६ थरी श्रेष्ठ दुने लागू छगू थर कर्माचार्य नं
खः । खय्तला थुमित ब्रम्हू नं धायेगु याः। कर्माचार्यतय्त आचाजु नं धाइ । थुपिं तान्त्रिक पूजा पद्धतिया प्रकाण्ड विद्वान लिसें जुजु व जनता फुक्कसिगु कर्म चले यायेगु जिम्मा कयातःपिं खः ।
बौद्ध वज्रयोगी (वज्राचार्य) व वैदिक पुजारी
राजोपाध्यायतय्सं थें निर्णायक कर्मकाण्ड फुक्क जिम्मेवारी मकाःसां कडा पूजा न्यायेकेमाःसा कर्माचार्यतय्गु मू भूमिका दइ । थुमिसं तलेजु भवानीया सेवा यायेगु जकमखु दुइमाजु, गुह्येश्वरी, पिगंद्यः (आजु अजिमा), भगवती, तलेजु भवानीया कोत छेँय्, टंगालय् च्वंम्ह मनमानेश्वरी न्हिन्हि नित्यपूजा याइ । येँय् तलेजु भवानीयात आगंद्यः कथं पुज्याइ । म्वपताः अजिमाया द्यःपाःलाः आचाजुत स्वनिगःया येँ, यल, ख्वप, थिमि, भ्वँत, पन्ति, धौख्यः, तोखा, सक्व, किपू आदि थासय् थुपिं बसोबास यानाच्वंगु दु ।

नेपाःगाःया प्यम्ह नांजाःपिं भगवतीमध्ये नंसाः भगवती नं छम्ह खः । वंशावलीइ च्वयातःकथं वि. सं. ६६४ पाखे जुजु शंकरदेवं मेगु मूर्ति दयेकाः प्रेतचतुर्दशीकुन्हु जात्रा न्ह्याकल धकाः च्वयातःगु दु । दँय्दसं चिल्लागा चतुर्दशी निसें चउलाथ्व पारुतक नंसाः भगवती लिसें चीधीम्ह गणेद्यः (लाल गणेश) व तःधीम्ह गणेद्यः (गोमा गणेश) या जात्रा हनी ।
चिल्लागा त्रयोदशीकुन्हु गुथ्याःतय् छ्वय्लाभू याइ । पाहांचःह्रेकुन्हु हाथुद्यः ब्वइ । न्हिनय् द्यःछें गणेद्यःपिं खतय् बिज्याकाः जात्रा यानाः चीधीम्ह गणेद्यःयात ज्यापुत्वालय् व तःधीम्ह गणेद्यःयात गैरिधारा देगलय् स्वनाः थाकुलिं द्यः पुज्यानाः म्हू समय् बी । बहनी नंसाः भगवतीयात द्यःछें खतय् बिज्याकाः जात्रा यानाः नंसाःया भगवती देगलय् स्वनी । थुबलय् थानकोटनिसें वयाः द्यः पुज्यानाः दुगु भोग बी । चान्हय् गुथिपाखें गमय् स्वनातःपिं द्यःपिंत व जात्रा याइगु लँपु नंसाः, कमलपुखू, नागपुखू, टुकुचा, गैरीधारा, सिंहदुवाः व नंसाः भगवतीतक बौजा ह्वली । आमाइकुन्हु गणेद्यः व भगवती द्यःयाथाय् द्यः पुज्यानाः भोग बीपिं म्वःम्वः दइ । न्हिनय् नंसाः प्यंगः थामय् मरःजा नकी । द्यःपिं गमं थनाः जात्रा यानाः प्यंगः थामय् दिकेहइ ।
संन्याःकाःइलय् सिन्हःयाः धकाः साकुना ससुद्यःपाःलानं द्यःपिंत अबिर छानाः स्वचाः चाःहिली । चउलाथ्व पारुकुन्हु सुथंनिसें द्यःपिंत जात्रा यानाः छेँय् छेँय्् पुजा फइ । न्हिनय् द्यःछँेय् थ्यनेवं चीधीम्ह गणेद्यः व तःधीम्ह गणेद्यः लसकुस यानाः दुकाइ । बहनी नंसाः भगवती छाय्पियाः पशुपतिनाथया ध्वाखाय् न्वलं स्वकः न्याकेवं मूल भट्टं द्यः पुज्याइ । अनंलि जात्रा यानाः लित हयाः जयवागेश्वरी ल्यूने दबुलिइ तयातःम्ह बछलामाजुयात स्वक्वः अन्याकाः लित हयाः नंसाः द्यःछेँय् थ्यनेवं पुज्यानाः लसकुस यानाः दुकाइ ।