मानलाल मास्के नेपालभाषाया पुनर्जागरण ईया कवित सिद्धिदास, योगवीरसिंह आदिपिनि समकालीन खयां नं थ्वय्‌कःया काव्य प्रवृत्ति धाःसा न्ह्यच्वःगु माध्यमिककालया कविपिनिगु प्रवृत्तिनाप ज्वलाःगु दु । थ्वय्‌कलं चिनादीगु नेपालभाषाया गुपु म्येय् गनं वार्णिक छन्दसा गनं मात्रिक छन्द, गनं गजल छन्द छ्यलादीगुलिं मानलालजु छन्दया छ्यलाय् गाक्क निपूण धयागु सीदु । धिक धिक भी जनम थ्वय्‌कःया छपु नांजाःगु म्ये खः । थ्वय्‌कःया म्येँय् छखे उपदेशात्मक प्रवृत्ति खनेदुसा मेखेर जीवन व जगत प्रतिया दृष्टिकोण नं यचुक सीदु । झीसं इलय् हे थःगु कर्तव्य पूवंकेमाः, कर्म यायेमाः धयागु थ्वय्‌कःया म्येया मू सन्देश जूगु दु ।

अबु पूर्णबहादुर मानन्धर व मां मथुरादेवी मानन्धरया क्वखं ने.सं. १०७३ ञलागाः नवमीकुन्हु येँया चसाद्वँ त्वालय् भाषिक अभियन्ता मय्‌जु माया मानन्धर बूगु खः । ने.सं. १०९७ गुंलागाय् झिंखुक्वःगु अन्तरक्याम्पस नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनय् थःगु दकलय् न्हापांगु चिनाखँ प्रतिज्ञापाखें हःपाः सिरपाः त्याकादीम्ह वय्‌कलं अन्तरक्याम्पस छधाःप्याखं धेंधेंबल्ला कासाय् किचकन्या नाटकपाखें नं हःपाः सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु खः । मांभाय्ह्यःमि वय्‌कः मय्जुं थः मांया लुमन्तिइ च्वयादीगु चिनाखँ मुना सफू मांया लुमन्ति, वरिष्ठ कलाकार कान्छाबुद्ध बज्राचार्यया जीवनी सफू कान्छाबुद्धया जीवनी (ने.सं. १११२) पिथनादीधुंकूगु दु । पूर्ण–गुण स्मृतिया सम्पादक वय्‌कलं थःगु जात मानन्धरतय् संस्कारनाप स्वापू दुगु मानन्धरतय्‌गु इहिपा रितिथिति, उद्देश्य व विशेषता नांगु सफू च्वयादीगु दु । वय्‌कःयात शेरबहादुर लक्ष्मी कुमारी सिरपाः पाखें हनेधुंकूगु दु ।

साहित्य ख्यलय् जक मखुसे शिक्षाया ख्यलय् नं वय्‌कः मय्‌जुया तःधंगु योगदान दु । कला क्षेत्रय् स्नातक व कल्चर विषय कयाः स्नातकोत्तर ब्वनेज्या क्वचायेकादीम्ह मय्‌जु मानन्धर जगत सुन्दर ब्यनेकुथिया संस्थापक नापं नीच्यादँ (२८ दँ) तक प्रिन्सिपलजुयाः ज्या यानादीम्ह खः । वय्‌कः सिर्जना कलेजया संस्थापक दुजः नं खः । भाषा, साहित्य, शिक्षा, बाहेक मय्‌जु मानन्धर छम्ह सामाजिक कार्यकर्ता नं ख. । समाजया विकास जूसा तिनि देय्‌या विकास जुइ धयागु नुगलय् दुम्ह वय्‌कलं समाजय् च्वंपिं मनूतय्‌गु ग्वाहालि यायेगु ताःतुनाः १९ वडाया न्हापांम्ह मिसा न.स.स. जुयादिल । वय्‌कः सामाजिक संस्था नेपाल रेडक्रसया आजीवन दुजः नं खः । बुद्ध धर्मय् आस्था दुम्ह, परियत्ति शिक्षाया शिक्षिका वय्‌कः मय्‌जुयात थीथी संस्था पाखें सम्मान यायेधुंकूगु दु ।

