश्लेषण यानाः बाखं च्वयादीम्ह बाखं च्वमि खः । मिखाय् लुइगु दृष्य चित्रण यायेगुली वय्‌कः तसकं जाः । विद्यार्थी जीवनय् बाखं च्वयाः आपालं सिरपाः त्याकादीधुंकूम्ह वय्‌कःया स्वंगू बाखं मुना सफू मत जलय् (ने.सं ११०२), मतिनाया जलय् (ने.सं ११३०) व तिमिलाया जलय् (ने.सं ११३८) पिदंगु दु । लिपांगु इलय् वयकलं प्रबन्ध ख्यलय् ल्हाः न्ह्याकादिसें जिं खनाथें लगंत्वाः व लगंत्वाःया ल्हासा नेवाः (ने.सं ११३५), झीगु तिसा, कासा व भ्वय्कासा (ने.सं ११३६), नेपालभाषाया भाषा सन्हू (ने.सं ११४०), झीगु नेवाः संस्कार व संस्कृतिया धुकूपिकू (ने.सं ११४२ पिथनाः थःगु साहित्यया लागा तब्याका यंकादीगु दु । थ्वय्‌कःयात जरिमैँया साखः लुमन्ति सिरपाः (ने.सं ११३३) व पूर्णहिरा सिरपाः (ने.सं ११३८) आदि पाखें हनेज्या यायेधुंकूगु दु । वय्‌कःया प्रवन्ध सफूतसें झीगु तनावनेत्यंगु भाषा, कला संस्कृतियात ल्यंका तयेगुलिइ मूवंगु भूमिका म्हिती धयागु विश्वास यायेफु । वय्‌कलं सफू च्वयेगु बाहेक गुरुवर पूर्ण वैद्यया ज्याःजंक्वया लुमन्ति व पूर्ण वैद्यका अप्रकाशित रचनाहरूया सहलेखन व सहसम्पादन नं यानादीगु दु।

शिक्षा व मातृभाषाप्रेमी मोतिलानी ताम्रकारया जन्म ने.सं १०३९ य् अबु बुद्धरत्न स्थापित व मां पुतली स्थापितया कोखं येँया मखंत्वालय् जूगु खः । शिक्षाप्रति मन क्वसाःम्ह मोतिलानीं उदाय् समुदायय् मिसामचात ब्वनेकुथी वनाः ब्वंवनेगु हे चलन मदुगु इलय् तत्कालीन बसन्तपुरय् शहिद शुक्रराज शास्त्रीया केहेँ मय्‌जु चन्द्रकान्तादेवीं ब्वंकीगु कन्या पाठशालय् वनाः च्वये ब्वनेगु सयेकादिल । इहिपाः लिपा थःम्हं बांलाक ब्वनेमखंसां थः मचाखाचापिंत बांलाक ब्वंकेगु जक यानादीगु मखसे नेपालभाषा विषय कयाः ब्वनीपिं विद्यार्थीपिंत हःपाः बीगु निंतिं ने.सं. १११९ य् मोतिलानी सिरपाः स्वनादिल । थ्व सिरपाः एस.एल.सी, आइ.ए, बी.ए व एम.ए. तगिमय् नेपालभाषा विषयलय् दकलय् अप्वः ल्याः हयाः पास जूपिं प्यम्ह विद्यार्थीपिंत दँय्‌दसं बीगु सिरपाः खः ।

मोतिलानि सिरपाः लःल्हायेगु निंतिं छगू अलग्ग हे मोतिलानि सिरपाः कमिति स्वनातःगु दुसा सिरपाःया नितिं छगू अलग हे अक्षयकोषया व्यवस्था यानातःगु दु । स्थापनाकालय् प्रत्येक तगिंयात रु.५०००/ (न्याद्वः) तकाया सिरपाः बीगु यानातःगुली आः सिरपाःया रकम ई कथं अप्वयेका यंकूगु दु । थ्व सिरपाः थौंतक मदिक्क न्ह्यानाच्वंगु दु । अथेहे मय्‌जु मोतिलानीं नेपालभाषाया थीथी संस्था गथे— जगतसुन्दर ब्वनेकुथि, च्वसापासा, आशा सफूकुथि आदियात नं थम्हं फुगु आर्थिक ग्वाहालि यानादीगु दु ।