थन जात्राय् ब्वति काःपिंत समय्बजि नकी । चिल्लाथ्व दुतियाकुन्हु बहनी जात्रा याइगु लँपुइ च्वंपिंं द्यः दुवातय् पुज्यानाः मत बी । थ्वयात ‘मतयाः’ धाइ । पञ्चमीकुन्हु ‘प्यन्हु बिचाः पुजा’ धकाः मिसामस्त झःझः धायेक वसः पुनाः ताय् ह्वलाः गणेद्यः व नंसाः भगवतीयात पुज्यानाः समय् छाइ । बहनी जात्राय् ग्वाहालि याःपिं सकसितं भ्वय् नकेवं जात्रा क्वचाइ ।

काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाया नालाय् स्वनिगःया नांजाःपिं प्यम्ह भगवती मध्ये छम्ह नाला भगवती दु । नालाया लगं त्वालय् प्यतँ जाःगु कलात्मक देगलय् छकुत्या हाकःम्ह ल्वहंयाम्ह झिंच्याका ल्हातय् थीथी शस्त्रअस्त्र ज्वनाः महिषासुर दैत्ययात स्यानाच्वंम्ह, दक्षिण स्वयाच्वंम्ह भगवतीयात नाला भगवती, नाला उग्रचण्डी भगवती धाइ ।
लिच्छविकालीन थुम्ह द्यःयात दँय् निक्वः जात्रा याइ । न्हापांगु यंलागा तृतीया व चौथी निन्हु जात्रा यायेगु झ्वलय् नालाया थीथी खलःया नायःत व द्यःपालाः आचाजुत नाला भगवती द्यःछेँ पाँडेगामय् गुँइ तृतीया कुन्हु पुजाज्वलं ज्वनाः द्यः काःवनी । अन द्यःयात पुज्यायेधुंकाः द्यःयात हासाय् तयाः थीथी बाजं थानाः हासा बुँख्यलय् हइ । खतय् च्वय् प्यखेर. ह्याउँगु व तुयुगु तूल कापः बाला चिनाः तिकिझ्याः थें च्वय् इलां तयाः समाः यानातःगु खतय् द्यःयात बिज्याकाः जात्रा यानाः हयाः विद्यावति त्वालय् च्वंगु द्यःछेँय् क्वसं दिकी । सँन्याकाई जुइवं हाकनं द्यः जात्रा यानाः देगलय् थ्यनेवं द्यःयात द्यः गमय् स्वनाः भोग बियाः द्यः पुज्याइ । थ्वयात द्विंचा ङाकिगु धाइ । कन्हय्कुन्हु बान्हि बी न्ह्यः गुथि द्यः पुज्याये सिधयेवं च्याका ल्हाः दुम्ह धातुया भगवतीयात खतय् बिज्याकाः देय् चाःहीकाः द्यःछेँय् थ्यनेवं लसकुस यानाः दुकाइ ।
निक्वःगु जात्रा मोहनिबलय् कौलाथ्व नवमी (स्याक्वत्याक्व) कुन्हु भगवतीयात द्यःछेँ नं पुज्यानाः संन्याकाःइलय् द्यः खतय् बिज्याकाः देगलय् स्वनेहइ । प्वःतय्सं सिजः त्यप (क्वंचा) क्वबुयाः हयाः देगः न्ह्यःने दिकेवं नाला भगवतीया रुपय् आचाःजुं विधिपूर्वक द्यः पुज्याइ । प्वः नायनं चान्हय् धकिइ तयाहःगु पूजा
ज्वलं नं देगलय् दुहां वनाः दकलय् न्हापां द्यः पुज्यानाः महिषासुर दैत्य स्याःगु प्रतीक कथं ह्याउँ मेय्चा (नकतिनि बूम्ह मेय्चा) भोग बी । द्यःया प्रसाद कथं द्यइके वःपिंत मेय्या ला छकू छकू इनी । बान्हि बीवं गुथिपाखें द्यःयात भोग बियाः द्यः पुज्याइ । संन्याःकाःई जुइवं द्यःयात देगलं खतय् बिज्याकाः थीथी बाजं थानाः नाला देय् चाःहीकेगु झ्वलय् वकुत्वाः, दछुत्वाः कांथुत्वाः, बोल्ख्वात्वाः व मायलत्वाः चाःहीकाः जात्रा यानाः छेँय् छेँय् पुजा फयाः द्यःछेँय् थ्यनेवं लसकुस यानाः द्यः पुज्यानाः दुकायेवं जात्रा क्वचाइ । नाला भगवतीया जात्रा याइगु द्यःखः व भ्वँतया चण्डेश्वरी भगवती जात्रा याइगु खः ज्वःलाःगु खनेदु ।

