पवन जोशी छम्ह प्याखंम्वः, कलाकार, निर्देशक, मेच्वमि नं खः । वय्कः दबू प्याखं, संकिपा, नाटक, ख्यालः, टेलिसंकिपा, चिहाःसंकिपा व म्यूजिक भिडियोय् ल्हाः न्ह्याकाच्वंम्ह खः । ने.सं. १०७६ तछलागाः तृतिया, मंगलबारखुन्हु बूम्ह पवन जोशीया अबु दैवज्ञ खडानन्द जोशी व मां चन्द्रकुमारी जोशी खः ।
ने.सं. १०९१ दँनिसें कलाख्यलय् पलाः न्ह्याका वयादीम्ह वय्कलं सछिगू सिबें अप्वः दबू प्याखं व नाटकय् निर्देशन व अभिनय यानादीगु दु । अथे हे ने.सं. ११०२ दँय् तःधंगु धकिंया संकिपा ‘संघर्ष’य् खलनायकया भूमिका म्हितादियाः थुगु ख्यलय् पलाः तयादीगु खः । ने.सं. ११०८ दँय् ‘चरित्र’ संकिपाया निर्देशन यानाः संकिपा निर्देशनय् नं पलाः न्ह्याकादीगु खःसा ‘बसन्त ऋतु’, ‘धकिं दुने’, ‘बांलाः मय्जु’ लिसेंया आपालं संकिपा, चिहाःसंकिपा व म्यूजिक भिडियोया निर्देशन यानादीगु दु । वय्कलं २०६६ सालया राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कारय् सर्वोत्कृष्ट निर्देशकया सिरपाः, पेजथ्री पिपुल्स च्वाइस अवार्डय् बेस्ट डाइरेक्टर, बक्स अफिस म्यूजिक भिडियो अवार्डय् बेस्ट डाइरेक्टरया सिरपाः लिसें संसार्स क्रियशनपाखें सप्तरंगी सम्मान, तेज स्मृति कला सम्मान, नेपाल खड्गी सेवा समितिपाखें सम्मान कयादी धुंकूगु दु ।
नेपाःया संकिपाख्यलय् नांजाम्ह निर्देशक प्रदिप रिमाल नेपाःया न्हापांगु नेवाः फिल्म “सिलु”या निर्देशक खः । वय्कलं के घर के डेरा व माया नांयागु खस नेपाली भायया संकिपा नं निर्देशन यानादीगु दु । मचांनिसें कलाख्यलय् नुगः क्वसाःम्ह प्रदिप रिमाल वि सं २०११ साल पाखे भिमनिधि तिवारीं नीस्वंगु नेपाली नाटक संघया दुजः जुयाः पलाः न्ह्याकूम्ह खः ।
वय्कः रिमाल बि सं २०१६ निसें २०२० सालतकया कलेज जीवनय् कृष्णचन्द्र सिंह प्रधान, विजय मल्ल, गोबिन्द बहादुर गोठाले, हृदयचन्द्र सिंह प्रधान थेंजापिं नांजापिं नाटककारपिनिगु नाटकय् अभिनय यानादीम्ह खः । नेपाली संकिपाख्यलय् म्येच्वमि कथं च्वसा न्ह्याकूम्ह भाजु प्रदिप रिमालं मनको बाँध, माइतिघर, के घर के डेरा, अन्याय, माया संकिपाया म्ये च्वयादीगु दु ।
तत्कालिन शाही नेपाल चलचित्र संस्थानय् चलचित्र निर्देशक जुयाः ज्या यानादीम्ह भाजु प्रदिप रिमाल भारतय् फिल्म व टेलिभिजन सम्बन्धी नांजागु स्यनाकुथि फिल्म एण्ड टेलिभिजन ट्रेनिंग पुना इन्स्टिच्युटय् फिल्म निर्देशनया डिप्लोमा यानाझाःम्ह खः । वि सं २०४९ सालय् नेपाली लोक साहित्य परिषदया मानार्थ सदस्यपाखें सम्मानित प्रदिप रिमाल सन् १९८० पाखे ताशकन्दय् अन्तर्राष्ट्रिय फिल्म फेस्टिभलय् नं ब्वति कयादीगु दु । आपालं संघसंस्थाय् आबद्ध वयकयात आपालं सिरपा व सम्मानं छायेपियाःतःगु दु ।
