म्येहालामि सरिता शाहीया जन्म अबु पूर्णबहादुर शाही व मां नातिबेटी शाहीया कोखं ने.सं. १०९७ दिल्लाथ्वः चौथि, मंगलबारखुन्हु येँया कमलपुखुलिइ जूगु खः । वय्कलं वि.सं. २०५४ सालय् राष्ट्रिय नाचघरपाखें थःगु कलायात्रा न्ह्याकादीगु खः । २०७१ सालय् न्हापांगु नेवाः म्ये ‘सहः याये मफु’ रेकर्ड यानादीम्ह वय्कः २०७१ सालय् पूmलबारी सम्मेलनया म्ये कासाय् नेवाःम्येपाखें उत्कृष्ट जुयादीगु खः । २०७१ सालय् हे रेडियो नेपालया आधुनिक म्ये कासाय् नं लियांल्यू लाकादीगु खः । संगीतय् स्नातक यानादीम्ह वय्कलं २०५६ सालय् ‘ब्राइटर तिम्रो सुर मेरो गीत’य् ब्वति कयाः उत्कृष्ट जुयादीगु खःसा २०५६ सालय् पद्मकन्या कलेजया आधुनिक म्ये कासाय् नं उत्कृष्ट जुयादीगु खः ।
२०७० सालय् सफल एल्बमया ‘जुग बित्यो’ म्येपाखें बेष्ट फिमेल भोकलिष्ट, बक्स अफिस म्यूजिक भिडियो अवार्ड, पावर न्यूज अवार्ड, नेपाल म्यूजिक फेशन अवार्ड त्याकादी धुंकूगु दुसा कलानिधि इन्दिरा संगीत महाविद्यालयपाखें नगदसहित हना, ए.एम.एस नेशनल अनर २०७९ पाखें हना लःल्हाना कयादी धुंकूगु दु । सरीता शाहिंं नेपालभाषाया ८० पु व खस भाषाया १२० पु म्ये रेकर्ड यानादी धुंकूगु दु । कला न्ह्यब्वयेगु झ्वलय् वय्कलं पोखरा, विराटनगर, बुटवल, राजस्थान, माउन्ट आबु, इजरायल, इंग्ल्याण्ड भ्रमण यानादीगु दु ।
वय्कलं नेपालभाषाया म्येमुना ‘मतिनाया चिखि’ पिथना दीगु दुसा ‘जोवनया रंग’ म्येमुनाय् नं वय्कलं हालातःगु स्वपु म्ये दुथ्याना च्वंगु दु ।
‘वसन्त ऋतु’, ‘लाय् मदु पसः कलाः मदु ससः’, ‘जामनः गुभाजु’, ‘लाखे भाजु’, ‘कृषा गौतमी’, ‘पटाचारा’, ‘कुमति’ थें जाःगु नेपालभाषाया संकिपाय् नं वय्कलं म्ये हालादीगु दु ।
वस्ताद साईला (अष्टमान श्रेष्ठ) नेपाःया संगीत ख्यलय् तसकं लोकंह्वाःम्ह व स्यल्लाःम्ह सर्जक खः । थ्वय्कःया जन्म येँया पशुपति देवपटनय् ने.सं. १०१४ पाखे जूगु खः । थ्वय्कः अबु बखतमान श्रेष्ठ व मां गुहेश्वरी श्रेष्ठया साहिँलाम्ह काय् जुयाः साईलाया नामं नांजाःगु खः ।
मचाइलंनिसें संगीत यःम्ह थ्वय्कलं मचाल्याय्म्ह बलय्निसें हे दबुली म्ये हालेगु यानादीगु खः । थ्वय्कलं मचाल्याय्म्ह इलय् हे कलकत्ताय् वनाः पं. लक्ष्मीकान्त, उस्ताद सूर्य मिश्र, उस्ताद शिव व उस्ताद गुफर खाँपिंलिसें झिंखुदँतक संगीत ज्ञान कयादिल । लिसें अबले अन च्वनाः लजगाःलिसें मेपिन्त थःम्हं नं संगीत स्यनेगु यानादिल । भारतय् झिंखुदँतक्क संगीत ज्ञान कायेधुंकाः लिपा नेपाः लिहां झाल । अले थ्वय्कलं थासंथासय् वनाः थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वयेगु यानादिल ।
