उत्तरगया बेत्रावती तीर्थ
बेत्रावति खुसिया सिथय् नुवाकोट व रसुवा जिल्लाया सीमानाय् उत्तरगया तीर्थ दु । नेवाः हिन्दु समाजय् विशेष थाय् दुगु नेपाःया प्यंगू तीर्थ मध्ये छगू थ्व खः धाइ । थ्व थाय् न्हापा नेपालं तिब्बतय् व्यापार यायेत वनेगु लँपु खः । नेपाल व तिब्बतया दथुइ युद्ध जूबलय् वि.सं. १८४९ य् सन्धी जूगु थ्व ऐतिहासिक थाय् नं खः । हिमवत्खण्ड स्कन्दपुराणकथं समुद्र मन्थन याःबलय् पिहां वःगु विष महादेवं त्वनेवं डाहा जुयाः थन वयाः बेतया कथिं सुयाः लः पिकाःगु हे बेत्रावति खुसि खः धइगु जनविश्वास दु । थ्व थासय् पौष कृष्णपक्ष औंसिकुन्हु मेला जुइ । थ्व थासय् राम मन्दिर, कृष्ण मन्दिर, नीलकण्ठेश्वर महाद्यः, आइतबारे नाट्येश्वरी, गणेद्यः मन्दिर, सीतादेवीथान, बनदेवी कालिकामाई आदि मठमन्दिर दु । अथे हे सिजःयाम्ह भिंद्यःया देगः नं दु । थ्व थासय् नेवाःतय्गु बस्ति नं दु । थ्व थासय् घ्यःचाकु संल्हूकुन्हु द्वहँ ल्वाकेगु चलन दु ।
कालिका मन्दिर
रसुवा जिल्लाया कालिका गा.पा. दुने त्रिशुली सोमदाङ्ग वनेगु लँय् डाँडाय् कालिका मन्दिर दु । थ्व द्यःयात धैबुङ्ग चित्रकालिका धकाः नं धाइ । थ्व थाय् पासाङल्हामु राजमार्गया येँ स्वयां ९४ किमी उत्तरय् अले धुन्चे स्वयां २४ कि.मी. दक्षिणय् गुँच्वकाय् लाः । थ्व हे द्यःया नामं थ्व गाउँपालिकाया नां कालिका च्वंवंगु खः । तःधंगु वर्गाकार ढलान पौ दुगु थुगु देगलय् अमूर्त शिलाया गंछिं द्यः स्थापना यानातःगु दु । मेलाबलय् थन पशुबलि बीगु याः । गोसाइकुण्ड वनाः थन देगलय् अनिवार्य वयेमाः धइगु धापू दु । नेपाल तिब्बत युद्ध जूबलय् थन दुगु व फै बलि बिउगु धाइ । भगवती मन्दिर रसुवा जिल्लाया गोसाइकुण्ड गाउँपालिकाया वडा नं. ५ धुन्चेय् भगवती देगः दु । वि.सं. २०४२सालय् दयेकूगु वा जीर्णोद्धार याःगु थुगु देगः छतँजाः साधारण पःखाः दनाः छखे लुखा तयाः नया ध्वाखा तयाः दयेकातःगु दु । द्यःने धलानया छत दुसा उकिया द्यःने गजू तयातःगु दु । दुने भगवतीया प्रस्तर मूर्ति स्थापना यानातःगु दु ।
तातोपानी कुण्ड
रसुवा जिल्लाया टिमुरे धइगु थासय् लाःगु छगू महत्वपूर्ण धार्मिक तीर्थस्थल तातोपानी कुण्ड खः । थ्व सम्भवतः नेपाःया हे दकलय् तःधंगु क्वाःलःया मुहान जुइफु । धुन्चे स्वयां उत्तरी भेगय् लाःगु थाम्बुचेत चिलिमे तक मोटरय् वनाः स्वघौ ति न्यासि वनाः थ्व थासय् थ्यंकेफइ । थ्व कुण्डय् म्वःल्हुलकि पुण्य लाइगुया लिसें छ्यंगूसम्बन्धी ल्वय् नं लनी धइगु विश्वास दु । थन कात्तिक निसें चैत तक मेला जुइ ।
रसुवागढी/गुप्तेश्वर महाद्यःया देगः
