डा. जनकलाल वैद्य

डा. जनकलाल वैद्य

मां आशामाया व बौ रामलाल वैद्यया काय्मचा डा. जनकलाल वैद्यया जन्म यलया तंगः त्वालय् ने. सं. १०५४ दिल्लागाः ४ कुन्हु जूगु खः । नेपाली भाषा–साहित्यय् एम.ए. पासम्ह थ्वय्‌कः त्रि.वि. पाखें नेपालभाषाय् दकलय् न्हापां नेपालभाषाया काव्य सिर्जना प्रवृत्ति शोधग्रन्थ च्वयाः विद्यावारिधि यानादीम्ह अनुसन्धानकःमि खः । थ्व शोध ग्रन्थय् थ्वय्‌कलं दुग्ययेक मालेकुले यानाः नेपालभाषाया पुलांपिं कवि व म्येँ च्वमिपिनिगु कृति लिस्सें प्राचीनकालया न्ह्यलुवाः कवि व म्ये च्वमिपिनि म्हसीका न्ह्यब्वयादीगु दु ।

जिवंकाःछि धया थें नेपालभाषा ब्वंकेगुया नापनापं अनुसन्धानज्याय् थःत फ्यानादीम्ह थ्वय्‌कलं नेपालभाषाया प्राचीन वाङ्मय निसें कयाः आधुनिक कवि, बाखंच्वमि, निबन्धकार, नाटककारपिनि साहित्यसिर्जना म्हसीके बीगु ज्या नं यानादिल । महाकवि सिद्धिदास महाजुया सत्य–सती खण्डकाव्ययात अनेक दृष्टिं विषद रूपं समालोचना यानाः सत्य–सतीया विवेचना सफू हे च्वयादिल । नेपाःया समालोचना–साहित्ययया ख्यलय् ज्वःमदुगु योगदान बियादीम्ह थ्वय्‌कलं महाकवि चित्तधर हृदयया सुगत–सौरभ महाकाव्यया सर्ग सर्गया विस्तृत समालोचना नं यानाः पिथनादी थें हे सिद्धिरामायण पूवंक ल्ह्ययाः धारावाहिक रूपं थौंकन्हे पत्रिकाय् पिथनादीगु दु । थथे शोध तथा समालोचनाया ख्यलय् थ्वय्‌कःया पिदंगु सफू खः— सत्यसतीया विवेचना (समालोचना, ने.सं. १०८७), नेपालभाषाया काव्य सिर्जना प्रवृत्ति (अनुसन्धानात्मक साहित्यिक इतिहास, ने.सं. ११०६), राष्ट्रिय अभिलेखालयस्थित नेपालभाषा अभिलेख ग्रन्थ, (ने.सं. ११०५), आशा सफूकुथिया अभिलेख ग्रन्थया वर्णनात्मक धलः, (ने.सं. ११११) । थुपिं सफू बाहेक थ्वयकलं थीथी पत्रपत्रिकाय् आपालं समालोचनाया च्वसु पिथनादीगु दु ।

डा.जनकलाल वैद्यं समालोचना बाहेकं बाखं प्याखं नं च्वयादीगु दु । नेपालभाषाया ल्यू नेपाली व अंग्रेजी भासं नं च्वसा न्ह्याःम्ह थ्वय्‌कःया दकलय् न्हापां पिदंगु बाखं ल्वःल (मचा, ल्याः ३, ने.सं. १०६७) खः । अथेहे थ्वय्‌कःया बाखं ख्यलय् पिदंगु सफू —स्वयाच्वंगु मिखा (न्हूबाखं, ने.स. ११०३) खःसा प्याखं विधाय् पिदंगु सफू— कल्याणी (पूधाः प्याखं, ने.सं. १०८७), कीर्तिलक्ष्मी (पूधाः प्याखं, ने.सं. १११९) खः । थ्वय्‌कःया प्याखं पौराणिक तथा ऐतिहासिक घटनाया लिधंसाय् च्वयातःगु दुसा बाखं समसामयिक विषययात कयाः रचना यानातःगु दु ।

डा.जनकलाल वैद्यं नेपालभाषाया च्वन्ह्याःगु दँपौ खेलुइताःया हामा–कजि जुयाः २६ दँतक उगु दँपौ पिथनादिल । नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानपाखें पिदनीगु बहुभाषिक पत्रिका सयपत्रीया नेपालभाषा–बाखं च्वमिपिनि बाखं ल्ययाः नेपालीं अनुवाद नापं तयाः वि.सं २०५७ सालय् ताःलाक सम्पादन यानादिल । अथेहे थ्वय्‌कलं नेवारी इच्छाधीन, कक्षा ९ (ने.सं. १०९३), २) नेवारी इच्छाधीन, कक्षा १० (ने.सं. १०९३) या पाठ्य सफूया नं सम्पादन यानादीगु दु ।

नेपालभाषा परिषद्या सल्लाहकार, आशा सफूकुथि गुथि व नेपालभाषा एकेडेमिया दुजः जुयादीम्ह डा.जनकलाल वैद्ययात थ्वय्‌कःया योगदानयात कदर यानाः नेपालभाषा एकेडेमिं दान्यहिरा सिरपाः, नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानं मायादेवी पुरस्कार व नेपाल साहित्य मन्दिरं आर.बी.जोशी फाउन्डेशनपाखें प्राज्ञ सम्मान देछाःगु दु । थथे भाषा साहित्यया सेवा यायां ने.सं ११४२ कछलागा ४ कुन्हु डा.जनकलाल वैद्यं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।