मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटक ख्वपया जुजु जगतप्रकाश मल्ल (ने.सं ७५९—७९३)व वय्‌कःया मन्त्री चन्द्रशेखर जानाः निम्हेसिगुं नां क्वकयाः जगच्चन्दया नामं च्वयातःगु नेपालभाषाया दकलय् न्हापांगु पूधाः प्याखं खः । राष्ट्रिय अभिलेखालयय् लगत १—३७७ या धलखय् दुथ्यानाच्वंगु नेपाल लिपिं मःभ्वँतय् च्वयातःगु २०.५×७.५ आकारयागु ५२ पौ दुगु थ्व सफूयात जर्मन हस्तलिखित ग्रन्थ संरक्षण परियोजनां थुकियात माइक्रोफिल्मय् नं तःगु दु । थ्व प्याखं सफुलिइ १—५० पौ तक प्याखंया मूल पाठ न्ह्यब्वयातःगु दुसा पौ ५१—५२ तक अर्थात् निपौलय् म्ये—धलः अर्थात् विषय सूची बियातःगु दु । थ्व सफुलिइ च्वःगु मिति न्ह्यब्वयातःगु मदु तर अथे खयां नं थ्व नाटकय् दुथ्याकातःगु थीथी ४० पु म्ये जगच्चन्दपिंसं च्वःगु म्येया सफू नेपालभाषा गीत नांगु सफू (राष्ट्रिय अभिलेखालयया लगत –१–३३६) स दुथ्यानाच्वंगु व थ्व सफुलिइ च्वंगु म्येँया रचना ने.सं ७९२ धकाः न्ह्यथनातःगुलिं थ्व मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटक नं ने.सं. ७९२ न्ह्यः हे च्वःगु खनेदु ।

मल्लकालीन मेमेगु नाटकया कथावस्तु स्वयाः पाःगु थ्व मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटकया मू कथावस्तु वेतालपच्चीसीया, त्रयोदश वेताल पाखें कयातःगु खनेदु । तर थुकियात नाटकया रुप बीत थाय्‌थासय् हीकाः थःपिनिगु पाखें नं आपालं खँ तनाः मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटकया रचना यानातःगु दु । थथे त्रयोदश वेताल बाखंया बीज जक कयाः थःपिनिगु नं खँ तनाः थ्व नाटकयात न्ह्याइपुक ध्वाथ्वीक न्ह्यब्वयातःगुलिं हे थ्व नाटकया नां मूलदेवशशीदेवपाख्यान मयासे मूलदेवशशीदेवव्याख्यान यानातःगु खः । थ्व नाटकया मू पात्र तत्कालीन मेमेगु नाटकय् थें द्यः जुजुपिं मजुसे सर्वसाधारण व्यक्ति – मूलदेव, शशीदेव नांयापिं निम्ह ब्राम्हू दाजुकिजापिं खः । अले मेमेगु नाटकय् थें प्रमुख पात्रतय्‌गु बल पराक्रम क्यनेगु पलेसा थ्व नाटकय् उमिगु बौद्धिक पराक्रम अर्थात् चातुर्यपूर्ण कार्य न्ह्यब्वयातःगु दु । बुद्धि व मिहेनतं न्ह्याथें ज्याःगु ज्या नं पूवंकेफु धैगु सन्देश बीगु ज्या थ्व नाटकय् क्यनातःगु दु । मल्लकालीन नाटकया च्वमिपिंसं नाटक नाटिकाया सुत्रधार पाखें देशवर्णन् राजवर्णन् याकेगु चलन दु । थ्वहे कथं थ्व नाटकय् नं सुत्रधारपाखें ख्वप देय् नापं जुजु जगतप्रकाश मल्लया बारे जः ह्वलेगु याकातःगु दु । थ्व मूलदेवशशिदेवव्याख्यान नाटकया छगू विशेषता थुकी दुथ्याकातःगु देशवर्णन्या म्ये नं खः । थ्व नाटकय् दुथ्याःगु देशवर्णन्या म्येय् ख्वप राज्य व थ्वया इलाका गां– भ्वँत, पनौति, नाला, थिमि आदिया परिचयात्मक वर्णन् दुसा ख्वप राज्यय् अनया जनतां दच्छियंकं झ्वःलाक हनीगु गथांमुगः, येँयाः जात्रा, सकिमिला पुन्हि, यःम्रिहपुन्हि आदिया यथातथ्य संक्षिप्तं वर्णन् यानातःगु दु । अथेहे ख्वप राज्यया देशभक्त व राजभक्त वीर वीरांगनाया गुण वर्णन् नं दु । थुकथं थ्व नाटकं तत्कालीन ख्वप देया भौगोलिक, सांस्कृतिक व राजनैतिक स्थितिया जः ह्वलेगु नं याःगु दु ।

थ्व मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटकया मूल पात्रत मूलदेव, शशीदेव निम्ह दाजुकिजापिं खः । व देय्‌या जुजु श्वेतकेतुयाथाय् शंकरदत नांम्ह छम्ह बनियां बनेज्या वनेत थः कलाः अनङ्गसेन नासु तया थकी । बनियाया कलाः अनङ्गसेनया रुप यौवन खनाः दाजु किजा मूलदेव, शशीदेवपिनि तसकं ल्वःवनी । कुटिनी कल्पलताया ग्वाहालि कयाः मूलदेव, शशीदेवपिसं रुपवती अनङ्गसेनयात थःपिंथाय् बिसिके हइ । थुखे बनिया नं बनेज्यां लिहां वइ । करपिनि कलाः बिसिके हःगु अपराध पाखें बचय् जुइत अनङ्गसेनयात मेथाय् विबसके छ्वयाः व तयातःगु छेँ हे मिं नःगु व अनङ्गसेन अन हे सीगु यानाः क्यनाबी । थुकथं अनेक दाउपेच यानाः अनङ्गसेन मुक्कं थःपिनिगु यानाः कायेत मूलदेव, शशीदेवपिं सफल जुइ ।

थ्व मूलदेवशशीदेवव्याख्यान नाटक रोमन आलेखनय् जर्मन भाषाय् पिदने धुंकूगु दुसा मय्‌जु सरस्वती तुलाधरं ने.सं ११२० स देवनागरी लिपिं हिलाः नाटकया सारांश सहित सम्पादन यानाः ध्वाना सफूया रुपय् पिकयादीगु दु ।