करं क्यंगु लँपु सफू मय्‌जु निजिरोस श्रेष्ठ न्याछ्यंनं च्वयादीगु चिबाखं व बाखंया संग्रह खः । बाखं, चिबाखं, उपन्यास, संस्कृति, संस्कार सम्बन्धी सफू पिथनेधुंकूम्ह निजिरोस न्याछ्यंया थ्व बाखं पुचलं वय्‌क: बाखं जक मखु चिबाखं ख्यलय् नं उतिकं हे सशक्त व सक्रिय धकाः म्हसीका बिउगु दु । स्वीनिपु बाखं दुथ्याःगु थ्व सफू इलोहं प्रकाशन प्रा.लि. येँ पाखें ने.सं. ११३९ य् पिदंगु खः । वय्‌क:या थ्व सफुलिइ थीथी साहित्यिक ज्याझ्वः व पत्रपत्रिकाय् पिदंगु थीथी बाखं, चिबाखंत मुनातःगु खः । थौंया कटु यथार्थयात विम्वात्मक, व्यंग्यात्मक रुपं ब्वँमिपिनिगु नुगलय् थीकथं न्ह्यब्वयातःगु हे थ्व बाखं मुनाया विशेषता खः ।

करुणा मय्‌जु अपर्णा प्रधानया खुगूगु उपन्यास खः । कुतः पिकाकः पाखें ने.सं. ११३९ य् पिदंगु थ्व उपन्यासय् स्वीगुद्या दु । थ्व नेवाः समाजया सामाजिक परिवेशय् च्वयातःगु सामाजिक उपन्यास खः । थ्व करुणा उपन्यास नेवाः समाजय् नारी जातिया अहम् भूमिकायात ब्वयातःगु उपन्यास खः । मिसायात छेँया दथुअंगः खः धकाः नारीजातिया महत्तायात ब्वयातःगु थ्व उपन्यासय् नेवाः संस्कृति, धर्मकर्म, तजिलजि आदि गुगु थौं तनावनीगु स्थितीइ थ्यनेधुंकूगु दु उकिया नं शूक्ष्म वर्णन उपन्यासया अन्तरंग अंग थें यानाः दुथ्याकातःगु दु ।

करुणाकुञ्ज पूधाः प्याखंया च्वमि प्रेमबहादुर कसाः खः । थुगु सफूयात भाय् हिलादीम्ह भूषणप्रसाद श्रेष्ठ खः । स्वधाः दुगु थुगु सफू ने.सं. ११३७ य् च्वसापासा पाखें पिदंगु खः ।

कर्पावती चरित्र प्याखं जीवनकुमार महर्जनं सम्पादन यानादीगु खः । थुगु सफू ने.सं. ११२४ चिल्लाथ्व ३० कुन्ह सुशीला महर्जन पांगापाखें पिदंगु खः । थुगु सफू यलया जुजु विष्णु मल्लया पालय् ने.सं. ८६३ य् ल्ह्यःगु खः । मल्लकालिन नाटकय् खास यानाः देश वर्णन राजवर्णन यानातःगु दइ । थुगु सफुलिइ नं येँ, यल ख्वप व किपूयात पदमकास्तपुरी भैरवं रक्षा यानातःगु देश कथं वर्णन यानातःगु दु ।

कलाकार छधाः प्याखं पुचःया च्वमि प्रकाश प्रधानाङ्ग खः । ने.सं. १११७ य् डा. कृष्णभगत प्रधानाङ्ग होमिया हाउसपाखें थुगु सफू पिदंगु खः । सफुलिइ टिबी, कलाकार, वैत व बुद्धि, मचाम्ह डाक्टर, रहस्य व पृथ्वीपालया अन्तिम न्हि नाटकत दुथ्याःगु दु ।

कल्याणी न्याधाः दुगु प्याखं जनकलाल वैद्यं च्वयादीगु खः । थुगु सफू जनकलाल वैद्यपाखें हे ने.सं. १०८७ ञलाय् पिदंगु खः । थुगु नाटकय् च्वमिं पौराणिक बाखं स्वस्थानीया लिधंसा कयाः पुलांगु धारणायात न्हू कथं स्वयेगु व छ्यलेमाः धयागु बिचाः प्वंकादीगु खः ।

कवि सुन्दर मधिकर्मि भाजु पूर्ण ताम्राकारं च्वयादीगु कवि सुन्दर मधिकर्मिया म्हसीकाया विवेचनात्मक सफू खः । कुतः पिकाकःया प्रकाशनय् नेसं ११४१ य् पिदंगु थ्व सफुलिइ कवि सुन्दर मधिकर्मिया संक्षिप्तं म्हसीका, खुगू कविता सफूया विवेचना दु ।

कविकेशरी चित्तधर हृदयया सच्छिदँ बुँदिया लसताय् कविकेशरी चित्तधर हृदय सफू पिहांवगु खः । थ्व सफूया च्वमि फणीन्द्ररत्न वज्राचार्य खः । ने.सं ११२६ य् पिहांवःगु थ्व सफुलिइ च्वमिं कविकेशरीसम्बन्धी थीथी इलय् च्वयादीगु च्वसु मुनातःगु दु । थ्व सफू ब्वना कविकेशरी चित्तधर हृदयया बारे थुइकेत अःपुइ ।

रामभक्त कायस्थया च्वसां पिज्वःगु चिनाखँ मुना कविता जि दुनेया ने.सं. ११२५ थिंलागाय् नेवाः पिथना गुथिपाखें पिदंगु खः । थुकी थीथी विषयमा ३२४ पु चिनाखँ दुथ्याकातःगु दु । थुकी दुथ्याःगु बहुसंख्यक कविताय् स्याःनुगःया सः थ्वयाच्वंगु दु । थ्व संग्रहय् गनं वर्तमान प्रति अनास्था, असन्तोष, गनं मानवीय जीवनया यथार्थ अनुभूति दुसा थ्व संग्रहया मूल स्वर शोषण दमन विरुद्ध विद्रोहया सः जूगु दु । गन दुःख पीडाया ज्वालामुखि ज्वनाः न्ह्याः बनाच्वंपि कवितय्‌गु हे मर्माहत ब्यथा प्वंकातःगु खनेदु ।

कविता थौंया मिखां नेपालभाषाया नां जाःम्ह आधुनिक कवि बुद्ध साय्‌मिया थौंया आधुनिक कविता सम्बन्धी थःगु दृष्टिकोण धारणा ब्वयातःगु छगू सैद्धान्तिक समालोचनाया सफू खः । प्रतिनिधि प्रकाशन कालिमाटी येँ पाखें ने.सं १११७ य् थ्व सफू पिदंगु खः ।