मणिराज लवट

मणिराज लवट

नेपालभाषाया निगूगु संकिपा “राजमति” संकिपाय्‌ मू भुमिका म्हितादीम्ह छम्ह कलाकार खः मणिराज लवट । वय्‌कःया जन्म मां शर्मिला लवट व अबु मोहनकृष्ण लवटया कोखं येँया क्षेत्रपाटीइ जूगु खः । बि.ए. तक अध्ययन यानादीम्ह मणिराज लवटया जहान हिसिला महर्जन नं छम्ह कलाकार हे जुयादी । इमि निम्ह तिपुया म्ह्याय्‌ पालिजा लवटं नं छुं छुं म्युजिक भिडियो व संकिपाय्‌ अभिनय याःगु दु । वि.सं.२०५२ सालय्‌ “राजमति” संकिपाय्‌ म्हिताः कलाक्षेत्रय्‌ पलाः न्ह्याकादीम्ह मणिराज लवटं वसिबें न्ह्यः फेशन मोडलिंग क्षेत्रय्‌ नं यक्वः हे ज्या याम्ह खः । मणिराज लवटं “राजमति” संकिपा बाहेक “कीर्तिपुर—द लिजेण्ड अफ कीर्तिलक्ष्मी” नांयागु संकिपाया नापनापं “तुयूमति” संकिपाय्‌ नं अभिनय यानादिल । वय्‌कः भाजु लवटं “यःसां मयःपह यायेमते”, “लिक्क वयाः जितः धाल वं” लगायत निगू दर्जनति म्युजिक भिडियो नं म्हितादीगु दु । विशेष याना साइक्लिंगय्‌ नं नुगः क्वसाम्ह मणिराज लवटं साइबल कया दक्षिण एशिया भ्रमण न्याता बिकाः (५ महिना) पूवंकुगु दु ।
क्षेत्रपाटी क्लब नांयागु सामाजिक संस्थाया सकृय दुजः भाजु मणिराज लवट नेपाल चलचित्र कलाकार संघया आजिवन दुजः नं खः । वय्‌कलं न्यू दिल्ली भारतया ईन्टरनेशनल इन्स्टिच्युट अफ फेशन टेक्नोलोजि नांयागु संस्थाय्‌ सन् १९९९ निसें सन् २००६ तक फेशन कोरियाग्राफि याःगुलिं हनापौ कयादीगु दु ।

मदनकृष्ण श्रेष्ठ

अबु रामकृष्ण लाल श्रेष्ठ व मां लक्ष्मीदेवी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०७० बछलाथ्वः दुतिया, बुधबारखुन्हु जीतपुर फेदिइ ख्यालि भाजु मदनकृष्ण श्रेष्ठया जन्म जूगु खः । वय्‌कःया मेगु नां मदनराजा श्रेष्ठ खः । मचाया इलंनिसें मनूत नाप ख्यालि न्हिलि यानाः ख्यालिमे हालेगु व संगीतपाखे नुगः क्वसायेका झाःम्ह भाजु मदनकृष्णया न्हापांगु कृति ‘ख्यालिमे’ ने.सं. ११०० य्‌ झी लय्‌पौ ल्याः १८३ स पिदंगु खः ।
जुद्धोदय पब्लिक हाइस्कूलय्‌ गुंगू तगिमय्‌ ब्वनाच्वना दीबलय्‌ स्कूलया रजत जयन्ति समारोहय्‌ लसकुस मे हालादीम्ह भाजु श्रेष्ठं दकलय्‌ न्हापां रेडियो नेपालया लाइभ प्रशारणय्‌ वय्‌कःया बाःनं च्वयाः न्यंकादीगु नेवाः मे ‘गजि त्वनाः गंसि जुल शरीर जि क्वँय्‌ क्वँय्‌, ज्ञान खँ ल्हानाः दां दान्छि मदु, कर्पिन्सं स्वयेबलय्‌ वँय्‌ थें’ हालादीगु खःसां न्हापांगु सिरपाः धाःसा जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठं च्वयादीगु प्रेमध्वज प्रधानया संगीतय्‌ हालादीगु नेवाः मे ‘स्वैत कने जिं स्वैत कने, कने धाःसा घाः मन दुने दुनें’ त्याकूगु खः । झिदँ, भिंmछदँया बैंसंनिसें नाटकय्‌ अभिनय यानाझाःम्ह भाजु श्रेष्ठया ‘क्रसमा टांगिएको जिन्दगी’ व ‘भित्तेघडी’ नाटकं थःगु अभिनय यात्रा सुरु यानाः हरिवंश आचार्य नापलायेवं हास्यव्यंग्य प्रहसनपाखे पलाः न्ह्याकादिल । वय्‌कःपिं नाप जानाः म्हितादीगु न्हापांगु प्रहसन ‘बैंकेश्वर’ खः । अनं लिपा वय्‌कःपिं दिपाः हे मकासे प्रगतिया लँपुइ न्ह्याःवन । अंशवन्डा, कक फाइट, यमलोक, लालपुजा, किसि न्याइम्ह मदनमान थें ज्याःगु लोकंह्वाःगु प्रहसन, अथे हे मेमेगु प्रहसनपाखें नं देय्‌या परिस्थिति, नेतातय्‌ कर्तुत, सामाजिक आर्थिक अवस्था, थीथी विधा प्रस्तुत यानाः झाया च्वनादीगु दु । प्रहसन, नाटक, बाहेक संकिपाय्‌ नं थःगु प्रभाव लाकेफुम्ह भाजु श्रेष्ठ नेपाःया जक मखु हलिउडं दयेकूगु संकिपा ख्यलय्‌ नं थःगु कलाकारिता न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु । हास्य व्यंग्यया कलाकारिता ख्यलय्‌ थीथी सम्मान व सिरपाः कयादी धुंकूम्ह भाजु श्रेष्ठयात सहस्राब्दी ई.सं. २००० या ख्यालि जुजु पदविं सम्मान याःगु खः । थुकथं थीथी विधायात कःघानाः हास्यव्यंग्यया रुपय्‌ थःत न्ह्यब्वया दीम्ह ख्यालि जुजु श्रेष्ठया तःगूमछि लोकंह्वाःगु मेचाः पिदंगु दुसा सफू या रुपय्‌ धाःसा थःम्हं हे च्वयादीगु थःगु हे जीवनी ‘महको म’ ने.सं. ११३७ यंलाथ्वः पुन्हि, बुधबारखुन्हु पिदंगु दु ।

