लक्ष्मण पलिखेल छम्ह म्येहालामिलिसें म्ये च्वमि व लय्चिनामि नं खः । थ्वय्कःया जन्म ने.सं. १०९२ यंलागाः चौथि, मंगलबारखुन्हु ख्वपया इनाच्व त्वालय् जूगु खः । थ्वय्कःया अबु राधाकृष्ण पलिखेल व मां सानुबैनी पलिखेल खः । थ्वय्कःया इहिपाः ने.सं. ११२३ थिंलाथ्वः नःमि, सुक्रबारखुन्हु निभाः पलिखेललिसें जूगु खःसा थ्वय्कःपिनि निम्ह काय्पिं दु ।
ने.सं. १११० निसें संगीत ख्यलय् दुहां झाःम्ह थ्वय्कलं सुमन सचिन, राजेश हाडा, नगेन्द्र हाडा, उस्ताद भोला जोशी, गुरुदेव कामत व चन्द्रराज शर्मापाखें संगीत शिक्षा कयादीगु खः । थ्वय्कलं थःगु जीबनय् दकलय् न्हापां दबुली हालादीगु म्ये अमर सागरया च्वसाय् अले राजेश हाडाया लसय् ‘छंगु निंतिं थ्व मिखां ख्वबितक नं हाल’ खः । थ्वय्कःया अतिकं लोकंह्वाःगु म्येत ‘महितालं याये मछाःगु’, ‘छंगु निंतिं थ्व मिखां’, ‘हलिमय् नांदंगु ख्वप देय्’ खः । उकी मध्यय् नं लता बज्राचार्यलिसे हालादीगु ‘स्वःलिसे छ जितः छाय् बांलाना वःगु’ तसकं लोकंह्वाः । थ्वय्कःया म्ये मुनाः पिदंगु म्येचाः ‘थ्वयात हे मतिना धाइगु जुइ’ ने.सं.११२० स व थ्वय्कःया म्ये दुथ्याःगु ‘मन’ सि.डी. (ने.सं. ११२९) स पिदंगु खः । अथे हे वय्कःया म्ये दुथ्याःगु न्हापांगु म्येचाः ‘द गोल्डेनगेट’ वि.सं. २०५२ स पिदंगु खःसा लिपा वि.सं. २०५३ स ‘अरुणिमा’ पिदंगु खः ।
थ्वय्कलं थौंतक्क सुइन्यापुति म्ये हालादीगु दु । नेवाः व खस भाय्या म्येत गुलिं थःम्हं हे च्वयाः व लसय् हनाः हालादीगु झिपुति दु, म्येचालय् पिदंगु म्ये झिेंच्यापुति दु । संगीत ख्यःलिसें थ्वय्कलं थीथी सामाजिक ख्यलय् नं योगदान याना च्वनादीगु दु । हेटौंडाया मूच्र्छना संगीत समूह व भक्तपुर सांगीतिक समाजय् नं आवद्धम्ह थ्वय्कः थौंकन्हय् ख्वपया आराधना संगीत समूहस दुथ्याना च्वनादीगु दु ।थापाथली क्याम्पसय् लजगाः न्ह्याका च्वनादीम्ह थ्वय्कलं अन अटोमोबाइल इञ्जिनिय्रीङ्ग ख्यलय् शिक्षण, प्रशिक्षणलिसें अनुसन्धानया ज्या याना च्वनादीम्ह खः ।
चित्रकलाकार लक्ष्मण श्रेष्ठया जन्म इ.सं. १८३८ य् सिराहाय् जूगु खः । ललितकलाय् स्नातक यानादीम्ह वय्कलं फ्रान्सय् विशेष अध्ययन यानादीगु खः । वय्कः नाफाया दुजः नं खः। वय्कलं नेपाः, भारत, स्विट्जरल्याण्ड व फ्रान्स आदि देसय् तःक्वः हे याकः व मंकाः कला ब्वज्या यानादीगु दु । वय्कःया चित्रकला नेपाः, भारत, फ्रान्स, अमेरिका व जर्मनी आदि देसय् संग्रहित जुयाच्वंगु दु । वय्कलं सन १९६७ स अन्तर्राष्ट्रिय कला प्रदर्शनी न्यूयोर्कय् ‘प्रि द अनर’ सिरपाः, तेस्रो राष्ट्रिय कला प्रदर्शनी (नाफा) य् न्हाप सिरपाः त्याकादीगु दु । वय्कःयात गोरखा दक्षिणबाहु पदक नं द्यछाःगु दु ।
ख्वपया भाजु इन्द्रदास व ज्वालादेवीया काय् लक्षमण दास सन् १९३५ स बूगु खः । भारतया खडगपुरया विश्वविद्यालयपाखें स्नातक यानादीम्ह थ्वयकः सडक सर्भेक्षण व डिजाइनया विशेषज्ञ खः । येँ–जनकपुर राजमार्ग, भैंसे–रक्सौल, सिमरा–जनकपुर राजमार्गया डिजाइनया ज्याय् मू भूमिका म्हितादीम्ह इन्जिनियर खः ।
