माधवलाल कर्माचार्य

माधवलाल कर्माचार्य

बौ शेरलाल व मां बद्रिनानीया कोखं ने.सं १०४७ पोहला ६ कुन्हु येँया केलत्वालय् माधवलाल कर्माचार्यया जन्म जूगु खः । वय्‌कलं १५ दँ दुबलय् ने.सं. १०६१/६२ पाखे हे च्वयेगु सुरु यानादीधुंकूगु खः । वय्‌कःया दकलय् न्हापां अंग्रेजी भाषाय् रचित कविता भारतया बम्बइनं पुष्प धयागु बालपत्रिकाय् पिदंगु खः । उगु इलय् सिद्धिचरण श्रेष्ठयाथाय् ब्वंवनेगु व वय्‌कः नापया सत्संगतं माधवलालजुं न्हापां नेपाली भाषां च्वयेगु यानादीगु खः । लिपा धर्मोदय पत्रिका पिदंसेंलि नेपालभाषां नं च्वयेगु यानादिल । वय्‌कःया नेपालभाषां न्हापां पिदंगु च्वसु धर्मोदय लय्‌पौ (ल्याः १/१३ ने.सं. १०६८) लय् पिदंगु गुबले वयेगु धैगु कविता खः । अथेहे ने.सं. १०७८ य् वयकःया च्यापु बाखं संग्रह थःछेँ पिदन ।

वय्‌कःया छगू जक बाखं सफू पिदंगु खःसां वय्‌कः शूष्म मनोविलेषणयात थाय् बियाः बाखं च्वइम्ह नेपालभाषाया न्हापांम्ह च्वमि खः । अथे हे चेतना प्रवाह शैली नं वय्‌कःया बाखंया मेगु विशेषता खः, गुगु विशेषता उगु ईया नेपालभाषाया बाखंया नितिं छगू न्हूगु प्रयोग हे खः ।

माधवलाल कर्माचार्यं च्वसा न्ह्याकादीगु मेगु विधा कविता खः । गद्य कविता, पद्य कविता नापं म्ये नं चिनादीम्ह थ्वय्‌कःया नेपालभाषां न्हापां पिदंगु कविताया सफू लः फ्वं कविता मुना खःसा थ्वयां लिपा पिदंगु न्हूगु म्ये (ने.सं. १०४८) खः । छम्ह प्रजातन्त्रोत्तर कालया कविया नातां थ्वय्‌कःया काव्यय् सन्देश बीगु प्रवृति दया नं जागरणया सः नं उलि हे प्रतिध्वनीत जू ।

नेपालभाषाया नापं नेपालीभाषाय् उलि हे प्रभावशालीम्ह च्वमि माधवलाल कर्माचार्य नेपाली भाषाय् जक मखु नेपालभाषाय् नं उलि हे नांदंम्ह समालोचक खः । नेपालभाषाय् पाश्चात्य समालोचना पद्धति दुतहःपिं अग्रज समालोचकपिं मध्ये थ्वय्‌कः नं छम्ह खः । नेपालभाषाय् थ्वय्‌कःया जिगु मिखाय् साहित्यया छुं (११००), खँ साहित्ययागु साहित्यया खँय् (ने.सं ११०५) व संगीत चन्द्रोदय लुमंकेबहगु छगू सन्दर्भ (ने.सं. ११३१) आदि पिदंगु दु । सुं नं च्वमिं भूमिकाया लागि इनाप यायेवं गबलें म्हाः धायेमसःम्ह, शालिन व्यत्तित्व माधवलाल कर्माचार्यं समालोचनाया सफू नापं आपालं च्वमिपिनिगु सफूया भूमिका कथं च्वमिपिनिगु कृतियात कयाः ग्यसुग्यंगु समिक्षात्मक च्वसु च्वयादीगु दु ।

अंग्रेजी भाषाया ज्ञाता माधवलाल कमाचार्य नेपालभाषाया छम्ह अनुवादक नं खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया सफू नःलि कविता संग्रह अंगे्रजीं भाषं अनुवाद यानाः नेपालभाषा साहित्ययात पिने म्हसीके बियादीगु दुसा तःगू हे मेगु भाषाया सफू नेपालभाषा नेपाली भाषां अनुवाद यानादीगु दु, गथे— जापानी मचा बाखं , जापानी नोह कविता आदि ।

माधवलाल कर्माचार्य छम्ह कुशल सम्पादक नं खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया तःम्ह हे च्वमिपिनिगु कृति मुनाः सम्पादन यानाः सफूया रुपय् पिकयादीगु दुसा मदयेधुंकूपिं गुलिखेय् च्वमिपिनिगु स्मृति ग्रन्थ सम्पादन यानाः पिथनादीगु दु । वैकुण्ठप्रसाद लाकौलया कंस्वां (ने.सं. १०८७), पूर्णदास श्रेष्ठया झिंस्वपु बाखं (ने.सं. ११०५), नेपालभाषा कविता संग्रह (ने.सं. १११६) नापं चित्तधर हृदय स्मृति ग्रन्थ (११०४), मोतिलक्ष्मी उपासिका स्मृति ग्रन्थ (ने.सं. १११६) आदि थुकिया दसु खः ।

वय्‌कलं थःगु देय्‌या भाषा साहित्य च्वन्ह्याकेगु निंतिं यानादीगु ज्याया कदर स्वरुप थीथी संस्थां वय्‌कःयात थीथी पदक व सिरपाः लःल्हानाः सम्मान याःगु दु । गथे— नेपालभाषा परिषदं भाषाथुवाः उपाधि, नेपाली शिक्षा परिषदं आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार, नेपाली शिक्षा परिषदं आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार, तत्कालिन ५या सरकारं सुप्रबल गोरखा दक्षिणबाहु आदि । थथे भाषासाहित्यया सेवा यायां ने.सं ११३६ स वय्‌कलं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।