बुद्धधर्म व नेपालभाषाया ख्यलय् छम्ह छ्वः नुगः दुम्ह दाताकथं परिचितम्ह भाजु ज्ञानज्योति कंसाकारया जन्म अबु भाजुरत्न कंसाकार व मां ज्ञानमाया कंसाकारपाखें येँ केलत्वाःया तःखाछेँय् जूगु खः । वय्कःया अबुजु भाजुरत्न नांदंम्ह ल्हासा साहुया नापं बुद्धधर्म तथा नेपालभाषाया मतिनामि खः । वय्कः नेपालं पितिना छ्वयाहःपिं तत्कालिन भिक्षुपिं व तिब्बतं वःपिं व्यापारिपितं कालिंपोंगय् च्वंगु थःगु छेँय् सितिकं नकेत्वंकेगु यानाः बास बियादीम्ह व्यक्ति खः । थज्याःगु लोक कल्याणया ज्यायात भाजु ज्ञानज्योतिपिंसं नं काय्म हे यानादिल । भाजु ज्ञानज्योति कालिंपागेंय् च्वनादीबलय् तत्कालिन धर्मोदय सभाया अध्यक्ष जुयाः नं ज्या यानादिल । थुगु इलय् वय्कलं तःम्ह भिक्षुपिनिगु नेपालभाषाया सफू पिकायेत धर्मोदय सभायात आर्थिक ग्वाहालि यानादीगु खः । लिपा वय्कः नेपालय् लिहां झासेंलि बुद्धधर्मया नापं नेपालभाषा, नेवाः संस्कृतिया ख्यलय् आपालं ज्या यानादिल ।
वय्कःया कुतलं तःगु बौद्ध वाङमयया सफू नेपालभाषां अनुवाद जुयाः प्रकाशनय् वःगु दुसा बज्रयानी पुजाधर्म लिपा तकं ल्यंकातयेगु निंतिं थज्याःगु पुजाविधिया सफू गुरुजुपिंत च्वकेबीगु ज्या नं यानादिल । रत्नकाजी गुरुजुं च्वयादीगु येँ देय्या बौद्ध पुजाक्रिया हलज्वलं (ने.सं ११००) सफू थुकिया छगू दसु खः । अथेहे वय्कलं येँया बौद्ध शिक्षाया केन्द्र बिहार बही, देगः, चीभाः सम्भार संरक्षणया निंतिं नं आपालं आर्थिक ग्वहालि यानादीगु दु ।
बुद्ध शासन चीरस्थायी यानातयेगु नितिं परियति शिक्षायात निरन्तरता बीमाःगु तायेकाः परियति शिक्षाया कक्षा न्ह्याकातयेगु निंतिं थम्हं हे न्यागू लाखया अक्षयकोश स्वनाबियादीगु दुसा परियति शिक्षाया पाठ्य सफू थीथी भन्ते बौद्ध विद्वानपिंत च्वकेबीगु यानादिल । विमुक्ति मार्गया अभ्यास यायेगु उद्देश्यं स्थापना जूगु अन्तर्राष्ट्रिय बौद्धभावना केन्द्र शंखमोलय् नं तःदँ तक थः हे अध्यक्ष जुयाः सद्र्धमया सेवायात न्ह्याकाच्वनादिल ।अथेहे थःगु कालिम्पोंगय् च्वंगु ७२ रोपनी जग्गा व उकी च्वंगु छेँ अनया लामाजुपिंत ज्याकुथी दयेकेत दान बियादिल । विदेशय् गुलिं अध्ययनया नितिं सा गुलिं उपचारया नितिं वनीपिं भन्ते गुरुमांपिंत आर्थिक ग्वाहाली यायेगु ज्याय् नं वय्कः गवलें लिचिलामदी । थथे धार्मिक ख्यलय् जक मखु नेपालभाषाया ख्यलय् नं वय्कलं आपालं आर्थिक ग्वाहालि यानादीगु दु ।
जगतसुन्दर ब्वनेकुथिया छेँ दनेत वय्कलं आर्थिक ग्वाहालि यानादीगु दुसा नेपालभाषा ब्वनीपिं ब्वमिपिंत ज्ञानज्योति छात्रवृति, ज्ञानज्योति ईल्वहं सिरपाः आदिया नं व्यवस्था यानादीगु दु । राष्ट्रिय ज्ञानमाला भजन सम्मेलन तःजिक न्यायेकेगु निंतिं जक आर्थिक ग्वाहालि यानादीगु मखु स्वयम्भुया ज्ञानमाला भजन सुथांलाक न्ह्यायेमा धकाः वय्कलं थुकिया नितिं नं ज्ञानज्योति अक्षयकोशया व्यवस्था यानादीगु दु । वय्कःया दानशीलतायात कयाः वय्कःयात आधुनिक युगया अनाथपिण्डक धायेगु याःसा बौद्ध अध्ययन समाज नेपाः पाखें वय्कःयात अग्गधर्मदाताया सम्मान नं देछाः गु दु ।
थःगु अनुभूतिया नापं नुगः खँ प्वंकेकथं भाजु ज्ञानज्योतिं जिगु लुमन्ति नांगु सफू नं च्वयाझाःगु दु । थ्व सफुलिं वय्कःया जीवनया बारे आपालं खँ प्रकाशनय् हःगु दुसा थ्व सफू पाखें ल्हासाय् दकलय् न्हापां नेवाः व्यापारीतय्सं व्यापारिक संस्था नीस्वंगु दु धयागु खँ सीदःवःगु दु । अथेहे थ्व सफुलिइ मचातय्त गज्याःगु शिक्षा बीमाः धयागु वय्कःया धारणा नं न्ह्यब्वयातःगु दु । थ्व सफू साहु ज्ञानज्योतिया व्यक्तिगत लुमन्तिया दस्तावेज खःसां वय्कलं सुयातं मनीग, आक्षेप जुइगु खँ थ्व सफुलिइ न्ह्यथनातःगु मदु । थ्व सफू वय्कःया परिवारपिंसं नेपालीया नापं अंग्रेजी भाषं नं पिकयादीगु दु ।