पूर्ण ताम्राकार

मां मैयाशोभा व बौ भक्तरत्न ताम्राकारया क्वखं येँया मरु पिगंननिइ ने.सं. १०७४ होलिपुन्हि कुन्हु पूर्ण ताम्राकारया जन्म जूगु खः । वय्‌कलं कलेजया विद्यार्थी जीवनं निसें नेपालभाषाय् च्वसा न्ह्याकूगु खः । वय्‌कलं दकलय् न्हापां ने.सं. १०९४ ल्हुति पुन्हि कुन्हु तिमिला खलः ल्हुतिं न्यायेकूगु साहित्य सम्मेलनय् सःस्यू नांगु निबन्ध ब्वनाः सिरपाः त्याकूगु खःसा थ्वयां लिपा न्यादँ तक थीथी नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् कविता व निबन्ध ब्वनाः ब्वति कयाः झिंछगू सिरपाः त्याकूगु दु । भाजु पूर्ण ताम्राकारया न्हापां प्रकाशनय् वःगु रचना क्यारमबोटया गट्टीतय्‌त (ने.सं. १०९६, न्हसला ल्याः ६) नांगु कविता खः । थ्वय्‌कलं नेपालभाषा साहित्यया विविध विधा— कविता, समालोचना व निबन्ध ख्यलय् च्वसा न्ह्याकेगु यानादीगु खःसां थ्वय्‌कःयात मूल रुपं छम्ह समालोचक व निबन्धकार कथं म्हसीकेगु याः ।

निबन्धया ख्यलय् पूर्ण ताम्राकारया न्हापां पिदंगु निबन्ध साबों छगू अनुभूति (ने.सं. १०९८, बज्र पत्रिका) खःसा सफूया रुपय् हिसु दंगु सः (ने.सं. ११२२) व हलिमलि (ने.सं. ११४१) यानाः निगू निबन्ध संग्रह पिदंगु दु । निबन्ध विधाय् थ्वय्‌कलं आत्मपरकया नापं विषयपरक नितां कथंया निबन्ध च्वयादीगु दु ।

नेपालभाषाया समालोचनाया ख्यलय् ने.सं ११०२ य् केशवलालया संस्कार बाखं ब्वनाः (न्हाय्‌कं ल्याः २) नांगु समिक्षात्मक च्वसु पिकयाः समालोचक कथं थःत म्हसीकेबियादीम्ह पूर्ण ताम्राकारं थःगु च्वसा व्यवहारिक समालोचनाया नापं सैद्धान्तिक समालोचना निताय् नं न्ह्याकादीगु दु । थ्व विधाय् थ्वय्‌कःया ७० म्ह स्वयाः अप्वः स्रष्टापिनिगु १०० पु स्वयाः अप्वः साहित्यिक कृतिया समीक्षात्मक च्वसु पिदंगु दुसा सफूया रुपय् – साहित्य लचं (ने.सं. १११२), साहित्यया लिच्वः (ने.सं. १११९,), ल्हाबसा (ने.सं. ११३४), कवि सुन्दर मधिकर्मि (ने.सं. ११४१)नांगु प्यंगू समालोचनाया सफू पिदंगु दु ।

थुपिं सफू नापं थीथी पत्रपत्रिकाय् नं थ्वय्‌कःया भाषा जाति आदि सम्बन्धी आपालं च्वसुत पिदंगु दु । अथेहे थीथी संघ संस्था पाखें न्ह्याकूगु थीथी कार्यशाला गोष्ठीइ नं थ्वय्‌कलं तःपु हे अनुसन्धानमूलक कार्यपत्र प्रस्तुत यानादीगु दु । गथे —प्रगतीशील लेखक संघया ग्वसालय् वि.सं २०५८ जूगु विचार गोष्ठीइ नेपालभाषाय् प्रगतिशील साहित्यया स्थिति व प्रवृत्ति विषयया कार्यपत्र, नेपालभाषा एकेडेमिया ग्वसालय् ने.सं. ११३८ जूगु बाखं गोष्ठीइ नेपालभाषा बाखं साहित्य छझाः विषयक कार्यपत्र, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, युनेस्को काठमाडौं व भाषा आयोगया मंकाः ग्वसालय् वि.सं. ०७४/११/८ कुन्हु जूगु विचार गोष्ठीइ नेपालभाषाया आधुनिक कविताको प्रवृत्ति विषयय् कार्यपत्र आदि ।

अथेहे पूर्ण ताम्राकरजु ने.सं. १०९६ निसें नेपालभाषाया थीथी पत्रपत्रिकाया सम्पादन व प्रकाशनया ज्याय् नं संलग्न जुयादीगु दु । गथे —जः दँपौ, गं दँपौ, लबु स्वलापौ, पलिस्था दँपौ, थौंकन्हय् लय्‌पौ, ताम्राकार समाज ख्वाःपौ आदि ।

पूर्ण ताम्राकरजु थीथी संस्थाय् आवद्ध जुया नं थःगु जाति भाषा साहित्यया नितिं आपालं ज्या यानादीगु दु । वय्‌कः आवद्ध जुयादीगु छुं संस्था खः — पलिस्थाया नायः, नेपालभाषा प्रगतिशील च्वमि गुथिया संस्थापक व केन्द्रीय दुजः, नेपालभाष एकेडेमिया दुजः आदि । थुकथं भाषा साहित्य उत्थानया निंतिं थःत फ्यानादीम्ह भाजु पूर्ण ताम्रकारया योगदानयात कदर यानाः वय्‌कःयात थीथी संस्थां थीथी सिरपाः व सम्मान देछाःगु दु । गथे— ठाकुरलाल सिरपाः (ने.सं. ११२२), भिक्षु हिरा साहित्य सिरपाः (ने.सं. ११३८), प्रयागमान लुमन्ति सिरपाः (ने.सं. ११३९), धर्मादित्य धर्माचार्यया १०० दँ बुन्हि कुन्हु ने.सं. ११२१ य् धर्मादित्य सिरपाः आदि ।

Author: Sanil Sthapit on July 13, 2025
Category: भाषा, लिपि व साहित्य
Tags: , , , , , ,

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Last articles