नेपालभाषाया संकिपा निर्देशन ख्यलय्‌ ल्हाः न्ह्याःम्ह संकिपामि खः राज शाक्य । अबु भाइराजा शाक्य व मां इन्द्रलक्ष्मी बज्राचार्यया कोखं ने.सं. १०९२ तछलागाः दुतिया, बुधबारखुन्हु येँया इतुंबहालय्‌ वय्‌कःया जन्म जूगु खः । राज शाक्यया मू विधा संकिपा निर्देशन खःसां वय्‌कलं संकिपाया मेमेगु विधाय्‌ नं थःगु कुशलता न्ह्यब्वया दीगु दु । विशेष यानाः अभिनय व संकिपा सम्पादनय्‌ वय्‌कःया ल्हाः ज्वः । वय्‌कलं दकलय्‌ न्हापां लोकंह्वाःगु संकिपा ‘सर्गःमिला’या निर्देशन यानादीगु खःसा थ्वयां लिपा वय्‌कःया निर्देशनय्‌ ‘भलसा’, ‘मिजं’ व ‘नखः’ नांया संकिपा पिदने धुंकूगु दु । खस नेपाली भाय्‌या संकिपाया नं निर्देशन यानादी धुंकूम्ह राज शाक्यया ‘बारासी’ नांयागु नेपाली संकिपा नेवाः भासं भाय्‌ हिलाः पिकाःगु खः । वय्‌कलं तःगू म्यूजिक भिडियोया नं निर्देशन यानादीगु दु ।

राजु महर्जन जुजु छम्ह कलाकार व साहित्यकार खः । वय्‌कःया अबुया नां शंखलाल महर्जन व मांया नां माया महर्जन खः । यलया कुति सौगलय्‌ ने.सं. १०९२ सिल्लाथ्वः नःमि, सोमबारखुन्हु बूम्ह वय्‌कः साहित्यपाखे च्वसा न्ह्याःम्ह खः । वय्‌कःया निगू चिनाखं मुना सपूm “ह्वयेत्यंगु स्वां” व “ह्वयाच्वंगु स्वांं” नापं यानाः खस नेपाली भायया “कोपिला” कविता संग्रह सपूm नं पिदंगु दु । ने.सं. ११४४ दँय्‌ थःगु तःदँया अनुभवयात मुनाः ‘नृत्यकलाया बःचाहाकलं म्हसीका’ नामं छगू दुग्यंगु सपूm नं पिथनादीगु दु । कलाकारिता ख्यलय्‌ ने.सं. १११८ दँनिसें हुलाप्याखं (नृत्य), गीत संगीत, अभिनय याना वयाच्वंम्ह खः । वय्‌कःया न्हापांगु नेवाः संकिपा ‘ग्वाज्यःचा’ ने.सं. ११११ य्‌ पिदंगु खः । वय्‌कःया ‘भिंतुना’ संकिपा नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय आदिबासी चलचित्र महोत्सव २००७ य्‌ क्रिटिक्स अवार्डया लिसें थीथी अवार्ड त्याकेत ताःलागु खः । वय्‌कः आपालं आपाः नेवाः संकिपा, ख्यालः, प्याखं म्हितातःम्ह खः । लुँझ्याः कला कुन्ज व कल्चरल थिएटर अनलाइन, ज्यापु समाज यल, वाद्य शिरोमणि गणेशलाल प्रतिष्ठान, चन्द्रसूर्य पुस्तकालय कुति सौगः, नेपालभाषा मंकाः खलः यल, थिमि कला परिषद, कुति सौगः मंकाः खलः व हलिं नेवाः दबू नेपाः देय्‌ यल कचालिसे वय्‌कः आबद्ध जुयाच्वंम्ह खः ।

