ने.सं १०५९ स थानकोटया चुनिखेलय् जन्म जुयादीम्ह कृष्णप्रकाश श्रेष्ठ कतः देशय् अर्थात् रुसय् च्वनाः नं थःगु मातृभाषां साहित्यया सिर्जना यानादीम्ह तथा नेपालभाषा तथा थ्वया साहित्य संस्कृतियात रुसय् म्हसीके बियादीम्ह छम्ह विद्वान नापं मातृभाषा अनुरागी खः । कृष्णप्रकाश श्रेष्ठया बाल्यकाल पश्चिम नेपाःया बैतडीइ बिते जूगु व लिपा एस.एल.सी ब्वनेत येँ लिथेंसेलिं तिनि वय्‌कलं नेवाः भाय् ल्हाये सयेकादीगु खः ।

कृष्णप्रकाश श्रेष्ठ सन १९५८ य् रुसय् झाया सन १९६३ य् पत्रकारिताय् स्नातकोत्तर ब्वने क्वचायेकाः वय्‌कलं अन हे थःगु कर्मभूमि दयेका दिल । अन वय्‌कलं अनेक रुसी सफू खँय् भासाय् व खँय् भासा व नेपालभाषाया अनेकन कृतित रुसी भाषाय् अनुवाद यानादिल ।

नेपाली नेपालभाषा तथा रुसी भाषां च्वसा न्ह्याकादीम्ह कृष्णप्रकाश श्रेष्ठया लेखनया मू विषय —अनुवाद, कोश, समालोचना, साहित्यिक इतिहास व लोकबाखं संकलन जूगु दु । थथे वय्‌कःया नेपालभाषां पिदंगु न्हापांगु च्वसु यःम्हेसित (झी, २/६ १०९७) नांगु कविता खः । अथेहे नेपालभाषा सम्बन्धी वय्‌कःया पिदंगु सफू खः —नेपाली नेपालभाषा शव्दकोश (ने.सं १०९८), नेपालभाषा साहित्य (वि.सं २०५४), अथे हे वय्‌कलं रुसी विदुषी ल्युदमिला नाप जानाः नेपाली व नेपालभाषाया लोकबाखंया रुसी भाषाय् भाय् हीकाः ३५९ पृष्ठया सफू (वि.सं २०५४) पिकयादीगु दु ।

कृष्णप्रसाद श्रेष्ठं थःगु जीवनया उत्तरार्द्ध पाखे नेपालभाषाया मल्लकालिन कवि रणजीत मल्ल लिसें महाकवि सिद्धिदास, शुक्रराज शास्त्री, वासु शशी, गिरिजाप्रसाद जोशी नापं रुक्मिणी अमात्य तकया जम्मा नीच्याम्ह कविपिनिगु न्यय्पु कवितायात नेपालभाषाया नापं रुसी भासाय् अनुवाद सहितगु ह्वयेत्येगु स्वां नांया कविता संग्रहया पाण्डुलिपि वय्‌कलं त्वःताझाःगु दु । थ्व सफूया निंतिं वय्‌कलं नेपालभाषाया काव्ययात कया च्वयातयादीगु (रुसी भाषा व नेपालभाषाय् दुथ्यानाच्वंगु) ताःहाकःगु समालोचनात्मक भूमिका नं त्वःताथकादीगु दु । थुगु सफू पिथनेत वय्‌कलं येँ हलिं नेवा गुथि अथेहे हलिं नेवा दबूया दुजःपिं नापं खँ ब्याकेधुंकूगु नं खः । हलिं नेवाः दबूया ग्वसालय् सन २०२० डिसम्बर ३० व ३१ तारिख निन्हुयंकं जूगु ग्लोबल नेवाः : न्ह्यःनेया लंपु जुम कन्फरेन्सय् ब्वति कयाः वय्‌कलं रूसय् नेपालभाषा व साहित्यया स्थिति विषयय् ज्यापौ न्ह्यब्वयादीगु खः ।

थथे मौलिक, अनुदित व सम्पादित यानाः थीथी बिधाया सच्छि व न्यागू सफू पिथनाझाःम्ह कृष्णप्रकाश श्रेष्ठ ८३ दँया वैशय् २९ मार्च २०२१ कुन्हु कोविडया कारणं थःगु नश्वर देह त्वःताझाल ।