नेपाःया लोक नृत्य, शाश्त्रीय नृत्य, आधुनिक नृत्य, गीति नाटक व नृत्य नाटकया छम्ह ज्वःमदुम्ह प्याखंहुलामि व स्यनामि बसन्त श्रेष्ठ खः । नृत्य ख्यलय् तसकं नांजाःम्ह बस्न्त श्रेष्ठया जन्म बि सं २००६ सालया मंसीर ८ गते जूगु खः । वय्कःया अबुया नां सानुमान श्रेष्ठ व मांया नां सन्तमाया श्रेष्ठ खः । गुलिखे गीति नाटक व नृत्य नाटकया नापनापं नेपाःया न्हापांगु गीति चलचित्र ‘गौंथली’ या निर्देशन याःम्ह खः बसन्त श्रेष्ठ । नेवाः संकिपा ‘राजमति’या वयकः नृत्य निर्देशक खः । निर्देशक प्रकाश थापाया “सिन्दूर” संकिपानिसें संकिपाया नृत्य निर्देशनपाखे पलाः न्ह्याकुम्ह बसन्त श्रेष्ठं सलंसः संकिपाय् नृत्य निर्देशन याःगु दु । उकि मध्ये ‘राजमति‘, ‘प्रेमपिण्ड‘, ‘बसन्ती’ तसकं च्वछाय् बहगु खः । बसन्त श्रेष्ठ बि सं २०२१ सालनिसें २०५८ सालतक तत्कालिन नेपाल राजकिय प्रज्ञा प्रतिष्ठानया नृत्य शाखाया कजि जुयादिल । भारत व इटालिइ नृत्यया प्रशिक्षण कयातःम्ह बसन्त श्रेष्ठ नेपाःया विभिन्न धार्मिक व सामाजिक संस्थाय् आपालं हुला प्याखं स्यनादीगु दु । अथेहे वय्कलं नेशनल सेन्टर अफ डान्स नीस्वनाः यक्वसित हुला प्याखं स्यनादिल । वयकःया यक्व स्यनामिपिन्सं नेपाःया संकिपा व हुलाप्याखंख्यलय् नां तयेफुगु दु ।
बसुन्धरा भुसाल छम्ह हास्य अभिनयया निंतिं नांजाःम्ह कलाकार खः । ‘सिन्दुर’ नांयागु खस नेपाली भाय्या संकिपाया तसकं लोकंह्वाःगु वय्कःया पात्रया नां कथं बसुन्धरा भुसालयात आपाःसिनं नक्कली धकाः म्हस्यू । ने.सं. १०७१ सिल्लागाः चःह्रे, मंगलबारखुन्हु जन्म जुयादीम्ह वय्कःया अबुया नां सानुमान सिंह व मांया नां बुद्धकुमारी सिंह खः । वय्कः नेवाः कुलय् जन्म जुयाः मचांनिसें हे हुलाप्याखं व अभिनयपाखे नुगः क्वसाम्ह खः । झिंभप्यदँ झिंभन्यादँया वैंसय् वि.सं. २०२१ सालया खस नेपाली भाय्या ‘आमा’ संकिपाय् अभिनय यानाः कला यात्रा न्ह्याकादीम्ह बसुन्धरा भुसालं ‘हिजो आज भोलि’, ‘मनको बाँध’, ‘के घर के डेरा’, ‘चेलीबेटी’, ‘चोट’, ‘राँको’, ‘हिम्मत २’, ‘जन्मभूमि’, ‘दैव संयोग’, ‘आगो’ व ‘परालको आगो’या लिसें सच्छिगुलिं मयाक संकिपाय् अभिनय यानादीगु दु । उकी मध्यय् ‘परालको आगो’ संकिपाय् मू भूमिकाय् म्हितादीगु खः । अथे हे इलय्ब्यलय् रङ्गमञ्चया दबुलिइ नं आपालं नृत्य न्ह्यब्वयादीम्ह वय्कलं ‘प्रल्हाद’, ‘अमिट बासना’, ‘बुहार्तन’, ‘मसान’, ‘मुटुको व्यथा’ लिसेंया नाटक व ‘रामभरत मिलाप’, ‘यशोधरा’, ‘भृकुटी’, ‘हिमकन्या’, ‘मुना