लिपा पाल्पाय् च्वंझाःबलय् वय्कलं तानसेनया सानुमैंया श्रेष्ठलिसें यःत्यः जुयाः इहिपाः यानादिल । थ्वय्कःपिनि छम्ह म्ह्याय् दयेधुंकाः कलातं त्वःतावन । लिपा बःचाधिकः जूबलय् म्ह्याचं नं त्वःतावन । कलाः व म्ह्याय् मदयेधुंकाः थ्वय्कःया जीवन निरस जूगु खः । लिपा फुकसिया सल्लाहं हानं ने.सं. १०५४ पाखे ख्वपयाम्ह बेलायतीदेबी कर्माचार्यलिसे इहिपाः यानादिल । थुम्ह कलाःपाखे छम्ह काय् व प्यम्ह म्ह्याय् दु । काय् रत्नमान श्रेष्ठ नं नेवाःम्ये ख्यःया लोकंह्वाःम्ह सर्जक खः ।
निब्याहाः धुंकाः थ्वय्कः हानं संगीतय् न्हापा थें हे सक्रिय जुयादिल । अले वय्कःपिं कलकत्ताय् च्वंझाल । थुबलय् हे वय्कःयात डिक्स रेकर्डय् म्ये भरे यायेत ह्वःताः चूलात ।
ने.सं. १०५६ पाखे वय्कलं ग्रामोफोनय् थःगु प्यपु म्ये रेकर्ड यानादिल । उकी मध्यय् छपु म्ये ‘कालो ठेकी नारान काली काठको’ थुलि लोकंह्वात कि लोकं वय्कःयात ‘काली ठेकी साईला’ धकाः म्हसीकेगु नं यात । थ्व म्येया रेकर्ड चालं आपालं बजाः काःगु खः । झ्याउरे म्ये हालेगुली सुनां ध्वये मफुम्ह वय्कलं गजल भजनत मेपिनिगु लिसें थःम्हं हे म्ये च्वयाः नं रेकर्ड यानादीगु दु । थ्वय्कलं नेवाः संगीत ख्यःयात नं थपु यानादीगु दु । मचाइलय् नेवाः म्ये भजन हाहां संगीत ख्यलय् दुहां झाःम्ह थ्वय्कलं ग्रामोफोनय् ग्वःपु म्ये हालादिल छुं ल्याःचाः मदु । आपालं दयेमाःगु खः तर नं वय्कःया सलय् दुगु स्वपु म्ये– ‘छि बिना मदु जितः आज्ञा रे कृष्ण’, ‘स्थीर जुइमखु थःगु जोभन सदान रे’, ‘स्वव स्वव कृष्णजुया चाला’ जक झीगु न्ह्यःने खनेदु ।
कलकत्ताय् च्वनाः थःगु प्रतिभां बय्बय् जुइधुंकाः लिपा उत्तर प्रदेशया बलरामपुरय् नं संगीत साधनालिसें खुदँतक लजगाः यानादीगु खः । अनं लिपा वय्कः हानं नेपाः झाल । जीवनया लिपांगु इलय् विरक्त जुयाः संगीत ख्यलं तापाना च्वनादीम्ह थ्वय्कः ने.सं. १०७७ प्वहेलागाः त्रयोदसि, सोमबारखुन्हु थ्व संसारं तापाना दिल ।
गायक सानुकाजी मानन्धरया जन्म २००६ सालय् अबु बेखानारायण मानन्धर व मां लक्ष्मीदेवी मानन्धरया कोखं येँया पाक्वय् जूगु खः । वय्कःया सांगीतिक पुचःया नां ‘चिम्पांजी’ खः । नेवाः म्ये व खस नेपाली निगुलिं ख्यलय् वय्कःया दक्षता खनेदु । वय्कःया ‘मुखू’ नांगु नेवाः म्येचाः नं पिदंगु दु ।