नेपाःया संकिपाख्यलय्‌ राजेन्द्र खड्गीयात छम्ह ज्वःमदुम्ह एक्शन कोरियोग्राफरकथं म्हसिका वयाच्वंगु दु । संकिपाय्‌ ल्वापुया लू स्यनेज्या एक्शन कोरियोग्राफियात फाइट डाइरेक्टर नं धाइ । हिन्दी संकिपाय्‌ ज्या यानाझाःम्ह गोपाल भुटानीयात थः गुरु नालादीम्ह राजेन्द्र खड्गीं न्हापा गोपाल भुटानीया फाइट कलाकःमि व लिपा ल्यू फाइट डाइरेक्टर जुयाः ज्या न्ह्याकादीगु खः । बिसं २०४४ सालं पिदंगु “विश्वास” नांयागु खस नेपाली भाय्‌या संकिपांनिसें भाजु खड्गी स्वतन्त्र फाइट डाइरेक्टर जुयादिल । संकिपाय्‌ वय्‌कःया मू ज्या फाइट डाइरेक्शन जूसां इलय्‌ब्यलय्‌ संकिपाय्‌ म्हितेगु नं यानादीम्ह भाजु राजेन्द्र खड्गीं न्यासलं मल्याक संकिपाय्‌ ज्या यानादी धुंकूगु दु । निगूगु नेवाः संकिपा “राजमति” फाइट डाइरेक्टर जुयादीम्ह भाजु खड्गीं थुकि चिकंचा नांयागु छगू मू पात्रय्‌ अभिनय नं यानादीगु खः । थुगु भुमिकां वय्‌कःयात आपाःसिनं चिकंचा नामं म्हसिल । चिकंचा पात्रया नामं वय्‌कलं भुपेन्द्र बज्राचार्यलिसे जानाः “चिकंचिया ध्येबा नये थाकु” म्येलिसें मेमेगु नं निपु स्वपु म्ये हालादीगु दु । वय्‌कलं मेगु नेवाः संकिपा “तुयूमति” नं बःचाहाकःगु भुमिकाय्‌ म्हितादीगु दु । भाजु खड्गीं संकिपाया प्याखंम्वः जुइन्ह्याःपिन्त प्याखनय्‌ ल्वायेगु कला नं स्यनेगु यानादी ।
भाजु राजेन्द्र खड्गीं नेपाली व नेपालभाषाया संकिपाया नापनापं नेपालय्‌ शुटिंग याःवइगु तःगू विदेशी संकिपाय्‌ नं ल्यू फाइट डाइरेक्टर व फाइट कलाकार जुया ज्या यानादीगु दु । थ्व हे झ्वलय्‌ भारतया नांजाःम्ह निर्देशक मुकुल एस आनन्दया संकिपा “खुदा गवाह”या शुटिंग नेपालय्‌ जूगु इलय्‌ ज्या यानादीम्ह भाजु राजेन्द्र खड्गीया ज्याय्‌ मिहेनत खनाः वय्‌कःयात भारतया बलिउडय्‌ ज्या यायेत इनाप वःसां नेपाःया संकिपाख्यःया मतिनां नेपालय्‌ हे ज्या यानाच्वनादिल । राजेन्द्र खडगीं थःम्हं सःगु कला यक्व न्हू पुस्ताया ल्याय्‌म्हतय्‌त नं स्यना बिउगु दु । एन बी महर्जन, साण्डा, उमेश श्रेष्ठ आदि लिपांगु पुस्ताया फाइट डाइरेक्टरपिं राजेन्द्र खड्गीया हे शिष्य खः । भाजु राजेन्द्र खड्गीयात वय्‌कलं संकिपा ख्यलय्‌ यानादीगु ज्यायात च्वछासे तःगू सिरपाः देछायेगुलिसें हनाबना यानातःगु दु । प्रिया अवार्ड २०५१, राष्ट्रिय भिडियो चलचित्र सम्मान २०६२, नेपाल मोशन पिक्चस एशोसियसन अवार्ड, नेफ्टा अवार्ड वय्‌कःयात छायेपियातःगु छुं न्ह्यथनेबहःगु सिरपाः खः ।