नेपालभाषा साहित्यया प्यंगः थां मध्ये छगः धिसिलाःगु थां मास्टर जगतसुन्दर मल्ल नं खः । मांभासं आखः ब्वंसा मथां आखः सइ धयागु उद्गार व्यक्त यासें मस्तय्‌त मांभासं शिक्षा बिइमाः धयागु सिद्धान्त कथं थःम्हं हे स्कूल चायेकाः नेपालभाषाया माध्यमं न्हापां शिक्षाया प्रचार प्रसार यानादीम्ह व्यक्ति जगतसुन्दर मल्ल खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १००३ कौलागा पंचमिकुन्हु बौ विष्णुधर व मां जगतलक्ष्मी मल्लया क्वखं ख्वपया खौमा त्वालय् जूगु खः । नेपालय् शिक्षाया जः हे पिज्वये मलाःनिगु इलय् अंग्रेजीं शिक्षा प्राप्त यानाः जनसाधारणया मचातय्‌त मांभासं शिक्षा बियादीम्ह जगतसुन्दर मल्लं येँया दरबार हाइस्कूलय् मेट्रिक कक्षा तक ब्वनाः कलकत्ताया स्कटिस चर्चेज कलेजं इन्ट्रेन्स पास यानादिल । इन्ट्रेन्स पास जुइवं वय्‌कलं दकलय् न्हापां ख्वपया खौमा त्वालय् नेपालभाषां अंग्रेजी ब्वंकेगु स्कूल चायेकादिल । लिपा थ्वय्‌कः येँया बालकुमारीइ च्वं झायाः अन हे चिकिचाधंगु स्कूल चायेकाः अनया मस्तय्‌त नेपालभाषां अंग्रेजी ब्वंकेगु यानादिल । थबलय् निसें थ्वय्‌कः मास्टर साहेबया नामं परिचित जूगु खः । नापं नेवाः भासं आखः ब्वंकेगु जूबलय् छखे नेवाः विद्यार्थीतय्‌सं याकनं शिक्षा हासिल यानाकायेफतसा मेखे नेवाः भाय्‌या प्रचारप्रसार जुल । थुकथं जगतसुन्दर मल्ल मांभासं आखः ब्वंकेमाः धकाः बः बिसें थःम्हं नं मांभाय् नेवाः भासं आखः ब्वंकाः नेवाः भाय्‌या प्रचारप्रसार यानादीम्ह महान् व्यक्तित्व खः । वय्‌कलं थःम्हं जक नेपालभाषा ब्वंकेगु यानादीगु मखु, नेपालभाषाया प्रचारप्रसार यायेगु निंतिं थः शिष्यपिंत आखः ब्वंकुब्वंकु आखः ब्वंकेगु ज्याया नं तालिम बियाः इमित नं आखः ब्वंकेबिल ।

जगतसुन्दर मल्लं नेवाः भासं आखः ब्वंकेगु नापं नेवाः मचातय् लागिं अंग्रेजी भाय्‌या अर्थ नेवाः भाय् व खँय् भासं तयाः अंग्रेजीया खँग्वःधुकू पिथनादीगु दुसा ‘इंग्लिस ग्रामर इन पर्बतिया’ नामं सफू नं च्वयाः पिकयादीगु खः । तर वय्‌कःया थुगु सफू न्ह्याक्व हे ज्याख्यलय् दुगु जूसां सरकारी स्कूलय् चले यानामबिल । थ्वहे सफूया कभर पृष्ठय् ‘नेपाली अंग्रेजी फस्ट बुक’, ‘गोर्खा अंग्रेजी फस्ट बुक’, ‘गोर्खाली भाषाका इसपका कथाहरू’, ‘सुगम बोध गणित’ आदि वय्‌कलं च्वयाः छापय् यायेत प्रेसय् छ्वयातःगु दु धकाः च्वयातःगु दु । तर थुपिं सफूत प्रकाशनय् वःगु खनेमदु । वय्‌कलं विद्यार्थीतय्‌गु निंतिं पाठ्यसफूया नापं गोमय्‌जुया बाखं नं च्वयाः पिकयादिल । अथेहे विश्व साहित्यय् पिदंगु बाखंत नेपालभाषां हीकाः पेटर पार्लि व ने.सं. १०३५ सालय् इसपं दयेकातःगु बाखंया नामं निगू सफू पिकयादियाः नेपालभाषीपिंत विश्व साहित्यनाप नं परिचित याकादिल ।

