मय्जु प्रमिला बज्राचार्यया जन्म बौ दशमुनि बज्राचार्य तथा मां रत्नमाया बज्राचार्यया कोखं ने.सं १०६७ इ येँया सवल बहालय् जूगु खः । संस्कृत विषयय् शास्त्री यानादीम्ह थ्वय्कः नेपालभाषाया छम्ह कवयित्रीया नापं शिक्षिका नं खः । थ्वय्कःया कविता इलय् ब्यलय् थीथी पत्रिकाय् पिदंगु दुसा थ्वय्कः छम्ह नेपालभाषाया थीथी भाषिक आन्दोलनय् ब्वति कयावयाच्वंम्ह छम्ह भाषिक अभियन्ता नं खः । कवि नातिवज्र बज्राचार्यया जहान प्रमिलां नेपालभाषाया सफूधुकू न्ह्याकेत थः जहानयात नं आपालं ग्वाहालि यानादीगु दु । थ्वय्कलं नेपालभाषा मिसा खलःया दुजः, नेपालभाषा परिषद्या दुजः जुयाः नं नेपालभाषाया निंतिं ज्या यानादीगु दु।
अबु चक्रबहादुर मानन्धर व मां लक्ष्मीदेवी मानन्धरया कोखं ने.सं. १०७३ दिल्लागा ४ कुन्हु येँया थँहिति त्वालय् बाखं च्वमि मय्जु प्रमिला साय्मि बूगु खः । वय्कः मय्जु बिए, बिएड ब्वनेज्या क्वचायेकाः पद्मोदय माबिइ ब्वंके ज्या यानादीधुंकूम्ह पुलांम्ह स्यनामि खः । विदेशय् च्वनाः नं थः बूगु देय्, मां भाय्या सेवा यायेगु त्वःतेमफुम्ह मय्जु साय्मिया दकलय् न्हापांगु बाखं ने.सं. १०९२ य् बाखं मुना सफू मूतिइ पिदंगु सिरपाः बाखं खः । वय्कःया अतिकं लोकंह्वाःगु नेपाल कमर्स क्याम्पसपाखें जूगु साहित्य सम्मेलनय् न्हाप लाःगु बाखं जि जुजु खः ।
नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् मचा मनोविज्ञानयात कयाः बाखं च्वइपिं बाखंमिया दथुइ मय्जु साय्मि नं छम्ह खः । बाखं च्वमि प्रमिलां थम्हं हे खनाथें, स्वयागु जक मखु, थम्हं हे भोगय् यानागु थःगु हे अनुभवं जाःगु झाकायात विषयवस्तु दयेकाः न्ह्यब्वयातःगु पलाः नांगु बाखं संग्रह च्वसापासापाखें ने.सं. ११४१ स पिदनेधुंकूगु दु ।
भाजु प्रमेश श्रेष्ठया जन्म ने.सं १०९१ य् मां रोहिणी बाबा श्रेष्ठ तथा बौ सूर्यरामया कोखं येँया न्यत त्वालय् जूगु खः । थौंकन्हय् थ्वय्कः सन् २००१ निसें संयुक्त राज्य अमेरिकाय् थः परिवार नापं च्वंच्वनादीगु दु । भाजु प्रमेश श्रेष्ठ अमेरिकाय् वनाः जक नेवाः भाय् ल्हायेगु यानादीम्ह नेवाः काय्मचा खः । वय्कलं अमेरिकाय् वनाः नेवाः भाय् ल्हायेगु जक मखु नेपालभाषा, थुकिया साहित्यि, संस्कृतिया प्रचारप्रसार व सम्वद्र्धनया ज्याय् थःत फ्यानादिल । थ्वहे कथं वय्कलं अमेरीकाया टेक्सास राज्यय् नेवाः संगठन स्वनाः न्हापांम्ह संस्थापक नायः (सन् २०१४) जुयादिलसा सन् २०१८–२०२२ तक हलिं नेवाः दबू अमेरीकाया नायः जुयाः ज्या यानादिलसा निक्वःगु खुसी अर्थात् ने.सं २०२२–२०२६ तक नं वय्कः नाय् पदय् हे निर्वाचित जुयादिल ।
भाजु प्रमेशं नेवाः संस्कृति संरक्षण सम्वद्र्धन यायेगु झ्वलय् थःगु हे संयोजकत्वय् टेक्सासय् न्हापांखुसी इहि (सन् २०१३), कय्तापुजा (सन् २०१४), येँयाः पुन्हीया ज्याझ्वः यानादिल । अथेहे थ्वय्कलं नेवाः संस्कृति, सभ्यता हलिंन्यंक न्यंकेगु तातुनाः न्हापांखुसी इ–दबू मार्फत् नेवाः संस्कृतिया प्रचारप्रसार यानादिल । थ्व दबू पाखें सन् २०२३ तक दुने नेवाः संस्कृति सम्बन्धी ९६ एपिसोड प्रस्तुत यायेधुंकूगु दु । थ्व इ–दबूया परिकल्पनाकार व ग्वसाःमि थ्वय्कः हे खः । अथेहे थ्वय्कः इ–हेरिटेज कार्यक्रमया (सन् २०१९—२०२०) नं सह–आयोजक खः।
थौंया वैज्ञानिक प्रविधियात छ्यलाः सामाजिक संजाल मार्फत् नेवाः संस्कृति प्रचार यायेगु ज्या यानादीम्ह भाजु प्रमेशं भाजु बासव राजोपाध्याय नाप जानाः अमेरिकाया बाल्टिमोरय् जूगु प्यक्वःगु हलिं नेवाः दबूया ज्याझ्वलय् विश्वय् न्हापांगु आन्दोलन नांगु कार्यपत्र प्रस्तुत यानादीगु दुसा क्यानडाया मिसिसाउगाय् जूगु क्षेत्रीय सम्मेलन (सन् २०१६)य् नं इ–दबू नेवाः सभ्यता स्वाइगु बिन्दु (Daboo: Connecting dots of Newah Civilization) नांगु ज्यापौ न्ह्यब्वयादीगु दु ।
अथेहे नेवाः न्ह्यलुवाःया रुपय् वय्कलं हलिं नेवाः दबूया नेपालय् जूगु स्वकःगु सम्मेलनय् (सन् २०१९) अमेरिकाया प्रतिनिधिमण्डलया नेतृत्व यानादीगु दुसा अमेरीकाया बाल्टिमोरय् जूगु प्यक्वःगु हलिं नेवाः सम्मेलनया आयोजकपिं मध्ये वय्कः नं छम्ह जुयादीगु दु । वय्कःया थीथी ज्या मध्ये छगू न्ह्यथनेबहगु ज्या अमेपरकाय् नेपालभाषा स्यनेगु कक्षा संचालन यायेगु नं खः । थुकिया निंतिं वय्कलं पाठ्यक्रम निर्माण व परिमार्जनया नितिं सामाजिक संजाल मार्फत तःकःमछि हे सहलह नापं गोलमेच ज्याझ्वः नं न्ह्याकादीगु खः । थ्वहे कथं थौंकन्हय् हप्ताया निन्हु अमेरिकाय् च्वंपिं मचातय्त सामाजिक सञ्जाल मार्फत् नेपालभाषाया कक्षा नं न्ह्याका च्वनादीगु दु । थुपिं ज्या बाहेक थ्वय्कलं United Newah USA -2016 & 2017 पाखें पिदनीगु क्यगखभलष्च व टेक्सासया चिकित्सक संघं पाखें पिदनीगु ‘Compassion’ दँपौया नं सम्पादन यानादीगु दु ।