रसुवा जिल्लाया उत्तरी क्षेत्रय् चीनया स्वशासित क्षेत्र तिब्बतलिसे सिमाना स्वाःगु टिमुरे गाविसय् लाःगु रसुवागढी छगू महत्पूर्ण ऐतिहासिक स्थल खः । थन सिमाना पारीइ तिब्बतया व्यापारिक केन्द्र केरुङ दु । मल्लकालय् तक कुति, केरुङ व खासा धइगु कान्तिपुरया अधिनय् लानाच्वंगु खः । न्हापा नेवाःत ल्हासा व्यापार यायेत थ्व हे लँपुं जुनाः वनीगु खः । नेपाः व तिब्बत वा भोटया दथुइ युद्ध जूबलय् थुगु किल्ला दयेकूगु धाइ । थ्व गढीया लिक्क गोसाइकुण्ड गापा वडा नं. २ अन्तर्गत दिङ्लेखुसि सिथय् झोलुङ्गे ताँया क्वय् पहराय् गुप्तेश्वर महाद्यःया देगः दु । मनूतय्सं थ्व द्यः थःथम्हं प्रकट जूम्ह धकाः विश्वास यानातःगु दु ।
उग्रचण्डी लिस्तीमाई देगः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया भोटेकोशी गाउँपालिका लिस्तीकोटय् उग्रचण्डी द्यःया देगः दु । स्थानीय मनूतय्सं थ्व द्यःयात लिस्तीमाई धकाः धयावयाच्वंगु दु । पुलांगु स्वरुप खनेमदुसां आः आधुनिक कथं सिमन्तिया प्यागोडा शैलीइ नितँजाः यानाः देगः दयेकातःगु दु । न्हापा नेपाल–तिब्बत युद्ध जूबलय् प्रधानमन्त्री जंगबहादुरं थन छज्वः तुयुपिं दुगु बलि बिउगु धापू दु । अबलय्निसें थन ज्वःतुयुपिं दुगु बलि बीगु चलन जुयाच्वंगु दु । थन प्रधान थरया नेवाः पुजारी जुयाच्वंगु दु । लिस्तीइ नेवाःतय्गु पुलांगु बस्ती दु ।
कपीलेश्वर महादेव देगः
सिन्धुपाल्चोकया साविक बलेफी गाविस वडा नं. ९य् ब्रम्हायणी खुसि व सुनकोशी खुसिया दोभानय् कपिलेश्वर महाद्यःया देगः दु ।
देगलय् हाकुगु शिलाया शिवलिङ्ग स्थापना यानातःगु दु । अले हे छम्ह धलानयाम्ह महाद्यःया मूर्ति नं दयेकातःगु दु । थन भक्तजनतय्सं मनोकामना पुवनेमा धकाः भाकल यानाः त्रिशूल छाइ । थन कात्तिकया आमाइ व घ्यःचाकु संल्हूकुन्हु मेला जुइ अले खुसि दोभानय् म्वःल्हुइगु चलन दु । थन न्ह्याक्व खुसिबाः वःसां ल्वहं चुइकायंकीमखु धायेगु चलन दु ।
थन वि.सं. १९६०सालय् छानातःगु गं दुगुलिं थ्व थाय् न्हापांनिसे. पुण्यभूमिकथं प्रसिद्ध जुयाच्वंगु खनेदु ।
काकेश्वर वा कफेश्वर महाद्यः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया बाह्रबिसे नगरपालिका दुने सुनकोशी खुसि व भोटेकोशी खुसिया दोभानयात स्वर्णतीर्थ धयातःगु दु । थ्व हे थासय् काकेश्वर महाद्यःया देगः दु । थुकिया ऐतिहासिक महत्वया अभिलेख मदुसां स्थानीय हिन्दुतय्गु आस्थाया केन्द्र जुयाच्वंगु दु । हिन्दु पुराणकथं थ्व थासय् काक नां दुम्ह मुनिं तपस्या याःबलय् थन शिवलिङ्गया उत्पत्ति जूगु खः । अथे जुयाः थ्व द्यःया नां नं काकेश्वर च्वंगु जुल । थन फाल्गुणकृष्ण औसीकुन्हु स्नान यानाः शिवलिङ्ग दर्शन यात धाःसा यक्व पुण्य दइ धइगु विश्वास दु । थ्व द्यःयात कफेश्वर नं धाइगु जुयाच्वन । थ्व नेपालमण्डल दुने लाःगु ६४ शिवलिङ्ग मध्ये छगू खः ।