ललितपुर महानगर पालिका, वडा ल्याः ९, खपिन्छेँ त्वाःया सुरज ब्यञ्जनकार म्येहालामि, लय्चिनामि, च्वमि नापं मुक्तक साहित्य व अभिनय ख्यलय् नं प्रतिभा ब्वयाच्वंम्ह व्यक्ति खः । वय्कः ने.सं. १०९४ यंलागाः तृतिया, सुक्रबारखुन्हु खुन्हु अबु सुरेन्द्र ब्यञ्जनकार व मां विष्णु ब्यञ्जनकारया कोखं जन्म जूम्ह खः ।
ने.सं. ११२२ य् वय्कःया याकः संगीतय् नेपालभाषाया म्येमुना ‘सुलाकासा’ पिदंगु खः । अथेहे वय्कःया याकः संगीतय् हे ने.सं. ११३५ य् ‘लिथ्वःगु मतिना’ पिदन । अथे हे सुरज ब्यञ्जकारया मुक्तक मुना ने.सं. ११२७ य् ‘सब्बुचा’ नामं पिदन । थुकिया निगूगु ब्वकथं ने.संं ११४३ स ‘सब्बुचा – २’ नं पिदंगु दु ।
कलाकारकथं वय्कलं नेपालभाषाया संकिपा ‘बहिदार बाबुु’, ‘आस्कुुति’, ‘अपीच्य’, ‘स्वय्नगु’, ‘मतिनाया कलि’इ मू भूमिकाय् म्हितादीगु दुसा ‘हिसिमदु’, ‘बकंफुस्लु’, ‘कृषा गौतमी’, ‘जामनः गुभाजु’, ‘च्वापुफय्’ संकिपाय् नं वय्कलं म्हितादीगु दु ।
वय्कलं म्हितादीगु चीहाः संकिपा ‘नयेगुु छुु’, ‘ह्याउँगुु हि’, ‘साःगः’, ‘सहिद’, ‘लक डाउन’, ‘मिसा व तिसाः’ खःसा ‘माया रे रतन’, ‘गुलि स्वय् खालिगु सलिंचा’ ‘झन जक माया क्यना’ ‘द्यःयात सिन्हाय् स्वां’ लिसेंया २५ पुति नेपालभाषाया म्यूजिक भिडियोय् नं अभिनय यानादीगु दु ।
झीगु नासः दबूया ग्वसालय् ललितपुर ब्यापि ख्यालः प्रतियोगिता – ११२० या संयोजक, ज्यापु समाज, यल महोत्सव –२०६५ या सह–संयोजक व वरिष्ठ कलाकार रत्न बेहोशी बज्राचार्य सम्मान साँझ – २०७३ या संयोजक जुयाः नं ज्या यानादीम्ह ब्यञ्जनकारं २०५२ सालय् अमृत साइन्स क्याम्पसया निभाः साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु निक्वःगु निभाः म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् वय्कलं हे च्वयादीगु व लसय् चिनादीगु ‘सुलाकासा म्हितेगु पहलं’ म्ये हालाः ‘ल्यू सिरपाः’नापं ‘दकलय् बांलागु सः’या सिरपाः त्याकादीगु खः । वि.सं. २०५३ सालय् पिपल्स क्याम्पसया नाय्खिं साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु अन्तर क्याम्पस हुलाप्याखं धेंधेंंबल्लाः कासाय् ‘दकलय् बांलाःम्ह प्याखं हुलामि’या सिरपाः नं त्याकादीगु दु । २०५४ सालय् हे शंकरदेव क्याम्पसया चकना साहित्य पालाया ग्वसालय् जूगु अन्तर क्याम्पस ख्यालः कासाय् ‘अनशन मन्त्रालय’ ख्यालःपाखें ‘उत्कृष्ट कलाकार’या सिरपाः त्याकादीगु खः । अथेहे २०५८ सालय् नेपालभाषा मंकाः खलःया ग्वसालय् जूगु ‘स्वनिगःब्यापि म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् वय्कः थम्हं संगीत तयाः हालादीगु ‘जि सिँपय् द्यनाच्वना’ म्यें ‘ल्यू सिरपाः’ त्याकूगुु खः ।