मदन’ लिसेंया थीथी मेहना प्याखनय् तकं अभिनय यानादीगु दु । वय्कलं आपालं नेवाः संकिपा छु छु ? नं म्हितादीगुया लिसें नेवाः म्यूजिक भिडियोय् नं अभिनय यानादीगु दु । उकी मध्यय् ख्यालिजुजु मदन कृष्ण श्रेष्ठं हालातःगु ‘ज्वराज्वरा पर्सि’ नांया मेय् वय्कलं मदन कृष्ण श्रेष्ठ व सूर्यमाला खनालनाप म्हितादीगु म्यूजिक भिडियो न्ह्यथने बहःजू । वय्कः श्री ५ वीरेन्द्र गद्दी आरोहरण रजत महोसत्व पुरस्कार, गोरखा दक्षिणवाहु, ललितपुर कला साहित्य प्रतिष्ठानपाखें हास्य साम्राज्ञीया उपाधि, हिरासिंह खत्री सम्मान पुरस्कार व नेपाल सरकारया चलचित्र विकास बोर्डपाखें लःल्हागु दीर्घ साधना सम्मानया लिसें आपालं सिरपाः, सम्मान व विभूषणपाखें विभुषित जुयादीगु दु ।
वि.सं २०३८ सालय् थिमिइ जन्म जूम्ह बालमुकुन्द प्रजापति छम्ह ज्वःमदुम्ह हुलाप्याखंकःमि व हुलाप्याखं स्यनामि खः । “तापालय्” नांयागु ऐतिहासिक परिवेशया बाखं दुगु संकिपाया निर्देशक बालमुकुन्द प्रजापतिं आपालं नाटक, हुलाप्याखनय् ब्वति कायेगु नापनापं यक्वसित हुलाप्याखं स्यनादीगु दु ।
वाङ्मय शताब्दि पुरुष सत्यमोहन जोशीं च्वयादीगु व भ्वँतया नांजाम्ह साहित्यकार ज्ञानकाजी बआदुर मानन्धरया नाट्य कृति “अरनिको” नांयागु नाटक वय्कःया च्वछायेबहःगु ज्या खः । कलाख्यलय् निरन्तर पलाः न्ह्याकाच्वनादीम्ह बालमुकुन्द प्रजापतिं आपालं नाटक, प्याखं, संकिपा व म्युजिक भिडियोय् अभिनय जक मखु छम्ह स्यनामि जुया नं ज्या यानादीगु दु । स्यनामि जुयाः यक्व ज्या न्ह्याकादीगुलिं वय्कःयात स्यनामि प्रजापति नं धायेगु याः । भाजु प्रजापतिया निर्देशन व हुलाप्याखं स्यनाय् यक्व म्युजिक भिडियो नं पिदंगु दु । उकिइ मध्ये न्हिले थें न्हिले थें, नुगःलिसे नुगःया, मन जिगु चन्चल, लिक्क लिक्क वयेमते, होलि म्हितावःम्ह मैंचा छुं छुं प्रमुख भिडियो खः । छम्ह हुलाप्याखंमि जुयाः वि सं २०४६ सालय् दकलय् बांलाःम्ह राष्ट्रिय नृत्य कलाकारया न्हाप सिरपाः त्याकादीम्ह बालमुकुन्द प्रजापतिं २०६१ सालय् दकलय् बांलाःम्ह नृत्य निर्देशकया राष्ट्रिय पुरस्कार त्याकादिल । अथेहेतुं २०६२ सालय् लोक नृत्य कासाय् लोक नृत्य निर्देशकया द्धितिय पुरस्कार , २०६३ सालय् लोक नृत्य निर्देशकया प्रथम पुरस्कार , २०६४ सालया परम्परागत नृत्य कासाय् नृत्य निर्देशकया प्रथम पुरस्कार त्याकुम्ह खः । नेपालया थीथी ४० जिल्लाय् सांस्कृतिक ज्याझ्वः न्ह्यब्वये धुंकूम्ह बाल मुकुन्द प्रजापति नेपाल सांस्कृतिक उत्थान परिषदया संस्थापक नायः खःसा वय्कलं यक्व हे हुलाप्याखंलिसे स्वाःगु संघसंस्थाय् ज्या यानादीगु दु ।