नेपालभाषाय्‌ कोश निर्माण यायेग ज्या प्राचीनकालं निसें न्ह्याःगु खनेदु । मध्यकालिन नेपालय्‌ भाषा शिक्षाया अत्यन्त प्रचलित पाठ्य सफू सरह कोशया सफुलिं ज्या ब्यूगु खनेदु । करिब ६०० दँ न्ह्यःयाम्ह कोशकार अमर सिंहं च्वःगु नामलिङ्गानुशासनम्‌यात अमरकोशया नामं नेपालभाषां टिका च्वयातःगु तःगू हे कोशग्रन्थ लूगु दु । थज्याःगु टिका ग्रन्थ मध्ये कल्लह्रदेवं थः काय्‌ छय्‌पिनिगु नितिं संस्कृतयागु नेपालभाषां अर्थ सहित च्वयातःगु ने.सं ५०१ या अमरकोश उल्लेख यायेबहः जू । अमरकोश बाहेक नेपालभाषां अर्थ च्वयातःगु धनञ्जय कोश (ने.सं ५९६),  स्यादन्तकोश (ने.सं ६२०) नं न्ह्यथनेबहः जू । जुजु प्रताप मल्लया राज्यकालय्‌ नं कर्णपुर कायस्थ नांम्ह कोशकारं ‘नेपालभाषा, संस्कृत, फारसी’ स्वता भाय्‌ तयाः फारसी प्रकाशया रचना याःगु दु । थज्याःगु हे सन्दर्भय्‌ ने.सं ८१७ य्‌ नेपालभाषा व इटाली भाषाया शब्दकोश जियान ग्वालवर्रोदा मासा (Gian Gualberto Da Masa) नांम्ह विद्वानं तयार याःगु खँ नं लुमंकेबहः जू । थ्व नेपालभाषा व इटाली यानाः निगू भाषा तयाः दयेकातःगु नेपालभाषाया न्हापांगु शब्दकोश खः । थुकी प्रविष्टी नेपाल लिपिं नेपालभाषां बियातःगु दुसा उकिया अर्थ इटालियन भाषां बियातःगु दु । लिपा थ्व शब्दकोशयात डा. टेड रिकाडीं सम्पादन यानाः ‘A Dictionary of Newari language with a glossary in Italian’ नामं इ.सं. २०१४ य्‌ पिकाल । अथे हे विलियम कर्क प्याट्रिक, डेनियल राइट, प्रा. अगस्ट कनरेडी थेंज्याःपिं विदेशी विद्वान्पिंसं नं नेपालभाषाया आपालं शब्द सङ्कलन यानाः अंग्रेजी भाषं अर्थसहित सफू पिकाःगु दु । नेपालभाषाया कोश निर्माणया इतिहासय्‌ डेनमार्कयाम्ह विद्वान् हायन्स जोर्गेन्सनया योगदान नं उलि हे न्ह्यथनेबहःजू । जोर्गेन्सन नेपाः झायामदीसां वय्कलं नेपालभाषाया २००० गः ति खँग्वः मुनाः उकिया अंग्रेजी भाषां वर्णनात्मक विश्लेषण यानाः A Dictionary of Classical Newari (सन् १९३६) नामं शब्दकोश दयेकादिल । वय्‌कःया थ्व ज्यां नेपाःया विद्वानपिंत नं कोश निर्माण यायेगु नितिं हःपाः बिल ।

सुगतदासं ‘नेपालभाषा शब्द सङ्ग्रह’ (ने.सं १०६८)या नामं नेपालभाषाया खँग्वः, खँभाय्‌ व खँपुया अंग्रेजी, नेपाली व हिन्दी अर्थ बियाः पिकयादिल । पूर्ण बुक स्टलं ‘वर्डबुक अफ इंग्लिस, नेपाली, नेवारी एण्ड जापानीज’ (सन् १९७०) सफुलिइ २२०० गः खँग्वः दुथ्याकाः पिथंगु दु । अथेहे आदि वज्राचार्यं ‘छुं पर्यायवाची शब्दकोश’ (ने.सं. १०७४), पन्नाप्रसाद जोशीं ‘संक्षिप्त नेपाल भाषा शब्दकोश’ (ने.सं १०७६), ‘संक्षिप्त नेपाल भाषा शब्दकोशया ताःचा’ (ने.सं १०७६), लोकमान सिंहं ‘त्वाथः,’ ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यं ‘धुकूपिकू’ (ने.सं १०८३), ‘Jyapu Vocabulary’, ‘A Concise Dictionary of Newari’ (इ.सं १९९५), क्रियापद अनुक्रमणिका, नेवारी नेपाली शब्दकोश (ने.सं. १११८), उलरिके क्वयल्भर व ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य जानाः ‘A Dictionary of Contemporary Newari’  सत्यमोहन जोशीं ‘सत्यकोश’ (ने.सं १०८८), ‘सच्छि खँग्वः’ (ने.सं.११११), जापानया मन्तारो हासिमोतों ‘द नेवारी ल्याङ्ग्वेज अ क्लासिफाइड लेकसिकन अफ इट्स भादगाव डाइेक्ट’ (इ.सं.१९७७) नामं स्वंगू भाय्‌– चिनिया, अंग्रेजी व ख्वप नेपालभाषाया खँग्वः धुकू पिकयादीगु दु ।

