मां न्हुछेकुमारी मानन्धर तथा बौ इन्द्रनारायण मानन्धरया कोखं ने.सं १०५९ इ थँहिति त्वालय् जन्म जूम्ह मथुराकृष्ण साय्मि नेपालभाषा आख्यान ख्यःया छगः स्यल्लागु थां खः । वय्कलं बाखं उपन्यास बाहेक कविता, जीवनी, आत्मकथा आदि नं च्वयादीगु खःसां वयकःया मू लेखन विधा बाखं, उपन्यास जूगु दु । गुथि बाखं च्वयाः नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् पलाः तयादीम्ह थ्वय्कलं थःगु विद्यार्थीकालय् बाखं च्वयाः तःगू सिरपाः त्याकादीगु दुसा त्रिचन्द्र कलेजय् स्थापना जूगु तत्कालिन जः साहित्य पालाःया नं दुजः जुयाः आपालं ज्या यानादीगु दु । बाखं ख्यलय् थ्वय्कःया न्हापां पिदंगु सफू वं नकतिनि प्रेम यात (ने.सं १०८२)खःसा थ्व बाखं सफू बाहेक थ्वय्कःया जि हिरा, हिरामोति, कस्ति, ब्लूदल आदि यानाः न्यागू स्वयाः अप्व बाखं सफू पिदंगु दुसा उपन्यास ख्यलय् ज्वाला, यां मिखा, कतांमरी, राप, ह्याउँमिला, माकुगु विष, खालु आदि यानाः च्यागू स्वयाः अप्वः उपन्यास पिदंगु दु । थ्वय्कलं नेपालभाषाय् माकुगु विष भाग —१,२,३,४ व ह्याउँमिला भाग —१, २, ३, यानाः स्वंगू, स्वंगू भाग दुगु निगू लघु उपन्यास च्वयाः मेपिं उपन्यासकारपिंत नं लघु उपन्यास च्वयेगुली हःपाः बियादीगु दु । मथुराकृष्ण साय्मि तःगू बाखं, उपन्यासया सफू च्वयाः नेपालभाषाया आख्यान विधा तःमि यानादीम्ह च्वमि जक मखुसे थःगु बाखं, उपन्यासय् यौन मनोविज्ञानयात थाय् बियाः मानवीय शास्वत भावना रति यौनयात नं नेपालभाषा साहित्यय् दुथ्याकेगु परिपाटी ब्वलंकादीम्ह तथा थ्व ख्यलय् थःगु विशेष प्रभाव त्वःतेफुम्ह च्वमि खः ।
थ्वय्कःया बाखनय् कथानक सिबें पात्रचित्रणयात विशेष थाय् बियातःगु दइ । बाखनय् पात्रया अर्धचेतन, अचेतन मनया शूक्ष्म विश्लेषण तथा यौन मनोवृत्तियात सहज रुपं न्ह्यब्वयेगु थ्वय्कःया बाखंया विशेषता जूगु दु । थ्वय्कःया ब्लूडल, माकुगु विष, राप आदि उपन्यास थुकिया दसु खः । अथेहे थःगु जीवनया माकुगु खायूगु लुमन्तित वानाच्वंगु लुमन्ति— साय्मि जि मथुरा नांगु आत्मकथा, यज्यू थें ज्यःगु मतिना पौ मुनाया सफू पिकायेगुली नं वय्कः ताःलाःगु दु ।
मथुराकृष्ण साय्मि नेपालभाषा साहित्यया छम्ह स्रष्टा जक मखु छम्ह अभिभावकया भूमिका निर्वाह यानादीम्ह मातृभाषा अनुरागी नं खः । थम्हं जक च्वयाः मखु न्हूपिं च्वमिपिं पिकायेगु व च्वयाच्वंपिं च्वमिपिंत अझ च्वयेगु निंतिं हःपाः बीत थःगु एकल प्रयासं थीथी कार्ययोजना दयेकाः न्ह्याकादीगु दु । थ्वहे कथं गबलें थःगु भाषा साहित्यय् लघुकथा विकासया नितिं चीबाखं धेंधेंबल्ला कासा न्ह्याकादिलसा, अभिघाट साहित्य नेपालभाषाय् म्हो मजुइमा धैगु तातुनाः त्रास शिर्षक बियाः थुकिया समस्यापूर्ति कथं उत्कृष्टगु बाखंयात सिरपाः घोषणा यानाः बाखंच्वके बियादिल । अथे हे नेपालभाषाया उपन्यास ख्यलय् मय्जु च्वमिपिनिगु सहभागिता म्हो जूगु खनाः थ्व विधाय् मिसा च्वमिपिंत न्ह्यज्याकेगु निंतिं नगद पुरस्कार घोषणा यानाः मय्जुपिनिगु दथुइ उपन्यासया धेंधेबल्लाः कासा याकादिल । थज्याःगु प्रयासया फलकथं ने.