स्वनिगःया ख्वप जिल्ला दुने लाःगु छगू ऐतिहासिक नगर थिमि खः । थिमिया हे छगू नेवाः बस्ती मरु त्वालय् हेमवर्ण महाविहारय् ह्याउँगु ख्वाःपाःया पद्मपाणी लोकेश्वर विराजमान जुयाच्वंगु दु । ने सं ६८५ कार्तिक चौथी तिथि अंकित महारानी गंगादेवी ठाकुरनीं तयातःगु ताडपत्रय् लोकनाथ द्यः धकाः न्ह्यथनातःगु दु ।
अमोघबज्र बज्राचार्यं च्वयातःगु अष्टोत्तर लोकेश्वर सफुतिइ ११५२ दँ न्ह्यः जुजु बलदेवं थुम्ह लोकेश्वरया थापना याःगु धइगुु अनुमान यानातःगु दु । थिमिया स्थानीयवासीपिन्सं लोकेश्वरयात लोकना द्यः वा सिथि द्यः धायेगु यानाच्वंगु दु ।
बज्राचार्यतय्सं गुथि दयेकाः थुम्ह द्यःया संरक्षण यानाच्वंगु दु । थिमिया लोकेश्वरयात दँय्दसं तछलाथ्व पारु कुन्हु न्हवं याइ । न्हवंया नितिं ख्वपया दथुइ लाःगु हनुमन्ते व चखुं तीर्थया संगमय् वरुण कलशय् लः काः वनेगु चलन दु । थाकुलिपिं प्यम्ह व पाःलाः छम्ह च्वनाः गणेश व कुमारया पुजा यायेधुंकाः लोकेश्वरया जीवन्यास लिकायेगु धकाः पद्मपाणी लोकेश्वरया प्राण कलशय् तयेगु विधिकथं पुजा जुइ । लोकेश्वरयात पिनेया दबुलिइ थने हइसा कलशयात देगः दुनेया आसनय् विराजमान याइ । अनंलिपा पःमायाके उजं कयाः मू पुजारी गुरुजु व सहायक गुरुजुपिन्सं लोकेश्वरया वसः व तिसा त्वकाः पञ्चताल पुजा विधिकथं सँ छ्यंकेगु, न्हाय्कं क्यनेगु, क्वँचिकं बुइकेगुया नापं घ्यः कस्तिं बुकी । व धुंकाः न्हापां लखं अनलिपा धलिं लुयाः लोकेश्वरया न्हवं याइ । न्हवं क्वचायेकाः तुयुगु कापतं भुनाः चिधंगु खतय् तयाः द्यःयात जीस्वां बहालय् यंकी ।
दुतियाया दिं कुन्हु पुंपाखें लोकेश्वरयात भिंके माःथाय् भिंकाः न्हिच्छिया दुने लँपुछाये क्वचायेकी । चौथी कुन्हु जीस्वां बहालय् दशकर्म पुजा याइ । पञ्चमी कुन्हु सुथय् न्हापां लोकेश्वरयात गार्चास्थित विद्या गणेश पाटिइ मेगु जात्रा यायेगु खतय् तयाः न्हिच्छि सर्वसाधारणया दर्शनया नितिं ब्वयातइ । थ्व दिं कुन्हु सिथि नखः जूगुलिं सकल थिमिया स्थानीयवासीं नैवद्य तयाः पुजा याःवइ । उकिं थुम्ह लोकेश्वरयात थिमियापिन्सं सिथि द्यः धायेगु यानाच्वंगु खः । न्हिच्छि भजन किर्तन जुयाच्वनी । सनिलय् स्थानीयतय्सं बाजागाजाया लिसें झःझः धायेक जात्रा यानाः हाकनं हेमवर्ण महाविहारय् नकिंतय्सं लसकुस यासें आसनय् बिज्याकी । थुकथं उगु दँया थिमिया पद्मपाणी लोकेश्वरया जात्रा क्वचाइ ।

