उदाय इहिपाः च्वमि मय्जु रत्नतारा ताम्राकारं च्वयादीगु संस्कृतिया सफू खः । थ्व सफू ने.सं. ११३४ य् उदाय् समाजं पिथंगु खः । उदाय जातिया इहिपा याइबलय्, इहिपा याये न्ह्यः छु छु यायेमाः, इहिपा याये धुंकाः छु छु यायेमाः धयागु विषयया च्वसु दुथ्याकातःगु दु ।
उदाय जातिया संस्कार ज्याःजंक्व मय्जु रत्नतारा ताम्राकारं च्वयादीगु नेवाः जातिया छगू विशिष्ट संस्कार अर्थात् ज्याथ जिथिया ज्याःजंक्व खः । थ्व सफू विश्वब्यापी शान्ति अभियानं ने.सं. ११३९ यंलां पिथंगु खः । थ्व सफुलिइ उदाय जातिया ज्याःजंक्व याइबलय् यायेमाःगु ज्या व माःगु हलंज्वलंया बारे विस्तृत वर्णन यानातःगु दु ।
उदाय् इहिपाःया च्वमि रत्नतारा ताम्राकार खः । ने.सं. ११३४ स उदाय् समाजं पिथंगु उदाय् इहिपाःबारे व्याक्क खँ न्ह्यथनातःगु थ्व सफुलिइ उदाय्तय् इहिपाःबलय् यायेमाःगु खँत, माःगु हलंज्वलं व इहिपाःया विधि आदि फुक्क उल्लेख यानातःगु दु ।
समालोचक प्राध्यापक गोवर्धन शर्माया थ्व समालोचना सफू खः । थ्व सफू राजोपाध्याय समाज पाखें ने.सं ११४२ य् पिदंगु खः । थ्व सफुलिइ समालोचकजुं महाकवि गिरिजाप्रसादजुं च्वयादीगु झिंछगू उपन्यास छगू छगूयागु समालोचना यानादीगु दु । छम्ह हे व्यक्तिया छगू विधाया समग्र कृतियात समालोचना यानाः सफूया रुपय् पिथंगु थ्व झीगु भाषाया न्हापांगु कृति खः ।
उलाखँ सफूया च्वमि भाषाख्यः व समाजसेवाया छम्ह स्थापित व्यक्तित्व सुवर्ण शाक्य खः । ने.सं. ११२८ न्हूदँ कुन्हु ओलम्पस क्लबं पिकाःगु थ्व सफुलिइ स्वीगुपु च्वखँ दु । थुकिइ समाजय् दुगु सुकृति व विकृतियात उलाक्यनेगु कुतः जूगु दु । विशेषः याना थुगु सफुलिइ मानव सभ्यता व संस्कृतिया लिधंसा कयाः शिक्षा, नीति शास्त्र, ज्ञानविज्ञान दर्शन, कामशास्त्र, नेवा संस्कृति, नेवाः स्वशासन आदि बारे च्वयातःगु दु ।
उषा अनिरुद्र मिलन ऐतिहासिक धार्मिक प्याखं कृष्णप्रसाद श्रेष्ठ, शोणितपुरं च्वयादीगु खः । थुगु सफूया मू संवाद खस भासं खः । नेपालभाषां अनुवाद व सम्पादन यानादीगु रिजु श्रेष्ठं खः ।