थ्वँ छगू अन्नं दयेकीगु त्वँसा खः । थ्वँ थीथी कथंया दु । कःनिया थ्वँ, छ्वथ्वँ, तिथ्वँ, दुसिया थ्वँ, प्याःथ्वँ, भ्याबरथ्वँ, ब्यःया थ्वँ, ह्याउँथ्वँ, कताथ्वँ आदि थ्वँया प्रकार खः । तिथ्वँय् अजिथ्वँ, बःताथ्वँ, भौथ्वँ, भुतिक्वह्यं थ्वँ, मूतिथ्वँ आदि उपजातिया थ्वँ नं दु । नेवाः समाजय् थ्वँयात बलया श्रोत, सांस्कृतिक, धार्मिक, सामाजिक, आदि विधि व्यवहारय् छ्यलातःगु दु ।
थ्वँ दयेकेत छु अन्नया थ्वँ दयेकेगु खः उगु अन्नयात ८—१० घौ न्ह्यः फ्वइ । भचा माःबुल धायेव हायाः हाजा दयेकी । थुकियात प्वः हायेगु धाइ । प्वः हायेबलय् फ्वसिइ लः तयाः उकी चागःचा निगःस्वंगः क्वफानाः भुतुली द्यछुनाः छुसि दुयाः मि च्याकी । चागः संगु सः वँतले फ्वसिइ लः दनि धकाः सीकी । उकी द्यःने प्वतासि द्यछुनाः प्वतासि व फ्वसि स्वाःथाय् हिँसाकापतं सासः मज्वयेक हिनी । प्वतासिइ दुने भालिंचा तयाः उकी फ्वयातःगु जाकि तइ । जाकि तइबलय् छक्वलं तइ मखु । भचाभचा यानाः तइ । न्हापा तयागुलिइ न्यंकं हा वल धायेव जक मेगु तइ । थुकथं पटक पटक यानाः दक्वं तइ ।
हाजा बाभू वन धायेव ध्वःखनाः छकः सिली । सिले धुंलिसे यंकेदालाय् तयाः लः यंकी । लः यने धुंकूगु जाकि न्हापा थें हे यानाः हानं प्वतासी तइ । दक्वं तये धुन धायेव पुसा तयाः हाजा बुकी ।
हाजा बुत धायेव ध्वःखनाः सालुक हिली । बँ थिलातःगु बँय् जूसा यच्चुक बँ पुनाः लः भचा हायाः हिली । मेगु बँ जूसा यच्चुगु बोरा, ताथ बाय् मेगु छुं नं लायाः हिलेगु याइ ।
हिलातयागु हाजा चिकुलां जूसा लुमु लुमु धाःबलय् व बर्खां जूसा भचा ख्वाउँकाः मना नचुसे च्वंकाः हाजा वालेगु याइ । मना निगू कथंया दु । खायूगु व चाकुगु । निगुली यःगु सवाः अनुसार मना तयेगु याइ । सामान्य कथं छगः क्वंचित छपा मना माः धायेगु याः । खायूगु जूसा छपां तइ मखु । बांलाक संकाः उतिग्यंक वाली । छगः क्वंचाय् फत्या जाकिया ल्याखं हाजा तइ । हाजायात क्वंचाय् तयाः उकी द्यःने लप्ते छपाः तइ । ह्यंग्वाः छकू व मल्ता छगः नं तयेगु याः । थ्व छुं रसायनिक प्रक्रिया निंतिं यानातःगु खः ला ? अनुसन्धानया बिषय तिनि । म्हुतुप्वालय् भ्यगःचा पुसा तयाः घाँय्म्वः, भांग्रा, सुकू आदिं भुनाः क्ववयेकी । हाजा तयेन्ह्यः क्वंचा बांलाक सिलाः स्वयेक हाइ । हायेधुंकाः नं पाउँक बास वःसा हानं सिलाः हाइ । नत्र प्वकय् पाउँ भ्याः पुनी ।
त्यनागु हाजा ८० घौ निसें बास वयेगु सुरु जूइ । १०० घौ दत धायेव प्वक जुइ । प्वक जुइधुंकाः नं क्वाक्क भुनातये मज्यू । दोहरा क्व वयाः प्वक नायेयः । उकें भुनातःगु चीकाः छबःचागु त्वपुसा छकुतिं जक त्वपुइगु याइ ।