जिवित जल्मी नामं म्हस्यूम्ह लोकंह्वाःम्ह संगीत संयोजक जिवित महर्जनया जन्म ने.सं. १०९५ तछलागाः चह्रे, मंगलबारखुन्हु अबु जीवन महर्जन व मां पलुं महर्जनया कोखं येँया मखंगल्लि, न्हूसतकय्‌ जूगु खः ।
संगीत ख्यलय्‌ मचांनिसें हे नुगः क्वसाःम्ह जल्मिं थःगु पूर्खाया थाय्‌ यलया जलदेय्या नामं थःगु नामय्‌ ‘जल्मि’ कथं म्हसीका घानादीगु खः ।
२०५९ सालय्‌ कर्णदासया सलय्‌ अतिकं लोकंह्वाःगु म्ये ‘जन्मिँदा एक्लै’ वय्‌कःया न्हापांगु संगीत व संगीत संयोजन जूगु म्ये खःसा जुजुकाजी रंजितया सलय्‌ लोकंह्वाःगु नेपालभाषाया म्ये ‘यः मां छंगु गुणया पलेसा’ न्हापांगु संगीत संयोजन यानादीगु म्ये खः । वय्‌कःया न्हापांगु संगीत जुजुकाजी रंजितया हे सलय्‌ थ्वःगु लोकंह्वाःगु म्ये ‘जितः स्वयाः मिखा भाय्‌ यानाः’ खः ।
रत्नशोभा महर्जनया सः, निर्मलरत्न शाक्यं च्वयादीगु व मनराजा नकःमिया लसय्‌ नेपालभाषाया अतिकं लोकंह्वाःगु म्ये ‘लिक्क वयाः जितः धाल वं’या संगीत संयोजक जल्मिं थुगु ख्यलय्‌ निद्वलं मयाक म्येय्‌ संगीत संयोजन यानादीगु दुसा ‘मतिना यानागु जिं उलिमछि दत’, ‘सचिका चिनाः’, ‘यःमां छंगु गुणया पलेसा’, मदनकृष्ण श्रेष्ठ व हरिवंश आचार्यया दोहरी म्ये ‘हरिमाया खः जिगु नां’, मदनकृष्ण श्रेष्ठया हे ‘हथाय्‌ चाय्‌ मते’, ‘खुला खुला दत थःछेँय्‌ वंगु’ थें जाःगु म्ये उकी दुथ्याः ।
नेपालभाषाया संकिपा ‘पानवति’इ दुथ्याःगु लोक म्ये ‘व छु गल्ली थ्व छु गल्ली’यागु न्हूपहलं यानादीगु संगीत संयोजन नं लोकं ह्वातसा वय्‌कलं ‘जिपिं बदमास मखु’, ‘बांलाः मय्‌जु’, ‘ग्यानापु स्टाइल’ ‘पानवती’ लिसें ७ गू नेपालभाषाया संकिपाय्‌ संगीत संयोजन यानादीगु दु ।
द्वःछिपुं मल्याक खस नेपाली भाय्या म्येय्‌ संगीत संयोजन यानादीम्ह वय्‌कःया ‘जन्मिँदा एक्लै’, ‘म मरेको छैन’, हरिवंश आचार्यया ‘सारंगी रेटौंला’, ‘बुढो हुन मन छैन’ थें जाःगु लोकंह्वाःगु संगीत संयोजन उकी दुथ्याः ।
म्येहालामिकथं नं म्हसीका दुम्ह जल्मिं न्हापां हालादीगु म्ये वय्‌कलं हे संगीत व संगीत संयोजन यानादीगु, सुशील राजोपाध्यायं च्वयादीगु ‘गुलेलीको चोट’ खःसा वय्‌कलं नविन चित्रकारं च्वयादीगु ‘भुल्न चाहन्छु हरेक बाचा’ नं हालादीगु, संगीत व संगीत संयोजन यानादीगु म्ये खः ।
२० पुति नेवाः म्ये हालादीम्ह वय्‌कःया न्हापांगु नेवाः म्ये विनोद जल्मिया च्वसा व लसय्‌ थःगु हे संगीत संयोजन यानादीगु ‘जि छंगु गल्लीइ’ खःसा नेवाः म्ये ७५ पुं मल्याक संगीत तयादीम्ह वय्‌कलं २५ पुति खस नेपाली भाय्या म्येय्‌ संगीत तयादीगु दु ।
वय्‌कलं दकलय्‌ बांलाःम्ह संगीत संयोजक पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड ११४२, नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्डय्‌ निक्वःतक दकलय्‌ बांलाःम्ह संगीत संयोजकया अवार्ड नं त्याकादीगु दुसा नेपाःया राष्ट्रपतिपाखें नातिकाजी संगीत सम्मान २०७६ पाखें नं सम्मानित जुयादीगु दु ।