मोतिलाल शिल्पकला प्रस्तरकला, काष्ठकलाय् छम्ह ज्वः मदुम्ह कलाकार, उद्योगपति, समाजसेवी तथा वाद्यगुरु खः । वय्कःया जन्म यलया जोम्बहालय् बौ स्व. मोहनलाल शिल्पकार व मां हरिमाया शिल्पकारया कोखं ने.सं. १०५५ सिल्लाथ्वः दसमि, मंगलबारकुन्हु जूगु खः । अबुजु स्व. मोहनलाल शिल्पकारया कलाया हःपाःकथं ने.सं. १०७२ दँनिसें कलाकारिता ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः । न्ह्यथने बहःगु कृति—
१) बि.सं.२०१३ सालय् तात्कालिन जुजु श्री ५ महेन्द्रया राज्यभिषेकया लसताय् थी थी राष्ट्र प्रमुख, प्रधानमन्त्री व विदेशी प्रतिनिधि मण्डलतय्गु निंतिं द्यछा स्वरुप हस्तिहार व काष्ठकलाया थी थी हलंज्वलं निर्माण २) बि.सं. २०२२ सालय् छाउनी स्थित महेन्द्र संग्रहालय कलात्मक सिँया लुखा, झ्याः, तुनांसिँ नापं भवनयात माःगु सकतां सिँया सामान निर्माण ३) बि.सं. २०११–२०२६ सालतक नारायणहिति राजदरवारय् कलात्मक सिँया लुखा, झ्याः, तिकिझ्याःत निर्माण ४) यल लाय्कू दरवारया सुन्दरीचुक, मूचुकया तुनांसिँ, लुखाः, लुँझ्याःया च्वय्पाखे च्वंगु तिकिझ्याः, केशब नारायण चुकया कलात्मक झ्याः मर्मत व निर्माण ५) यँेया कमलादी च्वंगु तात्कालिन रोयल नेपाल एकेडेमिया निंतिं कलात्मक झ्याः व लुखात निर्माण ६) यँेया हनुमानध्वाखा व लाय्कू क्षेत्रया कलात्मक लुखा, झ्याः निर्माण व मर्मत ७) ख्वपया दतात्रय मठ व देगलय् युनेस्को पाखेंया योजनाय् काष्ठकलाया लुखा व झ्याः निर्माण ८) पशुपति क्षेत्रय् दुगु वेद बिद्याश्रम भवनय् काष्ठकलाया झ्याः, लुखाः व थी थी वेदया मूर्ति निर्माण ९) सिंहदरवार स्थित परराष्ट्र मन्त्रालयया न्हूगु हलय् निखें नं मूर्ति तयाः पार्टिशन निर्माण १०) जनकपुरया राम जानकि मण्डपय् कलात्मक झ्याः, लुखा व मूर्ति निर्माण ११) चौताराय् नेपाली शैलीया दयेकुगुलि कलात्मक तिकिझ्याः, तोरण व तुनाःसिँ निर्माण १२) गोरखा स्थित मनकामनाया देगलय् साधा तुनांसिँ तयातःगुलि अष्टमातृकाया मूर्ति तयाः तुनांसिँ निर्माण १३) बि.सं. २०३० सालय् तात्कालिन जुजु श्री ५ वीरेन्द्रया राज्यभिषेकय् येँया तिंख्यलय् मन्दिरया स्वरुप मन्दः निर्माण, थौकन्हय् गोदावरीया पार्कय् तयातःगु दु । ब्वज्या— १) ललितपुर कला प्रदर्शनी २००८ २) नेपाल हस्तकला प्रदर्शनी २०२९ ३) कल्याण तथा सुरक्षा समिति पाखेंया मेला २०३१ ४) शुभ जन्मोत्सवया लसताय् पाटन औद्योगिक मेला २०३३ ५) शुभ जन्मोत्सवया लसताय् पाटन औद्योगिक मेला २०३६ ६) औद्योगिक प्रदर्शनी २०३६ पाटन औद्योगिक मेला २०३८ ७) नेपाल हस्तकला प्रदर्शनी २०३८ ८) औद्योगिक प्रदर्शनी भृकुटी मण्डप २०३९ ब्यापार प्रवद्र्धन पाखेंया औद्योगिक प्रदर्शनी, होटल शंकर २०४१ ब्यापार प्रवद्र्धन पाखेंया औद्योगिक प्रदर्शनी, होटल एभरेष्ट । अथे हे वय्कलं यलय् न्यकूजात्रा ब्यवस्थापन समितिया पुलांम्ह नायः तथा बाद्यगुरुया म्हसीकाकथं स्वरलिपि सहितगु न्यकूजात्रा चले यायेगु निंतिं धाःबाजं, नौ बाजा व मेयागु शब्द व बोल नांयागु सपूm च्वयाः पिथना दिल । बौद्ध परियत्ति शिक्षायात थपू याये निंतिं सपूm प्रकाशन व निःशुल्क वितरण । नेपाः दुनेया थी थी बौद्ध विहार निर्माणय् ग्वहालि व विहारय् स्थापना यायेया निंतिं आपालं बुद्धमूर्ति दान ।