थुकथं जगतसुन्दर मल्लं उगु इलय् शिक्षा प्राप्त याकेत मार्गदर्शक जुयादीम्ह शिक्षाविद्, अथेहे बौद्धिक व्यक्तित्वया नापं नेपालभाषाया सफूत छेँय्छेँय् थ्यंकेबियाः नेपालभाषाया प्रचारप्रसारय् तिब्रता हयादिल । थुकिया निंतिं थम्हं च्वयागु सफू मियाः व ध्यबा मदु धाःपिंत सितिं बियाः नेपालभाषा ल्यंकेगु अभियान हे न्ह्याकादिल । थुकथं जगतसुन्दर मल्ल थःगु जीवन मांभाय् नेपालभाषाया सेवा व प्रचारप्रसारय् लगे जुजुं ने.सं १०७३ सालया गुंलाथ्व सप्तमि कुन्हु परलोक जुल ।

थौं वय्‌कः झीगु न्ह्यःने मदयेधुंकूसां वय्‌कलं यानादीगु मांभाय्‌या सेवा व नेपालभाषाया प्रचार प्रसारया कदर यासें वय्‌कःया नामं ने.सं. ११११ य् नेपालभाषाया माध्यमं ब्वंकीगु जगतसुन्दर ब्वनेकुथि नीस्वंगु दुसा ख्वपया खौमा त्वालय् थ्वय्‌कःया शालिक स्थापना जूगु दु।

माहिला बाबु द्यौलाया जन्म विसं २०२० असार १५ य् अबु माइला द्यौला व मां मोतिमाया द्यौलाया कोखं ख्वपया भेलुख्यलय् जूगु खः । सामाजिक सेवाय् थःत फ्यानादीम्ह भाजु माइलाबाबु छम्ह सामाजिक कार्यकर्ताया नापं नेवाः अभियन्ता नं खः । वय्‌कलं २०४४ य् द्यौला समुदायया मचातय्‌गु नितिं द्यौला प्राथमिक विद्यालय स्थापना यानाः थुकिया दुजः जुयादिलसा लिपा २०५१–७६ तक थुकिया संचालक समितिया अध्यक्ष जुयाः स्कुल संचालन यानादिल ।

थौंकन्हय् थ्वय्‌कः द्यौला समाज संघया केन्द्रीय अध्यक्ष जुयाः द्यौला समाजयात न्ह्याकेगु ज्या यानाच्वनादीगु दु । अथेहे वि.सं २०५२ सालं निसें नेवाःतय्‌गु राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबलि आवद्ध जुयाः वि.सं २०६८ निसें कार्यकारणी सदस्य तथा खुकःगु महाअधिवेशन निसें २०७८ तक महासचिव जुयाः नेवाः देय् दबूयात न्ह्याकादिल । थथेहे थ्वय्‌कलं नेवाः दे दबुलिइ आवद्ध जुयादीबलय् २०६२/ ६३ स देय् दबूनाप आवद्ध जातीय संगठनतय्‌गु १९ न्हुया आम हडताल, गुथि विधयेक विरुद्धया आन्दोलन, गैर न्यायीक सडक विस्तार आन्दोलन आदिइ नं सक्रियरुपं ब्वति कयादीगु दु ।

द्यौला समाज, नेवाः देय् दबू बाहेक थ्वय्‌कलं आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानय् प्यदँ तक संचालक परिषदया दुजः, विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन गुथि ख्वपया नं थ्वय्‌कः आजिवन सदस्य तथा छगू कार्यकाल समितिया दुजः जुयाः भाषा साहित्य समाजयानितिं ज्या  यानादीगु दु ।

मय्‌जु मिलन शाक्यया जन्म अबु बुद्धिराज शाक्य तथा मां वीरमाया शाक्यया कोखं ने.सं १०९६ थिंलाथ्व ११य् यल महानगरपालिकाय् जूगु खः । थःगु विद्यार्थीकालं निसें भाषा साहित्य ख्यलय् संलग्न जुयादीम्ह वय्‌कःया न्हापां पिदंगु छम्हु आकाश मुक्तक मुना सफुलिइ पिदंगु राजनीति नांगु मुक्तक खः । लिपा नेपाल कमर्श क्याम्पस स्वनिगः साहित्य पालाया ज्यासना पुचःया दुजः जुयाः च्वसा न्ह्याकेगु जक मखु नेपालभाषा परिषद, विराट साहित्य सम्मेलन, बाखं दबू आदिं न्ह्याकूगु थीथी भाषिक साहित्यिक गतिविधि नं ब्वति कायेगु यानादिल । साहित्य लेखनय् च्वखँ, चिनाखँ, मुक्तक, बाखं, हाइकु, आदिया नापं अनुसन्धानात्मक च्वसुत च्वयादीम्ह मय्‌जु मिलनया पिदंगु सफू खः — झी पत्रिका दुने मिसाच्वमिया धलः (११३२), सुथया खसु (हाइकु मुना/११३२)।

