मां सुभद्रा श्रेष्ठ व अबु डा. बलराम श्रेष्ठया काय् भाजु डा. सर्वोत्तम श्रेष्ठ यलया म्वःमदु गल्लिइ ने.सं. १०८६ अनलाथ्व चतुर्दशी आइतबाः कुन्हु बूगु खः । जनवादी गणतन्त्र चीनपाखें चिकित्सा शास्त्रया न्यूरोलोजिइ एम.डि. यानादीम्ह वय्‌कः थौंकन्हय् नांजाःम्ह चिकित्सक खः । थः चिकित्सा ख्यःयाम्ह जुयाः नं नेवाः भाय् व साहित्य ख्यलय् वय्‌कःया तसकं नुगः क्वसाः । वय्‌कः च्वसापासा व नेपालभाषा एकेडेमिया दुजः नं जुयादीधुंकूगु दु । नेपालभाषा साहित्य थपू यायेगु तातुनाः थम्हं हे लगानी याना थः हे म्यानेजिङ्ग डाइरेक्टर जुयाः चायेकादीगु नागार्जुन पब्लिकेशन प्रा.लि.पाखें आःतकया दुने अथेहे स्वीगूति नेपालभाषाया थीथी विषयया सफू पिदंगु दु । भाजु भूषणप्रसाद श्रेष्ठं सम्पादन यानादीगु सच्छिदँया नेपालभाषा काव्य ल्यया व सच्दिदँया नेपालभाषा बाखं ल्यया अले भाजु अमोघ ताम्राकारं (तबः मरु, येँ) च्वयादीगु जिनवर–शास्ता महाकाव्य थेंजाःगु तःजिगु व भराय्धंगु सफू वय्‌कःया हे ग्वसाः कथं नागार्जुन पब्लिकेशनपाखें पिदंगु खः । थुगु सफू नेपालभाषा साहित्यया ख्यलय् माष्टरपीस धायेबहःगु सफू खः । वय्‌कः चिनिया भाय् अले साहित्य व संस्कृतिया ज्ञाता नं खः । वय्‌कलं आःतकया दुने न्यागू सफू चिनिया भासं खय् भासय् भाय्‌हीकाः नेपाःमिपिंत चिनिया संस्कृति व साहित्य म्हसीकेबीगु ज्या यानादीगु दु । वय्‌कःया ज्याखँयात च्वछायाः नेपालभाषा बाखं दबूपाखें ने.सं. ११४३ थिंलागाः नःमिकुन्हु वय्‌कःयात हनापौ अले वय्‌कःया नागार्जुन पब्लिेकेशन प्रा.लि.यात ने.सं. ११३८ दँया चित्तधर सिरपाः नं लःल्हाःगु दु ।

नेपालभाषा, नेपाली व अंग्रेजी भाषां थीथी विषयया च्वसु च्वयाः झायाच्वनादीम्ह मय्‌जु डा. सुमन कमल तुलाधरया जन्म वि.सं. २०१० साल माघ १० गते जूगु खः । वय्‌कःया मां मय्‌जु सूर्यलक्ष्मी तुलाधर व बौ ई. अंगूरमान तुलाधर खः ।

शिक्षा विषयय् पिएचडी यानाः नेपाःया शिक्षा क्षेत्रय् थःगु लजगाः न्ह्याकाच्वनादीम्ह मय्‌जु सुमन कमलं मांभाय् नेपालभाषा व थ्वया साहित्य संस्कृति च्वन्ह्याकेगु ज्याय् नुगः क्वसायेकाः नेपालभाषां थीथी च्वसु च्वयेगु यानादीगु दु । नेपालभाषां च्वयादीगु वय्‌कःया मूलतया नेवाः संस्कृति तथा नेपाःया शिक्षा विषयया थीथी च्वसुत नेवाः प्रज्ञा, सन्ध्या टाइम्स, असं बाजं गुथि, उदाय समाः, ङत तुलाधर समितिया दँपौ आदि पत्रपत्रिकाय् पिदंगु दु । वय्‌कः नेपालभाषा एकेडेमिया प्राज्ञ खःसा उदाय म्युजियमया संयोजक जुयाच्वनादीगु दु । अथेहे वय्‌कः उदाय रिसर्च प्रोजेक्टया नं संयोजक खः । वय्‌कः बौद्ध महिला संघ धर्मोदय सभा, धर्मकीति बौद्ध अध्ययन गोष्ठी, शाक्यधिता नेपाल, उदाय समाज, ङत तुलाधर समिति, नेपाल विपश्यना केन्द्र, सम्मुनत नेपाल आदि तःगू मछि संस्थानाप आवद्ध जुयाः ज्या याना झायाच्वनादीगु दु । वय्‌कः महेन्द्र विद्याभूषण, पंचवीर सिंह सिरपाः, धर्मकीर्ति धम्मवती सिरपाःपाखें विभूषित जुयादीगु दु ।