वय्कःया च्वसा, संगीत व सलय् दुगु ‘छंगु लिक्क च्वने जक दःसा’ म्येपाखें ने.सं. ११३८ य् पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्डय् उत्कृष्ट मोडलया सिरपाः त्याकादिलसा संसारर्स क्रियशन्सया ग्वसालय् जूगु नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्डय् Best model Male (Jury Award)– ११४३ त्याकादीगु दु । वय्कःयात ग्लोबल नेवाः नेटवर्कं नेवाः सुपरस्टार सिरपाः ११४३ कथं नं सिरपाः द्यछाःगु दु ।
वय्कः रेडियो सगरमाथा १०२.४ मेघाहर्जपाखें प्रशारण जुयाच्वंगु नेपालभाषाया ज्याझ्वः ‘मुनासः’या छम्ह ज्याझ्वःन्ह्याकामि नं खःसा स्कूलय् नेपालभाषा ब्वंका च्वनादीम्ह छम्ह स्यनामि नं खः ।
सुरजवीर वज्राचार्यया जन्म ने.सं. १०९३ यंलाथ्वः पन्चमि, सनिबारखुन्हु अबु चित्रवीर बज्राचार्य व मां ज्ञानीदेवी बज्राचार्यया कोखं यलया न्याधः त्वालय् जूगु खः । ने.सं. १११८ य् अन्तर क्याम्पस निभाः म्ये धेंधेंबल्लाः कासाय् ‘दकलय् बांलाःगु सः’या सिरपाः त्याकाः पिलू वःम्ह सुरजवीर बज्राचार्यं ‘तसकं यःम्ह’पाखें ने.सं. ११४० स ‘दकलय् बांलाःम्ह मिजं म्येहालामि – नेपालभाषा स्टार म्यूजिक भिडियो अवार्ड’ नं त्याकादीगु दु । म्येहालामि बज्राचार्यं ने.संं. १११७ स ‘मतिनाया परिभाषा’ म्ये हालाः थुगु हे कासाय् हःपा सिरपाः त्याकादीगु खः । वय्कःया दकलय् न्हापांगु रेकर्ड जूगु म्येँ ‘बरसे जु बरसात सुपाँय् छ’ (ने.सं. ११२९) खः ।
ने.सं. ११२२ य् पिदंगु ‘सुलाकासा’य् वय्कलं च्वयादीगु अले हालादीगु म्ये ‘जि सिँपय् द्यनाच्वना’, ने.सं. ११२६ य् ‘सवाः’ म्येचालय् वय्कलं हालादीगु ‘छन्त गुबलें खंगु मदुसां’ म्ये दुथ्याना च्वंगु दु ।
कोरियन म्ये ‘ग्याङ्नम स्टाइल’या लसय् नेवाः म्ये ‘ग्यानापु स्टाइल’ च्वयाः हालादीम्ह वय्कःया ने.सं. ११३७ य् पिदंगु ‘बुदिंया भिंतुना’ म्ये तसकं लोकंह्वाः । थुगु म्येया धेंधेंबल्लाः कासा नं जूगु दु । थुगु कासां आपालं न्हूपिं कलाकारत नेपालभाषा संगीत ख्यलय् पिलूवःगु दु । ने.सं. ११३८ चौलाथ्वः खस्थिखुन्हु वय्कःया याकः सलय् झिंनिपु म्ये दुथ्याःगु ‘द्वहलपा’ म्येमुना पिदन । ‘तसकं यःम्ह’, ‘हाकुमैंचा’, ‘लमि तता’, ‘नेवाः अधिकार’ ‘म्हगसय् वयाः’ थें ज्याःगु म्ये थुकी दुथ्याना च्वंगु दु । म्येच्वमिकथं नं म्हस्यूम्ह वय्कलं थीथी ख्यालिम्येनापं नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय म्ये, लकस नेपाल संस्थाया म्ये, प्रकृति प्रेमी समूह निरोगधामया अभियान म्येलिसें महिला हिंसा, बाल श्रमविरुद्ध अभियान म्ये नं च्वयाः हालादीगु दु ।
