गणेशबहादुर भुवनेश्वरी कर्माचार्य

गणेशबहादुर भुवनेश्वरी कर्माचार्य

ख्वपयाम्ह गणेश बहादुर भुवनेश्वरी कर्माचार्य नेपालभाषां भजन, रामायण, म्येँ सफू च्वयादीम्ह छम्ह स्रष्टा खः । थ्वय्‌कःयात भक्त कविकथं म्हसिइकेगु याः । थौंकन्हे पत्रिकाया ने.सं. १०७४, ३/६–७ ल्याखय् थ्वय्‌कःया न्हापांगु गुण दोष नांगु चिनाखँ पिदंगु खः । थ्वय्‌कःया पिदंगु सफू खः – मोहन कीर्तन, (ने.सं. १०७७), गणेशकृत रामायण भाग १ बालकाण्ड, गणेशकृत रामायण भाग २ अयोध्याकाण्ड व अरण्यकाण्ड (ने.सं. १०९०), गणेशकृत रामायण भाग ३ किष्किन्धाकाण्ड व सुन्दरकाण्ड (ने.सं. १०९२), गणेशकृत रामायण भाग ४, लंकाकाण्ड (ने.सं. १०९२), गणेशकृत रामायण भाग ५, उत्तरकाण्ड‘ व ‘लवकुशकाण्ड, (ने.सं. १०९३) व श्री रामामृत गणेशकृत राम रामायण, (ने.सं. १०९६) आदि ।

थुकथं गणेशबहादुरजुं रामायणया बालकण्डं निसें लवकुशकाण्ड तक रामायण च्वयादिल । अथे हे ज्ञानमञ्जरी भजन भाग १, (ने.सं. १०८६), वर्षक्रिया भजन भाग २ (ने.सं. १०८७), थुकथं महाकवि सिद्धिदास धुंकाः रामायणया सफू नेपालभाषां पिकाःम्ह च्वमि थ्वय्‌कः हे खः । तर थथे थीथी इलय् पिदंगु रामायणया फुक्क काण्डयात छथाय् हे तयाः सफू रुपय् पिकायेगु ज्या धाःसा ल्यं हे दनि । विषयवस्तुया पकड तथा छन्दया प्रयोगय् सिद्धिदासया सिद्धि रामायण स्वयाः गणेशकृत रामायण गाकं स्तरीय जू । थ्वय्‌कलं थःगु भाषा साहित्ययात बियादीगु योगदानया कदर स्वरुप च्वसापासां थ्वय्‌कःयात ने.सं. १०८३ स भाषाजवाः उपाधिं छाय्‌प्यूगु दु ।

गणेशबहादुर श्रेष्ठ

स्वनिगलं पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक सांस्कृतिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु गणेशबहादुर श्रेष्ठ नं छम्ह खः । वय्‌कःया जन्म बि.स. २००३ कार्तिक १५ गते खः । नेवाः खलः कास्कीया वरिष्ठ न्वकू जुयादीधुंकूम्ह वय्‌कः थौंकन्हे उकिया सल्लाहकार जुयाः च्वंच्वनादीगु दु । वय्‌कः पोखराय् नेवाः छेँ दनेगु भवन निर्माण समितिया दांभरी लिसें ग्वहालिमि नं खः । वय्‌कः विन्धवासिनी धार्मिक समितिया नायः जुयादी ।

