गुंलाबाजं पुचलय् धाः धुंकाःया मूबाजं नाय्खिं खः । गुंलाबाजनय् बाहेक थीथी द्यःखः जात्राय् नाय् जातिं थ्व बाजं यक्व थाना वयाच्वंगु दु । व थेंतुं ङकूबाजं व नौबाजाय् नं नाय्खिं दुथ्याः । न्हापा न्हापा सरकारपाखें जनतायात सुचं बीत नाय्खिं थानाः मनू मुंकीगु खः । थथे नाय्खिं थानाः सुचं बीगुयात नाय्खिं च्वयेकेगु धाइ । दुने फुस्कुलुगु सिँग्वंयात निखेरं ह्वतय् साछ्यंगुलिं भुनाः नाय्खिं दयेकी । थ्यं मथ्यं २५ सेमी तःहाकःगु थ्व बाजंया व्यास थ्यं मथ्यं १२ सेमी दइ । जव ब्वहलय् पतार दिकाः जवपाखे माङ्काः लाकाः नाय्खिं कथिं व खवपाखे नासलय् ल्हातिं थाइ । नाय्खिंया ग्वाहालि बाजं छुस्याः खः ।
गुंलाबाजनय् धाः थानाः गौ धइगु विशेष बोलि धुनेवं नाय्खिं नं पाः काइ । धाः मथासे नाय्खिं जक नं थाये ज्यू । गुंलाबाजनय् नाय्खिं थाइबलय् मेया धून ज्वःलाक थीथी तालय् छम्हेस्यां जक थायेगु चलन दुसा जात्राय् थाइबलय् मेया धून मदयेक पुचलं नं थाइ ।
अथेहे येँय् गुलिखे नेवाः जातिया सिथं यंकेत सीबाजं धकाः नाय्खिं व छुस्याः थाकेगु चलन दु । उकिं नाय्खिंयात ‘यमवाद्य’ नं धायेगु याः । गबलें गबलें सीबाजनय् नाय्खिं व छुस्याःलिसे काहा नं पुइका यंकेगु चलन दु । छता हे बाजंं थीथी बाजंपुचलय् व थीथी ज्याय् ब्यागलं ब्यागलं बोल व तालय् थाइगु नेवाः विशेषता नाय्खिँनं क्यनाच्वंगु दु ।
नाय्खिं कथि
नाय्खिं थायेगु २ सेमी व्यासया २० सेमी तःहाकःगु तप्यंगु कथि नाय्खिं कथि खः । थ्व कथि जव ल्हातिं म्हूचिनाः नाय्खिंया माङ्काःपाखे थाइ ।