मदनदास श्रेष्ठ

नेपाःया छम्ह नांजाःम्ह कलाकार मदनदास श्रेष्ठया जन्म ने.सं. १०६८ तछलागाः खस्थि, सोमबारखुन्हु दोलखाय्‌ जूगु खः । झिंखुुदँया वैंसय्‌ वि.सं. २०२१ सालपाखे कला क्षेत्रय्‌ पलाः न्ह्याकादीम्ह मदन दास श्रेष्ठयात आपाःसिनं वय्‌कःया धिसिलाःगु सःया हुनिं म्हसीका वयाच्वंगु दु । उगु इलय्‌ रेडियो नेपालय्‌ प्रसारण जुइगु नाटकय्‌ सः बियाः अभिनय यानादीम्ह वय्‌कः विशेष यानाः धार्मिक रेडियो नाटकय्‌ राक्षस जुयाः म्हितीम्ह खः । वय्‌कलं वि सं २०२७ सालय्‌ तत्कालिन नेपाल राजकिय प्रज्ञा प्रतिष्ठानय्‌ ‘क’ श्रेणीया कलाकार जयाः ज्या यानादिल । उगु इलय्‌ भाजु मदन दास श्रेष्ठं ऐतिहासिक, धार्मिक व सामाजिक परिवेशया दर्जनसिबें अप्वः प्याखनय्‌ अभिनय यानादिल । आपालं प्याखनय्‌ म्हितादीम्ह मदन दास श्रेष्ठं वि.सं २०४४ सालपाखे ‘के घर के डेरा’ नांयागु खस नेपाली भाय्‌या संकिपाय्‌ म्हिताः संकिपाया अभिनय यात्रा न्ह्याकादिल । नेवाः संकिपा ख्यलय्‌ नं क्वातुक्क पलाः न्ह्याकादीम्ह मदन दास श्रेष्ठं ‘पटाचारा’ व ‘भिन्तुना’ थें जाःगु लोकंह्वाःगु नेवाः संकिपाय्‌ अभिनय यानादीगु दुसा ‘लाखे आजु’ व मेमगु नं आपालं नेवाः संकिपाय्‌ म्हितादीगु दु । अभिनयया माध्यमं सकसिगुं नुगः त्याकेफुम्ह मदन दास श्रेष्ठयात गोरखा दक्षिण बाहु, वीरेन्द्र शुभ राज्याभिषेक पदक, वीरेन्द्र ऐश्वर्या सेवा पदक, वीरेन्द्र गद्दि आरोहण रजत महोत्सव पदक, चलचित्र अभिनय रत्न, नई रजत महोत्सव पदक, शताब्दि पुरुष सत्यमोहन जोशी शताब्दि महोत्सव पदक, नई कीर्ति अलंकार लिसेंया आपालं पदक, सिरपाः व सम्मानपाखें छायेपियातःगु दु ।

