डा. ज्योति तुलाधरया नामं म्हसीका दुम्ह ज्योतिप्रभा तुलाधरया जन्म मां लोकप्रभा, बौ ज्योतिरत्न तुलाधरया कोखं ने.सं १०६७.स येंया असं त्वालय् जूगु खः । त्रिभुवन विश्वविद्यालयं अंग्रेजी साहित्यय् एम.ए यानादीम्ह वय्‌कः अंग्रेजी साहित्य विषयस प्रथम श्रेणीइ प्रथम जुयाः स्वर्ण पदक त्याकादीम्ह न्हापांम्ह विद्यार्थी खः । अथहे वय्‌कः अमेरिकाया Georgetown विश्वविद्यालयपाखें Constituency and Negation in Newari (इ.सं १९८५स) नांगु भाषाविज्ञान Theoretical linguistics विषयय् शोधपत्र च्वयाः विद्यावारीधी यानादीम्ह नेपाःया न्हापांम्ह भाषाशास्त्री नं खः।

भाषाशास्त्री डा. ज्योति तुलाधरं लिन्डसे क्रिपर फ्राइडम्यान; तेज रत्न कंसाकार; अस्टिन हेल थेंज्याःपिं नांजाःपिं भाषावैज्ञानिकत नापं जाना (On the variants of Newari vowels : A Study in Phonological Non–Alignment“ -Dakota University, SIL, 1983 नांगु नेपालभाषाया विशेषता पिब्वइगु कार्यपत्र प्रस्तुत यानाः विदेशय् नं नेपालभाषायात म्हसीकेबीगु ज्या यानादिल । अथेहे वय्‌कलं च्वसापासां पिदंगु A Dictionary of Classical Newari या नितिं सन २००० य् सह–सम्पादक जुयाः नेपालभाषाया Classical Verb या पूवंक विश्लेषण यायेगु ज्या नं यानादीगु दु ।

थःगु लजगाया झ्वलय् लैंगिक समानताया विशेषज्ञ’ कथं अन्तर्राष्ट्रिय जगतय् ज्या यानालि थौंकन्हय् वय्‌कः हाकनं नेपालभाषा व साहित्यख्यलय् नुगः क्वसायेकाः ज्या यानावैच्वनादीगु दु । थौंकन्हय् वय्‌कलं मूलतः साहित्यिक समालोचनाय् ल्हाः न्ह्याकादीगु दु । नेपालं तापाक्क च्वना नं जुम प्रविधि मार्फत् नेपालभाषाया कविता, हाइकु, बाखं आदि गोष्ठीइ समिक्षक जुयाः ज्या यानादीम्ह डा. ज्योति तुलाधरया शताब्दीपुरुष डा. सत्यमोहन जोशीया उत्कृष्ट महाकाव्य अरनिकोया स्वेतचैत्य (न्हू प्रेष्टिज नेपाः, ने.सं.११४०), जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठया काव्य कृतिया विशिष्ट मौलिकता, (न्हू प्रेष्टिज नेपाः, ११४२) डा. बालगोपाल श्रेष्ठया डायरी पानाय बुयावःगु कविता (नःलि, ने.सं. ११४२), डा.रिना तुलाधरया उपन्यास जिगु लः (नःलि, ने.सं. ११४२) महाकवि गिरिजाप्रसाद जोशीया काव्य रचनाया उद्देश्य : Poetry of Social Protest – छगू विवेचना (न्हू प्रेष्टिज नेपाः, ने.सं १११४) थीथी पत्रिकाय् उत्कृष्ट समालोचना पिदंगु दु । अथेहे वय्‌कःया श्रीलक्ष्मी श्रेष्ठ, धर्मराज राजकर्णिकार, भवानि तुलाधर, नरेशमान महर्जन आदि लिसें नेपालभाषाया तःम्ह च्वमिपिनिगु सफुलिइ ग्यसुग्यंगु समालोचनात्मक भूमिका पिदंगु नं न्ह्यथनेबह जू ।

डा. ज्योति नेवाःमिसा च्वमिपिनि प्रतिभाब्वलंकेत प्रेरणा तथा प्रशिक्षण बियाः भाषा साहित्य उत्थान व प्रकाशनया ज्याय् नं योगदान बियादीम्ह व्यक्तित्व ख । थ्वहे कथं वय्‌कः नेपालभाषा मिसा खलःया न्हापांम्ह निर्वाचित अध्यक्ष जुयाः ज्यायानादीगु दुसा च्वसापासां संचालन याःगु शव्दकोश निमार्णया ज्याय् नं थःगु सक्रिय सहभागिता क्यनादीगु दु । थौकन्हय् वय्‌कः नेपालभाषा एकेडेमिया पार्षद, मिसा साहित्यकार मुनाया संरक्षक व कविताया लायकू या संस्थापक अध्यक्ष जुयाच्वनादीगु दुसा The Newarland नांगु अंग्रेजी लय्‌पौया संपादक जुया नेपालभाषा साहित्य, नेवाः संस्कृति व जीवन पद्धतियात हलिंया थीथी देशय् च्वंपिं ब्वँमिपिनिगु न्ह्यःने थ्यंकेगु ज्या नं याना वयाच्वनादीगु दु ।