गणेशराम लाछि

बौ तेजकृष्ण लाछि व मां नानीमाया लाछिया कोखं थिमिया चपाचो त्वालय् ने.सं. १०७० कछलाथ्व १३ य् साहित्यकार भाजु गणेशराम लाछिया जन्म जूगु खः । वय्‌कःया पूवंगु नां गणेशराम लाछि प्रजापति खः । वय्‌कःया च्वसाया मू विषय म्ये व प्याखं जूसां वय्‌कःया च्वसा आपाः यानाः ख्यालि न्हिलि प्याखं पाखे क्वसाः । वय्‌कः साहित्य ख्यलय् बाखंपाखें खनेदयेकः झाःम्ह च्वमि खः । लाछि जुया दकलय् न्हापांगु बाखं किजापूजा (ने.सं. १०९२) खः, गुगु यलया हौगः त्वालय् जूगु नेपालभाषाया साहित्य मुँज्याय् सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु बाखं खः । थ्वयां लिपा भाजु गणेशराम लाछिं आपाः यानाः थःगु च्वसायात ख्यालिन्हिलि प्याखंपाखे हे न्ह्याकादिल । वय्‌कःया दकलय् न्हापां पिदंगु सफू स्याः नुगः व इतिहास : हिचःतिया (ने.सं. ११०७) खः । अथे हे ख्यालिन्हिलिपाखे वय्‌कःया ह्वगां खिं (ने.सं. ११०७), फय्गं ने.सं. १११९, कनेमाःगु बाखं हाले माःगु म्येँ (छधाः प्याखं ने.सं. ११३४), ह्युमेन फ्ल्यू (ने.सं. ११३४)पिदंगु दुसा ख्वाःपाः उपन्यास ने.सं. ११३४), छंत लुमनेवं (चिनाखँ मुना सन्२०१४) सफू नं पिदनेधुंकूगु दु । वय्‌कलं थःगु च्वसायात बाखं, चिनाखँ, ख्यालिन्हिलि बिधाय् जक कय्‌मकुंकुसे देय्‌या धर्मसंस्कृति व नेपाल संवत्नाप स्वापू दुगु खँयात कयाः नं च्वसा न्ह्याकादीगु खँ वय्‌कल पिथनादीगु सफू थिमि देय्‌या सिद्धिकाली (वि.सं. २०६५) पाखें थुइका कायेफु । अथे खःसां भाजु गणेशराम लाछियात छम्ह लोकंह्वाःम्ह ख्यालिन्हिलि च्वमि कथं म्हसीका कायेफु । नापं वय्‌कः छम्ह लोकंह्वाःम्ह प्याखंम्वः नं खः । वय्‌कलं तःगू टेलिफिल्मय् नं म्हितादीगु दु ।

गणेशलाल श्रेष्ठ

लोककवि गणेशलाल श्रेष्ठया जन्म मकवानपुर जिल्लाया भिमफेदी बजारय् ने.सं १९६८ स बौ माधवलाल श्रेष्ठ व मां चन्द्रकुमारीया कोखं जूगु खः । गणेशलाल श्रेष्ठ स्वनिगलं पिने ह्वःगु भाषा साहित्यया छफ्वः नस्वाःगु स्वां खः । भीमफेदी देगलय् न्हियान्हिथं जुइगु भजन पाखें प्रभावित जुयाः भजन गायन नापं हार्मोनियम लगायत वाद्यवादन सयेकादीम्ह थ्वय्‌कः थःगु ईया अतिकं लोकंह्वाःम्ह कलाकारया नापं म्ये चिनामि नं खः ।

वय्‌कलं नेपालभाषा लगायत नेपाली तथा तामांग भाषं म्ये चिनाः थम्हं हे लय् तयाः हालेगु जक मखु भिमफेदीइ जुइगु भिमसेन जात्रा, कृष्ण जात्राय् भजन टोलीया नेतृत्व यानाः भजन हालेगु तथा सायाः जात्राबलय् थम्हं हे ख्यालः च्वयाः थः हे कलाकार जुयाः हास्यव्यंग प्रर्दशन यानाः नेपालभाषा तथा नेवाः संस्कृतियात जीवन्त यानातयेगु ज्या यानादीगु ।

थ्वयकलं नेपालभाषां निफ्वः स्वां नामं ने.सं २०१३ सालय् ३८ म्येया संग्रह पिकयादीगु दु । थ्व निफ्वः स्वां निर्गुण भक्तिया नापं लोकम्येया संकलन खः गुगु म्ये उगु इलय् अतिकं लोकंह्वाःगु खः । थ्व सफुलिइ दुथ्याःगु गलिखय् म्ये थौं नं थीथी नेपालभाषाया कार्यक्रम व एफ.एमं आदिं हायेकेगु याः । वय्‌कः मदये धुंकाः लिपा थ्व सफुलिइ दुथ्याःगु म्ये नापं हानं वय्‌कलं च्वयादीगु मेमेगु म्ये नं तनाः वयकःया परिवारं वि.सं २०५८ य् गीति क्यासेटया रुपय् पिकाःगु दु । मकवानपुर भिमफेदीया परिचय थें जुयादीम्ह अतिकं लोकंह्वाःम्ह कवि गणेशलालयात लोकसाहित्य परिषद्ं ने.सं २०५६ स लोककविया सम्मान देछाःगु दुसा मकवानपुरया जनतां थीथी ज्याझ्वः न्ह्याकाः वय्‌कःया सच्छिदँ बुदिं तःजिक हंगु दु ।