थुपिं सफू बाहेक वय्‌कःया अभिलेख सम्पादन सम्बन्धि कृतित नं पिदंगु दु । गथे— सम्यक् तिथि गुथि, हःखा प्याक्लां खलः–११३८ (ताडपत्र, ताम्रपत्र व भ्वंपौ मुक्कं याना ६४ पा भावार्थ सहित अभिलेख सम्पादन), स्वप्न परीक्षा (अभिलेख/११३४) आदि । अथेहे कुलां, ह्याँउवाला, सन्ध्या टाइम्स, लाय्‌कु, नलि, लुमन्ती दबू, शाक्य समाज, थौंकन्हय्, मतिना आदि पत्रपत्रिकाय् नं वय्‌कःया तःपु हे निबन्ध, हाइकु, मुक्तक बाखं पिदंगु दु । मय्‌जु मिलनया थज्याःगु ज्याया कदर स्वरुप वय्‌कःयात– विराट साहित्य सम्मेलन गुथिपाखें बाखनय् सिरपाः (ने.सं. ११२६), नेपालभाषा केन्द्रीय विभागपाखें तारा लाकौल सिरपा (ने.सं. ११३० ) तथा नेपालभाषा एकेदमि पाखें रामहरिकृष्ण अनुसन्धान वृत्त सिरपाः (ने.सं. ११३०), लुम्बिनी विश्वविद्यालय व हाइकु ख्यः पाखें नेवाः बौद्ध हाइकु विधाय् उत्कृष्ट सिरपाः (११४३) प्राप्त जूगु दु ।

मीनबहादुर शाक्यया जन्म ने.सं १०७१ स अबु पूर्णबहादुर शाक्य व मां मीनकुमारी शाक्यया कोखं यलया चाकुपाटय् जूगु खः। भाजु मीनबहादुर शाक्य विज्ञान विषय कयाः एम. एससी यानादीम्ह व थ्व हे विषयया शिक्षक जूसां वय्‌कःया मन बौद्धधर्म सम्बन्धी अध्ययन अनुसन्धान यायेगु ज्याय् क्वसाःवन । वय्‌कलं नार्गाजुन इष्टीच्यूटया अध्यक्ष जुयाः थम्हं अध्ययन यानागु महायान बुद्धधर्मया ग्रन्थ सम्पादन, अनुवाद व थीथी बौद्ध गोष्ठी कार्यपत्र प्रस्तुत यानाः बुद्धधर्मया प्रचार प्रसार नापं प्रवद्र्धनया निंतिं आपालं ज्या यानादिल । नेपालभाषा, नेपाली व अंग्रजी स्वतां भासं च्वसा न्ह्याकादीम्ह थ्वय्‌कःया नेपालभाषाया ख्यलय् न्हापां पिदंगु च्वसु बुद्धधर्मय् बज्रयानया महत्व (आखे २, ने.सं ११०८) नांगु च्वखँ खः । अथेहे थ्वय्‌कलं महायान बुद्धधर्मया सफू ललितविस्तर सुत्र (ने.सं. १०९८, लेखक पं. निष्ठानन्द बज्राचार्य), त्रिशरण गमन (ने.सं. ११०८) सम्पादन यानाः पिकयादिलसा गुणकारण्डव्यूह सूत्र (ने.सं १११७) व अवदानकल्पलता (ने.सं.११२५) नेपालभाषां अनुवाद यानादिल ।