कृष्ण मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया मेलम्ची नगरपालिका लागाय् कृष्ण मन्दिर दु । थुकिया मौलिक स्वरुपया बारे जानकारी मदुसां आः धलान यानाः स्वतँजाः तयाः आधुनिक कथं देगः दयेकातःगु दु । दुने ल्वहँया न्हूगु कृष्णया मूर्ति दु । थन कृष्णास्तमिबलय् मेला व जात्रा जुइ । थुकिया लागि थन कृष्ण मन्दिर व्यवस्थापन समिति नीस्वनातःगु दु ।
कृष्ण मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया सदरमुकाम चौताराय् नेवाः वास्तुकला कथं नांजाःगु कृष्ण मन्दिर दु । चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिकाया बजारया दुवातय् लाःगु स्वनिगःया द्यःछेँ थें आयताकार तर न्ह्यःने च्यागः थां तयाः दलानं दयेकातःगु मातनय् नं बरण्डा थें च्वंगु तपाःगु झ्याः दु । वयां च्वय्या तल्लाय् प्यखेरं चिचीपाःगु झ्याः जक तयाः त्वानाःसिँइ आँय्पा पौ दिकातःगु दु । पल्लिइ न्ह्यःने भौप्वाः तयाः गजू छुनातःगु दु । अतिकं कलात्मक थ्व देगः जिल्लाया हे नेवाःतय्गु एकताया प्रतीक धाइ । सापारु आदि जात्रा थनं हे न्ह्याइ । कृष्णाष्टमिबलय् थनं लाखे प्याखं सहित कृष्णया मूर्ति खतय् तयाः बजार न्यंक जात्रा याइ । वि.सं. १९६४सालय् निर्मित थ्व देगः सञ्चालन थःगु हे गुथिं याइ । २०७२सालया भुखाचं स्यंगु च्यादँ लिपा पुरातत्व विभागया ध्यबां थ्व देगः जीर्णोद्धार जूगु दु । न्हापा नेवाःत सँदेसय् ब्यापार यायेत वनीबलय् थ्व देगलय् बाय् च्वनेगु याइ धाइ ।
गोल्मा भीमसेन मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया बाह्रबिसे नगरपालिका वडा नं. ८ मानेश्वाँराय् गोल्मा भीमसेन देगः दु । सिमाया क्वसं ल्वहंया छतँजाःगु देगः दु । सिजःपौ व सिजःया गजू दूगु थ्व देगः चिग्वःसां कलात्मक खनेदु । देगः परिसरय् बासुकी नाग व सेतीदेवीया नं मूर्ति दु । थ्वः देगः वि.सं. १८१६य् दयेकूगु धइगु धापू दु । लिपा नेपाल–तिब्बत युद्ध जूबलय् प्रधानमन्त्री थ्व हे देगलय् पुजा यानाः युद्धय् वंगु अले लिहां वयाः थन देगलय् स्वइपिनिगु गुथियात जग्गाया व्यवस्था यानाबिउगु धइगु धापू दु । वि.सं. १९१६य् ३० पी बुँया व्यवस्था थ्व द्यःया गुथियात जूगु अभिलेख दु । २०७२सालया भुखाचं स्यंगु थ्व देगःयात पुरातत्व विभागं जिम्मा कयाः जीर्णोद्धार याःगु खः ।