पलाञ्चोक भगवती यें ५५ कि.मि. उत्तर–पूर्व काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाया साठीघर गा.वि.स. य् लाः । प्राचीन कालय् पिराकच्वं पराकच्व, पिखाखच्वं पलाखच्व थ्व निगू खँग्वः अपभ्रंश जुयाः पलाञ्चोक जूगु खः धाइ । मानदेव प्रथमया शासनकालय् नीस्वनाः दयेकूगु पलाञ्चोक भगवती देगः मध्यकालय् छगू मुख्यगु गढ़या रुपय् कयातःगु खः । नितँ जाःगु कलात्मक देगः दुने झिंच्याका ल्हातय् थीथी शस्त्र अस्त्र ज्वनाः महिषमर्दिनी भगवती बिज्यानाच्वंगु दु । ल्वहंया उत्कृष्ट थुगु मूर्ति थेंज्याःगु मूर्ति लिच्छविकालय् मेथाय् मदयेकेमा धकाः थुकिया मूर्तिकारयात न्हय्गू पुस्तायात नये–त्वने गाक्क धनसम्पत्ति बियाः जुजुं ल्हाः पालाब्यूगु खः धाइ । तर उम्ह मूर्तिकारं तुतिं हे मूर्ति दयेकूगु नाला भगवती, नंसाः भगवती व शोभा भगवती प्यम्ह तःकेहेँपिं धाइ । अभिलेखय् संवत् ४२५य् मानदेवया कलाः विजय स्वामिनीं भगवती विजयश्री देवीया पलिस्था यात धकाः च्वयातःगु दु ।
पलाञ्चोक भगवती द्यःयात दँय् निक्वः स्वांयाःपुन्हि व मोहनिया असंचालंकुन्हु जात्रा याइ । थुम्ह भगवतीया भ्वँतया चण्डेश्वरी व द्यःया देपापाखे च्वंम्ह द्यः कालिका भगवतीलिसे स्वापू दु । थुपिं निम्हं द्यःपिं तता धाइ । जात्राया झ्वलय् बछलाथ्व चतुर्दशीकुन्हु कालिका भगवतीयाथाय् धामीं होम यानाः, द्यः पुज्यानाः फा, दुगु, म्येय् भोग बी । बछलाथ्व पुन्हिकुन्हु प्यम्ह धामी मध्ये छम्हेस्यां द्यःछें द्यः कुहां बिज्याकाः खानाः देगलय् द्यः स्वनी । भ्वँतया चण्डेश्वरी माइया जल व स्वां हयाः द्यःयात छायेवं द्यः खतय् बिज्याकी । गुथिपाखें द्यः पुज्यानाः दुगु भोग बी । म्वाहालि पुयाः स्वन्हुयंक जात्रा यानाः बछलागा दुतियाकुन्हु द्यःछेँय् द्यः दुकाइ । मोहनिबलय् हनीगु द्यः जात्राय् नं न्हापां कौलाथ्व अष्टमीकुन्हु व कौलाथ्व दशमीकुन्हु कालिका भगवतीयाथाय् धामीं होम यानाः द्यः पुज्यानाः फा, दुगु, म्येय् भोग बी । कौलाथ्व अष्टमीकुन्हु धातुयाम्ह भगवतीद्यः द्यःछें कुहां बिज्याकाः धामी खानाः देगलय् स्वनी । न्हिंन्हिं बाहां भोग बियाः द्यइके वइपिं भक्तजनत म्वःम्वः दइ । कौलाथ्व एकादशीकुन्हु द्यःयात खतय् बिज्याकाः न्ह्यः न्ह्यः म्वाहालि पुयाः जात्रा यानाः देय् चाःहुइकाः द्यःछेँ थ्यनेवं द्यः दुकाइ ।