बौद्ध विद्वान पं रत्नकाजी बज्राचार्यया जन्म अबु मोतिरत्न बज्राचार्य व मां सानुमायाया कोखं ने.सं १०५४ माघ शुक्ल १० कुन्हु येँया सवलबहालय् जूगु खः । पं. रत्नकाजि बज्राचार्य बौद्ध रत्नकाजी गुरुजुया नामं जयमांपिनिगु दथुइ अतिकं लोकंह्वाःम्ह गुरुजु खः । वसपोलं नेपाल संस्कृति, वज्रयान पुजाविधि, चचा व चचाप्याखंयात निरन्तरता बियाः नेपाल बौद्ध संस्कृति परम्परायात न्ह्याकेगु निंतिं आवश्यक थीथी विषयया नीखुगुलिं मयाक ग्यसुग्यंगु सफू च्वयाः, सम्पादन यानाबिज्याःगु दु, गुगु ज्या नेपाल संस्कृति व बज्रयान बुद्धधर्मया संरक्षण सम्र्वद्धनय् महत्वपूर्ण योगदान सिद्ध जूगु दु ।
वय्कःया पिदंगु सफू मध्ये छुं सफूया नां धलः थुकथं दु— नेपाल जन–जीवन पद्धति (ने.सं १०८३ ), येँ देय्या बौद्धपुजा क्रियाया हलंज्वलं (ने.सं ११००), झीगु संस्कृतिया ब्वघासा (ने.सं ११०२), नेपाः देय्या विहारया ताःचा (ने.सं ११०३), नेवाः संस्कार संस्कृतिया ताःचा (ने.सं ११०९), बलि पुजाया यर्थाथता (ने.सं १११३), अमोघपाशलोकेश्वरया संक्षिप्त बुखँ (ने.सं. १११४), येँ देय्या चैत्य (ने.सं १११९), मोक्षगां उत्पतिया बाखं (ने.सं १११५), बसुन्धरादेवीया तिलाव्रत दनेगुया महत्व (ने.सं ११०८), निपु अवदान (ने.सं १११६), धीमति अवदान (ने.सं. ११०५), बिमलावती अवदान (ने.सं ११०८ ), कलशार्चन पुजाविधि (ने.सं. ११०८), चचा मुना न्हापांगु ब्व (ने.सं १११६), चचा मुना निगूगु ब्व (ने.सं १११९), गुंला धर्म (ने.सं १११९), येँ देय्या चैत्यया विवरणात्मक अध्ययन (ने.सं १११९), सप्तविधानुत्तर पुजाविधि (ने.सं ११२०) आदि ।
अथेहे थ्वय्कःया मेमेगु नं आपालं अप्रकाशित कृतित दनिसा तत्कालिन धर्मोदय, सितु, नीलः, इनाप, देसयमदु झ्याः, नेपाल संस्कृति, पलेस्वां आदि पत्रपत्रिकाय् नं आपालं धर्म, संस्कृति वा चर्या सम्बन्धी अन्वेषणात्मक च्वसु पिदंगु दु । थथे थःगु इलय् जय्मांया ज्या नापं श्रेष्टा अदालतय् बहिदारया जागिर नयादीम्ह थ्वय्कः शास्त्रीय बाजं व चचा प्याखनय् नं उलि हे पारंगतम्ह कलाकार खः । वसपोलं नेवाःतय् कुलायन पुजा सदां न्ह्यानाच्वनेमाः धकाः बौद्धपुजा विधिसम्बन्धी निर्देशिका सफू च्वयाबिज्याःगु जक मखु तत्कालिन ल्याय्म्ह गुरुजुपिंत पुजाक्रिया व चचा प्याखं स्यनेगु नं ज्या यानाबिज्याःगु दु, गुगु वसपोलया दुर्दशिता व थःगु धर्म संस्कृतिप्रतिया मतिनाया दसु खः ।
वज्रयान पुजाविधि, थीथी शास्त्रीय बाजं, चर्यागीत व चर्यानृत्य सम्बन्धी पारंगतम्ह रत्नकाजि गुरुजु थ्व विषयसम्बन्धी अध्ययन अनुसन्धान याइपिं आपालं विदेशी विद्वानपिंत नं स्यनेकने यायेगुया नापं दीक्षाबीगु तकं यानाबिज्याःगु दु । वय्कःपाखें लण्डन युनिभर्सिटियाम्ह डेविड रीर्चडं चर्यानृत्य, जर्मनीया वेगनरं क्वताः थायेगु, अमेरिकाया प्रेमदासां चचा म्ये स्यनाः थःपिनिगु अध्ययन पूवंकूगु दु ।
अथेहे चचा, चचाप्याखं प्रचार प्रसारया झ्वलय् वसपोलं थम्हं ४२ पुं मयाक चचा चिना चचाम्ये हालावंगु व थ्वहे चचा म्येय् प्याखं हुलावंगु दु । अथेहे चचा प्याखंयात प्रचारप्रसार यायेगु नितिं वसपोलं थःगु संरक्षकत्वय् वि.सं १९९६ सालय् डान्स मण्डलया स्थापना यानाबिज्यात । थ्व डान्स मण्डलया दुजःपिं युरोपया थीथी थासय् वनाः चचानृत्यया प्रचारप्रसार याःगु दु । अथेहे वसपोलं बज्रयानी परम्परायात न्ह्याकेगु झ्वलय् बज्राचार्य मिलन केन्द्रया संस्थापक सल्लाहकार, बौद्ध समाजया संस्थापक उपाध्यक्ष, नेपाल बौद्ध संस्कृत संरक्षण केन्द्रया सल्लाहकार जुयाः थ्व ख्यलय् महत्वपूर्ण ज्या यानाबिज्याःगु दु ।
वसपोलया थज्याःगु योगदानयात कदर यासें थीथी संस्थापाखें गथे— वि सं २०४८ सालं पशुपति क्षेत्र विकास संचालन परिषद्पाखें अभिनन्दन, २०५३ सालं कलानिधि इन्दिरा संगीत महाविद्यालयपाखें अभिनन्दन, २०५६ सालं लोटस रिसर्च सेन्टरपाखें लय्ता पौया नापं ५०,०००।– तकाया नगद पुरस्कार, आदिबुद्ध दिपंकर भगवान जिर्णोद्धार समितिपाखें हनापौ आदि देछाःगु दु । थथे थःगु धर्म संस्कृतिया लागि ज्या यायां ने.सं १११९य् वसपोलं थःगु नश्वर देह त्याग यानाबिज्यात ।