स्वयेकी । त्यप थुइत त्यप स्वयेक गंकेया लागि फ्वसिइ लः दायेकाः उकी त्यप भपुयाः क्वाकी । त्यपय् लुसि थीकाः लुसि पुत धायेव हाये गाःगु यानाः लिकयाः ख्वाउँकी ।

वा लयाः महायेकुसे निवाः निवाःत्या तक माँ माँनापं त्यनाः क्व वयेकाः ह्याउँसे हाकुसे च्वनेव वा दायाः हायेकेगु ज्यायात हाकुवाज्या धाइ। थ्व ज्यायात बुरांज्या बाय् हाकुबुरां नं धायेगु याः। पुजाविधि यानाः हाकुवा ज्या याइगु गुथि नं दु। विधि थाय्कथं पानाच्वनी।
हाकुवा ज्यां द्वंबः, धः बुंगाः सतीथाय्, व लः न्ह्यानाच्वनीथाय् नापं फोल्त÷उत तइ मखु। क्वथ्याःथाय् लाकाः नं तइ मखु। बुँक्वाःया प्यखेरं उलि हे सतिनाः खले दयेके छिंथाय् तइ। उत त्यनेथाय् दथुइलाक सु छम्हू आसन यानाः चकंकाः लाइ। थुकी वागुइँ लाकाः दादां वाब्व तयाः उत ग्वयाः दथुइ गाःवंथाय् दथु तयाः जायेकाः च्वका लुइकी।
हाकुवा न्हिनय् दाइ मखु। खलःपिं दक्वं चाःलानाः सन्ध्या ई फःचायाः द्यः ख्युंख्युं धायेकाः जक ज्या न्ह्याकेगु याइ। द्यः ख्युं मजूनिबलय् सन्ध्या इलय् बाय् न्हिनय् खले लायेगु याइ।
उतग्वः न्ह्याम्हसिनं नं काचाक्क क्वकाइ मखु। थाकुलि, नायः, कजि बाय् इमिसं उजं ब्यूम्हेसिनं भागि यानाः क्वकाइ। न्हापां ताबला लिकयाः क्वतबी। थुकियात द्यः भाःपियाः उकी द्यःने इंचा छपु स्वनी। थथे स्वनागु हतियार विरुद्ध सुनानं छुं याये फइ मखु धयागु बिश्वास यानाः मनोभावनात्मक रुपं उर्जा काइ। मालावन धाःसा उकिं हे प्रतिकार याइ।
ततःदा मयासे निम्ह स्वम्हसिनं पालंपाः यानाः वा दाइ। वा भचाभचा खायेवं द्वँ मुनेगु याइ। वा हायेके धुनागु दा क्वतबी। खलय् च्वंपिन्सं थुकियात म्हू चिनाः पिने तइ। घाँय्म्वः थितुंथीक लिकाइ। म्हाइपु मजुइकेत दुइमदु सुइमदु खँ ल्हाइ। म्हुतु वाये दइ मखु। काचाक्क वःसा माफि फ्वनी।
उत तयातःथाय् क्वाइगु चां अदृष्य रुपं राप थहां वयाच्वनी धयागु मान्यता दु। लिपांगु दा लिकायेवं अन सुम्हू तयेगु याइ। स्वनातःगु हतियार व ताबला नं भागि यानाः क्वकाइ।
वा दाये क्वचायेकाः द्वँ मुनातःगु वाय् घाँय्म्वः दःसा लिकयाः यचुकी। वाद्वँयात सकलें चाःलानाः लक्ष्मी थीर जुइमा धकाः आशिकाः यानाः द्यः पुज्यानाः प्रसाद कयाः समय् नइ। नायः, थाकुलि, कजि बाय् इमिसं उजं ब्यूम्हं भिंगु आशिका यानाः पाथिं दानाः दोलाखःमुलिइ बाय् म्हय् वा थनी। छपाय् झिफाया दरं वा तयाः ल्ह्यइ। मनंतुना सिकं वा अप्वः वःसा कजिं फरमास नं याइ।

दुइमदु सुइमदु
अल्सि मचायेकेत ल्हाइगु छुं अर्थ मदुगु खँ। ज्या यायां त्यानुयाः अल्सि जुयावये यः। थज्याःबलय् ख्याः फाःपिन्सं अल्सि मचायेकेत उगुंथुगुं खँ ल्हानाः न्ह्यइपुकाः म्हाइपु तंकेगु याइ।

द्वंब्वः
चा द्वँ चिनाः थथ्यानाच्वंगु थाय्। घाँय्, झाः व सिमा बुयाच्वनी। बालीनाली छुं याइ मखु। भुवाः कथं म्हसीका दुपिं नवःचा, छुँ, ताहाः आदिं गः दयेकातइ।

बुंगाः
लः मुनाच्वनीगु गाः। बुँ फाँटय् थाथ्थासय् बुंगाः दयेकातइ। गनं स्थायी जूसा गनं अस्थायी जुइ। माय् लः बीत थन हे लः काइ। लः बांलाःथाय्यागु त्वनेगु नं याइ।

हायाः बुकातःगु जा । छछः धाइ । चकंक हिलाः ख्वाउँल धायेव मना वालाः उतिग्यंक संकाः क्वंचाय् तयाः क्ववयेक त्यनाः प्वक दयेकी ।