बा तुयुबहादुर महर्जन व मां रामकुमारी महर्जनया कोखं ने.सं. १०९८ तछलागा ११ कुन्हु बाखं च्वमि भाजु सुरेन्द्र महर्जनया जन्म किपूया सलिंछेँ त्वालय् जूगु खः । लजगाः कथं Orthodonic जूसां डा. महर्जनया मचाया इलंनिसें थःगु मांभाय् प्रति नुगः क्वसायेकाः बाखं च्वया वयाच्वनादीम्ह खः । नेपालभाषा साहित्य सेवाय् न्ह्यज्याना झाःम्ह महर्जनया दकलय् न्हापांगु बाखं नःलि स्वां (ने.सं. ११११) पिदंगु खः ।

डा. सुवर्न बज्राचार्यया जन्म मां चन्द्रदेवी बज्राचार्य व अबु रत्नमान बज्राचार्यया निम्हम्ह काय् जुयाः येँया रत्नकीर्ति महाविहारय् मखं बहालय् जूगु खः । भाजु सुवर्न बज्राचार्यं नेपालय् प्राथमिक शिक्षा कायेधुंकाः श्रीलंकाय् इंग्लिस, सिंहल, पाली भाषा नापं थेरवाद बुद्ध दर्शन व पुरातत्व बारे स्नाकोत्तर तकया अध्ययन यानादिल । अनं जापान झायाः ने.सं. ११३४ य् जापानया नांजाःगु त्सुकुबा विश्वविद्यालयं ‘अन्तर्राष्ट्रीय सार्वजनिक नीति’ (Doctor of Philosophy in International Public Policy) विषयय् विद्यावारीधिया डिग्री हासिल यानादिल । डा. सुवर्नं श्रीलंका रेडियोय् दकलय् न्हापां नेपालभाषाया ज्याझ्वः न्ह्याकाः मिडिया पत्रकारिताय् दुहां झायादीगु खःसा लिपा वय्‌कः जापान झायाः जापानया ओकिनावा प्रदेसया अन्तर्राष्ट्रिय बिजनेस एकेडेमिया इंग्लिस विभागया प्रमुख तकं जुयादिल । थौंकन्हय् वय्‌कलं थःगु ज्यायात नेपाल स्टडि सेन्टर व अनलाइनय् छ्यलाः निरन्तता बिया वयाच्वनादीगु दु ।