वय्‌कलं बुद्धधर्मया ख्यलय् यानादीगु दकलय् न्ह्यथनेबहःगु ज्या अवदानकल्पलताया नेपालभाषाय् अनुवाद खः । नेपालभाषाय् भगवानबुद्धया अवदान सम्बन्धी आपालं बाखं मेमेपिं बौद्धविद्वानपिं गथे —निष्ठानन्द बज्राचार्य, दिब्यवज्र बज्राचार्य, रत्नकाजि बज्राचार्य, बद्रीरत्न बज्राचार्य आदिपिंसं पिकयादीगु दुसा थुपिं झिंछगूगु शदीइ क्षेमेन्द्रं संस्कृत भाषं च्वःगु अवदानकल्पताय् च्वंगु निपु प्यपु बाखं जक खः । तर भाजु मीनबहादुरजुं थ्व अवदानकल्पलता ग्रन्थय् दुथ्याःगु १०८ पु बाखंयात नेपालभाषां अनुवाद यानाः पितहयादीगु दु । तसकं परिकृष्ट व अलंकारीक शैलीं संस्कृत भाषं च्वयातःगु बौद्व मणिषि क्षेमेन्द्रया अवदानकल्पलता ग्रन्थ सर्वसाधारणं ब्वने मफैगु जूगुलिं साधारण बौद्धतय्‌सं नं थ्व ग्रन्थ ब्वनेफयेमा धकाः तिब्वतया बौद्धगुरु पद्म छोफेलजुं सँय् भाषं अवदानकल्पलताय् च्वंगु १०८ अवदानयात तसकं संक्षिप्त व सरल भाषं अनुवाद यानाः सफूया रुपय् पिकयादिल । लिपा थ्व ग्रन्थयात अमेरिकाया धर्म पब्लिसिङ्ग नांगु संस्थां अंग्रजी भाषं ‘Leaves of Heavenly Tree’ नामं पिकयाबिल । थ्वहे अंग्रेजी भाषायागु ‘Leaves of Heavenly Tree’ यात भाजु मीनबहादुर शाक्यं अवदानकल्पलताया नामं नेपालभाषां अनुवाद यानादीगु खः । ४२३ पौदुगु थ्व अवदानकल्पलता ग्रन्थयात भाजु मंगलमान शाक्यं (जोरगणेश प्रेश) प्रकाशित यानाः थः दिवंगत स्वजनपिनिगु नामं नेपालभाषा एकेडेमियात लःल्हानादीगु खः । थथे १०८ पु बौद्ध बाखनं भय्‌ब्यूगु थ्व अवदानकल्पता सफूया प्रकाशनं नेपालभाषाया अवदान साहित्य ख्यः तःमि जुइकेत तिबः ब्यूगु दु ।

ने.सं. १०९३ य् मां गुप्तादेवी (मसिन) व बा रत्नराज बज्राचार्यया कोखं जन्म जूम्ह मीना बज्राचार्य समसामयिक विषय व सन्देशमूलक बाखं च्वइम्ह छम्ह न्हू पुस्तायाम्ह च्वमि खः । थ्वय्‌कलं मचा साहित्यय् नं ल्हाः न्ह्याकादीगु दु । मचातय्‌त शिक्षा बिइगु उद्देश्यं च्वयातःगु थ्वय्‌कःया मचाबाखनय् मचा मनोबिज्ञानयात नं उलि हे थाय् बियातःगु दयाच्वनी । थ्वय्‌कलं द्वंगु पलाः (ने.सं.११२८), झी मस्त झीगु बाखं (ने.सं. ११३६) व ज्यानमारा तिसा (ने.सं.११३३) यानाः नेपालभाषाय् स्वंगू बाखं संग्रह व नेपाली भाषाय् सुनपखेटी (ने.सं.११३२) नांगु मचा बाखं संग्रह पिकयादीगु दुसा नवग्रह (ने.सं. ११४२) ख्यालः मुना सफू छगू नं पिकयादीगु दु । नेपालभाषा पत्रकारिताया ख्यलय् नं उलि हे सक्रिय रुपं ज्या यानाच्वनादीम्ह मय्‌जु मिना बज्राचार्यं थीथी एफ.एम.या ज्याझ्वः न्ह्याकामि, संयोजक आदि नं खः। अथेहे थ्वय्‌कः थौंकन्हय् नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया केन्द्रीय दुजः खः । थ्वय्‌कलं थःगु ज्याया कदरस्वरुप दँ मनू सिरपाः (ने.सं. ११२१), ईलोहं एल्भिस जोशी सिरपाः (ने.सं. ११३०) व दान्यहेरा हःपाः सिरपाः (ने.सं. ११३४) सत्यमोहन जोशी शताब्दी पदक (ने.सं. ११४२) आदि नं प्राप्त यानादीधुंकूगु दु ।

