नेपालभाषा साहित्यय् ने.सं १०६० निसें १०६१ तकया समयावधियात ‘संक्रमणकाल’ कथं कायेगु यानातःगु दु । साहित्यय् संक्रमण धायेबलय् छगू स्थितिं मेगु स्थिति वनीबलय् निगुलिं अवस्थाया सन्धिया स्थिति खः । उकिं साहित्यया इतिहासय् संक्रमणकाल धयागु छगू जक जुयाच्वनी मखु । तर अथेखःसां नेपालभाषा साहित्यय् संक्रमणकाल धकाः माध्यमिककाल व आधुनिककालया दथुया अवस्था अर्थात् पुनर्जागरणकालया साहित्यिक प्रवृतिं पूर्ण रुपं मुक्त मजूनिगु व आधुनिक प्रभावयात नं बांलाक ज्वनेमफुगु साहित्ययात कायेगु यानातःगु खः । थुगु इलय् छखे देशय् तत्कालीन राणा शासकतय्‌गु दमन, शोषण तच्वया वःगु मेखेर भारतया स्वतन्त्र आन्दोलन व मेमेगु चेतनामूलक गतिविधिया प्रभाव स्वरुप थनया युवातय्‌सं नेपाल नागरिक समिति, प्रजापरिषद् थेंज्याःगु पार्टीत भूमिगत रुपं स्थापना यानाः राणाविरोधी गतिविधि न्ह्याकाच्वंगु ई खः । थज्याःगु चेतनामूलक गतिविधिं नेपालभाषाया युवात नं अलग मजुल । थ्वहे कथं इन्स्पेक्टर थेंज्याःगु पदय् जागिर नयाच्वंम्ह व्यक्ति फत्तेबहादुर सिंहं तत्कालीन कविपिनिगु कविता मुनाः नेपाली विहार नामं ने.सं १०५९ स कविता संग्रह प्रकाशित यानादिल । थ्व थीथी कविपिनिगु कविता दुथ्याःगु नेपालभाषाया न्हापांगु कविता संग्रह खः । थ्व संग्रहय् मल्लकालया जुजुपिनिगु कवितां निसें कवि योगवीरसिंह, वैकुण्ठप्रसाद लाकौल, सिद्धिचरण, फत्तेबहादुर सिंहपिनिगु अर्थात् झिंछम्ह कविपिनिगु झिंन्हय्‌पु कविता दुथ्यानाच्वंगु दु । थ्वहे कथं थ्व संग्रहय् दुथ्याःगु फत्तेवहादुरया कविता ‘नीति उपदेशमूलक’ जुयाः ‘सिद्धिदासकालिन काव्य प्रवृति’या प्रभाव लानाच्वंगु दुसा सिद्धिचरणया कविताय् ‘पश्चिमी स्वचछन्दवादया’ प्रभाव दु । थ्व संग्रहया मेगु विशेषता खः— सम्पादक फत्तेबहादुरयागु स्वतस्फूर्तरुपं च्वयातःगु थ्व सफूया अत्यन्त प्रभावशाली भूमिका गुकी मातृभाषायात याःगु शोषण दमनया पर्दाफास यानाः फुक्क नेवाःतय्‌त थःपिनिगु भाषा–सेवाया लागी समर्पित जुइगु निंतिं आह्वान यानातःगु दु । थ्व भूमिका नं तकालिन स्वच्छन्द गद्यया छगू नमूना जूगु दु । थुकथं थ्व नेपाली विहार कविता संग्रह जेलकालिन काव्य व सिद्धिदासकालया छगू स्वापू जूगु दु ।

अथेहे वैकुण्ठप्रसाद लाकौल लगायत वय्‌कःया दरवार स्कूलया मातृभाषा अनुरागी नेवाः विद्यार्थी पासापिं जानाः कलकत्ता विश्वविद्यालय् नेपालभाषायात नं भर्नाकुलर विषय कथं दुथ्याकेगु कुतः यात । तर थ्व कुतः सफल मजुल । थथे थःपिनिगु कुतः सफल मजुसेंलिं वैकुण्ठप्रसादया महावौद्धया छेँय् विदाया दिनय् वैकुण्ठप्रसाद लाकौल लगायत कृष्णलाल डंगोल, गोरक्षबहादुर, इन्दुनाद आदि नेवाः विद्यार्थीत मुनाः छम्हेस्यां मेम्हेसित स्यनेगु यानाः सःसः थे मांभासं कविता च्वयेगु अनुवाद यायेगु ज्यायात छगू अभियान कथं हे न्ह्याकल । तर थ्व पुचःया कुतः बांलाक सफल जुइ मलाकं राणाशासकतय्‌गु तच्वःगु दमन खनाः ग्यानाः च्वयातःगु आपालं कवितात छ्वयेका छ्वयेगु ज्या जुल । राणाशासन क्वःदलाः प्रजातन्त्र वसेंलि वैकुण्ठप्रसाद लाकौलं थःगु नापं थ्व पुचःया ल्यंपुल्यंगु कविता मुनाः थुलिंचाया नामं ने.स.१०७४य् कविता संग्रह पिकयादिल । थ्व सफूया समिक्षा यानादीम्ह चित्तधर ‘हृदयं’ थ्वहे विद्यार्थी पुचःयात थुलिंचा पुचः धकाः नां ब्यूगु खः । थ्व सफुलिइ वैकुण्ठप्रसाद लाकौलयागु झिंगुपु व वय्‌कःया पासापिं शंकरलाल, गोक्षबहादुर आदिपिनिगु यानाः स्वीनिपु कविता व श्लोकया दुथ्याःगु दु । थ्व सफू नं नेपालभाषाया संक्रमणकालया काव्यया प्रतिनिधित्व याःगु संग्रह ख । थुकी वैकुण्ठप्रसाद लाकौलया ह्वयेत्यंगु स्वां, सन्ध्या थेंज्याःगु स्वच्छन्दवादी धायेबहःगु काव्य दुथ्यानाच्वंगु दुसा इन्दुनाद आदिपिनिगु बौद्धस्तौत्र थेंज्याःगु उपदेशात्मक प्रवृतिया काव्य नं दुथ्यानाच्वंगु दु ।