मचांनिसें विदेसय् च्वनाः नं नेपालभाषा, लिपि, तजिलजि व नेपाल संबत्‌या बारे सयेके सीकेगु पाखे उत्सुक जूम्ह डा. सुवर्न बज्राचार्यया दकलय् न्हापांगु नेपालभाषाया च्वखँ श्रीलंका रेडियों प्रसारण जूगु झीगु मांभाय् नेपालभाषा, झीगु मां देश नेपाल देश (ने.सं. ११०४ कछला) खः । थुबलय् निसें वय्‌कलं ‘सञ्चार माध्यय् नेपालभाषा छ्यलेनु’ धैगु अभियान न्ह्याकादीगु खः । अनंलि नेपाल लिपिया महत्व क्यंसे ‘नेपालभाषाय् नेपाल लिपि हे छ्यलेनु’ धैगु अभियान (ने.सं. ११२७ ) न्ह्याकादिल । थ्वहे अभियान कथं वय्‌कलं जापानय् नेपाल स्टडि सेन्टर पलिस्था यानाः उकीया ख्वाःपौ (मुखपत्र) कथं ने.सं. ११२९ य् नेपाल लिपिं हे बिस्कंया डाइजेस्ट् सम्पादन यानाः पिकियादिल । थ्व रजिस्टर जुयाः पिदंगु नेपाल लिपिया दकलय् न्हापांगु अनलाइन पौ खः । थ्व पौ मार्फत् हलिंन्यंक हे नेपाल लिपि प्रचार प्रसार यायेगु ज्या जुल । अनं ने.सं. ११३० चौला ५ कुन्हु येँया हारती होटेलय् नेपाल लिपि युनिकोडय् यंकेगु बारे ज्यापौ न्ह्यब्वयेगु जुलसा नेपाल लिपियात युनिकोडय् यंकेगु ज्याय् नेपाल स्टडि सेन्टर, नेपाल लिपि गुथि लिसे सहकार्य यानाः न्ह्यज्यायेगु खँ नं क्वःजित । अनं न्यादँ दुने स्वदेश व विदेशया थीथी व्यक्तित्व तथा संघसंस्थाया ग्वाहालिं ने.सं. ११३५ थिंला ५ कुन्हु युनिकोडय् नेपाल लिपि इंकोडिङ याकेत ताःलात । नेपाल लिपि छ्यलेगु बारे वय्‌कलं च्वयादीगु थीथी च्वखँ, च्वसु, बाखँ, चिनाखँ मुक्कं हलिमय् सकसिनं स्वयेजीक अनलाइनय् पिकयातःगु दु। थथे न्हापां सुरु जूगु नेपाल लिपि अनलाइन पौ थौं नेपाल लिपि छ्यलेगु, सयेके सीकेगु लागी छगू व्यापक मार्गनिर्देशिका जुयाच्वंगु दु । डा. सुवर्न बज्राचार्य नेवाः अन्तर्राष्ट्रीय दबू जापानया पुलांम्ह मू छ्याञ्जे खःसा अन्तर्राष्ट्रीय पासा पुचः जापानया कजि कथं वय्‌कः जगतसुन्दर ब्वनेकुथिया हल दयेकेत आर्थिक ग्वाहालि चूलाकेत नं सक्रीय जुयादीगु खः ।

डा. हायन्स जोर्गेनशनया जन्म ने.सं १००६ (इ.सं.१८८६ —१०७४) डेनर्माकय् जूगु खःसा ६८ दँया बैंशय् अर्थात् ने.सं १०७६ (इ.सं.१९५४) य् वय्‌क: मदुगु खः । वय्‌क: नेपाः धयागु हे मखंम्ह विदेशी जुयाः नं नेपालभाषाया अध्ययन नापं थ्व भाषाबारे लेख तथा ग्रन्थ यूरोपया भाषां हीकाः पिकायेगुली थःगु जीवन पानादीम्ह विद्वान खः । थ्वय्‌क:यात युरोपय् नेपालभाषाया विषयय् अनुसन्धान याइपिंत लुखाचायेकाब्यूम्ह विद्वान कथं कायेगु याः ।

इ.सं. १९११ य् बेलायतया किल विश्वविद्यालयपाखें संस्कृत विषयय् विद्यावारिधि यानादीम्ह हायन्स जोर्गेनशनं १९१९ तक वर्लिनया भल्केरकुण्डे म्युजिमय् ज्या यानादिल । लिपा वय्‌क: नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थया अध्ययन व परामर्शया नितिं सन् १९२७ य् बेलायतय् झायाः अनया क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयया पुस्तकालय् मुनाच्वंगु नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थया पाण्डुलिपि अध्ययन यानादिल । थुकिया हे लिधंसाय् सन् १९२१ य् वय्‌कलं दकलय् न्हापां “Ein Beitrag Zur Kenntries des Newari” धैगु लेख पिकयादिल । गुकी नेपालभाषाया पुलांगु बाखं बेताल पंचविंशतिकाया निपु बाखंया अंग्रेजी भाषं अनुवाद नं दुथ्याकातःगु दु । अथे हे सन् १९३१ य् “A Royal Asiatic Society” पाखें वय्‌कलं नेपालभाषाया मूल सहित दुगु नेपालभाषाया मेगु पुलांबाखं विचित्रकर्णिकावदानोधृतया अंग्रेजी अनुवाद पिकयादिल । अनं लिपा डेनमार्कया कोपेनहेगनं वय्‌कलं नेपालभाषाया शब्दकोश “A Dictionary of Classical Newari – 1936 AD” पिकयादिल । थ्व १७८ पौ दुगु खँग्वःतय्‌गु वर्णनात्मक विश्लेषण यानातःगु वृहत शब्दकोश खः, गुकी नेपालभाषाया मूल खँग्वः नापं त्यासा खँग्व नं यानाः २००० ति खँग्वः दुथ्यानाच्वंगु दु । थ्वयां लिपा वय्‌कलं सन् १९३६ य् आक्टा ओरेन्टलिया धैगु पत्रिकाय् “Linguistic Remark on the verb in Newari” धैगु नेपालभाषाया क्रिया विषयय् भाषावैज्ञानिक लेख पिकयादिल । अथेहे वय्‌कलं सन् १९३९ य् नेपालभाषाया प्राचीन आख्यान बत्तिस पुत्रिका अंग्रेजीं अनुवादसहित पिकयादिलसा सन् १९४१ य् डेनमार्कया कोपनहेगनं हे “A Grammer of Classical Newari” सफू च्वयाः प्रकाशित यानादिल ।