गम्भीरमान मास्के

बौ नांजाःम्ह कलाकार चन्द्रमान मास्के व मां जुलुम मास्केया कोखं भाजु गम्भीरमान मास्केया जन्म ने.सं. १०५५ तछलाथ्व १५ कुन्हु येँया खिउँलं त्वालय् जूगु खः । अति सरल व शिष्ट स्वभावयाम्ह वय्‌कःया मेगु नां गम्भीरमान माय्केँ खः । एम.ए., बि.एड. तकया ब्वनेज्या पूवंकादीम्ह भाजु मास्के नेपाःया नांजाःम्ह छम्ह अंग्रेजी भाषाया शिक्षक खः । थःगु मां भाय् प्रति मन क्वसाःम्ह मास्केजुं नेपालभाषाया क्षेत्रय् थःगु साहित्यिक यात्रा सन्ध्याकाइती चिनाखं न्ह्यज्याकादीगु खः । वय्‌कःया थ्व चिनाखँ ने.सं. १०७०या दँय् धर्मोदय ३/३० पत्रिकाय् पिदंगु खः ।

कविता वाहेक थ्वय्‌कःया च्वसा बाखं विधाय् नं न्हयाःगु दु । बाखं विधाय् भाजु मास्केयात तसकं नुगलय् थीकथ. मनोवैज्ञानिक बाखं च्वइम्ह बाखंमि कथं म्हसीकेगु याः । थःगु जीवनया स्वीपु लुमंन्तिया बाखं दुथ्याकाः थ्वय्‌कलं न्हि म्हगसय् वइम्ह नांगु लुमन्ति मुना सफू पिथनादीगु दु । थथे हे थ्वय्‌कःया इलय् ब्यलय् नेपालभाषाया थीथी पत्रिकाय् पिदंगु बाखंत मुनाः खेलुइताः या नामं बाखं संग्रह छगू नं पिथनेत्यंगु दु । साहित्यया नापं विश्वनिकेतन हाइस्कूलया हेडमास्टर जुयाः शिक्षा ख्यलय् तःदँ सेवा यानाझाःम्ह भाजु गम्भिरमान मास्केजु ने.सं. ११३९ कछलागा १० (२०७५ मङ्गसिर १६) सुथय् आकाझाकां दिवंगत जुयादिल ।

गिरिजाप्रसाद जोशी

महाकवि गिरिजा प्रसादया पूवंगु नां गिरिजाप्रसाद जोशी खः । वय्‌कः ने.सं. १०५९ चिल्लागा १२ मां खड्ग कुमारी व बौ देवप्रसाद जोशीया कोखं कान्छाम्ह काय जुयाः सक्वय् जन्म जूगु खः । वय्‌कः ने.सं. ११०७ ञंला १५ (२०४४ भाद्र २२) कुन्हु ४९ दँया उमेरय् दिवंगत जुल ।

गन गन थः वन अन अन साहित्यिक वातावरण दयेकादीम्ह गिरिजाप्रसादयात दकलय् न्हापां म्हसीकाब्यूगु कविता २०१३ सालय् त्रिचन्द्र कलेजय् न्हापांगु अन्तर कलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् वय्‌कलं पाठ यानादीगु मांच्वःसा मोज मयाय् धयागु कविता खः गुगु कवितां वय्‌कःयात सक्वया गिरिजाप्रसाद धकाः सुबिख्यात जुइकाबिल  । कविता, म्ये, गजल, प्याखं, समालोचना लिसें खण्डकाव्य, महाकाव्य, उपन्यास आदि च्वयादीम्ह बहुमुखी प्रतिभाया धनी गिरिजाप्रसाद जोशी सक्वय् थीथी पुचः, क्लब, सफूकुथि नीस्वनाः बाःछि बाःछिइ साहित्यिक, सांस्कृतिक ज्याझ्वः याकेगु, नापनापं ल्हाःतं च्वयाः बाःछिपौ, लय्‌पौ (ज्यामि, तिमिला, न्ह्यलुवाः) पत्रिका पिथनेगु यानादीम्ह छम्ह ज्वःमदुम्ह मातृभाषाया मतिनामि तथा भाषा न्ह्यलुवाः खः । वय्‌कलं थःगु जन्मस्थल सक्वय् जक तत्कालीन युवातय्‌त भाषिक साहित्यिक चेतना थनाः सक्व देय्‌यात नेपालभाषा साहित्य, संगीत व कलां हराभरा यानादीगु मखु थःगु ज्याया झ्वलय् हृटौंडाय् च्वनादीबलय् नं वय्‌कलं अनया युवातय्‌त न्ह्यचीकाः गथु पत्रिका पिकायेगुया नापं थीथी ज्याझ्वः न्ह्याकेगु यानादीगु दु ।