वय्कलं थीथी बाखं व उपन्यास सपूmया थःगु सलय् रेकर्ड यानाः अडियो बुक निर्माण यानादीगु दु । थुगु अडियो बुकय् आपालं बाखं च्वमिपिनिगु सलंसः बाखं दुथ्याना च्वंगु दु । वय्कलं तःम्ह न्हूपिं म्येहालामिपिनिगु निंतिं म्ये च्वयादीगु दु । अथेहे वय्कलं ‘मिजं’ संकिपाया बाखं, पटकथा, संवाद च्वयाः अभिनय नं यानादीगु दुसा ‘मिजं’, ‘सर्गःमिला’, ‘पश्चिमतर्फको यात्रा’ थें जाःगु थीथी संकिपा व टेलिसंकिपाय् भ्वाइस आर्टिष्टकथं नं ज्या यानादीगु दु ।
खस नेपाली भासं इमेज एफ.एम. ९७.९ व इमेज न्यूज एफ.एम १०३.६ मेगाहर्ज व नेपालभाषां रेडियो सगरमाथा १०२.४ मेगाहर्जय् ज्याझ्वः न्ह्याका वया च्वनादीम्ह वय्कयाः खस नेपाली भाय्या नं तःपु म्ये पिदंगु दु ।
न्वचु कलाया प्रशिक्षककथं नं ज्या याना च्वनादीम्ह वय्कः कलाख्यलय् समर्पित संस्था कलाकार परिषद्या दुजः, झीगु नासः दबूया छ्याञ्जे, यल महानगरपालिका १६ वडा कलाकार समितिया संयोजक, लकस नेपाल सामाजिक संस्थाया न्वकू व नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया नायः नं जुया दीधुंकूम्ह खः ।
सुशिला कंसाकार छम्ह प्याखं हुलामिलिसें नांजाःम्ह म्येहालामि खः । थ्वय्कःया जन्म येँया कःमिलाछिइ ने.सं. १०६७ तछलागाः दुतिया, सुक्रबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कःया अबुया नां निलरत्न कंसाकार व मां हर्षदेवी कंसाकार खः । वि.सं. २०३८ सालय् थ्वय्कःया सुरेशराज दलिनाप इहिपाः जूगु खः । थ्वय्कःपिनि निम्ह काय्पिं दु ।
थः हे अबुया प्रेरणां मचा इलय् हे नासः खलःलिसे स्वापू ब्यानाः ‘ल्याय्म्हम्ह दाजु तं चाया ला छु’ धैगु म्ये हालाः प्याखं हुलाः नेवाः दबुली दुहां झाःम्ह खः । न्हापा थ्वय्कलं दबुली आपालं नेवाःम्ये हालादीसां रेकर्ड जुयाः म्येचालय् ल्यनाच्वंगु खने मदु । तर वि.सं. २०२० पाखे वय्कःयात थन हे हायेकाः भरे यानाः विदेशय् यंकूगु ‘हथाय् चाये मते यः मैं म्वाय्लिं पुयाः काःवइतिनि’ छपु म्ये अमेरिकाया Ethnic Folkways Library सुरक्षित जुयाच्वंगु दुसा Song and Dance या Nepal म्येचालय् नं दुथ्याना च्वंगु दु । थ्वय्कलं लोकम्ये ‘बालख जि पनि थुलि दुःख छाय्’ व राममान तृषित्या नं नेवाः म्ये हालादीगु सीदु ।