सं ११४१ य् छक्वलं १२ म्ह मय्जु स्रष्टापिं झिंनिगू हे उपन्यास ज्वनाः नेपालभाषाया उपन्यास ख्यलय् खनेदयेकः वल । अथे्हे मथुरा साय्मि सिरपाः स्वनाः साय्मि बन्धुपिंत नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् च्वसा न्ह्याकेबीगुली तिबः बियादिल । अथेहे गुलिखय् च्वमिपिनिगु सफू पिकायेत आर्थिक ग्वाहाली यानादीगु दु । थुकथं मथुराकृष्ण साय्मि नेपालभाषा साहित्य उत्थानया निंतिं तन मन धन बियादीम्ह छम्ह साहित्यिक मणिषी खः । थ्वय्कःया थज्याःगु ज्यायात कदर यानाः नेपालभाषा परिषदं थ्वय्कःयात भाषाथुवाः उपाधि देछाःगु दुसाः, नेपालभाषा एकेडेमिं दान्यहिरा जिवंकाछि सिरपाः, पासा पुचः गुथि सक्वपाखें नेवाः हना सिरपाः प्रदान याःगु दु ।
बा नारायणबहादुर श्रेष्ठ व मां शान्ति श्रेष्ठया क्वखं ख्वप देया इनाचो त्वालय् साहित्यकार भाजु मदन श्रेष्ठ जुजंया जन्म जूगु खः । वय्कःया पूवंगु नां मदनबहादुर श्रेष्ठ जुजं खः । नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् वय्कःया च्वसा कविता, गजल अथेहे मेमेगु समसामयिक विषय पाखे न्ह्याःसां जुजं भाजुं आपाः यानाः गजलपाखे हे थःगु च्वसा न्ह्याकूगु खनेदु । नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् लोकंह्वाःपिं गजलकार दथुइ वय्कः छम्ह नं खः । वय्कःया न्हापांगु कविता ने.सं. १११४ य् नेपाल पत्रिकाया ४३/७० इ बुना च्वनाः पिदंगु खः । थ्वयां दछि लिपा ने.सं. १११५ य् वय्कःया गजलमुना सफू लँ लय्सं पिदंगु खः ।
बौ हर्षबहादुर प्रधान व मां बुद्धिमाया प्रधानया कोखं ने.सं. १०६० इ उपन्यासकार भाजु मदनगोपाल प्रधानया जन्म जूगु खः । वय्कः नेपालभाषाया अग्रज उपन्यासकारपिं मध्ये छम्ह खः । नेपालभाषा ख्यलय् भाजु मदनगोपाल प्रधानया हिसिला (ने.सं. १११३ ) व जन्ति न्ह्यात (ने.सं. १११६) निगू सामाजिक उपन्यास पिदंगु दु । भाजु प्रधानया उपन्यासया मू विषय मतिना खःसां समाजयात युग अनुरूप हिलायंकेगु, समाजय् छगू न्हूगु संस्कार नीस्वनेगु, अथेहे न्हूगु अवधारणा ब्वलंकेमाःगु सन्देश वय्कःया उपन्यासय् दुथ्यानाच्वंगु दु । समाजय् क्रान्ति हयाः सुधार यायेत न्हापां समाजया युवा वर्ग हे न्ह्याःवनेमाः धयागु उपन्यासकारया धारणा खः ।
स्वनिगः पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु मदनप्रसाद श्रेष्ठ नं छम्ह खः । वय्कःया जन्म बि.सं.१९८६ असार १ गते चैनपुरय् जूगु खः । वय्कःया मांया नां बुद्धलक्ष्मी व बाःया नां भीमप्रसाद श्रेष्ठ खः । लजगाया सिलसिलाय् वय्कः धरानय् च्वं झाल ।