वास्तवय् महाकवि गिरिजाप्रसाद कवि जक मखु, आँशु कवि हे खः । वय्‌कलं उघ्रिमय् कविता, म्ये चिनाः न्यंकेफु । अझ ला वय्‌कःयात आँशु कवि जक धयां मगाः आँशु लेखक हे धायेमाः । वय्‌कलं भाजं मिखा उपन्यास बान्हुया दुने च्वये सिधयेकादीगु उपन्यास खः । उर्वर सिर्जनशीलतां जाःम्ह गिरिजाप्रसादजुं थम्हं च्वयेगु जनताय् क्रिटिकल सेन्स (Critical Sense) थनेया निंतिं खः धकाः धयादी ।

वय्‌कःया भाषा मतिना गुलि क्वातुगु खः, उलि हे साहित्यिक सिर्जना नं क्वातु । वय्‌कलं मांभाय्‌या साहित्यिक धुकुतिइ ग्यसुग्यंगु साहित्य बियादीगु जक मखु न्ह्यानाच्वंगु साहित्यिक धाःयात न्हूगु मोड बीकथंया साहित्य वय्‌कलं सिर्जना यानादीगु दु । गिरिजाप्रसादया खण्डकाव्य सिद्धिदास लिपाया कोशल्वहँ खः । गिरिजाया ल्वहंमा महाकाव्य ल्वहंमा, करुवा थें जाःगु निर्जिव वस्तुतय्‌त नापं पात्र दयेकाः न्ह्यब्वयातःगु दु । थ्व महाकाव्य नेपालभाषाया महाकाव्यया ख्यलय् छगू न्हूगु मोड खः । उपन्यासया ख्यलय् नं धुस्वां, इश्वरानन्द, राम शेखरपिंसं गुगु धाः ज्वनावःगु खः व धाःयात गिरिजां हिलाब्यूगु दु । छगू न्हूगु प्रयोग थनाब्यूगु दु । थुकथं उर्वर शक्तिया धनी गिरिजाप्रसादं थ्यंमथ्यं ७० गू सफू च्वयादीगु खनेदुसां बच्छिं मयाकं सफू उखें थुखें हन्ताः जुया वंगु दु । थौंतकं वय्‌कःया पिदनेधुंकूगु सफूया धलः थुकथं दु—

कविता सफू – पालिख्वाँय् (ने.सं. १०७९), हाइ हाइ रे थ्वँया बात्चा (ने.सं.१०८५), आगं (ने.सं.१०८८), द्वकचा ल्याहां ल्याहां वः (ने.सं.१०९०), सुथनाप सुथय् सुथय् (ने.सं.११०७), गिरिजाप्रसादया गद्य कविता (ने.सं.१०९८), तबन (ने.सं.११०५), किसिदुम्वः (ने.सं.११११), गिरिजाप्रसादया ताहा कविता, (ने.सं.११३२), हाकुगुँया न्हापांम्ह गायक (ने.सं.११३२), कविताचा (ने.सं.११३२), कविता पासः (ने.सं.११३४) ।

खण्डकाब्य सफू – मन्त्र (ने.सं.११०१), बुद्ध नुगः (ने.सं.११०३)

महाकाब्य सफू – ल्वहंमा ,(ने.सं.११३७)

म्ये सफू – जनताया म्ये (ने.सं.११००), आशाकुति (ने.सं.१११५), द्वंविद्वं  (ने.सं.१११९), मां बोक्सी म्ह्याय् सुन्दरी (ने.सं.११३६), मतिना छंगु म्ये जिगु (ने.सं.११४१), गिरिजाप्रसादया म्ये (ने.सं.११४१), खलुं (ने.सं.११४१) महाकवि गिरिजाप्रसादया म्ये/गजल । (ने.सं.११४२) ।

बाखं सफू – धकिं (ने.सं.१०९०)