लजगाःकथं मरि पसः ‘आरती स्विट्स्‌’ न्ह्याका च्वनादीम्ह वय्‌कः लोकंह्वाःम्ह संगीतकःमि विष्णु जल्मिया छय्‌ खः ।

संगीतकःमिपिं

जीवन राजोपाध्याय
मां इन्दिरा राजोपाध्याय व अबु धर्मानन्द राजोपाध्यायया कोखं ने.सं. १०८० चौलाथ्वः दुतिया, मंगलबारखुन्हु च्वखाछेँ गल्ली, येँय्‌ कलाकार जीवन राजोपाध्यायया जन्म जूगु खः । चित्रकलायात हे लजगाः यानादीम्ह राजोपाध्यायं त्रिभुवन विश्वविद्यालय ललितकला क्याम्पसं स्नातक यानादीगु दु । थौंकन्हय्‌ डल्लु आवाश क्षेत्रय्‌ च्वनादीम्ह थ्वय्‌कः ने.सं. १०९९ दँनिसें चित्रकला, कार्टुनकला व डिजायन कलाय्‌ नं सक्रिय जुया च्वनादीगु दु । थ्वय्‌कलं खुकःगु राष्ट्रिय खेलकूद धेंधेंबल्लाःया लोगो २०६८, नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानया लोगो दयेकेगु निंतिं जूगु धेंधेंबल्लाः २०६६, सडक प्रयोगकर्ता नेपाल सन् १९९६ या लोगो धेंधेंबल्लाखय्‌ न्हाप सिरपाः त्याकादीगु दु । अथे हे मेमेगु थीथी धेंधेंबल्लाखय्‌ आपालं सिरपाः त्याकादीगु दु । नेपाःया थीथी जिल्ला, भारत, बंगलादेश, थाइलैण्ड, जापान, इथियोपिया, बेलायत, बेल्जियम आदि थासय्‌ थःगु ६३ गू स्वयां उप्वः चित्रकला ब्वज्या याना दीधुंकूगु दु ।
नेपाःया चित्रकला ख्यःया खँ ल्हायेबलय्‌ नां मकासें मगाःम्ह राजोपाध्यायया थीथी संघ संस्थाय्‌ आबद्धता दु । आधुनिक कलाकार समाजया मूछ्याञ्जे, नेपाल जलरंग समाजया मूछ्याञ्जे, नेपाल कला परिषदया कार्यकारी सदस्य जुयाः ज्या याना च्वनादीगु दु । ताःईनिसें कलाकारिताया ख्यलय्‌ थ्वय्‌कलं यानादीगु योगदानयात च्वछासें नेपाल कला परिषदपाखें रंगलाल वाङदेल स्मृति पुरस्कार २०५६, नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानपाखें दोश्रो राष्ट्रीय कला प्रदर्शनी २०६९ स विशेष पुरस्कार, नेपाल व्यवसायिक कलाकार संघपाखें अमात्य कला पुरस्कार २०७५, नेपाल सरकार संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उद्दयन मन्त्रालयपाखें प्रादेशिक प्रतिभा पुरस्कार २०७८ पाखें सम्मान याःगु दु ।

ज्यां कृषिविद् भाजु जीवनलाल मास्के म्येहालामि, च्वमि अले संगीतकार खः । जीवन दबू ज्याझ्‌वलय्‌ थःगु म्ये न्ह्यब्वया दीधुंकूम्ह वय्‌कःया ‘ईया इनाप’ क्यासेट २०५५ सालय्‌ पिदंगु खः । सूर्यकुमार श्रेष्ठया रचना, सुरेशकुमार श्रेष्ठया संगीतय्‌ वय्‌कःया याकःसः दुथ्याःगु थुगु म्येमुना लिपा २०५६ सालय्‌ ललिता मानन्धरया याकः सलय्‌ ‘छन्त जिं ययेकाच्वना’ पिथनादिल । थुगु म्येचाःनापं मेगु म्येचाः ‘मतिनाया परिभाषा’या लिसें निचाः म्येचाः थुगु हे न्हिखुन्हु विमोचन जूगु खः । वय्‌कःया ‘छंगु जिगु संस्कार’, ‘संसार पासा जुल’, ‘दसु’, ‘छंगु मिखाय्‌’, ‘प्रभु’ (नेपाली भजन), ‘चाकःलिं झी पासापिं’, ‘जिन्दगी’, ‘छं नं यल, जि नं यल’ नापं १४ चाः म्येचाः पिदने धुंकूगु दु । गुकी ११ चाः नेपालभाषाया म्येचाः व ३ चाः खस नेपाली भाषाया म्येमुना पिदंगु खः । वय्‌कःया ‘जिन्दगी’ म्येमुनापाखें ने.