कन्या मन्दिरय् हाइस्कुलं एस.एल.सी., त्रिचन्द्र कलेजं स्नातक व त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें स्नातकोत्तर यानाः वि.सं. २०३२ सालं सडक विभागय् लजगाः न्ह्याकादिल । अनयाम्ह हे इञ्जिनिय् सुरेशराज दलिलिसें यःत्यः जुयाः वि.सं २०३८ सालं इहिपाः यानादिल । लजगाः व इहिपाःलिपा संगीत ख्यलं तापाये नं मफु अले सत्ती नं मफु जुजुं हे अष्ट्रेलियाय् इञ्जिनिय्रीङ्ग ब्वं झाल ।
वय्कलं वि.सं. २०१८ साल पाखे रेडियो नेपालया वार्षिकोत्सवया लसताय् जूगु ज्याझ्वलय् रत्नशम्शेर थापां च्वयादीगु प्रेममाणिकया लसय् खस भाय्या म्ये हालाः न्हाप जुयाः स्वर्ण पदक त्याकादीगु खः । थनंलि खस संगीत ख्यलय् थ्वय्कः लोकंह्वाना वन । नातिकाजि श्रेष्ठ, अम्बर गुरुङ्ग, प्रेममाणिक व गोपाल योञ्जनलिसें आपालं सर्जकतय् म्ह्व जक म्ये हालाः नं अतिकं लोकंह्वाःम्ह थ्वय्कःयात लुमंकीगु म्ये मध्यय् छपु ‘मलाई मर्नु न बाच्नु बनायो पिरतीले’ नं खः । थ्वय्कलं लोक, आधुनिकलिसें फुक्क कथंया म्ये हालादीगु दु ।
गायक सेतुराम श्रेष्ठया जन्म वि.सं. १९४० य् अबु कृष्णचरण श्रेष्ठ व मां करिदेवी प्रधानया काय्या रुपय् असंया कमलाछिइ जूगु खः । वय्कः छम्ह प्रसिद्ध गायक व संगीतकार खः । आःतकया प्राप्त अभिलेख कथं वय्कः खस नेपाली व नेपालभाषाया आधुनिक संगीतया न्हापांम्ह गायककथं कयातःगु दु । नेपाःया अति प्रसिद्धगु ‘राजमति कुमति’ म्ये नं वय्कःया सलय् डिस्क रेकर्ड जूगु अभिलेख दु । वय्कःया सन्तान मध्यय् नारायणदेवी श्रेष्ठ नं छम्ह नांजाःम्ह कवियत्री खः । वय्कः वि.सं. २००२ सालय् मन्
अबु प्रेमबहादुर श्रेष्ठ व मां सुवर्ण श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०९८ चौलागाः पन्चमि, बसुबारखुन्हु येँया पुतलीसतकय् बूम्ह सोनी राजभण्डारी मचांनिसें म्ये हालादीम्ह खः । वय्कलं ने.सं. १११८ दँय् रेडियो नेपालं भ्वाइस टेष्ट ताःलाका दीगु खःसा ने.सं. १११३ पाखे हे रेडियो नेपालय् मचाम्ये रेकर्ड यानादीगु खः । लिसें म्येहालामि सुरेश प्रधाननाप ने.संं १११७ दँय् दकलय् न्हापां निपु नेपालभाषाया म्ये ‘वइगु छं बचं बियाः’ व ‘गुम्ह खः न्ह्यःने वल कि’ म्ये पिथनादीगु खः ।
वय्कःया नेपालभाषाया याकःसः व ज्वःम्ये यानाःझिं निपु व पुचःम्ये न्यापु यानाः ब्याक्कं झिंन्हय्पुति म्ये पिदनेधुंकूगु दु ।
