पुराण खँग्वः वेदया पर्यायकथं, वेदया ब्याख्याया रुपय् छ्यलीगुलिं बौद्ध साहित्यिक सफुलिइ पुराण खँग्वः मदु । बौद्धतय्सं छ्यलीगु खँग्वः मखु । अथेखःसां थीथी ई परिस्थितिया हुनिं हिन्दू साहित्यपाखें बौद्धसाहित्यय् पुराण खँग्वः दुहां वःगु खनेदु ।
स्वयम्भू पुराण बौद्ध साहित्य खः । नेपाःगाःया नेवाःबौद्ध पुचलय् तसकं नांदंगु बौद्धसफू नवग्रन्थ पंचरक्षा थें हे स्वयम्भू पुराण नं खः । स्वयम्भू पुराणया न्हापांगु नां स्वयम्भूचैत्यभट्टारकोद्देश खः । लिपा थुगु सफूया नां गोश्रृंगपर्वत स्वयम्भूचैत्यभट्टारकोद्देश धकाः तःवंगु खः । उकिया हे विषयवस्तु न्ह्यथनातःगु स्वयम्भू उत्पत्तिकथा धायेगु यात (शाक्य, ११२१, पृ.३) । नेपालय् महायानी बुद्धधर्मया विकास जुइधुंकाः स्वयम्भूचैत्यया महिमा ब्वयाः च्वयातःगु नेपाःगाःया नेवाःबौद्धतय्गु मौलिक सफू स्वयम्भू पुराण खः । स्वयम्भू चैत्यया महिमा कनेगु हे थुगु सफूया मू आज्जु खः । भाषाया ल्याखं दकलय् न्हापां संस्कृतभाषां प्रचलित लिपिं च्वयेधुंकाः मेमेगु भासं नं ल्ह्यल । ल्ह्यःपिंसं नं गथे खः अथे मल्ह्यःसे विषयवस्तु तनेगु व सफूया नां थःत ज्याछिंक तःगु खनेदु । स्वयम्भू पुराण च्वयेन्ह्यः केवल स्वयम्भू चैत्ययात जक हे वर्णन यानाः च्वयातःगु अनुमान जू । स्वयम्भू पुराण सफुलिइ नेपाःया भूगोल, पर्यावरण, इतिहास, संस्कृति, घटनावली, जातक बाखं दुथ्याकातःगु दु । नेपाःगाःया नेवाःबौद्धतय्गु सांस्कृतिक केन्द्र स्वयम्भूचैत्यया वर्णननापं थेरवादी, महायानी, वज्रयानी बुद्धधर्मया संगम (ह्वंगः)कथं न्ह्यब्वयातःगु दु । नेवाःबौद्ध पुचलं स्वयम्भू पुराणयात नेपाःया संस्कृतिया लिधंसा सफूकथं नालातःगु दु । गृहस्थतय्त आदिकर्मिक बोधिसत्वया सिद्धान्तय् धर्म अभ्यासया लागि च्वःगु क्वातुगु नमूनाकथं कयातःगु दु (शाक्य, १०२१, पृ.२५) । स्वयम्भूपुराण ग्रन्थ सुनां गबले, छु नामं ? न्हापालाक च्वल धैगु आःतक लुयावःगु मदुनि । थुकी हिन्दू द्यःयात नं थाय् बियातःगु दु । थुगु सफुलिं नेपाःगाःया नेवाःबुद्धधर्मया म्हसीका ब्वयाब्यूगु दुसा नेवाःबौद्धतय्गु धर्मया दस्तावेजया रुपय् पिब्वगु दु । नेपाःगालय् आःतक लुयावःगु ल्हातं च्वयातःगु प्रमाणित सफूया क्वचागु अध्याय स्वयम्भूधर्मधातु समुत्पत्ति निदानकथा, स्वयम्भूत्पति कथाया, स्वयंभूत्पतिसमुद्देश, श्री स्वयम्भू भट्टारकोद्देश न्ह्यथनातःगु दु (शाक्य, वज्राचार्य, ११२१, पृ. २४, ५३, ८२, १३०) । विषयया ल्याखं नं वैदिक परम्परापाखें वःगु ग्रन्थ मखु । न त हिन्दूधर्मनाप हे थुकिया स्वापू दु । न त पंचलक्षण हे दु । मूलतः स्वयम्भू पुराण महायानी बौद्ध सम्प्रदायपाखें जन्म ब्यूगु नेपाःया मौलिकग्रन्थ खः । स्वयम्भू पुराणं बोधिसत्वपिनिगु महिमा कनाच्वंगु दु । नेपाःया मौलिक बुद्धधर्म धैगु हे बोधिसत्व सम्प्रदाय खः। स्वयम्भू पुराणय् पुराण खँग्वः बौद्धमार्गीतय्गुपाखें हे सुरक्षाया लागि उपायकथं जूवंगु खः । बुद्धधर्मयात सुरक्षा यानाः तयेत म्वायेगु रणनीति वा समन्वय नीति दयेकूगु खनेदु । बौद्धमार्गीतय्गु थःगु हे पहःयागु धर्म म्वाकाः तयेगु छगू उपायकौशल खनेदु (शाक्य, वज्राचार्य ११२१, पृ.२४, २५) । थुज्वःगु ग्रन्थया ढाँचा नेपाःगालं हे विकास जूगु खनेदु । थ्व नेपाःगाःया चीधंगु परम्पराया तःधंगु साहित्यिक अभिलेख खः । थुकी पुलांगु बौद्धजातक अवदानसाहित्य अर्थात् महायानी वज्रयानी उपदेश बीगु पहः दुथ्यानाच्वंगु दु ।
स्वयम्भू पुराणया च्वमि नेपाःगाःया संस्कृति, भूगोलनाप तसकं लिक्क लाःम्ह महायानी वज्रयानीया विषयय् तसकं थूम्ह खः धैगुली शंका यायेगु थाय् मदु । वज्रयानी सिद्धान्तकथं च्वयातःगुलिं तन्त्रया विकास जुइधुंकाः जक च्वःगु धैगु सीदु । स्वयम्भू पुराण नां तयाः च्वयातःगु आःतक लुयावःगु तिथिमिति दुगु ल्याखं नाग मुनि रस (नेसं ६७८) धकाः न्ह्यथनातःगु दु । उगु हे सफूयात ने.सं. ९३४ आषाढकृष्ण पंचमीकुन्हु रुद्रवर्ण महाविहारया रामानन्दं ल्ह्यःगु धकाः पुष्पिका वाक्यय् न्ह्यथनातःगु दु । पुष्पिका वाक्यया क्वय् छन्दोबद्ध यानाः सफू क्वचाय्काः रामानन्द पुस्तक जुरो धकाः न्ह्यथनातःगु दु ।
पुलांगुली पुराण खँग्वः न्ह्यथनातःगु मदु । उकिं स्वयम्भू पुराणसिबें न्ह्यःया नां स्वयम्भू भट्टारकोद्देश, स्वयम्भू उत्पत्ति कथा, स्वयंभूत्पतिसमुद्देश, स्वयम्भू निदानकथा सूत्र जुइफु ।