अबु कुलनारायण श्रेष्ठ व मां हरिमाया श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०२१ य् येँया न्हूघः त्वालय् जन्म जूम्ह प्रेमकाजी श्रेष्ठ हे भिक्षु महाप्रज्ञा खः । हिन्दू कूलय् जन्म जुयाः नं बुद्धधर्मया अध्ययनय् थःत पानादीम्ह वय्कः न्हापां महायानी बौद्ध परम्परा कथं भिक्षु पल्घेन श्यरब जुलसा लिपा थेरवादी परम्परां भिक्षु महाप्रज्ञा जुल । वय्कलं थःगु गृहस्थी जीवननिसे हे नेवाः भासं नानिकाजी, एम.पी प्रधान नामं च्वसु च्वयेगु यानादीगु खः । प्याखनय् अभिनय यायेगु, मूर्ति दयेकेगु आदि कलाय् पारंगतम्ह वय्कःयात लामा भिक्षु जुयाच्वंबलय् अर्थात् ने.सं. १०४० य् मेपिं प्यम्ह नेवाः लामा भिक्षुनापं वय्कःयात नं न्हापांखुसी देशं पितिनाछ्वःगु खः ।
देशं पितिना छ्वःपिं न्याम्ह भिक्ष्ुापिं मध्ये दकलय् न्ह्यःनेयाम्ह भिक्षु प्रज्ञानन्द खः । लिपा भारतय् ऊ. चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायत्वय् ने.सं. १०४५ य् प्रव्रजित जुयाः थेरवादी परम्परां भिक्षु महाप्रज्ञा जुयादिल । जीवनया लिपांगु इलय् वय्कलं थःगु स्वास्थ्यया कारणं चीवरवस्त्र त्वःताः बौद्ध ऋषि जुयाः च्वज्या व धर्म प्रचारया ज्याय् थःत फ्यानादिल ।
थथे थेरवाद बुद्धधर्मय् प्रव्रतित जुसेंलि वसपोलं नेपालभाषं बुद्धधर्म सम्बन्धी सफू च्वयेगु यानादिल । वसपोलया बुद्धधर्म व नेपालभाषा पत्रिकाय् ने.सं. १०४७य् पिदंगु बोधिसत्व सिद्धार्थया जन्म नांगु चिनाखँ न्हापां पिदंगु चिनाखँ खःसा स्वचित्त शुद्धिमार्ग (ने.सं. १०५६)न्हापांगु सफू खः । थथे भारतय् निर्वासित जुयाः नं बुद्धधर्म मार्फत् नेपालभाषाया प्रचारप्रसार यानादीपिं भिक्षुपिं मध्ये थ्वसपोल नं छम्ह खः । वसपोल व भिक्षु अमृतानन्द जानाः थःपिंसं हे थासा आखः दयेकाः ललितविस्तर बोधिचर्या सफू नं पिथनादीगु दु ।
अथेहे मूर्ति दयेकेगु कलाय् पारंगतम्ह भिक्षु महाप्रज्ञां ने.सं. १०५६ य् भोजपुरया श्री शाक्यमुनि विहारयात बुद्धमूर्ति छगू नं दयेकूगु जुयाच्वन । हिन्दूया काय्मचा जुयाः बुद्धधर्मय् प्रव्रजित जूगु नापं बुद्धमूर्ति दयेकूगु द्वपं बियाः तत्कालिन राणा सरकारं महाप्रज्ञा नापं शिष्य अमृतानन्दयात नं भोजपुरया जेलय् स्वला तक कुनाबिउगु खः । वसपोलया नेपालभाषां पिदंगु कृतित थथे दु —
स्वचित्त शुद्धिमार्ग (ने.सं. १०५६), विराग मार्ग महाप्रज्ञासार (ने.सं १०५७) मनुष्य जन्मय् सुसंयोग (ने.सं. १०५७), ललितविस्तर बोधिचर्या (ने.सं १०६०), निर्वाण मार्ग (ने.सं. १०८४), शान्तिया त्वाथः (ने.सं. १०८७), अमूल्य उपदेश व परमार्थ दर्शन (ने.सं ११०४) आत्मकथा भाग १, २, ३ (ने.सं. ११०३, ११०६, ११०९) तृष्णा (ने.सं. ११००) । वसपोलया नेपालभाषाया सेवाया कदर यासें च्वसापासां वसपोलयात ने.सं. १०७६ य् साहित्य सुता उपाधि देछाःगु खः । वसपोल ने.सं. १०९९ य् दिवंगत जुयादिल ।