वय्कलं ने.संं. ११३८ दँय् ‘मिखां छन्त न्ह्यःने’ म्येपाखें बेष्ट फिमेल भोकल इन नेपालभाषा – नेशनल क्यापिटल अवार्ड, ने.सं. ११३९ दँय् ‘लुमन्ति छंगु वइगु इलय्’ म्येपाखें इण्डष्ट्रियल पिस नेपाल म्यूजिक नेपाल – बेष्ट फिमेल सिंगर, थ्व हे म्येपाखें नेशनल पावर न्यूज – पब्लिक च्वाइस अवार्ड, ‘वा रे भाजु वा’ म्येपाखें जर्मन ट्यालेन्ट अवार्ड २०७८, थ्व हे दँय् ‘जिगु मन स्वां’ म्येपाखें नेपाली आर्टस्, कल्चर एण्ड म्यूजिक अवार्ड – बेष्ट कल्चरल म्ये अवार्ड त्याकादीगु दु । अथे हे ने.सं. १११६ दँय् जुजु वीरेन्द्रया गद्दी आरोहण पदक नं कयादीगु दु ।
वय्कःया खस नेपाली भाय्या छगू व राई भाय्या छगू एल्बम नं पिदनेधुंकूगु दु । वय्कलं राइ भाय्, खय् भाय् व नेवाः भाय्या यानाः आःतकया दुने ५० पु म्ये हाला दीधुंकूगु दु ।
‘ओ प्रिय लिफः स्वयाः’, ‘जात्राया हूलय् द्यः स्वः वनाः’, ‘रतन अति हे जि यःम्ह’, ‘जिके नं भतिचा माया दु छंगु लागि’, ‘छ मुसुं न्हिलाः स्वःसा जिगु’, ‘भिंद्यः गुथियागु मूसःगु अय्लाः माया’, ‘घण्टाघरया क्वय्’ थें ज्याःगु म्येय् सदां लुयाच्वनीम्ह वरिष्ठ म्येहालामि स्वयम्भूराज शाक्यया जन्म अबु बुद्धिराज शाक्य व मां नानीबेटी शाक्यया कोखं ने.सं. १०७७ दँय् हःखा त्वाः, यलय् जूगु खः । वय्कलं संगीत विषयय् इलाहावाद युनिभसिर्टिं डिप्लोमा यानादीगु ख । रेडियो नेपालया विशिष्ट श्रेणीया गायक वय्कलं गायन यात्रा वि.सं. २०२६ सालंनिसें न्ह्याकादीगु खः ।
सांस्कृतिक संस्थानय् सहायक गायन प्रवन्धक पदय् २५ दँ सेवा यानाः अवकाश कयादीम्ह वय्कलं रेडियो नेपाल आधुनिक संगीत सम्मेलन (२०३८)य् ल्यू सिरपा, रत्न रेकर्डिङ संस्थानया ग्वसालय् जूगु ‘प्रतिभाको खोजी’ (२०३८) य् न्हाप सिरपाः, रत्न रेकर्डिङ संस्थानया हे ग्वसालय् जूगु मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय लोकगीत प्रतियोगिता (हैटौंडा २०४२) य् न्हाप सिरपाः, बागमती अञ्चलव्यापि नेपालभाषा गीत प्रतियोगिताय् ल्यू सिरपाः, यल अध्ययन मण्डल गोष्ठी नेपालभाषा गायन धेंधेंबल्लाः कासाय् ल्यू सिरपाः, पोखराय् जूगु भिडियो चलचित्र महोत्सव (२०४८)य् ‘शंका’ संकिपां सर्वोत्कृष्ट गायकया सिरपाः, सर्वोत्कृष्ट गायक (युगल गीत) – पेजथ्री पिपुल्स च्वाइस अवार्ड त्याकादीगु दु ।