गौराती भीमेश्वर भिन्द्यः देगः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया सदरमुकाम चौतारा स्वयाः ४ कि.मी. तापाक्क चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिकाया वडा नं. ६लय् पिपलडाँडाय् गौराती भीमेश्वर धइम्ह भिन्द्यःया देगः दु । समुद्री सतह स्वयां थ्यंमथ्यं १८१२ मिटर तजाःथाय् थ्व देगः दु । थ्व द्यः विशेष यानाः सिन्धुपाल्चोक व दोलखाय् च्वंपिं नेवाःतय् इष्टद्यः खः अले जिल्लाया हे दकलय् महत्वपूर्ण हिन्दू देगः नं खः । थुकिया मौलिक स्वरुप थथे च्वं धकाः धायेफइगु अवस्था मदुसां आः डाँडाया च्वकाय् खुल्लागु थासय् नितँजाः प्यागोडा शैलीइ आधुनिक कथं रंगीबिरंगी यानाः दयेकातःगु दु । धलान यानाः दयेकातःगु खःसां त्वानाःसिँ व तिकिझ्याः थें बुट्टा पिकयातःगु दु । दुने लीयागु तोरणया क्वय् अमूर्त शिलायात भिंद्यःया रुपय् पुज्यायेगु यानावयाच्वंगु दु । वि.सं. १६४२य् दलबहादुर कुँवरं थन गं छानातःगुया अभिलेख कथं थ्व देगः व स्वयां पुलां जुइ धायेफु । लिपा २०५३ सालय् जुजु वीरेन्द्र व लानी ऐश्वर्यया नामं जीर्णोद्धार यानाः स्तम्भ नं तयातःगु दु ।
किंम्वदन्तीकथं छम्ह सापूया सां दुरु मबिसे चान्हय् चान्हय् थन वयाः दुरु हायेकाच्वनीगु जुयाः थन गाः खना स्वःबलय् थुगु शिला लुयाः वःगुलिं उकियात हे भिन्द्यःया रुपय् पुज्यानावयाच्वंगु खः । दँय्दसं सकिमिला पुन्हिकुन्हु थन मेला जुइ । थ्व धइगु जिल्लाया हे दकलय् तःधंगु मेला खः । भक्तजनत थबलय् थःपिनि मनय् तयागु पूवंकेत पशुबलि बियाः पुजा याःवइ । थबलय् चौताराया पुलांगु गुथिछेँनं भीमसेनया मूर्तियात खतय् तयाः थन हइ अले कन्हय्कुन्हु लित यंकी । आः नकतिनि हे थुकिया लिक्क बुद्ध पार्कया नं निर्माण जूगु दु ।
चौकीडाँडा भगवती देगः
सिन्धुपाल्चोकया भोटेकोशी गाउँपालिका २या चौकीडाँडाय् भगवती देगः दु । देगः दुने महिषासुरमर्दिनी थें च्वंगु हाकुगु शिलाया मूर्ति दु । उकिया लिसें थ्व लागाय् शिवलिङ्ग व सीतारामया चिकीग्वःगु देगः नं । थ्व थासय् मोहनि, चैते मोहनि व रामनवमीबलय् मेला जुइ ।
चौतारा भगवती देगः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया सदरमुकाम चौताराय् भगवती देगः दु । देगलय् महिषासुर भगवतीया मूर्ति स्थापना यानातःगु दु । देगः थुलि पुलां धइगु उल्लेख जूगु ऐतिहासिक अभिलेख मदुसां थ्व देगः स्थानीय मनूतय्गु आस्थाया केन्द्र जुयाच्वंगु दु । थन नित्यपूजाया व्यवस्था दु । उकिया लिसें दछिया छकः विशेष पूजा जुइ । अथे हे मोहनि व चैते दशैंबलय् थन मेला जुइ । थ्व द्यःया जात्राबलय् द्यःयात खतय् तयाः बनदेवीया
देगलय् तक यंकाः लितहइ ।
तातोपानी