राजेन्द्र मान शाक्य छम्ह अभिनय ख्यलय्‌ नांजाःम्ह कलाकार खः । वया अबुया नां गणेश मान शाक्य व मांया नां तेजलक्ष्मी शाक्य खः । येँया किलागः त्वालय्‌ ने.सं. १०७८ कछलागाः आमै, बसुबारखुन्हु जन्म जूम्ह खः । लजगाःकथं बंैकर जुयाः ज्या याना आः अवकास प्राप्त जूम्ह खः । शैक्षिक योग्यताया हकय्‌ वाणिज्य शास्त्रय्‌ स्नातक यानातःम्ह खः । राजेन्द्रमान शाक्याया कलाकारिताया योगदान दुगु ख्यः धइगु प्याखं, नाटक, म्यूजिक भिडियो खः । वय्‌कःया न्हापांगु कृति ने.सं. १०९५ य्‌ ‘ह्वाइट मार्केट’ ख्यालः खः । च्वज्याय्‌ नं ल्हाः न्ह्याःम्ह वय्‌कःया चर्चित कृति धइगु कवि बासुदेव अधिकारीजुया कविता संग्रह ‘युरोस्पर्स’ सपूm नेवाः भासं अनुबाद यानाः पिकाःगु सफू खः । संघ संस्था खलः पुचलय्‌ आवद्धताया हकय्‌ ने सं १०९१, ९२ य्‌ किलागः त्वालय नीस्वंगु मांभाय्‌ पुचःया संस्थापक छ्याञ्जे खः । राजेन्द्रमान शाक्या चर्चित संकिपाय्‌ ‘याकःम्ह्याय्‌’ व टेलिप्याखनय्‌ ‘तं बैंक’ नं खः । पेज थ्री पिपल्स च्वइस अवार्ड ज्याझ्वलय्‌ उत्कृष्ट चरित्र भूमिका – ११३०, उत्कृष्ट चरित्र भूमिका – ११३३, उत्कृष्ट कलाकार खलभूमिका – ११४२ नापं यानाः स्वक्वः तक मदिक्क सिरपाः त्याकादीम्ह खः । अथे हेतुं ने.सं. १०९५ य्‌ ‘ह्वाइट मार्केट’ ख्यालःपाखें न्हाप सिरपाः, स्वाः पुचः झ्वःछेँपाखें याःगु छधाः प्याखं धें धें बल्लाः कासाय्‌ ‘वैंसया हू’ नांगु प्याखनय्‌ उत्कृष्ट मिजं कलाकारया सिरपाःया नापनापं ‘खरदारया छेँय्‌, बजेट भाषण’, ‘सनांगुथि’, ‘जन्तर’, थीथी २०, ३० पु ख्यालः नाटक प्याखंया सिरपाः त्याकुगु दुसा राष्ट्र विकास सेवा सम्मान २०६४, राष्ट्र विकास सेवा सम्मान २०६६ व राष्ट्रिय नागरकि सम्मान २०६६ नापं यानाः स्वक्वःतक सम्मानित अले राष्ट्रिय सेवा सम्मान २०६८, राष्ट्रिय नागरिक सम्मान २०६६ व संस्कृति प्रतिष्ठानपाखें अभिनन्दन पत्र प्राप्त यानादीगु दु ।

बिलबहादुर महर्जन व शान्ति महर्जनया कोखं ने.सं. १०९२ सिल्लाथ्वः नःमि, सोमबारखुन्हु धरानया पुतली बजारय्‌ राजेश महर्जनया जन्म जूगु खः । थौंकन्हय्‌ किपूया थांबहालय्‌ च्वनादीम्ह वय्‌कलं गायन व संगीत ख्यलय्‌ थःत पाना वयाच्वंगु दु । वय्‌कःया न्हापांगु कृतिकथं ने.सं. ११३० दँय्‌ ‘थ्व नुगः’ एल्बम पिदंगु खः । संकिपा ‘तापलय्‌’या ‘तुयुगु ख्वालय्‌’ नांया मे, ‘किपूया मे’ लिसें वय्‌कःया आःतक नीपुति मे पिदंगु दु । पेज थ्री नेपालभाषा पिपुल्स च्वाइस अवार्डय्‌ ‘वेस्ट न्यू ट्यालेन्ट’या सिरपाः त्याकादीधुंकूम्ह वय्‌कः थांबहाः दाफा खलःया दुजः खः ।