नेवाः संगीतय्‌ सूरबाजंकथं यक्व छ्यलाबुला दुगु आधुनिक बाजं खः– हार्माेनियम । हार्माेनियम सिँया बाकस थज्याःगु बाजं खः । परम्परागत नेवाः बाजं मखुसां सलंसः दँनिसें भजन व आधुनिक नेवाः संगीतय्‌ लोकंह्वाःगु थ्व बाजंयात बोलिचालिया भासं हार्बिन व थाइम्हसित हार्बिनचि धायेगु चलन दु ।
छपा ल्हातं पंखा संकेगु हार्माेनियम थाइबलय्‌ हार्बिनचिं मुलापतिं थ्यानाः फ्यतुनाः थ्व बाजं न्ह्यःने बाय्‌ सिथय्‌ बँय्‌ तयाः थाइगु खः । छपा ल्हाःतिं थायेगु हार्माेनियमय्‌ तुयूगु व हाकुगु यानाः ४२ गू तक पर्दा दइ । पंखा संकलकि हार्माेनियमया बाकस दुने फय्‌ जाइ । ल्हाःया पतिंचां हार्माेनियमया पर्दा तिलकि उकिया ह्वः चाली । ह्वतं पिहां वःगु फसं उगु पर्दाह्वःलिसे स्वानाच्वंगु धातुया रीड सनाः सः पिज्वइ । रीडयात थीथी सुर पिज्वइकथं दयेकातःगु दइ ।
दकलय्‌ न्हापा हार्माेनियमया विकास सन् १९४० पाखे फ्रान्सया पेरिस शहरया अलेक्सान्दे्र फ्राँस्वाँ दिबाइनं ( Alexandre–Francosis Debain) याःगु खः । तजाःगु मेचय्‌ फ्यतुनाः निपा तुतिं पंखा संकाः निपा ल्हातं थायेगु थ्व हार्माेनियम धयागु पियानोया चिग्वःगु रुप खः । बँय्‌ फ्यतुनाः छपा ल्हातं पंखा संकाः मेगु ल्हातं पर्दा तियाः थायेगु कथंया चिग्वःगु हार्माेनियम भारतया द्वारकानाथ घोषं विकास याःगु खः ।
थौैंकन्हय्‌ नेपाः लगायत दक्षिण एशियाय्‌ थुगु किसिमया हार्माेनियम हे यक्व छ्यलाबुलाय्‌ खनेदु । लिपांगु इलय्‌ यक्व ताजिया हार्माेनियमया विकास जुल । गथेकि छझ्वः जक रीड दुगु हार्माेनियम, तःगू रीडझ्वः दुगु हार्माेनियम, स्वरमण्डल दुगु हार्माेनियम, २२ गू श्रुतिया हार्माेनियम, स्केल हिले ज्यूगु हार्माेनियम आदि । सःया ल्याखं मिजं व मिसापिनिगु निंतिं सः ल्वयेक ‘मर्दाना’ व ‘जनाना’ धकाः नं निथी हार्माेनियम दु ।
यूरोपय्‌ विकास जूगु हार्माेनियमया सः थौंकन्हय्‌ अन स्वयां नेपाः लगायत दक्षिण एशियाया देसय्‌यक्व थ्वयाच्वंगु दु । भजनलिसें हिन्दुस्तानी शास्त्रीय संगीत, गजल, सूफी संगीत, कव्वाली, नाट्य संगीत आदि विधाय्‌ हार्माेनियम मदयेकं मगाःगु बाजं जूगु दु धाःसां पाइ मखु । नेपाःया नेवाःतय्‌गु हरिभजन, धल्चा भजन, रास भजन, रामायण भजन, ज्ञानमाला भजन, मृदङ्ग भजन आदि भजनय्‌ मे हालेत मू सूरबाजं हे हार्माेनियम खः । अथेहे नेपालय्‌ शास्त्रीय संगीत व थीथी आधुनिक संगीतय्‌ नं हार्माेनियमया छ्यलाबुला यक्वं खनेदु । बिस्कं कथंया सूरपद्धति दुगु परम्परागत नेवाः संगीतय्‌ भ्त्रगब ित्झउभचबmभलत क्अबभि दुगु हार्माेनियम छ्यले मज्यू धाइपिं नं छथी संगीतज्ञपिं दु ।

नेपाःया विशिष्ट हार्बिनचि
नेपालय्‌ विशिष्टकथं हार्माेनियम थाइम्ह वाद्य शिरोमणि गणेशलाल श्रेष्ठया नांजाः । वय्‌कलं छपाल्हाःतिं, निपाल्हाःतिं, न्ह्यःखतं, अःखतं, दनाः, द्यनाः, भ्वपुइकाः अनेक किसिमं चमत्कार थें हार्माेनियम थानादी । वय्‌कलं मिखां मखंसां थुकथं हार्माेनियम थानाः भारतया पण्डित विष्णु नारायण भातखण्डेयात नं प्रभावित यानादीगु खः ।्

तग्वःगु चाभारा । म्हुतुप्वाः १४— १६ इञ्चति दयाः चकनी । हः भचाभचा दइ । ककु ती । दथुइ भचा तचाः जुइ । प्यं ग्वल्लाः थें जुयाः दथुइ लाक ६—७ इञ्चति व्यास दुगु ह्वः छह्वः दइ । उकिया छचाःलिं १ इञ्चति व्यास दुगु भिंmनिह्वः दइ । हरेक प्यह्वःया दथुइ भचा थाय् खालि जुइ । खालिथाय् दुनेपती ग्वःचा ग्वःचा थकया तइ । मि दुइत हासिइ गुलु तइबलय् थ्व ग्वःचा गुलुया ख्वः थें जुयाः कः दायाः वइगु हा थहां वये छिंक ह्वः दइ ।