ठाकुरलाल मानन्धर व एनी वर्गेट (सं) जानाः ‘नेवारी अंग्रेजी शव्दकोश’ (इ.सं १९८६), पुष्परत्न सागरं ‘नेपालभाषा मौलिक शब्दकोश’ (नेसं १११८), कृष्णप्रकाश श्रेष्ठं ‘नेपाली–नेपालभाषा शव्दावली’ (ने.सं १०९८), विकासमान जः श्रेष्ठं ‘सर्वय’ (ने.सं ११०३) कमलरत्न तुलाधरं English Nepal Bhasa Word Book  (ने.सं ११०८), ज्योति किरण बासुकलां ख्वप नेवाः खँग्वः (ने.सं १११५) आदि कोशया सफू प्रकाशित यानादीगु दु । अथेहे नेपालभाषाया शब्दतय्‌गु नेपालभाषां हे अर्थ तयाः सत्यमोहन जोशीया सम्पादनय्‌ बःचा धंगु नेवाः खँग्वः धुकू (ने.सं ११०७) प्रकाशित जुल । तत्कालीन नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानपाखें प्रकाशित नेवार–नेपाली शब्दकोश (ने.सं. १११८) नं कोश निर्माणया इतिहासय्‌ न्ह्यथनेबहःगु ज्या धायेमाः । सत्यमोहन जोशीं सम्पादन यानादीगु बःचाधंगु नेवाः खँग्वःधुकू सफुलिइ भाजु इन्द्र मालीं थुकी दुमथ्याःनिगु आपालं मेमेगु शब्द नं तनाः नेवाः तःखँग्वःधुकू – नामं कोशग्रन्थ तयार यानाः नेपालभाषा एकेदेमिया लुखां ने.सं. ११३०य्‌ पिकयादिल । थुकी नेपालभाषाया प्रविष्टि, व्याकर्णिककोटी, नेपालभाषाया अर्थ नं बियातःगु दु । अथेहे प्राचीन नेपालभाषाया हस्तलिखित ग्रन्थया अध्ययनया नितिं तिबः बीगु तातुनाः च्वसापासां टोयोटा फाउण्डेशनया सहयोगय्‌ नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थ गथे – अमरकोश, गोपालराज वंशावली, मानव न्यायशास्त्र, थीथी प्राचीन म्ये सफू आदि पाखें खँग्वःत मुनाः कमलप्रकाश मल्लया मू सम्पादनय्‌ तःदँ बीकाः आपालं मिहेनत यानाः A Dictionary of Classical Newari (ई.सं. २०००) नामं छगू तःजिगु कोशग्रन्थ पिदन । थ्व ३१००० गः खँग्वः दुथ्याःगु कोशग्रन्थ पुलांगु नेवाः खँग्वःया उच्चारण सहित रोमन लिपिं पुलांगु नेपालभाषाया खँग्वःया अंग्रजी भाषं अर्थ बीगु यानातःगु आःतक पिदंगु नेपालभाषाया कोश मध्ये दकलय्‌ तःधंगु कोशग्रन्थ खः ।

अथे हे कोशया निमार्णया खँय्‌ विदेशी विद्वानपिं गथे नोल गरुचो, बर्नहार्ड कोयल्भर व ईश्वरानन्दया संयुक्त प्रयासं पिदंगु Newar Towns and Building  (ने.सं १११८) सफू पिथनादीगु दु । विमल ताम्रकारं नं ने.सं. ११२५ य्‌ ‘नेवाः खँग्वःपुथि’ नामं सफू पिकयादिल । च्वय्‌ न्ह्यथनागु कोशया सफू बाहेक महाकवि सिद्धिदासया पिदंगु सफुलिइ दुथ्याःगु खँग्वःयात कयाः डा. तुयुबहादुर महर्जनं ‘सिद्धिदास कोश’ च्वःगु दु । थथेहे नाताकुटुम्ब, अंगप्रत्यंग, सांस्कृतिक वस्तुसम्बन्धी नं थीथी कोश पिदंगु दुसा छगः आखःया शव्दकोश भूषण प्रसाद श्रेष्ठं, क्रिया खँग्वःया शब्दकोश चन्द्रमान वज्राचार्य आदिपिंसं पिकाःगु दु ।