अरनिको कृत श्वेत चैत्य वांगमय शताव्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीया निगूगु महाकाव्य खः । नेपालभाषा परिषद येँ पाखें ने.सं ११०४ स पिदंगु थ्व १४८ पौया महाकाव्य नेपालभाषाया आःतक पिदंगु महाकाव्य मध्ये दकलय् ताःहाकःगु नां दुगु महाकाव्य खः । च्वमिं थ्व महाकाव्ययात लोकशैली कथं च्वयातयागु न्हूगु महाकाव्य धयादीगु दु । थ्व महाकाव्य सत्यमोहन जोशीं १३ शदीइ नेपालं चीन वनाः विश्वप्रसिद्ध श्वेचैत्य “White Pagoda” निर्माण यानाः थःगु शिल्पकला कालिगढी ब्वयाः नेपाःया हे गौरब थकाःम्ह राष्ट्रिय विभूति कलाकार अरनिकोया जीवन गाथायात कयाः च्वयातःगु महाकाव्य खः ।

थुकथं थ्व महाकाव्य चीन व नेपाःया सांस्कृतिक दौत्य सम्बन्धया प्रतिक थेंज्याःगु विषय ज्वनाः च्वयातःगु महाकाव्य खः । च्वमिं महाकाव्यया नितिं ऐतिहासिक विषयया आवरण कयाः नं अरनिकोया जीवन ब्वयेगु झ्वलय् थःगु सिर्जना नं क्यनेगु यानादीगु दु । चीनया सांस्कृतिक जीवनयात बांलाक म्हस्यूम्ह च्वमि सत्यमोहन जोशीं चीन व नेपाःया सांस्कृतिक जीवनयात नं महाकाव्यया अन्तरंग विषय थें यानाः बांलाक ब्वयादीगु दु । सत्यमोहन जोशीं थ्व महाकाव्य वि.सं २०२१ साल पाखे थः चीनया बेइजिंगय् च्वनादीबलय् अन अरनिको सम्बन्धी आपालं अध्ययन यानाः अन हे कलाकार अरनिकोया जीवनी जक मखु अरनिकोया विषयया महाकाव्य च्वयादीगु खः ।

अरनिकोया स्वेतचैत्य सफू भाजु ज्ञानकाजी मानन्धरं च्वयादीगु पूधा प्याखं खः । वय्‌कलं थ्व सफू थः मदुम्ह अबुजु मोहनलाल खिं मानन्धरयात देछाया च्वयादीगु सफू खः । नेपालभाषा एकेडेमिया प्रकाशनय् ने.सं ११२९ स पिदंगु थ्व अरनिको स्वेतचैत्य प्याखं सफूलिइ स्वंगू ल्याः व स्वंगू दुया चित्रण दु । थ्व सफूया भूमिकाय् च्वमि भाजु ज्ञानकाजी मानन्धरं थ्व पूधाः प्याखं नेपालभाषा एकेडेमिया तत्कालिन चान्सलर सत्यमोहन जोशीया आग्रह कथं व वय्‌क:या हे अरनिकोया स्वेतचैत्य महाकाव्यया लिधंसाय् च्वयागु धयादीसां नाटककार मानन्धरं थ्व नाटकय् थःगु बिस्कं नाटककारया शिल्प ब्वयेत ताःलाःगु दुसा च्वमिया कल्पनां नं उलि हे जीवन्त व सक्रिय जूगु दु । झिंस्वंगू शदी अर्थात् थौं स्वयाः च्यासः दँ मयाक पुलांम्ह ऐतिहासिक पात्र अरनिकोया जीवनीयात कयाः च्वयातःगु प्याखं खयाः नं झी नेवाः संस्कृति परम्परायात नं उलि हे सजीवढंगं ब्वयायंकेगु जक मखु थौंया आचार विचारयात नं पाय्छि जुइकथं प्याखं न्ह्याकायंकेफुगु थ्व नाटकया थःगु हे विशेषता खः।

अर्हतनन्द भाजु धर्मरत्नं यमिं वि.सं २००० सालया राजनैतिक पर्वय् थः भद्रगोल जेलय् लाःबलय् च्वयादीगु महाकाव्य खः । लिपा थ्व महाकाव्य सफूया रुपय् छापे जुयाः नेपालभाषा परिषद पाखें ने.सं १०७३ य् पिदनसा लिपा थ्व हे सफूया निगूगु संस्करण ने.सं १०८१ इ परिषद् पाखें हे पिदन । अर्हतनन्द महाकाव्य कवि केशरी चित्तधर हृदयया सुगत सौरभ महाकाव्य पिदने धुंकाः पिदंगु नेपालभाषाया निगूगु महाकाव्य खः । च्वमि धर्मरत्नं थः मदुम्ह अबुजु भगवानरत्न उदाय्‌यात देछायाः च्वयादीगु थ्व महाकाव्य भगवान बुद्धया किजा नन्द राजकुमारया जीवनीयात कयाः च्वयातःगु महाकाव्य खः । १६ सर्गय् ब्वथलाः च्वयातःगु थ्व महाकाव्य नन्द राजकुमारया जीवन चरित्र ब्वयेगु तातुनाः महाकाव्यया शास्त्रीय नियम कथं रचना यानातःगु महाकाव्य खःसां धर्मरत्न यमिं थ्व महाकाव्यय् महाकाव्यया फुक्क शास्त्रीय नियमयात पालना धाःसा यानादीगु मदु । थ्व महाकाव्यय् भगवान बुद्धया चिरिमांया काय् अर्थात् जुजु शद्धोदनया चीधिकःम्ह महारानी गौत्तमी पाखें दुम्ह नन्द राजकुमारया जन्मं निसें वं अर्हत्व प्राप्त याःगु घटना तकया वर्णन दु । तर अथे खया नं प्रगतिशील बिचाःयाम्ह च्वमि धर्मरत्नं थ्व महाकाव्यय् नन्द राजकुमारया जीवनय् जूगु घटना व नन्द राजकुमारं याःगु ज्या अर्थात् वं अर्हत्व प्राप्त याःगु ज्याया जक चित्रण मयासे भगवान बुद्धया धर्म देशना, उपदेश ब्वयेकथं जातिपाति भेदभाव, बलि प्रथा, मूर्ति पुजा आदि विरुद्ध च्वमिं थःगु प्रगतिशील भावना नं थाय्‌थासय् स्वचाकेगु यानादीगु दु ।