अथेहेतुं थिमि कला परिषदया कलाकार, मध्यपुर कला परिषदया सांस्कृतिक संयोजक, डबली नेपालया सांस्कृतिक संयोजक, नेपालभाषा संकिपा समाजया संस्थापक दुजः, ख्वपः मिडिया सर्कल या सल्लाहकार, नेवाः देय दबूया नृत्य व बाजं स्यनामि, महाकालि नृत्य परिषदया संस्थापक सदस्य व मध्यपुर डान्स एण्ड मिडिया एकेडेमिया संस्थापक नायः नं खः ।
बासु शाही छम्ह नेपालभाषाया संकिपा ख्यलय् मदिक्क संकिपा दयेका वयाच्वंम्ह कलाकःमि खः । विशेष यानाः अभिनय क्षेत्रय् नुगः क्वसाःम्ह बासु शाही संकिपाया निर्माता, निर्देशक, अभिनेता व च्वमि नं खः । ने.सं. ११०० कछलाथ्वः दसमि, मंगलबारखुन्हु यलया लुभुइ जन्म जूम्ह बासु शाहीया अबुया नां बाबुराम शाही व मांया नां देब कुमारी शाही खः । लुभुइ जुइगु हरेक सांस्कृतिक ज्याझ्वलय् नुगः क्वसायेकाः ब्वति कया वयाच्वंम्ह वय्कः कलाकारिताया ख्यलय् पलाः न्ह्याकेगु झ्वलय् नाटक, दबू प्याखं, हुलाप्याखंया नापनापं संकिपा, शर्ट मुभिपाखे थःगु कलाकारिता न्ह्यब्वया च्वंम्ह खः । कलाकारिता ख्यलय् बासु शाहीया दकलय् न्हापांगु पलाः धइगु ने.सं. १११५ दँय् पिदंगु खस नेपाली भाय्या नाटक ‘आक्रोश’ खः । बाशु शाहिं संकिपा निर्माणय् पलाः न्ह्याकाः दकलय् न्हापां निर्माण याःगु संकिपा ‘मतिना’ खः । वधुंकाः ‘ग्वगः क्वसः’ व ‘लँुयाम्ह झङ्गः’ नं निर्माण यात । शर्ट फिल्मया हकय् ‘खुँ हे खुँ’, ‘लोभं लाभ लाभं विलाप’ लिसेंया शर्ट फिल्मया निर्देशन यानादीगु दुसा ‘ब्याहाः याये म्हां’, ‘पागलपन’, ‘एकसे एक’, ‘क्या फसाद’, ‘वाया दुने जाकि दु’ व ‘बहिदार बाबु’ लिसेंया संकिपाया निर्देशन, अभिनय व च्वज्या यानादीगु दु । लुभु सांस्कृतिक महोत्सवया ग्वसाः ग्वयाः छगू ज्वः मदुगु पलाः न्ह्याकादीम्ह बासुुु शाहिं ‘वाया दुने जाकि दु’ संकिपाया निंतिं वेजथ्री पिपुल्स च्वाइस अवार्डय् दकलय् बांलाःम्ह च्वमिया सिरपाः नं त्याकुगु दु । वय्कः सुकुन्दा फिल्म प्रोडक्शनया कजि नं खः ।
नेवाः कलाक्षेत्रय् दबू प्याखंया बिस्कं इतिहास दु । छगू इलय् स्वनिगःया त्वाःत्वाःया दबुलिइ क्यनीगु दबु प्याखंया छम्ह तसकं लोकंह्वाःम्ह कलाकःमिया नां बेखाचा खः । तसकं लोकंह्वाःम्ह दबूप्याखंया कलाकःमिया नां बेखा नारायण महर्जन खः । विसं १९८३ सालया असारय् येँय्या यंगाः त्वालय् वय्कःया जन्म जूगु खः । दबूप्याखंया प्याखंम्वः बेखाचा थँबहीया महावीर टिमं फूटबल नं म्हितूम्ह कासामिलिसें बिसं २००८ सालय् रेडियो नेपालय् म्ये हालाः रिकर्ड यानादीगु दु । वय्कःयात दकलय् न्हापा १४ दँया उमेरय् हे गोपाल सिंह व तिलक सिंह