बौ तेजशेखर रिमाल (कृष्ण जुजु) राजोपाध्याय व मां सुशीला राजोपाध्याया क्वखं ने.सं. १०८१ स येँया प्याफःया ढोकाधः (ढोकाटोल) त्वालय् सुशीलराज शर्मा (राजोपाध्याय) या जन्म जूगु खः । वय्कलं शिक्षा पाखे अर्थशास्त्र विषय कयाः स्नातक तगिं पूवंकादीगु दु । भाजु सुशील मचांनिसें नेवाः संस्कार व कर्मकाण्डया दुजलय् ब्वलंगु खःसां वय्कःया नुगः साहित्य व कलापाखे क्वसाःगु खनेदु । थुकथं वय्कलं थःगु च्वसा खस भाषा व नेपालभाषा निताय्सं कविता, म्ये चिनेगु यानादिल । खस भाषाय् पिदंगु सफू सडक छेउको खम्बा (नेपाली कविता संग्रह, वि.सं. २०६१) खःसा नेपालभाषापाखे अन्ति ज्वना (म्येचाः) व क्यातुम्ह सुद्र्यः उपन्यास (ने.सं. ११३५) खः । भाषा साहित्यया सेवा नापनापं कलाया क्षेत्रय् नं उतिकं नुगः क्वसाःम्ह वय्कः नेपाल टेलिभिजनया वरिष्ठ प्रशासन अधिकृत नं खः । भाजु सुशीलराजं तःगु दबू प्याखनय्, संकिपा व म्युजिक भिडियोय् थःगु कला ब्वयादीधुंकूगु दु । वय्कःया जिवन्त अभिनयया छगू दसु जामनः गुभाजु संकिपा खः । अभिनयया हे झ्वलय् वय्कलं ने.सं. ११३० य् माया रे रतनपाखें पेजथ्रीया बेस्ट भिलेन अफ द एयरया अवार्ड प्राप्त यानादिलसां अभिनयया झ्वलय् वय्कलं तुतां पाखें वेस्ट हिरोया अवार्ड नोमिनेशनय् नं दुथ्यायेत ताःलाःगु दु ।
ने.सं. १०३५ (वि.सं. १९७२) स जन्म जूम्ह आशामाया शाक्य हे सुशीला गुरुमां खः । भोजपुरयाम्ह सुशील गुरुमां वि.सं. २०४० य् स्थापना जूगु नेपाल अधिराज्यव्यापी अनगारिका संघया संस्थापक अध्यक्ष खः । वि.सं. २०२० दँय् स्थापना जूगु नेपाल बौद्ध परियत्ति शिक्षाया स्वम्ह संस्थापकपिं मध्ये वसपोल नं छम्ह खः । नेपालय् न्हापांगु समूहया परियत्ति विद्यार्थी जुयाः परियत्ति सद्धम्म कोविद उपाधि काःम्ह नं वसपोल हे खः ।
मिसातसें आखः ब्वने मज्यू धाइगु इलय् मचा ई बिकूम्ह आशामाया पं. निष्ठानन्द बज्राचार्यं च्वयाबिज्याःगु ललितविस्तरय् प्रजापति गौतमी व यशोधरा देवीपिं भिक्षुणी जूवंगु घटना न्यनाः थः नं प्रवजित जुइगु बिचारं बुद्धधर्म अध्ययन यायेत माः जुल । अध्ययनया सिलसिलाय् भोजपुर, यल जुजुं सारनाथ थ्यन, अनं कुशिनगरय् । वि.सं. २००१ पुस महिनाय् प्रव्रजित जुयाः सुशीला गुरुमां जुल । वि.सं. २००३ सालय् तानसेनय् अयोध्याप्रसाद प्रधान, भिक्षु शाक्यानन्द पाखें औपचारिक शिक्षा धम्मपद, अभिधर्म आदि अध्ययन यानाः टक्सारया महाचैत्य विहारय् बुद्ध शिक्षा ब्वंकेगु यात । वसपोलं लेखन, अनुवाद, सम्पादन यानातःगु गुंगू सफू दु । वि.सं. २०५१ य् सुशीला गुरुमां प्रव्रजित जूगु ५० दँ व वसपोल चय्दँ क्यंगु जन्मन्हि लाकाः सार्वजनिक अभिनन्दन जुल । वि.सं. २०५७ फागुन ९ गते वसपोल दिवंगत जुल ।
