नेडरलैन्डस्या पूर्वी नगरपालिका अरहमय् सन् १९३९ य् बूम्ह कार्ल रिजक भान कुइज संस्कृत भाय् व कला विधाया ज्ञाता खः । पुलांगु भाय्, संस्कृत अले दक्षिण एसियाली कला व पुरातत्व विषयय् अध्ययन यानावयाच्वंम्ह कार्ल भाजुं नेडरलैन्डस्या उट्रेच विश्वविद्यालयय् दक्षिण व दक्षिण एसिया व पुरातत्व विभागया लेक्चरर कथं तःदँ तक लजगाः यानादिल । सन् १९७२ य् थ्वहे विश्वविद्यालयं कला व पुरातत्व विषययात कयाः विद्यावारिधि पूवंकादिल । लिपा लाइदेन विश्वविद्यालयय् प्राध्यापन यानादिल ।

दक्षिण एसियाली पुरातत्वसम्बन्धी युरोपेली संगठनया नायः जुया च्वनादीम्ह वय्‌क:या महत्वपूर्ण कृति खः ‘Religion in Nepal’ अथेहे येँया ज्याथाय् च्वंगु छुस्याबहाःयात मू अध्ययनया लागा दयेकाः The Iconography of the Buddhist wood carving in Newar Monastery in Kathmandu, Nepal सिफू च्वयादिल । तन्त्र आदि विषयय् विशेष रुची दुम्ह वय्‌कलं भारतया पुरातात्विक कलाकृति अले कालिकापुराणयात कयाः आपालं शोध च्वसु च्वयातःगु दु । अवकास लिपा आः थौंकन्हय् बेल्जियमय् च्वंच्वनादीगु दु ।

हिन्दकुश हिमाली लागाया पर्यावरणीय संरक्षणया तातुनाः अन्तरराष्ट्रिय स्तरं पर्वतीय एकीकृत विकासया निंतिं अन्तरराष्ट्रिय केन्द्र International Centre for Integrated  Mountain Development -ICIMOD नीस्वनेगु ज्याया छम्ह मू न्ह्यलुवाः खः भाजु कोलिन रोजर  । हिन्दकुश पर्वतीय श्रृंखला रुस, अफगानिस्तान, पाकिस्तान, भारत, चीन, मङ्गोलिया, भुटान अले नेपाःया सीमादुनेया महत्वपूर्ण भूभाग खः । ग्रामिण लागाय् वैकल्पिक उर्जा, जलाधारया व्यवस्थापन अले विकासया ज्याय् अन्तरराष्ट्रिय स्तरय् सूचना सम्पर्कया विकास हे थुगु केन्द्रया मू तातुना खः । नेपाःया येँ देसय् थुगु केन्द्रया मूज्याकू दु । बेलायतया दक्षिण वेल्सया छगू खनिज ज्याया लजगाः याइगु परिवारय् जन्म जूम्ह कोलिनं क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयपाखें मानवशास्त्रय् स्नातकोत्तर उपाधि प्राप्त याये धुनेवं सैनिक सेवा अन्तर्गत निगूगु विश्व युद्धया झ्वलय् भारतया हिमाली लागा कुलु धैगु थासय् दँदँ तक च्वनादिल । थ्वहे इलय् कोलिनया नुगःया स्वापू हिमाली पर्वतीय श्रृंखला प्रति क्वातुल, अले थुकियात कयाः अध्ययन यानादिल । थ्वहे झ्वलय् स्थानीय भाय्‌या खँग्वः धुकू दयेकेत ताःलात ।