थुकथं डा. हायन्स जार्गेसनं नेपालभाषा सम्बन्धी— बेताल पंचविंशतिकाया (सन् १९२१), विचित्रकर्णिकावदानोधृत (सन् १९३१), बत्तिस पुत्रिका (सन् १९३९ ), “A Dictionary of Classical Newari -1936 AD, A Grammar of Classical Newari” (सन् १९४१) यानाः न्यागू सफू पिकयादीगु दु । हायन्स जोर्गेनसनया प्रमुख कीर्ति “A Dictionary of Classical Newari -1931 AD, A Grammar of Classical Newari – 1941 AD” सफुलिं नेपाःया विद्वानपिंत नं थःपिनिगु नेवाःभाषं वैज्ञानिकढंगं शव्दकोश व व्याकरण च्वयेगु हःपाः बिलसा थुपिं ज्यां यानाः नेपालय् जक मखु संसारया मेपिं विद्वानपिंत नं नेपालभाषा सयेकेत ब्वनेत अःपुल । उकिं डा. हायेन्स जोर्गेनशनयात पश्चिमी देसय् नेपालभाषा विषय अध्ययन यायेत खापा चायेकाब्यूम्ह विद्वान कथं कयातःगु खः ।

नेवाः अभियन्ता डा. हेमन्तराज जोशीया जन्म मां राधादेवी जोशी व अबुजु सत्यमोहन जोशीया कोखं ने.सं १०७५ दिल्लागा आमाइ कुन्हु यलया बखुंबहालय् जूगु खः । क्यानाडाया अलब्रता विश्वविद्यालयं एजुकेशनल माइकोलोजि विषयय् विद्यावारीधी यानादीम्ह डा. जोशी थौंकन्हय् क्यानडाया अलब्रता एजुकेशनया वरिष्ठ अधिकृत जुयाः क्यानडाया एडमण्टनय् च्वंच्वनादीगु दु । विदेशय् च्वना नं थःगु भाषा संस्कृतियात माया यानादीम्ह भाजु जोशी क्यानडाया एडमण्टन शहरय् नेवाः कल्चरल सोसाइटी अफ अलव्रता नांया संस्था नीस्वनाः थः हे थुकिया संस्थापक नायः जुया नेवाः भाषा, संस्कृति संरक्षण व प्रचारप्रसारया ज्याय् ने.सं ११३३ निसें सक्रिय जुयाच्वनादीगु दु । थ्व संस्थापाखें वय्‌कःपिंसं क्यानडाय् मातृभाषा दिवस हनाः नेवाः भाषं कविता पाठ यायेगु, लाखे प्याखं, भैरब प्याखं, धिमे प्याखं हुइकेगु, म्हपुजा, योमरीपुन्हि, येँयाःपुन्हि आदि नखः हनेगु, झ्वःभ्वय् नयेगु कार्यक्रम याना वयाच्वनादीगु दु ।