सं. ११३० या पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड त्याकादीगु दु ।

संगीतकार जुगल डंगोल २०२७।११।७ सालय्‌ अबु प्रेमकृष्ण डंगोल व मां लालमाया डंगोलया कोखं यलया थेचोय्‌ जन्म जूगु खः । २०४८ सालंनिसें म्येय्‌ लय्‌ तयेगु व संगीत संयोजन यानाः वया च्वनादीम्ह डंगोलं ‘ल्याय्‌म्ह जुल जि नं’ म्ये नं हालादीगु दु । संगीतय्‌ स्नातक अध्ययन यानादीम्ह संगीतकार डंगोलं दाफा संगीत बारे नं अध्ययन अनुसन्धान यानादीगु दु ।
वय्‌कःया खस नेपालीभाषाय्‌ मचा म्येमुना, पप, आधुनिक व गजल म्ये पिदने धुंकूगु दु । नापं हिन्दी म्ये नं पिदनेधुंकूगु दु । अथेहे वाद्यवादनपाखे नं तःगू म्येचाः पिथनेधुंकूगु दुसा नेपालभाषाया संकिपा ‘हिसिमति’ लिसें खस नेपालीभाय्या झिगू संकिपाय्‌ संगीत बियादीगु दु । नेपालभाषाया ‘जितः यःम्ह मय्‌जु’, ‘यःमां’, ‘मन’, ‘यच्चुगु सर्गः’, ‘सिरपाः’, ‘मतिनाया चिखि’, ‘लिफः तुलाः न्हूगु’, ‘ऋतुया लसं पिज्वःगु’, ‘मिखाया भाय्‌’ म्येमुना पिदनेधुंकूगु दु । ६०० पु सिबें अप्वः म्येय्‌ संगीत तयादीम्ह संगीतकार डंगोलं २००० सिबें अप्वः म्येय्‌ संगीत संयोजन यानादीगु दु । वय्‌कलं थम्हं यानादीगु सृजनापाखें राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार २०६५, डि सिने अवार्ड २०६६, विन्ध्यवासिनी म्यूजिक अवार्ड २०७२, विन्ध्यवासिनी म्यूजिक अवार्ड २०७४, पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड २०७०, २०७४, स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड २०१९, पिम नेपाल फिल्म फेस्टिभल २०२१ य्‌ सर्वोत्कृष्ट संगीत निर्देशक, नेपालभाषा एकेदेमीपाखें दान्यहिरा हःपाः सिरपाः त्याकादीगु दुसा लूनिभाः सम्मान २०७९ पाखें सम्मानित जुयादीगु दु ।

ज्ञानु राणा नेपाःया छम्ह तसकं लोकंह्वाःम्ह हालामि खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया थँबहिली ने.सं. १०६९ कौलागाः द्वादसि, बुधबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु जनकवि धर्मराज थापा व मां सावित्री थापा खः । थ्वय्‌कःया इहिपाः वि.सं. २०२८ सालं प्रकाशजंग राणालिसें जूगु खः । थ्वय्‌कःपिनि निम्ह काय्‌ दु ।
थ्वय्‌कःया अबु नं लोकंह्वाःम्ह छम्ह वरिष्ठ संगीतकःमि खः । खस नेपाली लोकसंगीत ख्यलय्‌ आपालं योगदान दुम्ह वरिष्ठ संगीत सर्जकया म्ह्याय्‌ जूगुलिं नं थ्वय्‌कःयात संगीत ख्यलय्‌ वयेत थाकु मजुल । छेँया हे सांगीतिक वातावरणय्‌ ब्वलंम्ह खः