वय्कलं धरानया शिक्षाया स्तर थकायेगु निंतिं यक्व हे ज्या यानादीगु दु । बि.सं.२०४८ सालय् धरानया नेपालभाषा खलःया नायः जुयादीबलय् धरानय् छगू नेवाः छेँ दयेकेमाःगु महसुस यानादिल । थुकिया निंतिं धरानया झीगु समाजयात न्ह्यःने तयाः ज्या न्ह्याकादिल । बि.सं.२०५२ अर्थात ने.सं.१११५ य् सिद्धि नेवाः परिषद् धरान ७ नामं संस्था दर्ता यानाः छेँ दनेगु ज्या यानादिल । थौं थ्व छेँय् थीथी सामाजिक, सांस्कृतिक ज्याझ्वः जुयावैच्वंगु दु । वय्कः बि.सं २०८० साउनय् दिवंगत जुल ।
बौ पं. मधुसुदन मिश्र व मां माहेश्वरी (जुलुम) मिश्रया कोखं यलया तिछुंगल्ली त्वालय् ने.सं. १०५२ मार्ग शुक्ल ३ कुन्हु काव्यकार भाजु मदनमोहन मिश्रया जन्म जूगु खः । वय्कःयात समाजय् पण्डितया नामं नं म्हसिउ । बाखं (पुराण) कनेगु, पुजा पाठ यायेगु, धार्मिक व कर्मकाण्ड यायेगु संस्कारय् ब्वलनादीगु खःसां व इलय्या संस्कृतय् मध्यमा ब्वंज्या क्वचायेकादीम्ह भाजु मिश्रया थःगु मांभाय् नेपालभाषाय् जक मखु नेपाली साहित्यय् नं उतिकं च्वसा न्ह्याः ।
थःगु कविताय् समाजय्, देशय् ब्वलनाच्वंगु विसंगति, विकृतियात कयाः क्वातूगु व स्याचुगु ध्याचू खँग्वलं जायेकाः काव्यात्मक व छन्दात्मक शैलीं च्वयादीम्ह पं. मदनमोहन मिश्रया न्हापांगु कविता नासु ने.सं. १०७८ य् धर्मोदय १२९ अंकय् पिदंगु खः । आपाः धयाथें काव्य व खण्डकाव्यपाखे ल्हाः ज्वःम्ह भाजु मिश्रया न्हापांगु खण्डकाव्य सफू सिताहरण ने.सं. १०८० य् पिदंगु खः । गीतिकाव्य व हास्यव्यंग्य काव्य ख्यलय् बिस्कंगु योगदान बियाबिज्याःम्ह भाजु मिश्रया गजिगुलुया म्हगसय् पशुपतिनाथ ने.सं. १०९५ य् पिदंगु दु । धार्मिक सम्बन्धी थीथी काव्य सफू नं पिथनादीम्ह काव्यकार भाजु मिश्रया निगू संस्करण (ने.सं. १०८० व ने.सं. १११९) य् पिदनाः अंग्रेजीं नापं भाय्हिलाः पिदंगु दु । गबलय् माल अबलय्, च्वनाथासय्तुं, छु विषयय् माःगु खः व विषयय् कविता च्वयादीफुम्ह जूगुलिं नेपालभाषा काव्य साहित्य ख्यलय् वय्कःया बिस्कंगु योगदान दु ।
मां चम्पादेवी बज्राचार्य व बौ सप्तरत्न बज्राचार्यया कोखं येँया रत्नकीर्ति महाविहार, मखं बहालय् ने.सं. १०७३ भाद्र शुक्ल दशमि कुन्हु (२०१० आश्विन १ गते) भाजु मदनसेन बज्राचार्यया जन्म जूगु खः । लोकसाहित्य विषय कयाः स्नातकोत्तर यानादीम्ह थ्वय्कः नेपालभाषाया प्राध्यापकया नापं नेवाः लोकबाखं तथा लोकम्येया छम्ह अनुसन्धाताया, विश्लेषक नं खः । थ्वय्कलं लोकसाहित्यया ख्यलय् नेपालभाषाया अग्रज लोकसाहित्यविद्पिं — प्रेमबहादुर कसाः (ने.सं. ११०९), सत्यमोहन जोशी (ने.सं. १११४), करुणाकर वैद्य (ने.सं. ११०९), मानदास तुलाधर (ने.सं. १११०) व लोक गायक लोकरत्न तुलाधर (ने.सं. ११०९) पिनिगु जीवनी सम्बन्धी सफू च्वयादीगु दु । लोकबाखंया अध्ययनया क्रमय् वय्कलं येँ, यल, ख्वप व किपुपाखें सलंसःपु बाखं मुनाः प्रकाशित यानादीगु दुसा छुंछुंया अध्ययन विश्लेषण जुयाः लेखत पिदंगु दु ।