नांयापिं निम्ह नाटककार जानाः दयेकूगु दबूप्याखनय् म्हितेगु ह्वःताः चूलात । अनंलि वय्कलं मेम्ह नातककार चैतन्यमुनिलिसे जाना “विसन्तर” नांयागु दबूप्याखं दयेकाः क्यनसा वि सं १९९७÷९८ पाखे वय्कलं खस नेपाली भायय्ा नाटक “अशोक सुन्दरी” म्हितादि । थ्व नाटक तसकं लोकंह्वात । त्वाःत्वालय्जक मखसे राणा सरकारया दरबारय्तक थ्व दबूप्याखं क्यनेगु ज्या जुलसा थ्व नाटकय् बेखाचिया कला खनाः प्र्रभावित जुयाः तत्कालिन राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शमशेरं न्यासः तका बख्शीश तकं बिल । थुकथं नाटक व दबूप्याखनय् पलाः न्ह्याकूम्ह बेखाचियागु प्याखं क्यनिगु धालकि मनूत तापाक्कनिसें वयाः चच्छि न्ह्यःपाः यानाः स्वःवइगु जुल । छचा दुने हे निथाय् स्वथाय् नं प्याखं क्यने मालिगु जुल । बेखाचिया प्याखं थुलि लोकंह्वाः कि वयागु प्याखं निला स्वला न्ह्यःहे बूक यायेमाः । कलाख्यलय् नुगः क्वसाःम्ह बेखाचा थःगु प्याखं बांलाकेतं माक्व खर्च याइम्ह खः । अले प्याखं क्यनाः आम्दानी स्वयाः खर्च उप्वयाः न्ह्याबलें द्याइगु जुल । छगू इलय् छेँजः सकलेंलिसे विराटनगर च्वंझाःम्ह कलाकःमि बेखाचा विराटनगरं लिहाँ वयाः येँया मेट्रो कम्प्लेक्सय् जीवनया लिपांगु ई छ्यानादिल । बिसं २०६३ सालया कार्तिक १४ गते ८० दँया उमेरय् लोकंह्वाःम्ह दबूप्याखंया कलाकःमि बेखा नारायण महर्जन बेखाचाया दिवंगत जुयादिल ।
नेवाः संचार ख्यलय् आपाःसिनं म्हसिउगु नां खः, भाईकाजि नयन यानि कि भाईकाजी महर्जन । वय्कः वि सं २०२७ सालया भदौ ११ गते अबु भाईलाल महर्जन व मां नानीमाया महर्जनया कोखं यलया धालछेँय् जन्म जूम्ह खः । नेपाःदेय्या छगू नेपालभाषाया टेलिभिजन च्यानल नेपालमण्डल टेलिभिजनया संस्थापक भाईकाजी नयनं खुदँतक उगु टेलिभिजनया प्रबन्ध निर्देशक जुयाः ज्या यानादिल । वय्कः भाइकाजी हुलाप्याखंपाखे न्ह्यानादिलसा लिपा क्यामेराया ज्या यानादिल । वय्कलं खस नेपाली भाय्या गुलिखे टेलिप्याखँ व ज्याझ्वलय् क्यामेरामाएन जुया ज्या याये धुंकल । उकी मध्ये “रिसानी माफ”, “कुण्ठा”, “भाईटिका”, “पश्चाताप”, “अपराध”या नां न्ह्यःनेलाः । वय्कलं नेपाल टेलिभिजनय् न्ह्याःगु शांग्रिला च्यानल डे टिभिइ “हसना” नांयागु नेपालभाषाया ज्याझ्वःलिसे स्वानादिल । स्याटेलाइट च्यानलया रुपय् हलिं न्यंकं थ्यंगु दकलय् न्हापांगु नेपालभाषाया टेलिभिजन ज्याझ्वः थ्व हे खःसा थुकिया हे माध्यमं भाईकाजीं थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वयादिल । छम्ह क्यामेरामाएनया रुपय् थःगु पलाः धिसिलाक्क न्ह्याकूम्ह भाईकाजीं हिसिदुम्ह मय्जु, मय्जुया हिसि, सिमाकचा लगायतया म्युजिक भिडियो एल्बम नं पिकायादीगु दु । वय्कः नेपालभाषाया छगू चर्चित फिल्म ”सर्गःमिला”या वय्कः क्यामेरामाएनलिसें निर्माता नं जुयादी । थ्व फिल्म वय्कया डेल्टा मल्टिमिडिया प्रोडक्शनपाखें दयेकूगु व लिपा थ्व हे संस्था न्हूगु नेवाः टिभि च्यानलया रुपय् “झीगु नेपाःच्यानल” जूगु दु ।
