धार्मिक व सांस्कृतिक महत्वं जाःगु ऐतिहासिक बस्ती किपुल्चा खः । प्राचीनकालंनिसें थःगु बिस्कं अस्तित्व दुगु थ्व बस्ती येँनं १० किलोमिटर योतापाखे लाः । थ्व थाय्यात आः महादेवस्थान बस्ती दुने दुथ्याकातःगु जुल । चन्द्रागिरी नगरपालिका दुने लाःगु थ्व बस्तीं वतापाखे बलम्बु व सतुंगः, योतापाखे धादिङ्गया सिमाना, यंताय् थानकोट अले यिताय् मातातीर्थ बस्ती दु । किपुल्चायात किसिपिडी नं धाः । थ्व बस्ती लिच्छविकालंनिसें विकास जुया वःगु खः । थन उबलेया अभिलेखत लुया वःगु दु । लिच्छविकालय् थ्वयात
‘बिचप्रिचिङ्गग्राम’ धाइगु जुयाच्वन । मध्यकालय् वयाः ‘किसिपिडी’ धायेगु चलन वल । उबले थ्व थाय्यात किसिप्पण्डे, किसिपिण्ड, किसिप्रे, किशपेर व किसप्येदे सम्बोधन यानातःगु दु । थुपिं नां दथुइ छुं भिन्नता खनेदुसां व फुक्कं नांयागु भावार्थ किसिपिडी हे धायेत्यंगु खनेदु । किपुल्चायात ‘हस्तिनापुर’ नं धायेगु याः । किसिपिडी नां किसिनाप स्वाःगु खनेदु । न्हापा थ्व थासय् यक्व किसि लहिना तइगु खः । दरवारय् लहिना तइपिं किसिया निंतिं नं माक्व घाँय् थनं हे यंकीगु खः । वहे कारणं थ्वयात किपुल्चा (किसिपिडी) धयातःगु खः ।
थन नेवाःतय्सं न्यायेकीगु मू जात्रा कालिकामाई व भैलद्यःया खः जात्रा खः । थ्व जात्रा चौलाथ्व (चैत्र शुक्ल) पारु कुन्हु तःजिक न्यायेकी । दँय्दसं गुंलागा पारु कुन्हु हनीगु सायाःयात थन धंयाः धायेगु चलन दु ।