मां हिरामाया व बा नारायण बहादुर मानन्धरया कोखं ने.सं. १०७७ स जन्म जूम्ह सुशीला मानन्धर म्हो जक बाखं च्वयाः नं ब्वमिपिनिगु नुगलय् छाप त्वःतेत ताःलाःम्ह च्वमि खः । थ्वय्कःया लेहेँपू (ने.सं.१११२) नांगु बाखं सफू पिदंगु दु । थौंया परिस्थितिनाप ल्वाये मफयाः भःभः न्हुयाजूपिं, दुःख सियाजूपिं मनूतय् विवशता हे थ्वय्कःया बाखंया मू विषय जूगु दु ।
मयजु सुशीला शाक्यया जन्म बौद्धविद्वान धर्मरत्न यमि त्रिशुली व मां तीर्थकुमारी शाक्यया कोखं ने.सं १०७२ य् यलया झतापोल तजाःफलय् जूगु खः । थौंकन्हे थ्वय्कःया यलया हःखा त्वालय् च्वनादी । थ्वय्कः छम्ह नेवाः अभियन्ता, समाजिक कार्यकर्ताया नापं छम्ह स्रष्टा नं खः ।
जनप्रशासन, समाजशास्त्र व नेपालभाषा यानाः स्वंगू विषयय् स्नातकोत्तर डिग्री हासिल यानादीम्ह थ्वय्कलं शिक्षा अधिकृत, महिला विकास अधिकृत, कार्यक्रम अधिकृत आदि थीथी पदय् च्वनाः ज्या यानादीगु जक मखु थ्वय्कलं अनागारिका धर्मचारी व उपासिकारामया सङ्क्षिप्त परिचय (ने.सं १०९२), अनागारिका माधवी गुरुमांया जीवनी आदि थेंज्याःगु जीवनीमूलक सफू च्वयाः नेपाःया न्हापांम्ह अनागारिका धर्मचारी व माधबी गुरुमांपिंत म्हसीके बियादीगु दु । अथे हे धर्मरत्न शाक्य त्रिशुली, वसपोलया जहाज पुष्पमाया शाक्यया जीवनी थेंज्याःगु च्वसु स्व. धर्मरत्न त्रिशुली स्मृति गन्थय् दुथ्याकाः धर्मरत्न त्रिशुली व पुष्पमायापिंत म्हसीके बियादीगु दु ।
अथेहे थ्वय्कःया थीथी व्यक्तित्वपिनिगु जीवनी बाहेक बाखं, निबन्ध, गद्य कविता व समसामयिक विषयया च्वसु नं थीथी पत्रपत्रिका गथे— सितु, समय, नःलि, कस्ति आदि पिदंगु दु । सितु पत्रिकाय् पिदंगु म्हगसय् कविवर सिद्धिदास थ्वय्कःया पिदंगु बाखं मध्ये छपु चर्चित बाखं खः । सजीव पात्र चित्रण, स्वाभाविक घटनाया वर्णन थ्वयेकःया बाखंया विशेषता खः । अथेहे थ्वय्कः नेपालभाषाया नांजाःगु स्व. धर्मरत्न त्रिशुली स्मृति ग्रन्थया छम्ह सम्पादक नं खःसा थीथी सामाजिक, भाषिक साहित्यिक संस्था गथे — हःखा महिला समितिया संस्थापक अध्यक्ष, नेवाः देय् गुथि नेपाल मण्डलया उपाध्यक्ष, मन्तुना मिसा खलः यलया अध्यक्ष, लकस नेपालया अध्यक्ष जुयाः नेपालभाषाया नापं मिसा जातियात न्ह्यज्याकेगु ज्याय् संलग्न जुयादीगु दु ।