उपन्यास सफू – छि स्यानाः हत्या (ने.सं.१०९६), सिलुस्वां (ने.सं.१०९८), बिपात्र (ने.सं.१०९९), भाजंमिखा (ने.सं.१०९९), लक्ष्मी व सरस्वति (ने.सं.११०१), व गमला थ्व खै थल (ने.सं.११०३), व ल्वहं जि झ्वाला (ने.सं.११०७), न्याल्ल ब्यां (ने.सं.१११०), यमि गामाः येँ शहर (ने.सं.१११२), सिलु म्ये (ने.सं.११२०), गुतारंगी प्रेत (ने.सं.११२८), बुँख्याःचा  (ने.सं.११३२) ।

प्याखं सफू – बाखा छेँ  (ने.सं.११०२), हाकु स्वाहाने (ने.सं.११०७)

समालोचना सफू – गिरिजाप्रसादया समालोचना (ने.सं.११४१)

गजल सफू – गजल सिइके  (ने.सं.१११४) ।

कमिक – लुति मय्‌जु (ने.सं.११०९)

क्यासेट म्येचाः – लिसवाः, मां नेपाः ।

भिडियो फिल्म – चिपनिप  ।

नेपाल प्रज्ञाप्रतिस्थानं प्रगतिशील महाकवि धकाः महाकवि गिरिजाप्रसादया बुदिं न्यायेकेगु यानावैच्वंगु दु ।

गिरिधरलाल मानन्धर

गिरिधरलाल मानन्धरया जन्म अबु ठाकुरलाल मानन्धर व मां.लक्ष्मीदेवी मानन्धरया कोखं ई.सं १९३७ अगष्ट २६य् येँया गणबहालय् जूगु खः । थ्वय्‌कः नेपालभाषाया नांदंम्ह निबन्धकार ठाकुरलाल मानन्धरया दकलय् तःधिकःम्ह काय् खः । तःदँ तक ब्रिटिस लाइब्रेरीइ ज्या यानादीम्ह थ्वय्‌कः छम्ह थःगु मांभाय् नेपालभाषाया मतिनामि खः । थ्वय्‌कलं नेपालभाषाया सफू पिकायेत तःम्हमछि च्वमिपिंत थम्हं फुगु आर्थिक ग्वाहालि यायेगु ज्या यानादीगु दुसा थः अबु ठाकुरलालया मानन्धरं च्वयादीगु भाजु निबन्ध संग्रहयात हानं वय्‌कःया ल्यंदुगु मेगु निबन्धत नं तनाः भाजु निबन्ध संग्रहया निगूगु संस्करण पिकयादीगु दु ।

थ्वय्‌कलं पद्मकन्या क्याम्पसय् नेपालभाषा विषय कयाः ब्वनीपिं विद्यार्थीपिनिगु नितिं गिरिधरलाल छात्रवृतिया व्यवस्था यानाबियादीगु दुसा नेपालभाषाया निबन्ध विधा च्वन्ह्याकेगु नितिं थः अबुजुया नामं दँयदँसं नेपालभाषाया निबन्ध विधाय् ल्हाः न्ह्याकावःम्ह छम्ह निबन्धकारयात सिरपाः लःल्हायेगु कथं ने.सं ११०९ स ठाकुरलाल सिरपाः नीस्वनादीगु दु । थुगु सिरपाः लःल्हायेगु अभिभारा नेपालभाषा परिषदयात ब्यूगु खः । थौंतक थ्व सिरपाः निरन्तरुपं न्ह्यानावयाच्वंगु दु । इ.सं २०१५ फेबुअरी २६ अर्थात ७८वर्षया उमेरय् थ्वय्‌कलं थ्व संसार त्वःताझाल ।

गिरिधरलाल मदयेधुंकाः वय्‌कःया नामं वय्‌कःया परिवारं नेपालभाषा, साहित्य व लिपि आदिया ख्यलय् तःदँ न्ह्यःनिसें ज्या यानावयाच्वंम्ह छम्ह व्यक्ति वा संस्थायात दँय् छगू लाख तकाया सिरपाः बीगु यानाः गिरिधरलाल नेपालभाषा सेवा सिरपाःया व्यवस्था यानाब्यूगु दु । थ्व सिरपाः नेवाः देय् दबू पाखें दँय्‌दसं लःल्हाना वयाच्वंगु दु ।

गुह्यश्वरी साय्‌मि

नेपाल संवत् १०५३ आश्विनकृष्ण ११ कुन्हु बाः बिरञ्चीनारायण मानन्धर व मां मोतिमाया मानन्धरया कोखं जन्म जुयादीम्ह भाजु गुह्यश्वरी साय्‌मिया मेमेगु नां गुह्य साय्‌मि, गुह्यश्वरी राज मानन्धर खः । इन्जिनियरींग यानादीम्ह भाजु साय्‌मिं नेपालभाषाय् कविता, निबन्ध व बाखं च्वयादी ।

