रानी ऋद्धिलक्ष्मी (ने.सं. ८००–८०७)

रानी ऋद्धिलक्ष्मी (ने.सं. ८००–८०७)

रानी ऋद्धिलक्ष्मी येँया जुजु पार्थिवेन्द्र मल्लया रानी व जुजु भुपालेन्द्र मल्लया मां खः । वय्‌कःया ‘सोव सोव रसिकन समय बसन्त’ नांगु छपु म्ये लुयावःगु दु । काव्यशास्त्रया परम्परागत लँ लिनाः चिनातःगु थुगु म्येय् वसन्त ऋतुया श्रृंगारोद्दीपक वातावरण लुइकथं राधाकृष्णया फागु लिलाया वर्णन यानातःगु दु । नारी सुलभ कोमल भाव माधुर्य गुण व न्यने यइपुगु संगीत ध्वनि थ्व म्येया विशेषता खः ।

रानी जयलक्ष्मी (ने.सं. ८०५–८२६)

रानी जयलक्ष्मी यलयाम्ह जुजु योगनरेन्द्र मल्लया छम्ह रानी खः । थ्वय्‌कःया आःतकया दुने स्वपु म्ये थीथी भजन सफुलिइ लुयावःगु दु । थुपिं म्येय् कवयित्रीया आत्मानुभूति अभिव्यक्त जुयाच्वंगु दु । तःम्ह रानी दुम्ह थः भाःत जुजु योगनरेन्द्र मल्लं मेपिं रानीपिनिगु चुकलि खँ न्यनाः थःत तापाकाहःगुलिं थःत जूगु दुःख आदियात थःगु म्येय् प्वंकातःगु दु। थुकथं थ्वय्‌कलं थःगु म्ये पाखें पुरुष प्रधान समाजय् मिसातय्‌गु स्थिति व अवस्था ब्वयेगु याःगु दु । आत्मपरकता तथा रागात्मकता थ्वय्‌कःया म्येया गुण खः ।

रानी भूवनलक्ष्मी देवी (ने.सं. ८०७–८२१)

रानी भूवनलक्ष्मी देवी येँया जुजु भुपालेन्द्र मल्लया रानी व जुजु भाष्कर मल्लया मां खः। भाष्कर मल्ल मचातिनिबलय् जुजु जूगुलिं रानी भुवनलक्ष्मीं राज्य संचालनया ज्याय् चिउताः तयेमाःगु खँ उबलय्‌या घटनावली टिप्पणी थ्यासफुलिइ ब्वने दु । थ्वहे कथं रानीं थःगु म्येय् थः पुता भास्कर मल्लया शासन काल आनन्दमय जुइमाल धयाः दुर्गा भवानी आदि देवदेवीपिंत प्रार्थना यानातःगु दु ।

आःतकया दुने थ्वय्‌कःया स्वपु म्ये लुयावःगु दु । थुपिं म्ये मध्ये थ्वय्‌कःया दकलय् न्ह्यथनेबहःगु म्ये ‘हादे अतिन सुन्दर देश कान्तिपुरी नाम हाय’ जूगु दु । थ्व म्येय् थःगु देय् कान्तिपुरयात अतिकं बांलाःगु देय् धासें कान्तिपुर नगरया जःखःच्वंगु बागमती, विष्णुमती आदिया नं चर्चा जूगु दु । थथे देश प्रेमया भावं जाःगु म्ये च्यूम्ह नेपालभाषाया न्हापांम्ह कवयित्री रानी भूवनलक्ष्मी खः । आत्मपरकता संगीतात्मकता थ्वय्‌कःया म्येया विशेषता जूगु दु ।