भाजु मदनसेन बज्राचार्य ब्रजयान बुद्धधर्मया नं अध्ययता खः । थ्वय्कलं दे आचार्य गुथिया परम्परा व आवश्यकता (ने.सं. १११९/२०५५) नांगु सफू नं च्वयादीगु दु, गुगु सफू नेपाःया मौलिक वज्रयान बौद्ध धर्मया संरक्षक पुरोहित बज्राचार्यपिनिगु देआचार्य गुथिया ऐतिहासिक धार्मिक, सांस्कृतिक परम्परायात न्ह्यब्वयातःगु नेपालभाषाया न्हापांगु सफू खः । थ्व सफू बाहेक वय्कःया बज्रयानी चर्चा म्ये, बज्रयानी प्यंम्हथां आदि सम्बन्धी तःपु अनुसन्धानात्मक च्वसुत नं थीथी पत्रपत्रिकाय् पिदंगु दु । थ्वय्कःया नेवाः बौद्ध संस्कृति दुने छगू बिस्कंगु विशेषता दुगु नेपाःगाःया नेवाः बौद्ध संस्कृतिइ लोकबाजा (वि.सं. २०७७) नांगु सफू नं प्रकाशित जूगु दु ।
थुकथं थ्वय्कलं झिंछगू कृति प्रकाशित यानादीगु नेपाःया लोकबाजा (ने.सं. ११११), सत्यमोहन जोशीया च्वखँ मुना, नेवाः व नेवाः लोकसाहित्य (ने.सं. १११४), सम्य्क सम्बोधि लाभ (ने.सं. ११२५), भीम, देव व महारथारोहण पूजाविधि क्रिया (ने.सं. ११२९), मू कुमारी, मूलश्री महाविहार व विहारया कुमारी प्रथा (वि.सं. २०७६) यानाः झिंनिगू सफू सम्पादन यानादी धुंकूगु दु । अथेहे थ्वय्कःया सम्पादनय् थीथी पत्रिका गथे— नेपाल ऋतु पौ (ने.सं. ११२१–११३३), लोकसाहित्य (पत्रिका) (२०७३ वि.सं.), लुमन्ति (ने.सं. ११२९), पलेस्वां दँपौ आदि पिदंगु दु ।
थथे हे थ्वय्कलं थीथी संस्था गथे — लोकसाहित्य परिषद् (वि.सं. २०४१), रत्नकीर्ति महाविहार संघ, मखं (वि.सं. २०५०), नेवाः स्यनामि दबू (वि.सं. २०६५), नेपालभाषा स्यनेज्याकुथि आदिइ गनं संस्थापक दुजः गनं सचिव, गनं न्वकु गनं नायः आदि जुयाः नं ज्या यानादीगु दु । थथे थीथी संस्थाय् बाहेक इलय्ब्यलय् नेपालभाषा साहित्य ख्यःया थीथी व्यक्तित्वपिंत हनीगु ज्याझ्व गथे— प्रेमबहादुर कसाः अभिनन्दन समारोह समिति, मोतिलक्ष्मी उपासिका अभिनन्दन समारोह समिति, सत्यमोहन जोशी हनेज्या ग्वसाः खलः आदिइ नं छ्याञ्जे जुया सफलपूर्वक ज्या क्वचायेकादीगु दु ।
थुकथं थ्वय्कःया ज्याया कदर स्वरुप थ्वय्कःयात थीथी संस्थां पाखे थीथी सिरपाः, पदक व हनापौ लःल्हाःगु दु । गुगु थथे दु —ने.सं. ११३९ य् करुणाकर सिरपाः, वि.सं. २०७३ य् सत्यमोहन जोशी शताब्दी पदक, शिक्षा पुरस्कार (वि.सं. २०५७) । अथेहे परम्परागत बाजा संरक्षण उपभोक्ता समितिं (ने.सं. ११३९/वि.सं. २०७६) हनापौ देछाःगु खःसा, नेपालभाषा स्नातक स्तरया नेवाः विद्यार्थी युनियनं ने.सं. ११४० य्हनापौ लःल्हाःगु खः ।