वय्कलं न्हापांगु सार्क शिखर सम्मेलन (बंगलादेश – २०४२) य् नेपाःपाखें म्येहालामिकथं प्रतिनिधित्व यानादीगु खःसा सांगीतिक यात्राया हे झ्वलय् तिब्बत, श्रीलंका, साउदी अरेबिया, जापान, हङकङ, बैंकक, भारत, बंगलादेशय् थःगु प्रतिभा न्ह्यब्वया दीगु दु । वय्कःया लोकं ययेकूगु सृजना न्ह्यब्वयेगु निंतिं स्वयम्भूराज शाक्य एकल साँझ २०६१ नं जूगु खः । अथेहे आरोह सन्ध्या (स्वयम्भूराज शाक्य एकल गायन प्रस्तुति), नारायण गोपालको सम्झनामा….. (एकल साँझ) व “जुजु वेयर्स ओ प्रिय लिफः स्वयाः स्वयम्भूराज शाक्य एकल साँझ’ जूगु दु । वय्कः कोरोना संक्रमण जुयाः ने.सं. ११४१ चौलागाः त्रयोदसि, आइतबारखुन्हु ६४ दँया वैशय् थुगु संसारं बिनावन ।
हरिशरण साय्मि
अबु ज्ञान बहादुर मानन्धर व मां सानु मानन्धरया कोखं ने.सं. १०८६ चौलागाः दसमि, सुक्रबारखुन्हु किपुली जन्म जुयादीम्ह वरिष्ठ संगीतकःमि भाजु हरि शरण साय्मि लोकंह्वाःम्ह लय्चिनामि, बाजं ग्वसाःमि (संगीत संयोजक) व रेकर्डिष्ट जुयादी । त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें बी.ए. तगिंतक अध्ययन यानादीम्ह भाजु साय्मिं भारतया प्रयाग संगीत समिति इलाहाबादपाखें तबला थायेगुली स्नातकोत्तर (एम. म्यूज.) ताःलाका दीगु दु ।
संगीतकःमि भाजु हरि शरण साय्मिया लजगाः म्ये हालेगु, लय् चिनेगु, म्येय् बाजंया ग्वसाः ग्वयेगु, रेकर्डिंग यायेगु खः । वय्कः नेवाः राष्ट्रिय म्येया बाजं ग्वसाःमिलिसें नेसं.११४२ या कीर्तिपुर आइदलया संयोजक जुयादी । भाजु साय्मिं ५ गू नेवाःम्येया एल्बम, ४ गू खस् नेपालीम्येया एल्बम व सत्यां मल्याक फुतकर म्येय् लय् चिनेगु व बाजं ग्वसाः ग्वयादी धुंकूगु दु । नेवाःलिसें खस नेपाली भाय्या म्येय् नं उतिकं योगदान दुम्ह भाजु हरि शरण साय्मिया न्हापांगु कृति ने.सं. १११८ या ‘जितः लुमंकाः’ म्येचाः खः । थ्वलिसें वय्कःया सिर्जनाकथं ‘यःसिंद्यः’, ‘छफ्वः मतिनाया स्वां’, ‘वा म्हिते वा,’ ‘आहा’ नेवाःम्येया एल्बम पिहां वःगु दुसा खस् नेपाली भासं ‘म्येलोडी पप एण्ड लोक कलेक्शन’, ‘नौलो तरंग’, ‘तर्कना’, ‘बोली मनप¥यो’ वय्कःया एल्बम खः । नेपाल संगीतकार संघया दुजः जुयादीम्ह भाजु हरि शरण साय्मियात नेसं. ११२२ य् दकलय् बांलाःम्ह संगीत संयोजक द ट्यालेण्ट नेपालभाषा संगीत सिरपाः, ने.सं. ११३९ स दकलय् बांलाःम्ह पप संगीत संयोजक थर्ड आय्नुअल नेशनल ओएस नेपाल म्युजिक एवार्ड, अले दकलय् बांलाःम्ह संगीत संयोजककथं ने.सं. ११३९ स व ने.सं. ११४२ स नेपालभाषा स्टार म्युजिक एवार्ड सिरपालं छाय्पिया तःगु दु । व थेंतुं वय्कःयात शान्ति र विकासको लागि नागरिक आवाज सम्मान, वनिताश्री सम्मान व विश्व नेपाली साहित्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानपाखें हनापौ लःल्हानातःगु दु ।