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया छगू महत्वपूर्ण तीर्थस्थल तातोपानी खः । नेपालया चीनया सीमा क्षेत्रय् लाःगु थ्व थाय् थन दुगु क्वाःलःया बुंगाःचाया कारणं हे थ्व थाय्या नां तातोपानी जूवंगु खः । थ्यंमथ्यं ४४ डिग्री सेल्सिलयस तक क्वाःगु लः वइगु थन म्वःल्हुलकि यक्व पुण्य लाइ धइगु विश्वास दु । अथे हे थनया लखं थीथी ल्वय् क्वलाइ धइगु नं विश्वास दु । थन विशेष यानाः कात्तिक महिना ज्वःछि मेला जुयाच्वनी । थुकियात तातोपानी धारा संरक्षण समितिमार्फत् व्यवस्थापन यानातःगु दु ।
पाल्चोक (जयबागेश्वरी) भगवतीे मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया हेलम्बु गाउँपालिका वडा नं ३, मेलम्ची बजारं छघौत्या न्यासि वनेबलय्जयबागेश्वरीया देगः ध्वदुइ । उकियात स्थानीयतय्सं पाल्चोक वा पाल्चोकी भगवती वा पाल्चोकी माई नं धाइ । खुल्लागु पौ मतसे इलां जक तयातःगु छतँ जक जाःगु देगः कलात्मक खनेदु । थ्व थाय् मेलम्ची खुसि व इन्द्रवति खुसिया दथुइ १७५० मिटर तजाःथाय् दु । पाल्चोक धइगु हे सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया उद्गमस्थल नं धाइ । उकिं थनया थ्व चर्चित देगः सकसियां आस्थाया केन्द्र नं जुल । मोहनिबलय् घटस्थापनानिसें अष्टमी तक अले हरेक एकादशी, औँसी, रामनवमी, सिलाचः¥हे, साउन महिना, श्रीकृष्ण जन्माष्टमी बाहेक मेबलय् थन न्ह्याबलें धयाथें बलि सहित पूजा जुयाच्वनी । नवमीकु्न्हु थन तःधंगु मेला जुइ । थनया देगः स्थापनाबारे ऐतिहासिक अभिलेख मदुसां न्हापा थ्व द्यःयाथाय् न्यागूगु शताब्दी निसेंया इतिहास दु धाइ । अबलय् अन बस्ती तयेत जंगल फडानी याःबलय् थन ल्वहंत छखे हि व मेखे दुरु पिहां वल उकिं उगु ल्वहंयात द्यः भापियाः पुज्यायेगु यात धइगु किम्बदन्ती दु । लिपा थन जुजुपिनि कोत व मौला पुजा याइगु, अले लिपाः त्वाःदयाः हानं एघारौँ र वाह्रौँ शाताव्दीइ शुरु जूगु धइगु धापू दु ।
बनकालीमाई
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको बलेफी गाउँ पालिका वडा नं १, जलबिरेया बनकाली स्थान धइगु थासय् श्री बनकाली माईया द्यःगः दु । छतँ जाःगु सिमन्तिया द्यःगलय् सिजःपौ व गजू छुनातःगु दु । थ्व जिल्ला हे छगू ऐतिहासिक व महत्वपूर्ण शक्तिपिठ खः । थ्व द्यःगलय् विशेष यानाः गरि मोहनिया नवमीकुन्हु मेला जुइ । थ्व कुन्हु माईया दर्शन यायेत थी थी जिल्लांनिसे. थन दर्शनार्थीत वयेगु याइ । अथे हे यःमरी पुन्हि (धान्य पुर्णिमा) कुन्हु विशेष पुजाअर्चना जुइ । थबलय् द्यःगःनिसें जलबिरे बजार तक निन्हु तक खः जात्रा जुइ ।
भदौरे गणेद्यः मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया सदरमुकाम चौतारा स्वयाः करिब ३ किमी तापाक्क, चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका सानोसिरुवारीइ सिद्धि गाणेश वा भदौरे गणेद्यः दु । पहाडय् भचा खुल्लागु थासय् धलान यानाः द्यःगः दयेका तःगु दु । ल्वहँया कापिइ गणेद्यःया ख्वाः बांलूगु शिलायात द्यः धकाः पुज्यायेगु यानातःगु दु । लिक्कसं तग्वःगु गं छानातःगु दु । विसं २०१९सालय् थ्व हे गणेद्यःया नामं थन श्री सिद्धिगणेद्यः विद्यलाय नां दूगु स्कुल चाल ।