अथेहे हलिं नेवाः दबू अमेरीका पाखें पिदनीगु हलिं नेवाः पत्रिका व नेवाः अर्गनाइजेसन अफ अमेरिकाया लसकुस पत्रिकाय् नेवाः संस्कृति विषयया तःपु च्वसु अंग्रजी भाषं पिदंगु दु । थ्वय्‌कलं नेपाली—नेवाः भाषा शव्दावली नांगु सफू व सत्यमोहन जोशीया नेपाली भाषं अनुवाद जूगु ‘Mha Puja : The Worship of Body of person’ सफू प्रकाशन यानादीगु दु । नापं थ्वय्‌कलं नेवाः कल्चरल सोसाइटी अफ अलव्रता पाखें पिदनीगु थीथी पुस्तिका, बुलेटिन, पाम्पलेट आदिया सम्पादन यानाः पिकायेगु ज्या ने.सं ११३४ निसें यानाच्वनादीगु दु । अथेहे थ्वय्‌कः हलिं नेवाः दबू, अमेरिकाया कार्यकारणी दुजः (ने.सं ११३६—११४२), हलिं नेवाः दबू अमेरिकाया सल्लाहकार (ने.सं ११४३ निसें), सत्यमोहन जोशी लोकसाहित्य संग्रहालयया संरक्षक आदि नं खः।

डाभिड गेलनर भाजु छम्ह आयरिस बेलायती नागरिक खः । थौंकन्हय् वय्‌क: बेलायतया अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयय् एसिया व मध्यपूर्व विभागया सामाजिक मानवशास्त्रया प्राध्यापक खः । हिन्दु अले बौद्धदर्शन अन्तर्गतया धर्म, रिति परम्परा अले प्रतीकवाद सम्बन्धय् दुग्यंगु अध्ययन यानाझायाच्वंम्ह गेलनर भाजुं उपचार विधिनापया धर्मया सम्बन्धयात कयाः नं थःगु शोधया ख्यः तब्या याना यंकादीगु दु । नापनापं जाति, समुदाय, आदिवासीया म्हसीका अले राजनीतियात कयाः नं बिस्कं कथं दुवालेगु यानाच्वनादीगु दु । नेपालय् विशेषतः यलया नेवाः बौद्ध समाजनाप तःदँतक जीवन हनाः थीथी पक्षयात कयाः व्यावहारिक ज्ञान मुंकातःम्ह विज्ञ गेलनरजुं बज्रयानी नेवाः बौद्ध समुदाययात कयाः सन् १९८४ य् विद्यावारिधिया शोधग्रन्थ तयार यानादीगु खः । नेपालय् वयेवने यानांतुं च्वनादीम्ह वय्‌कलं नेपाःया धर्म, संस्कृति, संस्कार, पूजा, भाषानिसें कयाः नेपाःया राजनीतिइ लिपांगु इलय् जूगु थीथी आन्दोलन अले राज्यसत्ताया हिउपाः, आदिवासी समुदायया संगठनायात कयाः दुवालेगु नं यानावयाच्वनादीगु दु ।

नेवाः समुदाय अले नेपाःयात कयाः तःगू सफू च्वयादीधुंकूम्ह वय्‌क: विद्वान भाजुया अतिकं चर्चित अले प्रारम्भिक सफू खः : “Monk, Householder, and Tantric Priest; Newar Buddhism and Its Hierarchy of Ritual.” अथेहे गेलनर भाजुया राजनीतिक विधाया कृतित मध्ये न्ह्यथनेबहःगु कृति थथे खः – “Local Democracy in South Asia; The Micro politics of Democratization in Nepal and its Neighbors., Political and Social Transformations in North India and Nepal  लुमंकेबहः  Rebuilding Buddhism; The Theravada : Movement in Twentieth-Century Nepal” नेवाः बौद्ध अभियन्ता अले भिक्षुवर्गपिनि इतिहास खः । भाजु गेलनर वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेशनया संस्थापक मध्ये छम्ह खः, नापं नेपालभाषा एकेडेमिया नं पार्षद दुजः खः ।

डाभिड हार्गिभस् मूलतः छम्ह भाषाशास्त्री खः । अमेरिकाया डेट्रोराइड शहरय् जन्म जूम्ह थ्वय्‌क: पश्चिम ओरागन विश्वविद्यालयय् तःदँ तक भाषाविज्ञानया विषयय् प्राध्यापक जुयाच्वनादीम्ह खःसा आः धाःसा अवकास प्राप्त कायेधुंकूगु दु । भाषा विज्ञानसम्बन्धय् अन्तर्राष्ट्रिय स्तरया आपालं सेमिनारय् महत्वपूर्ण शोधपत्र न्ह्यब्वयेगु यानाझाःम्ह वय्‌क: नेपालभाषा काब्य साहित्यया प्रसंशक खः । जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठं च्वयादीगु चिनाखँयात कयाः दुग्यंगु अध्ययन यानादीम्ह डाभिड भाजुं सन् २०१४ य् थीथी चिनाखँ मुनाः “The Blossoms of Sixty Four Sunsets” नांया अंग्रेजी व नेपालभाषा निगू भासं सफू पिकाये धुंकूगु दु । थुम्ह भाजुया थःगु हे चिनाखँ सफू “Running Out of Words for afterwards”  सन् २०२१ य् पिदने धुंकूगु दु ।

