लगं बाहाः (कीर्तिपुण्य बज्रधातु महाविहार)

लगं बाहाः (कीर्तिपुण्य बज्रधातु महाविहार)

यँेया क्वःने पुइँया छगू महत्वं जाःगु पुलांगु विहार खः– लगंबहाः । लगं त्वालय्‌ च्वंगु जनबहाःद्यःया मासिमाया न्ह्यःने थ्व बहाः दु । बहाःया दथुइ च्वंगु चिभाः व बज्रधातु मन्दःया नाम्हं बहाःयात किर्तिपुण्य बज्रधातु महाविहारकथं म्हसिकातल । लगंबहाःया नां क्वकया नापनापं यक्व चिचिधंगु न्हय्‌गू बहाःत पलिस्था यानातःगु खनेदु । महामञ्जुश्री नं न्हसिकापय्‌ चन्द्रहास खड्गं पालाः लः पितछ्वये धुंकाः उगु खड्ग थ्व हे बहालय्‌ तयातःगु धार्मिक मान्यता दु ।

कोलीय जुजु बिरुधकं कपिलवस्तुइ शाक्यतय्‌गु नरसंहार याःगु इलय्‌ छथ्व शाक्यत बिसिउँ वयाः नेपाःया गोरखाया यमयमटार धाःगु थासय्‌ च्वंवःगु धाइ । लिपा थुपिं शाक्यमध्येया हे छम्ह आयुदेव धाःम्ह लिच्छवि जुजु वसन्तदेवया इलय्‌ नेपाःगाःया सक्वया कीर्तिपुण्य महाविहारय्‌ च्वंवन । लिपा व हे विहारया कचाःबहाःकथं लञ्जग्वल अर्थात् थौंकन्हय्‌या लगं लागाय्‌ दुगु विहारयात भिंकाः थः परिवारजनलिसे स्थायी रुपं च्वंवल धयातल । थुकिया प्रमाणकथं क्वाःपाःद्यः दुगु क्वथाय्‌ यमयमटारनिसें ज्वनावःगु चिग्वःगु चैत्य छगः पलिस्था यानातःगु दु । लगंबहाःया शाक्यपिंसं थ्व हे आयुदेवयात थौंकन्हय्‌ ह्याउँआजु धया वयाच्वन ।

बहालय्‌ दुहां वनेवं जवपाखे महांकाःद्यः, दक्षिणपाखे उत्तराभिमुख क्वापाःद्यः अक्षोभ्य बुद्ध व बहाःया उत्तरपूर्वी कुं (इशान कोण)य्‌ सर्वसंघया छगू कवः शाक्यपिनिगु आगं छेँ दु । क्वाःपाःद्य दुहां वनेगु फलय्‌ लीया निम्ह व ल्वहंया निम्ह जवंखवं सिंह पलिस्था यानातःगु दु । क्वाःपाःद्यः न्ह्यःने प्यंगः चिभाः, छपाः मन्दःपाता व ल्वहंया मत बिइगु थां, उत्तरपाखे न्यागः चिभाः, पूर्वपाखे मूलुखां दुहां वयेवं न्ह्यःनेसं स्वंगः चिभाः व ल्वहंया मत बिइगु थां पलिस्था यानातल । क्वाःपाःद्यया न्हापांगु तल्लाय्‌ लुं सियातःगु पसुकाझ्याः व जवंखवं याकःझ्या, जवपाखे अझ स्वपाःझ्याः, वयां च्वय्‌ बहालय्‌ क्वःस्वयेजिकः छपा झ्याः दु । पसुकाझ्याः क्वसं विमानझ्याः दु । बहाया दथुई पन्ना चैत्य नांया छगः चिभाः पलिस्था याना तल । चिभाःयात सिजःपौ तयाः देगः दयेकातल । न्ह्यःने गं यखानातःगु व यज्ञ मन्दः, मन्दःपाः नं तयातःगु खनेदु । थ्व चिभाःया गर्भ दुने पुखू व पन्नाया खानी दु धाइ । पन्ना चैत्ययात सर्वसंघपिंसं दुगु द्यःकथं पुजा याना वयाच्वन । न्हापा जूसा विहारय्‌ शाक्य व बज्राचार्यपिनिगु सगोलं चुडाकर्म याइगु खः । तर आः थ्व ब्यागलं यायेगु जुल । थ्व विहारय्‌ न्हिछिया प्यक्वः क्वाःपाःद्य व चिभाःया पुजा यायेमाः । झिंछला शाक्य व लच्छि वज्राचार्यपिंसं बहाःपाः यायेगु चलन दु । बहाःपाः यायेबलय्‌ बहाः पिनेया मासिमा न चाःहलेगु चलन दु ।

बज्राचार्यदुने नं चक्रेश्वर व पूmबरे जुइगु चलन दु । बज्राचार्य व शाक्यतय्‌सं चक्रेश्वरयात थःसिबें च्वय्‌ तःसां पूmबरे थाकुलियात च्वय्‌ तयेगु चलन मदु । मान्यताकथं शाक्यतय्‌त हे आचाः लुयाः पूmबरे यानातःगु मान्यता दु । लगंबहाःया सर्वसंघपिं छगू हे कुलया मखसे थीथी थासं वयाः च्वंवःगु इतिहासं क्यनाच्वन । भास्कर मल्लया इलय्‌ ख्वपया छथ्व शाक्यत थ्व बहालय्‌ प्रबजित जूगु धाइ । अथेहे जुजु जयप्रकाश मल्लया लगंबहाःया शाक्य म्ह्याय्‌मचा कलाःपाखें दुम्ह मचायात प्रबजित यानाः बहाः सर्वसंघय्‌ दुतिनेगु व धनञ्जय ब्राम्हणया बंशजयात बज्राचार्यभिषेक बियाः लगं बहालय्‌ हे तःगु खनेदु । लगंबहाःया संलग्नता १२ बर्षया सम्यक महादानया छम्ह ग्वसाः खलःया रुपय्‌ दु । मल्लकालतक लगं बहाःयापिंसं सम्यक महादान खुसीबहिलय्‌ न्यायेकीगु खः ।

तर खस जुजु पृथ्वीनारायण शाहं लगं बहाःया दोर्जे छिरिङ (सँय्‌ नां) यात बं पुइकुसांनिसें झिंनिदँय्‌ छक्वः भुइख्यलय्‌ इतुंबहाः व तःधंबहाःयापिं लिसे जानाः न्यायेकीगु यात धाइ ।

By Tej Maharjan on June 29, 2025 | संस्कृति व सम्पदा | A comment?