नालाया पुलांगु नां नागरीपुर खः । नेवाःतय्गु बस्ती दुगु नालाय् करुणामयया जात्राया नापनापं महालक्ष्मीया नं दँयदसं तःजिक जात्रा यायेगु चलन दु । थुम्ह महालक्ष्मी द्यःया थःगु हे देगः धाःसा मदु । महालक्ष्मीया जात्राया बारे दुगु किंवदन्ती कथं परापूर्वकालय् नाला देशय् हिदुम्ब नांया राक्षस छम्ह दुगु जुयाच्वन । उम्ह राक्षसं अन साप हे दुःख बियाः मनूत स्याना नयेगु यानाच्वन । उम्ह राक्षसपाखें मुक्त जुइत सकल नालावासीया सल्लाहकथं न्हि छखा छेँपाखें छम्ह मनू वयागु आहारा जुइगु क्वःछित । उकथं न्हिन्हि हासाय् जा तयाः राक्षस च्वनाच्वनीगु थास दुम्ब खुसिइ वनाः आहारा जू वनीगु जुयाच्वन ।
थुकथं जुजुं हे छन्हु प्यम्ह जक परिवार दुगु छेँया राक्षसया आहारा जुइगु पाः वल । इमि दथुइ सकलें थः हे वने धकाः सल्लाह साहुति जुयाच्वंगु बखतय् इमिगु छेँय् बासं च्वंवम्ह छम्ह कन्या मिसां उमिगु खँ न्यनाच्वन । परिवार दथुइ थवंथवय् अतिकं मतिना दुगु तायेकाः राक्षसया आहारा जुइत जि हे वने धकाः धाल । सकलें परिवारं मज्यू धाःसां वयागु धिपिं यानाः छेँजःपिन्सं अनुमति बिल । आहारा जुइत वंम्ह कन्या मिसां राक्षसयात स्यानाः महादेव खुसि अर्थात दुम्ब खुसिइ सिथय्च्वंगु तुंथिइ क्वफाना थकल । थुकथं राक्षसया संहार जूगु लसताय् नालावासीपिंसं महालक्ष्मी द्यःया जात्रा यायेगु परम्परा न्ह्याकल । थुगु जात्रा दँय्दसं बैशाख शुक्ल दुतियानिसें पञ्चमी प्यन्हु न्याकेगु चलन जुल ।

महालक्ष्मी द्यःया खः जात्रा ः
न्हापांगु दिं कुन्हु द्यःयात द्यःछेँय् पित हयाः इपा त्वाःया लक्ष्मी पाटिइ विराजमान याइ । सकलें नालावासीपिन्सं पुजाआजा याइ । व हे दिं कुन्हु न्हिनय् महालक्ष्मी द्यःयात खतय् तयाः इपा त्वालं लागन त्वाः, पोडेत्वाः जुयाः दुम्ब खुसि थ्यंकाः पुजा फयेगु ज्या जुइ । अन पुजा फये सिधयेकाः जात्रा यानाः लागन त्वाःया भगवतीद्यःया न्ह्यःने च्वंगु सोह्रखुट्टे पाटिइ विराजमान याकाः न्हापागु दिंया जात्रा क्वचायेकी ।
महालक्ष्मी द्यःया इही
बैशाख शुक्ल तृतीयाया दिं कुन्हु महालक्ष्मी द्यःयात इही याइ । थ्व दिं कुन्हु महालक्ष्मी द्यःया नापनापं थाय्थासं वइपिं भक्तजनया मिसामस्तय्त नं इही यायेत हइ । इही ज्या क्वचायेवं महालक्ष्मी द्यःयात खतय् तयाः जात्रा याइ ।
महालक्ष्मीया सिन्दुर जात्रा
बैशाख शुक्ल चतुर्थीया दिं कुन्हु महालक्ष्मीया सिन्दुर जात्रा जुइ । थ्व दिं कुन्हु दयेकातःगु खतय् महालक्ष्मी द्यः विराजमान याकाः धुमधामं अबिर ह्वलाः जात्रा याइ । थ्व दिं कुन्हु महालक्ष्मीया नापनापं महाद्यः व नारायणीया नं जात्रा याइ ।
द्यः खः ल्वाकेगु
बैशाख शुक्ल पञ्चमी अर्थात जात्राया लिपांगु दिं कुन्हु द्यःखः ल्वाकेगु धकाः महालक्ष्मी, महाद्यः व नारायणीया खःयात थवंथवय् थिइकाः भागियाकाः द्यः छेँय् हे लित हयाः जात्रा क्वचायेकी ।