छम्ह धिसिलाःम्ह संचार उद्यमीया रुपय् न्ह्यःने वयेत ताःलाम्ह भाईकाजी महर्जनयात थीथी संस्थापाखे सिरपा व सम्मानं नं छायेपिउगु दु । मंकाःधुकू वचत तथा ऋण सहकारी संस्थापाखे लःल्हाःगु तिर्थ हेरा सिरपालिसें वय्कःया नेपालमण्डल टेलिभिजनयात नं थीथी सिरपा व सम्मान देछायेधुंकूगु दु ।
संगीत व नाट्य विधापाखे बागमती प्रदेशं प्रादेशिक प्रतिभा पुरस्कार २०७९ पाखें सम्मानित भूवनदास श्रेष्ठ नृत्य निर्देशक संघ नेपालया केन्द्रीय नायः खः ।
अबु केदारदास श्रेष्ठ व मां महालक्ष्मी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०८५ गुंलाथ्वः चतुर्दसि, बुधबारखुन्हु बूम्ह कलाकार श्रेष्ठ येँया नःघलय् च्वनादी । वय्कलं वि.सं. २०५२ निसें २०५७ सालतक तत्कालिन नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानय् नृत्य कलाकारकथं सेवा यानादीगु दु ।
वि.सं. २०४४ सालंनिसें मदिक्क कला ख्यलय् समर्पित जुयाः न्ह्याना च्वनादीम्ह वय्कलं वि.सं. २०४४ य् महाकवि गिरिजाप्रसाद जोशीया कृति ‘बाखाछेँ’ व ‘हाकु स्वाहाने’ पूधाः प्याखनय् मू भूमिकाय् अभिनय यानादीगु खः । कामना कला केन्द्रया संस्थापक निर्देशक, नेपाल संगीत विद्यालयया नृत्य विभाग प्रमुख, नेपाल लोक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानया सल्लाहकार वय्कः नेपाल नृत्यकलाकार संघया पुलांम्ह न्वकू जुयादीसा नेपाल चलचित्र प्राविधिक संघलिसें आपालं संघसंस्थाय् आवद्ध जुयादी । च्यागुलिं मल्याक संस्थाय् नृत्य निर्देशककथं नं ज्या याना च्वनादीगु दु । नेपालभाषाया संकिपा ‘मतिनाया कलि’, ‘लय’, ‘याकःम्ह्याय्’, ‘अंश’, ‘बांलाःमय्जु’, ‘पानवति’, ‘लाखे भाजु’ लिसें ‘छ हे छम्ह दु (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘जि खनेवं’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘फय्खः’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो), ‘छ नं यल, जि नं यल’ (मे मुनाया दक्व म्यूजिक भिडियो) ‘हाकु मुस्या, पालु, छ्वय्ला थें’, ‘ब्याः यानागु लच्छि मदुनि’ थें जाःगु थ्यंमथ्यं ३० गुलिं मल्याक म्यूजिक भिडियोय् नृत्य निर्देशन यानादीधुंकूगु दुसा वय्कलं नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड ११४० सिरपाः त्याकादीगु दु । ख्यालिजुजु मदनकृष्ण श्रेष्ठया ‘जिन्दगी ब्यूम्ह द्यः’ मेय् मोडलकथं नं थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वया दीगु दु ।