मां नानीमाया तण्डुकार व अबु पूर्णवीर तण्डुकारया म्ह्याय्मचा जुयाः ने.सं.१०६९ इ ज्याःबहाः, येँय् जन्म जुयादीम्ह मयजु मनदेवी (तण्डुकार) ताम्राकार छम्ह सिद्धहस्त बाखं च्वमि खः। गुरु पूर्ण वैद्यया हःपाःकथं नेपालभाषा साहित्यया बाखं विधाय् सशक्त रुपं थःगु ल्हाः न्ह्याकाच्वनादीम्ह मयजु मनदेवीं थ्यंमथ्यं २८ दँ धइथें दिपाः कयादिल।अथे खःसां बाखं विधाय् सामाजिक बेथिति, विसंगति व विकृति विरुध्द सः तयाः अभिव्यक्तिया सशक्त च्वसा न्ह्याके धुंकूम्ह श्रष्टां हाकनं ने.सं ११३७ निसें थःगु पलाः च्वयेकादिल । खुदँया दुने वय्कलं प्यंगू बाखं सफू इलंक्यंगु लँ, लँय् खनागु पलाः, धुफ्वः व छेँ दुने … साहित्य क्यबय् ह्वयेकादिल । वय्कःया बाखनय् नुगलय् तिक्क मिंकेफुगु व ब्वंमिया नुगःमिखा प्याकेफुगु विशेषता दु । अथेहे वय्कःया बाखंया शैली नाइसे च्वनाः माःथाय् माःकथं खँत्वाः, खँभाय्, उपमा व विम्व
छ्यलेगुया नापं समाजया दक्व धइथें पक्षय् थियाः नं इलं ह्वाःगु विदेश पलायनया समस्याय् तकं वय्कलं थःगु च्वसाय् न्ह्यब्वयादीगु दु । वय्कःया स्वंगूगु बाखं सफू धूफ्वया निंतिं वय्कःयात निक्वःगु रामशेखर लुमन्ति सिरपाः पाखें छायेपी धुंकूगु दु। वय्कलं गुरुवर पूर्ण वैद्यया ज्याः जंक्वया लुमन्ति व पूर्ण वैद्यका अप्रकाशित रचनाहरूया सहलेखन व सहसम्पादन नं यानादीगु दु।
बौ प्राध्यापक कृष्णबहादुर श्रेष्ठ व मां उत्तरकुमारी श्रेष्ठया कोखं यलया लुँहिति चालाछेँ त्वालय् ने.सं. १०६८ पोहलागा ३० कुन्हु समालोचक भाजु मनमोहन श्रेष्ठया जन्म जूगु खः । समालोचना क्षेत्रय् निरन्तरता बियाः मदीसां पसूकाया स्वपुका (ने.सं. १०८५) पाखें नेपालभाषाया समालोचनाया लागाय् थःगु प्रभाव क्यनादीम्ह भाजु मनमोहन श्रेष्ठया लजगाः नं प्राध्यापन हे खः । वय्कः महेन्द्र विद्याभूषण पदकं विभूषित जुइधुंकूगु दु ।
बौ देवरत्न शाक्य व मां मोतिमाया शाक्यया कोखं ने.सं. १०८४ येँया क्वहिति त्वालय् भाजु मनरत्न शाक्यया जन्म जूगु खः । वय्कःया मेगु म्हसीका मनरत्न शाक्य स्वां खः । भाजु शाक्यं नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् थःगु साहित्यया पलाः बाखं सृजनापाखें न्ह्याकादीगु खःसा लिपा ख्यालिन्हिलि पाखे नं थःगु च्वसा न्ह्याकादिल । ने.सं. ११०६ य् ग्वय्स्वां ३/४ पत्रिकाय् पिदंगु विश्वास बाखं शाक्य भाजुया न्हापांगु साहित्यिक सृजना खः । थ्वय्कःया तःपूमछि बाखंत थीथी पत्रिकाय् पिदंगु खःसां ख्यालिन्हिलि याना जुइ न्ह्याःम्ह मनू जूगुलिं सफू धाःसा ख्यालिकुं मुना ग्वाय्पिया सुकुध्वां (ने.सं. ११०५) व कुचुकुच (ने.सं. ११०७) य् पिथनादिल । थीथी पत्रिकाया सम्पादन यायेगु झ्वलय् वँय् क्वँय् नांगु सफूया सम्पादन (ने.सं. ११०९)य् नं यानादीगु दु ।
