श्री शिवदेव संस्कारित श्रीरुद्रवर्ण महाविहार उकुबहाल यलय् मां हर्षमाया शाक्य व बौ न्हुच्छेराज शाक्यया माहिलाम्ह काय्या रूपय् ने.सं १०५८ य् भिक्षु सुदर्शनया जन्म जूगु खः । वय्कःया गृहस्थी नां लुम्बिनीराज शाक्य खः । नेसं १०७० दँय् गृह त्याग यानादीम्ह वय्कलं श्रामणेर दीक्षा भारतया कुशीनगरय् उपाध्याय ऊ चन्द्रमणि महास्थविरपाखें कया बिज्याःगु खः । नेपाली इतिहास, संस्कृति व पुरातत्व विषयय् एम.ए. तकया शिक्षा कयादीम्ह वय्कलं शैक्षिक सेवा कथं पाल्पा तानसेन टक्सारय् पाठशाला, आनन्दकुटी विद्यापिठ, त्रि.वि.संस्कृति विभाग आदि शैक्षिक संस्थाय् शिक्षक जुयाः ज्या यानादिल ।
शिक्षाह्यःमि, साहित्यकःमि वय्कलं ने.सं १०७१ निसें च्वसा न्ह्याकदीगु खः । वय्कलं थःम्हं जक मखु आपालं मेपिं तत्कालिन युवातय्त नेपालभाषां च्वसा न्ह्याकेत हःपाः नापं प्रशिक्षण नं बियादीगु दु । नेपालभाषाया नांजाःपिं बाखं च्वमिपिं प्रकाशकुमारी प्रधान, पुष्पलता प्रधान वय्कःपाखें दीक्षित जूपिं च्वमिपिं खः । सुदर्शन श्रामणेरजुं बौद्धसाहित्य नापं नेपालभाषाया थीथी विधायात कय्च्याना आपालं कृति पिथनादीगु दु । तर वयकःया साहित्यिक ख्यः मूलतः प्याखं खः ।
वय्कःया च्वसा नेपालभाषाय् जक मखु नेपाली व अंग्रेजी भाषाय् नं न्ह्याः । वय्कलं मौलिक कृति नापनापं अनुवाद, सम्पादन, भूमिका लेखन, सहलेखन आदि रूपय् नं आपालं कृति पिथनादीगु दु । थुकथं थीथीकथं च्वसा न्ह्याकाःदीम्ह वय्कःया प्याखं कृति जक गुंगू दु । थुपिं खः — अम्बपाली (ने.सं. १०७५, निक्वःगु संस्करण ११००), राष्ट्रपाल (ने.सं. १०७८), अमृतमय मौन (ने.सं.१०७८), जुजु जयप्रकाश (ने.सं. १०८२), बिम्बिसार (ने.सं. १०८२, स्वक्वःगु संस्करण १०८९), आशंका (ने.सं. १०९१), प्रतिशोध (ने.सं. ११०६), निर्वाण (ने.सं. १११३), पटाचारा (ने.सं. १११७) (पद्यमय प्याखं) । थुलि प्याखं कृति मध्ये बौद्ध बाखंया लिधंसाय् च्वयातःगु अम्वपाली सुदर्शन श्रामणेरया जक न्हापागुं प्याखं मजुसे नेपालभाषाया हे न्हापांगु आधुनिक पूधाः प्याखं खः । वय्कः विश्व प्रख्यात अंग्रेजी प्याखं च्वमि शेक्सपियरया शैली कथंयागु आधुनिक प्याखं नेपालभाषाय् दुतहःम्ह न्हापांम्ह प्याखं च्वमि खः । वय्कःया फुक्क धयाथें प्याखं बौद्ध बाखनय् आधारित जूगु दुसा नायकं याःगु ज्या वा नायकयात जूगु छुं घटना (Something done by hero or some thinghappened to hero) हे वय्कःया प्याखंया मू विषय जुयाच्वनी ।
थथे भिक्षु सुदर्शनं नेपालभाषा साहित्यया ख्यलय् यानादीगु सेवायात कदर यासें वय्कःयात नेपालभाषा परिषद्पाखें ने.सं. १११६ दँय् भाषाथुवाः उपाधि देछाःगु खः । नापनापं वय्कःया जुजु जयप्रकाश कृतियात नेसं १०७८ य् सुप्रतिष्ठित श्रेष्ठ सिरपाः लःल्हाःगु दु । वय्कः तत्कालीन महेन्द्र विद्याभूषण ख, श्री गोकुलचन्द पदक, धर्मबहादुर धाख्वा सिरपाः आदि पाखें नं विभूषित जुयादीम्ह स्रष्टा खः । वय्कःया थीथीकथंया योगदानयात कदर यासें नेपाल सरकारं वसपोलया नामं हुलाक टिकट नं पिथंगु लुमंकेबहःजू । अथेहे भिक्षु सुशीलं थःगु स्नातकोत्तर डिग्रीया निंतिं थःत यःगु पत्रकारिता विषयय् शोध प्रबन्ध च्वःगु दु । थथे थःगु मां भाय्या सेवा यायां ने.सं ११२२ य् वय्कलं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।