नांदंम्ह समाजसेवी मय्‌जु मोतिशान्ति शाक्यया जन्म ने.सं १०७५स मां ज्ञानदेवी स्थापित तथा अबु मणिरत्न शाक्यया कोखं येँया भोटाहिति त्वालय् जूगु खः । समाजसेवा तथा साहित्यय् थ्वय्‌कःया जीवनया निगू आयाम खः ।

मचांनिसें थःगु भाषा साहित्यपाखे मन क्वसाःम्ह मोतिशान्ति तत्कालिन अन्तर हाइस्कुल साहित्य सम्मेलन, अन्तर कलेज न्ह्यसः लिसः कासाय् ब्वति कयाः थीथी सिरपाः व पदक त्याकादीम्ह मय्‌जु खः । थ्वय्‌कःया न्हापां सार्वजनिक जूगु च्वसु खः जि ला छपाः भुतुमाली गुगु कवितायात अन्तरकलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् द्वितीय पुरस्कार प्राप्त जूगु खः । इहिपाः लिपा छुं ईया नितिं थ्वय्‌कलं थःगु च्वसा दिकादीसां लिपा हानं थःगु सिर्जनशील प्रतिभायात उजागर यानादिल ।

नेपाली व नेपालभाषां नं उलि हे च्वयेगु यानादीम्ह थ्वय्‌कःया मू लेखन विधा कविता व बाखं खः । थ्वय्‌कःया बाखं, कविता, हाइकु, मुक्तक थीथी पत्रिकाय् पिदंगु दुसा थीथी साहित्यक कार्यक्रमय् प्रस्तुत जूगु दु । थःगु अनुभुतियात कविता, बाखंपाखें प्वंकेगु जक मखु मेपिंत नं थःगु नुगःखँ पुंकाबीफुगु थ्वय्‌कःया सिर्जनाया विशेषता खः । लँजुवाः, मां जुइ यःसा, म्वाय् न्हिला थ्वय्‌कया चर्चित कविता खःसा सुभाय्, उर्जा, कोरोना थ्वय्‌कःया लोकंह्वाःगु बाखंत खः । थ्वय्‌कः आँखादान समाजया सल्लाहकार नेपालभाषा मिसा खलः येँया आजिवन सदस्य, मांभाय् खलः यलया सल्लाहकार, नेपालभाषा मंकां: खलः यलया दुजः आदि जुयाः समाजसेवी कथं जक मखु भाषिक अभियन्ता कथं नं थःत म्हसीके बियादीगु दु ।

स्व. मोतीकाजी शाक्यया उपनां जोगरत्न खः । वय्कः धातुकलाया छम्ह ज्वःमदुम्ह कलाकारया जन्म ने.सं.१०३४ युगादि नःमिखुन्हु जूगु खः । वय्कःया अबुजु दानरत्न शाक्य खःसा वय्कःया स्व. कका मोतीकाजी शाक्यया हःपाःकथं ने.सं.१०४९ निसें कलाकारिता ख्यलय् ज्या न्ह्याकादीगु खः । वय्कःया कलाया बिषेशता धयागु लँु, वहः, सिजः, ली, नँया उत्कृष्ट कलाकृति दयेकेगु व कतां कियेगु खः । कला सृजनाया ब्वज्या— १) कृषि तथा शिल्पकला प्रदर्शनी कालिम्पोङ भारत २) घरेलु कला प्रदर्शनी, येँ ३) नेपाल हस्तकला, येँ ४) एसिया ७२ मेला नयाँ दिल्ली ५) राष्ट्रिय कला प्रदर्शनी, येँ । न्ह्यथने बहःगु कृति— श्री ५ त्रिभुवनया ख्वाःपाः अंकित रु १ दबल व छम्वहःया बुत्ता कियाः मोडल दाइस निर्माण । २) नेपालय् सर्वप्रथम फुकं सरकारी थी थी तहया जागिरदारतय्गु निंतिं सरकारी बाय्ज निर्माण । ३) नेपालय् सर्वप्रथम न्हाय्कंया सोकेशय् स्वयम्भू व पशुपतिया देगः निर्माण । ४) भारतया पश्चिम बंगालया तात्कालिन राज्यपाल सुश्री पद्मजा नाइडुया गभर्नस कप निर्माण, थुगु कप दार्जलिङ जिल्लाब्यापी सव डिभिजन कासाय् छ्यलेगु परम्परा दु । सिरपाः— १) श्री ५ त्रिभुवनया मुहार अंकित रु १ व ५० गः म्वहः मोडलया निंतिं तेस्रो पुरस्कार (२००९) २) कालिम्पोङ भारतय् जूगु प्रदर्शनीइ मेटल वर्कय् प्रथम पुरस्कार प्राप्त (२०१४) ३) नेपाल हस्तकला प्रदर्शनी सान्त्वना पुरस्कार (२०४२) ४) विश्व हिन्दू सम्मेलनय् जूगु कला प्रदर्शनी सान्त्वना पुरस्कार (२०४४)