मोतिलाल श्रेष्ठ स्वनिगःया पिने प्यूठानं पिदंम्ह पूर्व पुनर्जागरणकालया छम्ह सशक्त कवि खः । थ्वय्‌कःया ज्ञान भजन नांगु भजन म्ये सफू छगू ने.सं. १०३४ स वनारसं पिदंगु दु । थ्व सफू शरदचन्द्र शर्माजु वनारसं लुइका हयादीगु खः । थ्व सफुलिइ नेपालभाषाया च्यापु म्ये नापं नेपाली, हिन्दीया सछिपुं मल्याक म्ये दु । नेपालभाषाया म्येय् विभिन्न देवदेवीपिनिगु भक्ति स्तुतिया म्ये दुथ्यानाच्वंगु दु । थ्वय्‌कःया म्ये विशेषतः आध्यात्मिक दर्शनपाखे ध्यय्‌चूगु व सगुण भक्ति रस भय्‌ब्यूगु जूसा तत्कालीन मेपिं कविपिनिगु भजन म्येय् थें निराशाया सः थ्वयाच्वंगु मदु । नापं ज्ञान गुणया खँ जक बिलिबिलि जायाच्वंगु नं मदु, युगानुकूल चेतनाया प्रवाह दु, न्हूगु उपमाया प्रयोग दु । स्थीर म यौवन चोनि मखु थ्वय्‌कःया थेंज्याःगु हे म्येया दसि खः ।

भाजु डेकन क्वगलि उत्तर आयरलैण्डया नागरिक खः । मूलत छम्ह भाषाशास्त्री व मानवसमाज, जातिविज्ञान कथं थःगु अध्ययनया लागा दयेकादीम्ह वय्‌क: थौंकन्हय् सेन्ट अन्ड्रस विश्वविद्यालय स्कटलैण्डय् प्राध्यापन ज्याय् तक्यनाच्वनादीगु दु । बेलायतया क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयपाखें सन १९८६ इ रिसर्च फेलोसिप अन्तर्गत सामाजिक मानवविज्ञान विधाय् शोध ज्या न्ह्याकादीम्ह वय्‌क: नेपाः वयाः स्वनिगःया नेवाः समुदायदुनेया जाति, थरयात कयाः शोध ज्या यानादीगु खः । नेवाः समुदायया स्यस्यः जातिया संरचना, परम्परा, संस्कार, रिति अले

थुगु जातिया विशेषताया थीथी पक्षया सम्बन्धय् अध्ययन यानादीगु खः । लिपा धौख्यःया स्यस्यः समुदाययाबारे केन्द्रीत जुयाः थःगु विद्यावारिधिया शोध तयार यानादीगु खः । थुगु शोध ज्याया लिधंसाय् डेकेन भाजुं “A Collaborative Ethnography of Caste among the Newars of the Kathmandu Valley, Nepal” सिफू च्वयादीगु खः।

उतर आयरलैण्डया बेलफास्ट क्वीनस विश्वविद्यालयय् तःदँतक सह–प्राध्यापक जुयाः ब्वंकेगु ज्या यानादीम्ह वय्‌कलं जात प्रथा छुकिया लिच्वः खः ? केन्द्रीकृति राजतन्त्रया कारणं समाजय् थजात, क्वजात धैगु प्रचलन वःगु खःला वा हिन्दु ब्राम्हणवादया आस्था कथं खःला धैगु सम्बन्धय् तःगु कथं विश्लेषण यायेगु कुतः यानादीगु दु । विशेष यानाः भारतीय उप–महाद्वीपय् उकिसनं हिन्दू समुदायदुने दुगु जात, जातिया गुगु प्रथा खः उकियात दुग्यंगु अध्ययन यासें थुकिया बारे तःगू सफू च्वयादीगु दु । थुपिं मध्ये चर्चित सफूत खः – “Is a theory of caste still possible?  Hidden tribes of India, The Interpretation of Caste  Contested Hierarchies” आदि खः ।