थ्वय्‌कः ।
छेँय्‌ थः अबुं मेपिन्त स्यनीगु म्ये संगीत न्यन्यं हे थ्वय्‌कलं लानाकयाः हालेगु अभ्यास यानादीगु खः । म्ये बांलाक हालाच्वंगु खनाः हे अबुम्हं रेडियो नेपालय्‌ यंकाः म्ये हायेकूगु खः । वि.सं. २०१६ सालं झिदँया उमेरय्‌ हे ‘जाने कहाँ हो राजै बाटो देखाईदेउ’ म्ये हालाः रेडियो नेपालय्‌ दुहां झाःम्ह थ्वय्‌कलं झिंन्यासलं मल्याक म्ये हालादी धुंकल । थ्वय्‌कलं आधुनिक, लोक, भजनलिसें थीथी विधाय्‌ आपालं लोकंह्वाःगु म्ये हालादीगु दु । थ्वय्‌कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय्‌ ‘मान्छेको माया यहाँ, खोलाको पानी जस्तै’, ‘कसैले बुझेन मेरो मनको बहलाई’ खः ।
येँय्‌ जन्म जूम्ह खःसां थ्वय्‌कः पोखराय्‌ ब्वलंम्ह खः । थ्वय्‌कः म्ये हालेत येँय्‌ वयेधुंकाः थन हे बालं च्वनाः म्ये हालेगु ज्या न्ह्याकादीगु खः । थ्वय्‌कः पद्मकन्या स्कूलय्‌ ब्वनाः एसएलसी क्वचायेके धुंकाः उच्च शिक्षाया निंतिं बंगलादेशय्‌ ब्वं झाल । लिपा संगीत शिक्षाया निंतिं भारतया बदौदराय्‌ ब्वं झाःगु खः ।
थ्वय्‌कलं नेवाः संगीत ख्यलय्‌ नं योगदान यानादीगु दु । न्हापा नेवाः दबुली नं म्ये हालादीम्ह थ्वय्‌कलं आपाःयानाः विष्णु जल्मिया च्वसाय्‌ व कृष्णमान डंगोलया लसय्‌ आपालं म्ये हालादीगु खः ।
लाय्‌लामा म्येचालय्‌ थ्वय्‌कःया आपालं म्येत दुथ्याना च्वंगु दु । गुगु म्येत अतिकं लोकंह्वाः । झिपुं मल्याक थ्वय्‌कःया सलय्‌ नेवाःम्ये खनेदु । वय्‌कलं हालादीगु नेवाःम्ये थुकथं दु– ‘उखें मलाः थुखें मलाः’ (रमेश ताम्राकारलिसे), ‘ब्वयेका यन ब्वयेका यन’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘थौं वइ ला कन्हय्‌ वइ ला’ (पुचःम्ये), ‘हरे शिव नारां दैव’ (पुचः म्ये), ‘यः मां धकाः हालाः जिगु’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘यः हिराकाजी यः ज्यानकाजी’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘जि वने मखुत यः मां’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘बुद्ध भगवानयाके याये जिं नं बिनति’ (च्वमि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘रंग त्वनाः नं धंगः दइ ला’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘हाकुमैंचा वयेधाल’ (पुचःम्ये, च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘म्ह्याय्‌मचा जुयाच्वनां गनं वने म्वाः ला’ च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘नमस्ते दु जिगु नमस्कार दु’ (च्वमि विष्णु जल्मि, लय्‌ कृष्णमान डंगोल), ‘थ्व जोबन छंगु लागिं खः’ (पुचःम्ये, च्वमि व लय्‌ विष्णु सक्व) ।
थःगु जीवन संगीतय्‌ पायेगु मनसुवाः दुम्ह थ्वय्‌कलं ईन्द्रराज्यलक्ष्मी पुरस्कारलिसें आपालं मान सम्मान व पदवीत कयादीगु दु ।