येँ, ध्वाखाबहाःया भाजु मोतीराजाया जन्म सन् १९४७ स जूगु खः । भारतया मराठावाडा विश्वविद्यालयपाखें चिकित्साशास्त्रय् स्नातक यानावःम्ह थ्वय्कः नांदंम्ह कार्डोलोजिष्ट खः । छातिया ल्वय् उपचारया ख्यलय् अतिकं विशिष्टता दुम्ह थ्वय्कःपाखें थुगु ख्यलय् आपालं शोध च्वसुत च्वयाः पिथना दीगु दु ।

नेपालभाषाया कविता व विविध च्वसू च्वयादीम्ह भाजु मोहन दुवालया जन्म वि.सं. २००६ जेठ २० गते भ्वँत, काभ्रेय् जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां खिल कुमारी दुवाल व बौया नां गणेशबहादुर दुवाल खः । भ्वँतय् च्वनाः वय्‌कलं नेपालभाषा व खस् नेपाली भाषाया साहित्यय् मदिक्क अथक योगदान यानादीगु दु ।

२०२० सालपाखे भ्वँतय् मचाः पुचः स्वनाः ल्हांतच्वया–पौ पिथनेगु अभियानया वय्‌कः अभियानकर्ता खः । अबलय् हे वय्‌कलं थःगु सम्पादनय् ल्हातंच्वयापौ फसंपुगु लप्ते पिकयादिल । रेडियो नेपालं जीवन दबू ज्याझ्वः लिकाःगुया विरुद्धय् येँ जूगु आन्दोलनय् सक्रिय सहभागी जुयादिलसा भ्वँतय् वय्‌कलं थुकिया विरुद्ध कार्यक्रमया संयोजक व अभियानकर्ता जुयाः ज्या यानादिल ।

वय्‌कलं छुं दँ काभ्रे बहुमुखी क्याम्पसय् नेपालभाषाया प्रशिक्षक जुयाः नेपालभाषा ब्वंकेगु ज्या नं यानादिल । वय्‌कःया नेपालभाषाय् प्रकाशित कृति थुकथं दु— चुलिजाःगु स्वां (चिनाखँ मुना–२०२३), जः=जीवन, जीवन=जः (चिनाखँ मुना–२०५९), जि न्हाय्‌कं :

न्हाय्‌कंया दुने जि (विविध–२०७९) । वय्‌कलं खस् नेपाली भासं नीच्यागू सफू च्वयाः पिकयादीगु दु । अथेहे वय्‌कलं सम्पादन यानादीगु नेपालभाषाया पत्रिका, सफू थुकथं जुल –सः (काभ्रे बहुमुखी क्याम्पसया दँपौ), झी नेवाः (दँपौ)–११२८, मत/अभिमत (खण्ड ३–२०५४) । वय्‌कलं खस् नेपालीभाषं सम्पादन यानाः पिकया वयाच्वनादीगु जनमत लय्‌पौया ल्याः ११६ यात नेपालभाषा साहित्य ल्याःया रुपय् बि.सं.२०६३ इ पिकयादीगु खः ।

भाजु मोहन दुवाल भ्वँतय् गठन जुगू नेपालभाषा मंकाः खलःलगायत फुक्कं धयाथें नेपालभाषाया संगठन, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू जिल्ला कचाः व केन्द्रीय समिति लिसें दलुचा व पलिस्था पत्रिकाया सल्लाहकार खः । सुकुन्दाया संरक्षक खः । अथेहे वय्‌कः तःगू हे संघ संस्थाया जीवंकाछि दुजः जुयादीगु दु ।

भाजु मोहन दुवालया भाषा व साहित्यय् सक्रियता व योगदानया कदर यासें वय्‌कःयात सक्वय् २०२० सालपाखें महाकवि गिरिजाप्रसाद जोशीं भाग्योदय मा.वि सम्मान यानादीगु खः । अथेहे वय्‌कःयात कुमारी प्रकाशन व ईलोहं प्रकाशनया नःलि वाःपौ पाखें नं सम्मान याःगु जुल । वय्‌कःयात नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू पाखें सत्यमोहन जोशी सिरपाः देछाःगु जुल ।