मां चौथीमाया व अबु रुद्रबहादुर खड्गीया काय्भाजु मनोज नेवाः खड्गीया जन्म येँय् ने.सं. १०९२ तछलागा १ कुन्हु जूगु खः । भाजु मनोज खड्गी छम्ह समाजसेवीया नापं नेवाः न्ह्यलुवाः नं खः । स्नातक पूवंकादीम्ह भाजु मनोज खड्गी सिन्हः स्वां खलःया संस्थापक (पुलाम्ह नायः, थौंकन्हय् संरक्षक) खः । थ्व संस्था पाखें नेपाल संवत् प्रबद्र्वन याये नितिं २६दँ न्ह्यःनिसें मदिक्क स्वनिगः व देयन्यंक भिंतुना मोटरसाईकल स्रयालि न्ह्याकावयाच्वंगु दुसा झीगु भाय्, तजिलजि म्वाकेत थीथी ज्याझ्वः नं यानावयाच्वंगु दु । अथे हे भाजु मनोज खड्गी नेवाः भोलन्टियर्सया संस्थापक नायः, येँ दरबारक्षेत्र संरक्षण व व्यवस्थापन महासमितिया संस्थापक कजि (पुलाम्ह नायः, हाल संरक्षक), नेपाल ग्रीस मैत्री व साँस्कृतिक संघया मूछ्याञ्जे, थीथी ब्वनेकुथी व्यवस्थापन समितिया दुजः व नायः खः । वय्कलं नेपालभाषा व नेवाः जातिया अधिकारया नितिं तःगू आन्दोलनय् नेतृत्वदायी भूमिका म्हितादीगुलिं वय्कःयात आन्दोलनकर्मि कथं नं म्हसीकेगु याः । नेवाःतय्त छुं कथंया समस्या ब्वलनकी ग्वाहालि यायेगु निंतिं हेल्पिङ्ग डेस्कया अवधारक वय्कलं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया घटक कथं प्यक्वःतक नायः जुया नेवाः एकता दिवस तःजिक न्ह्याकादीगु दु । अथेहे वय्कलं ने.सं. ११४१य् नेवाः जातिय महासंघ नं नीस्वनादीगु दु ।
संगीत क्षेत्रय् नं उलि हे मन क्वसाःम्ह भाजु मनोजं नेवाः संगीत, नेवाः म्हसिका व नेवाः गौरव न्ह्यब्वयेगु तातुनाः नेपाः दुने व पिनेयापिं फुक्क संगीतह्यःमि नेवाःत मुंकाः छगू तःधंगु व तब्यागु दबुलिइ थनाः न्हापांखुशी नेवाः आईडल ज्याझ्वःया ग्वसाः ग्वयादिल । नेपाल खड्गी सेवा समितिया झिंन्यादँ तक नायः जुयादीम्ह भाजु मनोजं थुगु संस्था पाखें पिदंगु तःगू हे तँसापौ, ख्वाःपौ व स्मारिकाया सम्पादन यानादीगु दु । गथे—स्मारिका (ने.सं. ११२२, ११२४), स्वक्वःगु तःमुँज्या विशेष तँसापौ (ने.सं ११२५), प्यक्वःगु तः मुँज्या विशेष तँसापौ (ने.सं ११२९), स्मारिका, (ने.सं ११३३) खुक्वःगु देय् मुँज्या विशेष अंक व स्वर्ण स्मारिका (ने.सं ११३६), नायः जागरण लय्पौ (ने.सं ११४३), नायः सिंह, शाही खड्गी समाजया संस्कार (ने.सं. ११४०) व नायः प्रोफाईल (ने.सं. ११४३) आदि ।
नेवाः देय् दबूलिं ने.सं. ११२७य् पिदंगु नेवाः समाज सफुलिइ च्वंगु नायः सिंह, शाही, खड्गी जातिया परिचय मनोज खड्गीं हे च्वयादीगु खःसा वय्कलं थीथी पत्रपत्रिकाय् स्रष्टापिनिगु म्हसिका च्वसु च्वयेगु नं यानादीगु दु । वय्कःया योगदानया कदर स्वरुप वय्कःयात ज्यापु समाजपाखें विशेष सम्मान (ने.सं.११३१), नेपाल प्रहरीपाखें (ने.सं.११३९) विशेष हना व मेमेगु संस्थापाखें नं थीथी कथंया सम्मान देछाःगु दु ।