छेँ देगः दनेत साधारण व थी थी बुट्टा दुगु दाचि अप्पा छ्यली । गोल, नागोल, स्वांफ्वः बुट्टा, फः अप्पा, कःसिम्वः, गरुड, ख्वाः अप्पा छेँ दनेत छ्यलीगु दाचि अप्पाया ताजि खः । अथे हे देगः दनेत छ्यलीगु पुमा गमा, गं बुट्टा, तीनकुने, पलि बुट्टा, केराफ्वः, धलिंम्वः, छाल बुट्टा, तारा बुट्टा, सँकुलि, झल्लर, धलिं म्वःचा, न्हाय् बुट्टा दाचि अप्पाया ताजि खः । थुकिया नापं देगलय् कुंसल, सिंह, गरुड, नाग कन्या, गणेश, कुमार, तारा, पञ्चबुद्ध, अष्टमंगल, भिंद्यः, त्वलं वा क्षपः, चौकोस थां आदि बुट्टाया दाचि अप्पा छ््यलाबुला याइ । अष्टमंगल डिजाइन याइबलय् श्रीवत्स, पुण्डरिका (पलेस्वां), ध्वजा, कलश, चमर, मत्स्य, छत्र व शंख झ्वःलिकं च्यापा अप्पाया बुट्टा छ््यलाबुला जुयाच्वंगु दु ।
दाचि अप्पाया आधुनिक डिजाइनकथं पर्दा बुट्टा, केराफ्वः बुट्टा, धलिंम्वः बुट्टा, इलांबुट्टा, भल्लर, ख्वाः बुट्टा, सिखः बुट्टा, नसिखः, बज्र लहरा, सिमाकचा, रिवन, तःधंगु रिवन, बज्रतारा बुट्टा, फः पलिह स्वां, स्वां थां, कलश थां परिमेय व म्हय्खामेय्, म्हुतःपौ आदि नं बिस्कंबिस्कं
छ्यलाबुला जुयाच्वंगु दु ।

धातु मूर्तिकलाय् थीथी द्यःपिनिगु मूर्ति दयेकीबलय् परम्परागत शास्त्रीय पद्धतिइ धार्मिक पृष्ठभूमिया मान्यता व सिद्धान्तकथं द्यः दयेकेगु याइ । द्यःतय्गु थःथःगु स्वरुप म्हसीकाकथं ल्हातय् ज्वँसा (आयुध) दइ । ल्हातय् दुगु ज्वँसाकथं नं मूर्तियात म्हसीकेगु याइ । गथेकि शंख, चक्र, गदा व पद्म बिष्णुया ज्वँसा खः, अले थ्व हे विष्णुया म्हसीका खः । अथे हे महाद्यःया म्हसीका कथंया ज्वँसा धयागु डमरु, त्रिशुल व पाश ख ।
ब्रम्हाया ज्वँसा सपूm, सरस्वतिया वीणा व सपूm, गणेशया अंंकुश जुइ । नापं मिसाद्यःपिंके धाःसा खड्ग आदि ज्वँसा दयाच्वनी । आयुध वा ज्वँसा थीथी देवीदेवतायाके जक मखु धातुया सालिक दयेकेज्याय् नं व्यक्तित्वया हुबहु आकृति नापं योगदान कथंया ज्वँसा ज्वंकातःगु दइ । धातु मूर्तिकलाय् क्वय् न्ह्यथनाकथं ज्वँसाया वर्गीकरण यानातःगु दु ।
पद्म, पाश, अग्नि, चर्म, ध्वजा, हलो, खप्पर, पुस्तक, अक्षरमाला, वनमाला, कमण्डलु, कर्तृ, दर्पण, कल्पलता, कलश आदियात धातुया मूर्ति दयेकेबलय् मूर्तिया आकार प्रकार स्वयाः ज्वँसा दयेकाः स्वायेगु याइ । मूर्तिकलाय् धर्मशास्त्रकथं थीथी द्यःपिनिगु थःथःगु कथं ज्वँसा आसन व बाहानय् विराजमान जुइगु मान्यता दु ।

कावले
कावले यमुनाया बाहां खः । कावलेयात गयाच्वंगु अवस्थाय् यमुनायात न्ह्यब्वयेगु याइ ।

किसि
किसि इन्द्र व वया शक्ति इन्द्रायणीया बाहां खः । थुपिं देवीदेवतायात किसिइ विराजमान यानातयेगु याइ ।

खिचा
खिचा भैरवया बाहां खः । भैरवयात खिचा गयाच्वंगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयेगु याइ ।
गदा
भगवान बिष्णुया प्यका ल्हाः मध्यय् क्वय्या देय्पागु ल्हाःया आयुध गदा खः । नापं हनुमान व भिमसेनया आयुध नं गदा खः ।

गरुड
गरुड बिष्णुया बाहां खः । गरुडयात गयाच्वंगु अवस्थाय् बिष्णुयात न्ह्यब्वयेगु याइ । थथे गरुडया म्हय् गयाच्वंम्ह बिष्णुयात गरुडासन बिष्णु धायेगु नं प्रचलन दु । अथे हे बिष्णुया मूर्तिया न्ह्यःने वा नापं नं गरुडया मूर्ति तयेगु प्रचलन दु । बिष्णुया शक्तिया रुपय् लक्ष्मीया बाहां धकाः नं गरुडयात हे कयातःगु दु ।

चक्र
भगवान विष्णुया आयुध चक्र खः । थ्व बिष्णुया प्यका ल्हाः मध्यय् जवगु ल्हाःया च्वलापतिंचाय् दइ ।