स्वनिगः पिनें पिदंपिं सांस्कृतिक नापं भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु मुकुन्द शाक्य नं छम्ह खः । वय्‌कःया जन्म बि.सं.२००६ मंसिर २६ गते जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां बेलकुमारी शाक्य व बौया नां नारायणप्रसाद शाक्य खः । वय्‌कःया थाय्‌बाय् बागलुङ नगरपालिका, वडा नं. ३ बुद्ध चोक खः । वय्‌कः नेपालभाषा मंकाः खलः बागलुङया सल्लाहकार जुयादी । वय्‌कः थीथी शैक्षिक व सामाजिक संघसंस्थालिसे आवद्ध जुयादी, लिसेलिसें कला, संगीत, साहित्य व संस्कृतिया ख्यलय् नं सक्रिय जुयादी । वय्‌कः ज्ञानोदय बुद्ध बिहार बागलुङया न्हापायाम्ह नायः व संरक्षक नं जुयादी ।

स्वनिगः पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु मुकेशचन्द्र राजभण्डारी नं छम्ह खः । वय्‌कःया जन्म वि.सं.२०३० श्रावणया ३ गते जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां शोभा राजभण्डारी व बौया नां लालचन्द्र राजभण्डारी खः । वय्‌कःया थाय्‌बाय् बागलुङ नगरपालिका, वडा नं. ३, राजभण्डारी रोड खः । पेशां पत्रकार जुयादीम्ह भाजु मुकेशचन्द्र राजभण्डारी ने.सं.११३६ निसें थौंतक नं नेपालभाषा मंकाः खलः, बागलुङया नायः पदय् क्रियाशील जुयाः नेपालभाषाया प्रचार प्रसारया ज्याय् संलग्न जुयाच्वनादीगु दु ।

नेपालभाषा काव्यया छगू प्रकार मुक्तक नं खः । संस्कृतय्– चतुश्र्पदी ‘श्लोक’; अरबी, फारसीइ ‘रुवाइ’, अंग्रेजीइ ‘क्वाट्रेन’यात नेपालभाषाय् मुक्तक कथं कायेगु याः । मुक्तकया हाकः व ब्या अतिकं चीहाकः जुइगुलिं थुकियात चीहाः कविताकथं नं कायेगु याः । नेपालभाषाय् मुक्तकयात आख्यान सुत्र मदुगु , नुगःया भाव चमत्कारी ढंगं प्वंकातःगु प्यझ्वः प्यझ्वःया श्लोक, गुकी १, २, ४ हरफ अनुप्रासयुक्त जुइ, स्वंगूगु हरफ स्वतन्त्र व अन्तिम हरफय् भाव बिचाः कथ्यया रहस्य उलेगु यानातःगु काव्य कथं कायेगु याः । नेपालभाषाय् थज्याःगु मुक्तकया न्हापांगु सफू दुर्गालाल श्रेष्ठया पीजा (ने.सं. १०८७) मुक्तक संग्रह खः । थ्व ख्यलय् खनेदुपिं मेपिं मुक्तककार व मुक्तकया सफू खः— नातिबज्र बज्राचार्यया सुतिलः (ने.सं. १०९१), थम्हं थःत लुइकाबलय् (ने.सं. ११०२)व जीवनया दुवातय् (ने.सं. १११३) खःसा रामभक्त कायस्थया जिन्दगी (ने.सं. ११०१), शाक्य सुरेनया छम्हू आकाश (ने.सं ११०६), बुद्धिलाल ज्यापुया थ्वयाच्वंगु सः (ने.सं. ११११), डा. पुष्पराज राजकर्णिकारयासच्छिकू जिन्दगी–ने.सं. १११८), तुयु पुंया लुफिंहाःगु पलाः (ने.सं. १११९), श्यामदास प्रजापतिया सःबसः जिन्दगी (ने.सं. ११३०), कृष्ण कुमार वैद्यया कुचाकाचा (ने.सं. ११३५), सौरभ शाक्यया जि दुने सौरभ (ने.सं. ११३६), सौरभया दुने जि (ने.सं. ११३७), सुरज व्यञ्जनकारया सब्बुचा–२ (ने सं. ११४२) आदि ।

मुक्तकया च्वज्याय् ल्हाः न्ह्याकादीपिं आपालं च्वमिपिं खनेदुसां मुक्कं मुक्तकया सफू पिकयादीपिं च्वमिपिं म्हो हे जक दु । जिन्दगीइ थम्हं भोगे यायेमाःगु दुःख पीडा ब्वयेगुया नापं थौं विद्यमान शोषण दमन अन्याय अत्याचारं मुक्त यानाः शान्तिपूर्ण जीवनपाखे समाजयात न्ह्यज्याके फयेमाः धयागु हे थौं मुक्तक च्वमिपिनिगु मू आशय जूगु दु ।