सन् १९८४इ ICIMOD या भालाक्वबियाः नेपालय् च्वनेगु जुसेंलि छम्ह मानवशास्त्री कथं शोध व अध्ययन यायेगु ज्या यानादिल । हिमाली लागाया समुदायपिंत कयाः अध्ययन यायेगु झ्वलय् स्वनिगःया नेवाः समुदायया सम्बन्धय् नं थीथी च्वसु व शोधपत्र च्वयादिल । लुमंकेबहः जू, नेवाः समुदायदुनेया स्यस्यः थरयात कयाः शोधकर्ता डेकन क्वगले व कोलिनया दथुइ अतिक चर्चित अले अन्तरारष्ट्रिय स्तरया बौद्धिक बहस जूगु खः । कोलिन भाजुया ‘CIM Social Mobility in Newar Caste System’ सफू अतिकं न्ह्यथनेबहःगु कृति खः ।

क्यारोल जेनेटि संयुक्त राज्य अमेरिकाया क्यालिफोर्निया विश्व–विद्यालयय् प्रध्यापनया ज्या यानाच्वंम्ह भाषाशास्त्री खः । वय्‌क: हिमाली लागा अले सँय–बर्मेली भाय्‌या छम्ह विज्ञ नं खः । वय्‌कलं भाषाया अभिलेखिकरण, वाक्य विनास, भाषाया ऐतिहासिकता, भाषिकस्तर मापन आदि विषयय् थःगु अध्ययनया ख्यः दयेकावयाच्वंगु जुल । भाय् ल्हाइपिंसं भाय्‌या संरचनायात व्यवहारय् गुकथं विकसित यानायंकी धैगु पक्षय् खँ सीकेत कुतः यानादीम्ह खः । नापनापं न्हना वनेत्यंगु व अल्पसंख्यकतय् भाय्‌या संरक्षणय् छु यायेफइ धकाः च्यूताः तयाच्वपनादीम्ह खः । ‘A Grammar of Dolakha Newar’ सफू वय्‌क:या अनुसन्धानया लिच्वः खः । थुगु हे सफूपाखें वय्‌कलं सन् २००७ य् ‘Georg von der Gabelentz Award’ त्याकादिल । वय्‌क: ‘How Languages Work’ धैगु भाषा प्रशिक्षण सम्बन्धी सफूया च्वमि नं खः ।

जर्मनया हाइडलबर्ग विश्वविद्यालयपाखें थेरवादी बौद्ध दर्शनय् सुत्तपिटक कथं अनित्य व निर्वाणया बिषययात कयाः शोधग्रन्थ च्वयाः सन् २००४ य् विद्यावारिधि उपाधि प्राप्त यायेत सफल जूम्ह विद्वान खः – भाजु क्रिस्टोफर इमरिच  । क्यानाडाया टोरेण्टो विश्वविद्यालयया धार्मिक अध्ययन केन्द्रया प्राध्यापक जुयादीम्ह वय्‌क: नेवाः भाय्‌या नापनापं संस्कृत, चिनियाँ, जर्मनी, अंग्रेजी, फ्रान्सिसी, ग्रिक, इटालियन, बर्मेली, सँय्, भुटानी, हिन्दी, तामिल आदि तःगु भाय्‌या ज्ञाता खः ।

वय्‌क: बौद्ध दर्शनया नापनापं जैन धर्मया दिगम्बर मत सम्बन्धय् नं नांदंम्ह ज्ञाता खः । अथेहे वय्‌क:याके बर्मेली परम्परा कथंया बौद्ध संस्कारयात कयाः नं दुग्यंगु अध्ययन दु । ‘Writing Rites for Newar Girls; Marriage, Mimesis, and Memory in the Kathmandu Valley’ क्रिस्टोफोर भाजुया आः पिदनेत्यंगु न्हूगु कृति खः । अथेहे क्यानाडाया टोरोन्टो विश्वविद्यालय, संयुक्तराज्य अमेरिकाया जर्जिया विश्वविद्यालय अले नेपाःया स्वनिगः केन्द्र कथं ज्या न्ह्याका वयाच्वंगु अनलाइन नेवाः शब्दकोश निर्माण परियोजनाया मू संयोजक कथं भाला कयाः ज्या यानावयाच्वंगु दु ।