धर्मादेय पत्रिकाय ने.सं.१०७१ य् वय्‌कःया आः जि वने नांया कविता दकले न्हापां प्रकाशित जूगु खः । वय्‌कःया पिदंगु कविता सफूया नां वेँ (ने.सं.१०७१) खः । पासा नांया पाक्षिक पौया न्हापांम्ह सम्पादक भाजु साय्‌मि च्वसापासाया सक्रिय कार्यकर्ता व सचिव नं जुयादीधुंकूम्ह खः ।

पेसां इन्जिनियर जुयादीम्ह वय्‌कः यक्व हे बुद्ध धर्मया सफू अनुवादय् नं संलग्न जुयादीगु दु । वय्‌कः संलग्न जुयादीगु सफूत थुकथं खनेदु– प्रतीत्य समुत्पाद व्यवस्था, बुद्ध धर्म श्रवनार्थ अभ्यनार्थ, मध्यमकावतार, चैत्य महिमा, श्रुत महामुक्ति ग्रन्थ, संघरत्न व्यवस्था पुरुषोत्तम प्रकाश, महामुद्रा नितार्थ प्रदीप, सद्धर्म चिन्तामणि मोक्ष रत्नालंकार आदि । वय्‌कः नेपाल ईन्जिनियर्स एशोसियसन व नेपाल जियोलोजिकल सोसाइटीया जिवंकाछि दुजः खः । अथेहे वय्‌कः महावोधि धर्म विकास द्वीप (गुम्बा), त्रियान धर्म संघ, बुद्धविहार कुलेश्वरय् नं आवद्ध जुयादी ।

गोपालराज जोशी

स्वनिगलं पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु गोपाल राज जोशी नं छम्ह खः । वय्‌कःया जन्म बि.सं.२००१ सालय् धनकुटाय् जूगु खः । वय्‌कः लिपा बिराटनगरय् च्वंझाल । वय्‌कःया मांया नां पद्मकुमारी व बाःया नां गुणराज जोशी खः । वय्‌कः झी पुचः विराटनगरया न्हापायाम्ह नायः खः । लिसें वय्‌कः अनया मेमेगु संघसंस्थाय् नं आवद्ध जुयादी । वय्‌कलं बिराटनगरया नेवाःतय् निंतिं प्रारम्भिक नेवारी पुस्तिका च्वयाः पिथनादिल । लिसें वय्‌कलं यक्व कविता व थीथी बिषयया च्वसु च्वयाः नं पिथनादीगु दु ।

गोवद्र्धन शर्मा

बौ शाम्भवानन्द शर्मा व मां अमरवाणी शर्माया कोखं ने.सं. १०६९ म्हपुजा कुन्हु येँया चोखाछेँ गल्लीइ समालोचक भाजु गोवद्र्धन शर्माया जन्म जूगु खः । भाजु शर्मा पूजा पाठ, कर्मकाण्ड व धार्मिक संस्कार दुथ्याःगु छेँजःया दथुइ ब्वलंगु खःसां इतिहासय् एमए ब्वनेज्या क्वचायेकाः थःगु मांभाय्ननेपालभाषा साहित्यया सेवा यायेगु तातुनाः साहित्य समालोचना लागाय् थःगु च्वसा न्ह्याकादीगु खः । व्यावहारिक समालोचनाय् कृतिया ब्याख्या विश्लेषण जक मखु, मूल्य निरुपण यायेगु प्रवृत्ति नं दुम्ह गोवर्धन शर्माया नेपालभाषा समालोचना क्षेत्रय् दकलय् न्हापां समालोचनात्मक च्वसु गिरिजाया सिलुस्वां : जिगु मिखाय् ने.सं. ११०२ न्हाय्‌कं २ पत्रिकाय् पिदंगु खः । इलय् ब्यलय् थीथी पत्रिकाय् थःगु समालोचनात्मक च्वसु पिथनाझाःम्ह शर्माजुं महाकवि गिरिजाप्रसाद जोशीनाप हे स्वापू दुगु समालोचनात्मक सफू उपन्यासया चाकलय् गिरिजा ने.सं. ११४२ स पिथनादीगु खः ।