राम कृष्ण खड्गी नेवाः संकिपा व संगीत ख्यलय्‌ पलाः न्ह्याका वयाच्वंम्ह कलाकःमि खः । विशेष यानाः अभिनय, निर्देशन व च्वज्याय्‌ ल्हाः न्ह्याःम्ह रामकृष्ण खड्गी टेलिभिजनया ख्यलय्‌ नेवाः ज्याझ्वः दयेका वयाच्वंम्ह सन्चारकःमि नं खः । नेवाः टिभि च्यानल नेपाः टिभिया निर्देशक नं खः । ने.सं. १०९३ चौलागाः दुतिया, बसुबारखुन्हु जन्म जूम्ह राम कृष्ण खड्गीया अबुया नां सुन्दर लाल खड्गी व मांया नां गणेशमाया खड्गी खः । वय्‌कलं प्रयाग संगीत महाविद्यालयपाखें संगीतय्‌ स्नातक यानादीगु दु । वय्‌कःया जहान प्रमिला मानन्धर नं छम्ह सन्चारकःमि व शर्टफिल्म निर्देशकया नापनापं बाल अधिकारवादी खः ।
रामकृष्ण खड्गीया निर्देशनय्‌ बुद्धकालिन बाखनय्‌ आधारित पटाचारा, कृषा गौतमी व कर्म नांयागु स्वंगू संकिपा पिदनेधुंकल । अथे हेतुं अस्तित्व, स्वार्थ, पूमवंगु म्हगस नांयागु शर्ट फिल्म पिदनेधुंकल । अथे हे आइया बाबा प्वाः स्यात, हाकनं छक्वः प्वाः स्याके, स्वयेगु मखु ला, हाकनं छक्वः स्वयेगु मखु ला, ल्वापु जुइ जिमिथाय्‌ छेँय्‌ नांयागु भिडियो फिल्मया निर्देशन व च्वज्या याये धुंकूम्ह खः । वय्‌कःया ‘हुंका दः’, ‘हेलो कृष्ण’, ‘न्यार्का हिर्का’, ‘माथं माथं वा’ नांयागु मेचाः नं पिदंगु दु ।
नेपालभाषाया प्याखं ख्यलय्‌ ल्हाः न्ह्याका वयाच्वंम्ह रामकृष्णया ‘हारांचिया मःमः’, ‘यमराजया मःमः’, ‘हारांचिया भत्ति’, ‘सेकेण्ड हाएण्ड शप’, ‘आः जितः सुनां ब्याः याइ’ लिसेंया आपालं ख्यालः व नाटक न्ह्यब्वये धुंकल । मरु त्वाः सुधार समितिया दांभरिं, आजु पुचःया छ्यान्जे लिसें थीथी संस्थाया नापनापं नेपाः टिभिया निर्देशक जुयाः ज्या यानाच्वंम्ह खः । नेपाल सरकार चलचित्र विकास बोर्डपाखें ‘पटाचारा’या निंतिं दकलय्‌ बांलाःगु संकिपा व दकलय्‌ बांलाःम्ह निर्देशकया राष्ट्रिय सिरपाः त्याकुगु दु । ‘यःमां जितः नं काः वा’ ख्यालःया निंतिं लेखनय्‌ स्वर्ण पदक , ‘भावना’ नांयागु प्याखंया निंतिं संझ्याः साहित्य पालाया ग्वसालय्‌ जूगु कासाय्‌ बेस्ट ड्रामाया सिरपाः, ‘आः जितः सुनां ब्याः याइ’ ख्यालःया निंतिं पलिस्था ख्यालः कासाय्‌ बेस्ट एक्टर, पेजथ्री अवार्डय्‌ म्यूजिक भिडियोपाखें बेस्ट डाइरेक्टर सिरपाःया नापनापं अमेरिकाय्‌ आदिबासी जनजाति फिल्म फेस्टिभलय्‌ नं थीथी सिरपाः त्याकादी
धुंकूृगु दु ।