छुँ
छुँ गणेशया बाहां खः । गणेशयात छुँ गयाच्वंगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयेगु याःसां गबलें नापं गबलें उखेथुखे जवंखवं दुगु अवस्थाय् नं न्ह्यब्वयेगु याइ ।

धनुष
रामया जव ल्हातिइ दइगु आयुध धनुष खः ।

नन्दी
शिवया बाहांकथं नन्दी कयातःगु दु । अथे खःसां नन्दी हे गयाच्वंगु शिवया प्रतिमा धाःसा गनं खनेमदु । अय्नं शिवालय न्ह्यःने नन्दीया मूर्ति दयेकाः तयेगु प्रचलन दु । शिवया आसनकथं पिरकाय् द्यःने धँुयागु
छ्यंगूया आसनय् च्वनाच्वंगु दइ ।
पलेस्वां
पलेस्वां आसनय् विराजमान सकतां देवीदेवतायागु अवस्थायात पद्मासन धाइ । बिष्णु, लक्ष्मी, बुद्ध, मञ्जुश्री व सरस्वति नापनापं मेमेपिं द्यःपिं नं पद्म (पलेस्वां) य् तयेगु याइ । पलेस्वांयात नं आसनया कथं कयातःगु दु । हाकनं थ्व हे पलेस्वां ल्हाःया ज्वँसाकथं नं कायेगु याइ ।

मकर
मकर वा गोही गंगाया बाहां खः । गंगायात मकर गयाच्वंगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयेगु याइ । गंगा लःया प्रतीक जुयाः ल्वहंहितिइ नं मकरया मुखाकृति तयेगु चलन दु ।
मेय्
मेय् यमराजया बाहां खः । यमराजयात मेय् गयाच्वंगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयेगु याइ ।

म्हय्खा
म्हय्खा शिवपुत्र कुमार (कार्तिकेय)या बाहां खः । कुमार (कार्तिकेय)यात म्हय्खा गयाच्वंगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयेगु याइ । नापं बालकुमारीया बाहां नं म्हय्खा कथं कयातःगु दु ।

वाद्यवादन यन्त्र
शंख, वीणा, डमरु, मृदङ्गा, गं, बाँसुरी आदि ।

सिंह
सिंह दुर्गा, काली व महिषमर्दिनीया बाहां खः । बुद्धयात शाक्य सिंहकथं नं माने याइगु जुयाः बिहारया जवंखवं सिंहया मूर्ति तयेगु चलन नं दु । हरेक देगःया द्वारपालकथं नं सिंहया मूर्ति तयेगु चलन दु ।
हँय्
हँय् ब्रम्हा, सरस्वति व चन्द्रमाया बाहां धकाः नालातःगु दु । सरस्वति ब्रम्हाया शक्ति खः । अथे जुयाः निम्हेसियां बाहां हंस खःसा उमित गबलें हंस गयाच्वंगु अवस्थाय्, गबलें नापं उखेथुखे जवंखवं हंस दुगु अवस्थाय् न्ह्यब्वयातःगु दु । नापं चन्द्रमाया बाहां नं हंस खः । न्हय्म्ह हंसं सालातःगु रथय् चन्द्रमा विराजमान जुयाच्वनी ।

हातहतियार
चक्र, गदा, त्रिशुल, धनुष, अंकुस, खड्ग, परशु, शुल, वज्र, मूसल, खेटक आदि ।

त्रिशुल
शिवया जव ल्हातिइ दइगु आयुध त्रिशुल खः ।
मूर्तिया तिसा (आभूषण)
धातु मुर्तिकलाय् देवी देवतापिन्त अनेक प्रकारया आभूषणं छाय्पिया तःगु नं खंकेफइ । थथे देवी देवतातय्गु आभूषणय् परभा (प्रभामण्डल) थ्व तिसा मखु अथेसां नं देवीदेवता व प्रभावशाली जुजुपिनिगु प्रभावयात कलात्मक शैलीइ छ्यंया ल्यूने परभाः (प्रभामण्डल)कथं तयेगु याइ । नापं थीथी कथंया छ्यनय् पुइगु मुखः (मुकुट)यात विशेष अलंकृत, श्रृङ्गारित तिसाकथं कयातःगु दु । गुकी किकिटमुख, पञ्चमुख, जटामुख, रत्नमुख, त्रिमुख, करण्डमुख आदि खः । नापं शीर्ष आभूषणकथं शिर्षचक्र, दण्डक, चुरिका, गर्भक व लम्बन आदि दुथ्याका तःगु दु ।
अथे हे कर्ण कुण्डल न्हाय्पनय् तीगु तिसाकथं पुष्पकुण्डल, रत्नकुण्डल, पत्रकुण्डल, शंखकुण्डल व मकरकुण्डल दुथ्याका तःगु दु । यज्ञोपवित (जनै) कपाय् ऊन, छ्यंगू, रेशम, मुण्डमाला, नागयात दुथ्याका तःगु दु । नापं क्वखायेगु आभूषण वनमाला धकाः थीथी वनय् ह्वइगु स्वांयामा व वैजन्तीमा, तुल्सीमा व कौस्तुभमायात कयातःगु दु ।
लप्पाय् केयुर, नाडीइ बाला, पतिंचाय् अंगू,
तुतिइ कल्लि, छातिइ कुचवन्ध, जँय् कम्मरपेटी
श्रृङ्गारित तिसा खः । अथे हे वस्त्रय् बुद्ध मूर्तिया चीवर, शिवया बाघम्वर व मेमेपिं देवी, देवताया वस्त्रकथं शरीरया क्वय् चीगु वस्त्र धोति बाहेकं मेगु वस्त्र कयातःगु मदु ।