फत्तेबहादुरया सम्पादनय् पिदंगु नेपाली विहार व बैकुण्ठप्रसाद लाकौलया सम्पादनय् पिदंगु थुलिंचा कविता संग्रह नेपालभाषाया माध्यमिककाल व आधुनिककाल दथुइ अर्थात् संक्रमणकालया प्रतिनिधि काव्य जुयाब्यूगु दु ।

संगीतचन्द्र नांया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थ जुजु जगज्योति मल्लं (ने.सं. ७३३–७५६)थः दरवारिया कवि वंशमणि झाया ग्वहालि कयाः विप्रदासं च्वःगु संगीतचन्द्र नांया ग्रन्थयात नेपालभाषं च्वयातःगु टिका खः । थ्व पुलांगु नेपाल लिपिं च्वयातःगु कुल २१५ पौया हस्तलिखित ग्रन्थ थौंकन्हय् राष्ट्रिय अभिलेखालयय् सुरक्षित जुयाच्वंगु दु ।

थ्व ग्रन्थयात संगीतचन्द्र नां बियातःगु खःसां थ्व संगीतसम्बन्धी ग्रन्थ मजुसे भरतमुनिया नाट्यशास्त्रयात कयाः विप्रदासं समिक्षा यानातःगु सफू खः । थुकी नाटकशास्त्रया बारे विप्रदासया थःगु बिचाः प्वंकेगु लिसें संगीत रत्नाकर, निशंक, शंकुक, कोहल आदि नाट्याशास्त्रया विद्वानपिनिगु विचारया खँय् नं चर्चा यानातःगु दु । अथे हे थ्व संगीतचन्द्र नांया ग्रन्थय् विप्रदासं न्ह्यथनामतःगु गुलिखे विषययात कयाः जुजु जगज्योति मल्लपिंसं नं मन्थन यानातःगु दु ।

भाजु संयजराज शर्माया जन्म ने.सं. १०८७ कौलाथ्व ८ (२०२३ कार्तिक ५) कुन्हु बाः रामशंकर शर्मा (आर.एस.दोस्त) व मां छोरी मैंया शर्माया कोखं येँया असनय् जूगु खः । वय्‌कः नेपालभाषा साहित्यया लिपांगु पुस्ताया कवि खः । वय्‌कलं नेपालभाषा व खस् नेपाली भाषां कविता, गजल, मुक्तक, हाइकु च्वयेगु यानादी । थीथी पत्रपत्रिकाय् वय्‌कःया कविता, गजल, मुक्तक, हाइकु निरन्तर रुपय् पिदनाच्वंगु दु । वय्‌कः अमलेख सांस्कृतिक साप्ताहिकया सम्पादक, जनता साप्ताहिकया सहसम्पादक खःसा वय्‌कलं थीथी स्मारिकाया नं सम्पादन यानादीगु दु ।

मां सानुमैंया राजकर्णिकार श्रेष्ठ व अबु शंभु कुमार श्रेष्ठया काय् भाजु संयुक्त श्रेष्ठ नंसाः, येँय् ने.सं. १०९९ कौलागाः तृतिया, सोमबारकुन्हु बूगु खः । थौंकन्हय् वय्‌कः नेपालंपिने बेलायतया लन्डनय् च्वनादी । वय्‌कलं यूनिभर्सिटी अफ लन्डनं बौद्ध कला व इतिहास संरक्षणय् एम.ए, लन्डन मेट्रोपोलिटन यूनिभर्सिटीपाखें मल्टिमिडिया सिस्टमय् एम.एस्सी अले नेपाल इन्जिनियरिङ्ग कलेजपाखें कम्प्यूटर इन्जिनियरिङ्गय् ब्याचलर यानादीगु दु । थौंकन्हय् वय्‌कः ब्यालि कर्पोरेशन लन्डनय् सफ्टवेयर निर्माताकथं अले कर्टल्ड ग्यालरी लन्डनय् कला इतिहासया अध्यापककथं ज्या यानाच्वनादीगु दु । थौंकन्हय् वय्‌कः हलिं नेवाः दबू (वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेशन)या नायः (ने.सं १०४२ निसें ) जुया च्वनादीगु दु । हलिं नेवाः दबूया कुतःकथं गुगलय् नेवाः भाय् दुथ्याकेत जुयाच्वंगु गुगल ट्रान्सलेट ज्याझ्वलय् न्हापांनिसें हे वय्‌कः संलग्न जुयाः ज्या यानादीगु दु । वय्‌कः पासा पुचः गुथि, युके लन्दनया पुलांम्ह नायः व नेवाः अर्गनाइजेशन अफ अमेरिकाया मानार्थ दुजः नं खः ।