नेपाःया नांजाःम्ह कलाकार लक्ष्मी गिरीया जन्म येँया जयबागेश्वरीइ ने.सं. १०७४ प्वहेलागाः चौथि, सनिबारखुन्हु जूगु खः । वय्कःया अबुया नां मुक्तिनाथ पौडेल व मांया नां उजेली अधिकारी खः । अनया गौशालाय् च्वंगु शारदा निम्न माध्यमिक विद्यालय नांयागु ब्वनेकुथिइ ब्वनाच्वंगु इलय् हे अनया प्याखं हुलाः थःगु कला यात्रा न्ह्याकादीगु खः । वय्कलं वि.सं. २०४५ पाखे संकिपाय् अभिनयया यात्रा न्ह्याकादिल । उगु हे दँय् ‘भुमरी’, ‘फेरि भेटौंला’, ‘कन्यादान’ व ‘माया’ नांयागु संकिपाय् म्हितादीगु खः । वय्कलं खस नेपाली भाय्या जक मखसे नेपालभाषा, मैथिली, भोजपुरी लिसेंया भाय्या संकिपाय् म्हितादीगु दु । ‘यांमिखा’, ‘काय्मचा ल्याय्म्ह’, ‘कुलंगार’, ‘पटाचारा’, ‘त्याग’, ‘कीर्तिपुरः अ लिजेन्ड अफ कीर्तिलक्ष्मी’ लिसेंया आपालं नेपालभाषाया संकिपाय् म्हितादीगु दुसा ‘सास ननद भौजाइ’, ‘सास ननद नौकरानी’ लिसेंया भोजपुरी भाय्या संकिपा वय्कःया न्ह्यथनेबहःगु संकिपा खः । अथे हे वय्कःयात खस भाय्या लोकंह्वाःगु टेलिसिरियल ‘तीतो सत्य’ टेलिसिरियलपाखे नं यक्वसिनं म्हस्यू । आपालं संघसंस्थालिसे स्वानादीम्ह लक्ष्मी गिरी नेपाल चलचित्र कलाकार संघया उपाध्यक्ष नं जुयादीधुंकूम्ह खः । ‘झोला’ नांयागु संकिपाय् सशक्त अभिनय यानादीगुलिं वय्कःयात २०७० दँया राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार समारोहय् सम्माननीय राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवपाखें सर्वोत्कृष्ट सहअभिनेत्रीया सिरपाः अले नेपाल सरकारया चलचित्र विकास बोर्डं वि.सं २०७९या राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कारय् दीर्घकालिन साधना सम्मानपाखें सम्मानित याःगु दु ।
संकिपा, टेलिसंकिपा, दबू प्याखं, म्यूजिक भिडियोया कलाकार लक्ष्मीकुमार महर्जन ने.सं. १०९३ कछलागाः दसमि, बसुबारखुन्हु अबु गुणसिं महर्जन व मां पुनुमाया महर्जनया कोखं किपुलिइ जन्म जूम्ह खः ।
ने.सं. ११११ दँय् सँझ्याः साहित्य पाःलाःया ‘व हे मुलु सुका’ नाटक म्हिताः कलाख्यलय् पलाः न्ह्याकादीम्ह वय्कलं ने.सं. १११६ दँनिसें नाटक निर्देशनय् नं पलाः न्ह्याकादीगु खः ।
वय्कलं न्हूगु पलाः, न्ह्यलं चायेकि, विद्रोह, रङ्ग नम्बर आदि नाटकया निर्देशन व अभिनय यानादीगु दु । अथेहे वय्कलं छधाः प्याखं ‘लिथु’, टेलिप्याखं ‘बाखंचा’, संकिपा ‘सेरीव बन्जाः’ लगायतय् थःगु अभिनय कला न्ह्यब्वया दीगु दु ।
‘व मनू सु मनू’पाखें मलेशियाय् जूगु सिल्भर इन्टरनेशनल म्यूजिक अवार्डय् बेस्ट मोडलया सिरपाः त्याकादीम्ह वय्कःया अभिनय दुगु ‘उच्च शिक्षा’ व ‘म्युजियम’ चिहाःसंकिपां नं थीथी सिरपाः त्याकूगु दु ।
ख्वपया भाजु रामभक्त व मय्जु कृष्णमायाया काय् भाजु लक्ष्मीराम सन् १९४४ स बूम्ह खः । सन् १९६६ स पञ्जाव विश्वविद्यालयपाखें एमबिबिएस यानावःम्ह थ्वय्कः नेपाःया न्हापांगु पुस्ताया मिखा सम्बन्धि चिकित्सक खः । लिपा दिल्ली विश्वविद्यालयपाखें थ्व हे विधाय् उच्च शिक्षा क्वचायेका दिल । नेपालय् मिखाल्वय् नियन्त्रण यायेगु अभियानय् थ्वय्कःया महत्वपूर्ण भूमिका दु । वय्कलं तःदँ तक नेपाली सेनाय् च्वनाः सेवा यानादिल ।