भीमसेन देगः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया इन्द्रावती गाउँपालिका पारांखोर धइगु थासय् भीमसेन देगः दु । देगः दुने हाकुगु शिलायात भिन्द्यःया रुपय् स्थानीय जनतां पुजा यानावयाच्वंगु दु । थ्व देगःया ऐतिहासिकताया बारे प्रामाणिक अभिलेख मदुसां जुजु पृथ्वीनारायण शाहया पालय् दयेकूगु धइगु धापू दु । थ्व हे लागाय् गणेद्यःया मूर्ति नं दु । थन कतिंपुन्हिबलय् मेला लगेजुइ ।
मेलम्ची गौखुरेश्वर महाद्यः
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया मेलम्ची नगरपालिका दुने तेर्से वडा नं. ६य् गौखुरेश्वर महाद्यःया देगः दयेकातःगु दु । प्राकृतिक रुपयागु शिलायात शिवलिङ्गया रुपय् स्थापना यानातःगु दु । थ्व थाय् ऐतिहासिक खयाःनं देगः मदयाच्वंगु अवस्थाय् नकतिनि हे न्हूकथंया देगः निर्माण जूगु खः । न्हूकथंया देगः अप्पाया अंगः थें खनेदयेकाः उकिइ त्वानाःसिँ तयाः द्यःने सिमन्तिया पौ दयेका उकिया दथुइ गं आकार पिकयाः द्यःने गजू छुनातःगु दु ।
रानी पोखरी
चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका वडा नं. ८ इर्खुइ रानीपुखू देगः दु । चिकीचाधंगु पुखूया दथुइ न्हूगु कथंया प्यागोडा शैली थेंच्वंक देगः दयेकातःगु दु । देगः दुने शिवलिङ्ग स्थापना यानातःगु दु । ऐतिहासिक धार्मिकस्थल खयेफु तर देगः धाःसा न्हूगु दयेकातःगु खनेदु । दँय्दसं क्वातिपुन्हिकुन्हु थन मेला जुइ । स्थानीय भक्तजनया लिसें विशेष रुपं थन च्वंपिं झाँक्रीत थन वयाः पुज्यायेगु व साधना यायेगु याइ ।
वनदेवी मन्दिर
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया सदरमुकाम चौताराया चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका वडा नं. ७या नवलपुरय् वनदेवीया देगः दु । नितँ जाःगु प्यागोडा शैलीया देगलय् हाकुगु शिलाया प्रतीकात्मक मूर्ति स्थापना यानातःगु दु । थन मदिक्क न्हियान्हिथं पुजा जुइ । थज्याःगु नित्यपूजा त्वाःदलकि दैवीप्रकोप वइ धइगु मान्यता दु ।
क्षमादेवी
सिन्धुपाल्चोक जिल्लाया बाह्रबिसे नगरपालिका दुने क्षमादेवीया देगः दु । थुकिया ऐतिहासिक स्वरुपया बारे जानकारी मदुसां आः थ्व न्हूगु पहःयागु प्यागोडा थें च्वंक नितँजाः यानाः धलान यानाः देगः दयेकातःगु दु । दुने ल्वहंया मूर्ति स्थापना यानातःगु दु । क्षमादेवी गुथिया पाखें थनया पुजा व मेमेगु ज्याझ्वः जुयाच्वंगु दु ।