संकिपा ‘नौ डाँडा पारि’, ‘मोहनी लाग्ला है’, ‘वाचा वन्धन’ लिसेंया ३० गुलिं मल्याक खस नेपाली भाय्या संकिपाय् नृत्य निर्देशन यानादीम्ह श्रेष्ठं खुगू भोजपुरी संकिपालिसें च्यागुलिं मल्याक टेलिफिल्मय् नं थःगु कला न्ह्यब्वया दीगु दु ।
वय्कलं नेपाःपाखें प्रतिनिधित्व यासें इटाली, स्वीट्जरल्याण्ड, थाइल्याण्ड, जापान, चीन, कतार, अष्ट्रिया, जर्मनी, टर्की, बेल्जियम, फ्रान्स, फिन्ल्याण्ड, इस्टोनिया, हङकङ, पोल्यान्ड, भारत लिसेंया थीथी थासय् प्रतिभा न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु । वय्कलं अन्तर होटल लोकनृत्य कासाय् न्हाप (सन् १९९१), उत्कृष्ट म्यूजिक भिडियो कोरियोग्राफर – पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड (ने.सं.११३३), उत्कृष्ट मुभी कोरियोग्राफर– पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड (ने.सं.११३७) व उत्कृष्ट नृत्य निर्देशकया सिरपाः त्याकादीगु दु ।
नेपालभाषाया निगूगु संकिपा “राजमति” संकिपाय् मू भुमिका म्हितादीम्ह छम्ह कलाकार खः मणिराज लवट । वय्कःया जन्म मां शर्मिला लवट व अबु मोहनकृष्ण लवटया कोखं येँया क्षेत्रपाटीइ जूगु खः । बि.ए. तक अध्ययन यानादीम्ह मणिराज लवटया जहान हिसिला महर्जन नं छम्ह कलाकार हे जुयादी । इमि निम्ह तिपुया म्ह्याय् पालिजा लवटं नं छुं छुं म्युजिक भिडियो व संकिपाय् अभिनय याःगु दु । वि.सं.२०५२ सालय् “राजमति” संकिपाय् म्हिताः कलाक्षेत्रय् पलाः न्ह्याकादीम्ह मणिराज लवटं वसिबें न्ह्यः फेशन मोडलिंग क्षेत्रय् नं यक्वः हे ज्या याम्ह खः । मणिराज लवटं “राजमति” संकिपा बाहेक “कीर्तिपुर—द लिजेण्ड अफ कीर्तिलक्ष्मी” नांयागु संकिपाया नापनापं “तुयूमति” संकिपाय् नं अभिनय यानादिल । वय्कः भाजु लवटं “यःसां मयःपह यायेमते”, “लिक्क वयाः जितः धाल वं” लगायत निगू दर्जनति म्युजिक भिडियो नं म्हितादीगु दु । विशेष याना साइक्लिंगय् नं नुगः क्वसाम्ह मणिराज लवटं साइबल कया दक्षिण एशिया भ्रमण न्याता बिकाः (५ महिना) पूवंकुगु दु ।
क्षेत्रपाटी क्लब नांयागु सामाजिक संस्थाया सकृय दुजः भाजु मणिराज लवट नेपाल चलचित्र कलाकार संघया आजिवन दुजः नं खः । वय्कलं न्यू दिल्ली भारतया ईन्टरनेशनल इन्स्टिच्युट अफ फेशन टेक्नोलोजि नांयागु संस्थाय् सन् १९९९ निसें सन् २००६ तक फेशन कोरियाग्राफि याःगुलिं हनापौ कयादीगु दु ।