वय्‌कलं बेलायतं पिदनीगु दँपौ ने.सं. ११३३, ११३४, ११३९ व ११४० या सम्पादन यानादीगु जुल । वय्‌कलं थीथी इलय् नेपालभाषा, अंग्रेजी व खय् भासं नेवाः कला, सांस्कृतिक इतिहास, बौद्ध कलाया बारे च्वसु, ज्यापौ अले संकिपाया संवाद व मे नं च्वयादीगु दु । वय्‌कः विशेष यानाः नेपाःपिने दुगु नेवाः कलाया बारे अध्ययन अनुसन्धान यायेगुया नापं नेवाः संस्कृतिया लिधंसाय् कम्प्यूटर गेम दयेकेगु ज्याय् नं न्ह्यचिलादीगु दु । थुलि जक मखु वय्‌कलं नेवाः संकिपा ख्यलय् निर्माण, निर्देशन, लेखन व एनिमेशन यायेगु ज्याया लिसें नेपालंपिने नेवाः नखःचखः व थीथी कर्मकाण्डया ग्वसाः ग्वयाः न्ह्यब्वयेगु नं यानादी ।

ने.सं. ११४२ य् वय्‌कःया नेपालय् बुद्ध प्रतिमाया इतिहास नांगु च्वसु गुथि पत्रिकाय् पिदंगु जुल । अथेहे ने.सं. ११४३ य् ‘Tantric Art of Aoghpasha Lokeshwor’, Museum of Nepali Art, Kathmandu, Nepal; Bilampau Art, Handicraft Association of Nepal, Kathmandu, Nepal CN ,ने.सं. ११४२ य् ‘Visual language of Paubha paintings’, Museum of Nepali Art, Kathmandu, Nepal, ने.सं. ११३८ य् ‘Ethnography of 18th Century Kathmandu through artworks’, Art & Materiality Conference, British Museum, London आदी थीथी गोष्ठी व सम्मेलनय् ज्यापौ न्ह्यब्वयादीगु दु । वय्‌कःया अंग्रेीज भासं इतिहास व जाति विज्ञान विषयया निगू सफू नं पिदंगु जुल ।

ने.सं. ११४२ य् हे त्जभ ब्चत या ‘Lakhay’, Solo Painting Exhibition, Classic Gallery, Kathmandu, Nepal वय्‌कलं च्वयादीगु किपा ब्वज्या जूगु दु । वय्‌कलं आःतकया दुने थीथी १५ गू विषयया च्वकिपा ब्वज्या यानादीधुंकूगु दु । ने.सं. ११३७ य् शंखधरया बाखं नांया एनिमेशन संकिपा नं दयेकादी धुंकूगु दु । अथेहे ने.सं. ११४१ य् नेवाः तिसा म्हसीके, ने.सं. ११३९ य् नेवाः नसा व विश्व सम्पदा सुचिकृत नेवाः थाय्‌बाय् म्हसीके, ने.सं. ११३१ य् प्रचलित लिपि सयेके व पौभाः म्हसीके नांया कम्प्यूटर गेम नं वय्‌कलं पिथनादीगु दु ।

वय्‌कःया थज्याःगु ज्याया कदर स्वरुप वय्‌कःयात थीथी सिरपाः लःल्हायेधुंकूगु दु । गुगु थथे दु— ने.सं. ११३५ य् ‘Best Artist Award–Audiovisual’, Nepal Academy of Fine Arts, Kathmandu, Nepal; ने.सं. ११३१ य् ‘Best Online Games’, British Academy of Flim and Television Arts, London, UK, ने.सं. ११२१ य् ‘Best Cartoonist Award in South Asia’, Association of Indian Universities, Nagpur, India; ने.सं. ११२१ य् ‘Special Award’, Clay Modeling in South Asia, Association या Indian Universities, Nagpur, India; ने.सं. ११२० य् ‘Best Artist Award–Painting’, Nepal Art Council, Kathmandu, Nepal, ने.सं. १११५  य् Best Artist Award, 2nd Place–Painting, United Nations, Affiliations, USA, थथेहे वय्‌कःयात ने.सं. ११४३ दँय् राष्ट्रिय विभूति शंखधर साख्वाः प्रतिष्ठान, नेपाल हस्तकला महासंघ, अक्षयश्वर परम्परागत बौद्धकला कलेज, हलिं नेवाः दबू नेपाःदेय् मूकवः व Dance Cultural Art Centre पाखें हनापौया लिसें सम्मान याःगु दु ।