मन्जु कुमार श्रेष्ठ

मन्जु कुमार श्रेष्ठ नेपाःया छम्ह नांजाःम्ह किपालुमि (सिनेमाटोग्राफर) खः । क्यामेरां तःगू नेवाः व खस नेपाली भाय्‌या संकिपा खिचये यायेगु ज्या यानादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठया जन्म वि सं २००७ मंसीर २२ गते येँय्‌या डिल्लीबजारय्‌ जूगु खः । प्रवीणता प्रमाण पत्र तगिंतक ब्वनादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठं तत्कालिन शाही नेपाल चलचित्र संस्थानं दयेकूगु “मनको बाँध” संकिपाया स्टिल फोटोग्राफर जुयाः थ्व ख्यलय्‌ पलाः न्ह्याकादीगु खः ।
शाही नेपाल चलचित्र संस्थानं हे दयेकूगु नेपाली भाय्‌या संकिपा “जीवन रेखा”य्‌ किपालुमि जुयाः दकलय्‌ न्हापा संकिपा खिचये यानादीम्ह भाजु श्रेष्ठं मदिक्क थ्व ज्या यानादिल । “जीवन रेखा” संकिपाया मेम्ह किपालुमि श्याममोहन श्रेष्ठ जुयादी । थुकथं संकिपाया किपालुमि जुयादीम्ह भाजु मन्जु कुमार श्रेष्ठं नेपालभाषाया निगू संकिपा “सिलु” व “राजमति”या किपालुमि खः । नेपाःया ऐतिहासिक परिवेश न्ह्यब्वयातःगु “प्रेमपिण्ड” व नेपाःया राजनैतिक इतिहासय्‌ लौहपुरुष नालातःम्ह गणेशमान सिंहया जीवनीया लिधंसाय्‌ दयेकूगु “वीर गणेशमान” वय्‌कलं खिचये यानादीगु न्ह्यथनेबहःगु संकिपा खः । तत्कालिन शाही नेपाल चलचित्र संस्थानय्‌ क्यामेरामायन पदय्‌ जागिर नयादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठं तत्कालिन जुजु पिनिगु औपचारिक भ्रमणया इलय्‌ आपालं डकुमेण्ट्रि नं खिचये यानादीगु दु ।
“राजमति” संकिपाया निंतिं कलिउड सिने अवार्डय्‌ बेस्ट सिनेमाटोग्राफरया सिरपा त्याकादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठयात मेमेगु नं आपालं सिरपा व हनापतिं छायेपियातःगु दु । न्हू पुस्ताया यक्वसित फोटोग्राफि ज्या स्यनाच्वनादीम्ह मन्जु कुमार श्रेष्ठयात थाइलाएण्ड, जर्मनी, इजिप्ट लगायत आपालं देशय्‌ हनेगु ज्या जुइधुुंकूगु दु ।

मन्जु श्रेष्ठ

मन्जु श्रेष्ठ कलाकारिता ख्यलय्‌ छम्ह कलाकारया रुपय्‌ पलाः न्ह्याकाच्वंम्ह खः । अबुया नां बुद्ध रत्न तुलाधर व मांया नां सरस्वति देवी तुलाधर खः । रमेश श्रेष्ठलिसे इहिपाः जुयाः मन्जु श्रेष्ठ जूम्ह खः । विशेष यानाः नेपाल टेलिभिजनय्‌ वःगु “तितो सत्य” सिरियलय्‌ बिजुलि नांया पात्रय्‌ म्हिताः लोकंह्वाःम्ह खः । आपाःसिनं बिजुलीया नामं हे म्हसीका वयाच्वंम्ह खः । वि सं २०५१ सालय्‌ ‘यथार्थ यात्रा’ नांयागु नाटकय्‌ म्हिताः थःगु कला यात्रा न्ह्याकुम्ह खः । चन्द्रमान, गज्याः गज्याःपिं मनूत दै थन, याकः म्ह्याय्‌ लिसेंया आपालं नेवाः संकिपाया नापनापं बसन्ती, बीर गणेशमानया लिसें यक्व हे खस नेपाली संकिपाय्‌ म्हितादीम्ह खः ।

मेलिना मानन्धर

ने.सं. १०९५ थिंलागाः चौथि, बुधबारखुन्हु येँया धोबिचौरय्‌ जन्म जूम्ह कलाकार मेलिना मानन्धरया अबुया नां मोहनकुमार मानन्धर खः । मचाबलय्‌निसें कलाकारिता ख्यलय्‌ नुगः क्वसायेका वयाच्वंम्ह मेलिना मानन्धरया धात्थेंगु नां सुनिता खः । मेलिना मानन्धरया दकलय्‌ न्हापांगु नेवाः संकिपा वि.सं. २०६५ स पिदंगु ‘पटाचारा’ खः । वधुंकाः मेलिनां ‘बांलाः मयजु’, ‘धम्मवति’ व ‘कृषा गौतमी’ नापं यानाः मुक्कं प्यंगू नेवाः संकिपा म्हितूगु दु । खस् नेपाली संकिपा ख्यलय्‌ नांजाःम्ह व लोकंह्वाःम्ह मेलिना मानन्धरं ‘छहारी’ संकिपापाखें कलिउड फिल्म अवार्डय्‌ बेस्ट हिरोइन अवार्ड त्याकूगु दुसा नेपाल सरकार चलचित्र विकास बोर्डया ग्वसालय्‌ जूगु राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कारय्‌ वि.सं. २०६५ सालय्‌ ‘पटाचारा’पाखें व वि.सं.२०६६ सालय्‌ ‘बांलाः मय्‌जु’पाखें सर्वाेत्कृष्ट अभिनेत्रीया सिरपाः त्याकूगु दु ।