दीपतारा ताम्राकार

दीपतारा ताम्राकार

गायिका दीपतारा ताम्राकारया जन्म २००६ सालय्‌ अबु दीपबहादुर शाक्य व मां पद्मतारा ताम्राकारया कोखं जूगु खः । वय्‌कःया गुरुपिं हुतराज शर्मा व गणेशप्रसाद श्रेष्ठ खः । वय्‌कलं आपालं लोकंह्वाःगु नेवाः म्ये हालादीगु दु । ‘आय्‌ बुयां छु याये दाइचा, जि जक मन च्वं ला’ म्ये भृगुराम श्रेष्ठनाप हालादीगु खः । थ्व म्ये अतिकं लोकंह्वाः ।

दीपरत्न तुलाधर

भाजु दीप रत्न तुलाधरया जन्म ने.सं. १०७८ अनलागाः दुतिया, सुक्रबारखुन्हु जूगु खः । वय्‌कःया बाःया नां संघरत्न तुलाधर व मांया नां कृष्णकुमारी तुलाधर खः । भाजु दीपरत्न गितार, बाँसुरी व कीबोर्ड थानादी । वय्‌कलं म्यूजिक कम्पोजिसन, म्यूजिक आय्‌रेजमेन्ट, फिल्म डबिंग यानादी ।
भाजु दीपरत्नजुंं रत्न रेकर्डिंग संस्थानं याःगु बृहत म्ये कासाय्‌ लुँयागु तक्मा कयादिलसा रेडियो नेपालं याःगु आधुनिक म्येकासाय्‌ ल्यू जुयादीगु खः । अथे हे वेष्ट संग रेकर्डिष्ट नेपाल, मोसन पिक्चर अवार्ड, बेष्ट फिल्म साउण्ड डिजाइनर दि सिने अवार्ड व बेष्ट फिल्म साउण्ड डिजाइनर नेफ्टा अवार्ड नं कयादीगु दु ।

दीपा महर्जन

किपूया ध्वाखासि त्वालय्‌ ने.सं. ११०५ चिल्लाथ्वः एकादसि, आइतबारखुन्हु दिपक महर्जन व रमाकुमारी महर्जनया कोखं संगीतकःमि दीपा महर्जनया जन्म जूगु खः । थौंकन्हय्‌ रत्नराज्यलक्ष्मी क्याम्पसय्‌ प्राध्यापन यानादीम्ह वय्‌कः नेवाः संगीतख्यलय्‌ लोकंह्वाःम्ह म्येहालामि खः । वय्‌कलं २०६४ सालय्‌ रेडियो नेपालय्‌ भ्वाइस टेस्ट पास यानादीगु खः । वय्‌कलं तःपु हे ज्वःम्ये, याकः म्ये, पुचः म्येय्‌ थःगु सः बियादीगु दुसा सरप्राइज एल्बम नं पिदनेधुंकूगु दु । वय्‌कः इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाजया ज्यासना पुचःया दुजः खः । वय्‌कः नेपाल विद्याभूषण ‘ख’ पदक, मोतिलानि सिरपाः, अले पेज थ्री अवार्डय्‌ ज्वःम्ये व याकःम्येया निंतिं सिरपाः त्याकादी धुंकूगु दु ।

द्वारिकालाल जोशी


द्वारिकालाल जोशी प्याखं हुलामिलिसें नेपाःया संगीत ख्यलय्‌ च्वमि, हालामि व लय्‌ चिनामिकथं अतिकं लोकंह्वाःम्ह संगीत सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०६८ थिंलाथ्वः खस्थि, सुक्रबारखुन्हु येँया प्यूखा त्वालय्‌ जूगु खः । वय्‌कः अबु रामलाल जोशी व मां केशरीवदन जोशीया माइलाम्ह काय्‌ खः । अफिंचि वैद्यया कूलय्‌ जन्म जूसां थ्वय्‌कःया अबु नं संगीतकःमि जूगुलिं मचा इलंनिसें प्याखं हुलेगु लिसें म्ये संगीतय्‌ नुगः क्वसाःम्ह खः । अथेहे अभिनय यानाः मेपिन्त इतिइति न्हीके फुम्ह नं खः । थःगु म्ये संगीतं मेपिन्त लट्ठ यानाबीम्ह, थःगु अभिनयं मेपिन्त इतिइति न्हीके फुम्ह छन्हु थःगु संगीतं मनूतय्‌त हि क्वाकेत नं ताःलात । वि.सं. २०२२ पाखे रेडियो नेपालं नेपालभाषाया समाचार लिकासेंलि नेवाःतय्‌सं सांगीतिक आन्दोलन न्ह्याकल । व हे आन्दोलनया सांगीतिक दबुली म्ये हालाः मेपिन्त हायेकाः संगीत ख्यलय्‌ दुहां झाःम्ह खः थ्वय्‌कः । ‘नुगलय्‌ मि तयाः स्वागत यायेगु’, ‘सी अथें छाय्‌ स्याय्‌वंतुं भाय्‌, जातिया खः ज्यान थ्व’, ‘जिगु देस छ यः, छ जितः अति यः’ थजाःगु म्ये संगीतं मनूतय्‌ हि क्वाकेत थ्वय्‌कः ताःलात । मचा म्ये, मतिना , भजन, गजल, राष्ट्रियतां जाःगु फुक्क कथंया म्येय्‌ थ्वय्‌कलं संगीत तयेवं नस्वाः थनाबीगु याः । ‘का न्हैं मैंचा मंसीर मैनासं’, ‘यौवनया गाच्वः ब्वयेकाः’ लिसें आपालं सदावहार म्येत सिर्जना यानादीम्ह थ्वय्‌कलं नेवाः संगीत ख्यःयात चकंका ब्यूगु दु । थ्वय्‌कःया संगीतय्‌ आपालं नेवाःम्ये हालादीपिं मध्यय्‌ सत्यनारायण राजभण्डारी व जुजुकाजी रंजितयात कायेफु । थ्वय्‌कः व सत्यनारायण राजभण्डारीया जोडी ला झन लोकंह्वाः । थ्वय्‌कःया संगीतयात निंतिं सत्यनारायणया सः अले सत्यनारायणया निंतिं थ्वय्‌कःया संगीत खः । थ्वय्‌कलं संगीत तयेगु जक मखु आपालं लोकंह्वाःगु म्येत नं च्वयादीगु दु । थ्वय्‌कःया म्ये दुथ्याःगु दकलय्‌ न्हापांगु म्येचाः ‘नेपालभाषा म्ये’ (ने.सं.११००) खः । थुकी थ्वय्‌कलं निर्मला श्रेष्ठलिसे जानाः ‘का न्हैं मैंचा मंसीर मैनास’ हालातःगु खः । म्येचालय्‌ पिदंगुकथं थ्वय्‌कलं संगीत तयादीगु म्येचाःत ‘मन छकः याउँक दिके’, ‘थुलि यः कि’ (गजल) व पूधाप्याखं ‘अंगुलिमाल’ खः । थुगु प्याखनय्‌ वय्‌कलं सत्यनारायण राजभण्डारीलिसे जानाः संगीत तयादीगु खः । मेमेगु म्येचालय्‌ नं थ्वय्‌कःया म्येत पिदना च्वंगु दु ।वि.सं. २०२२ सालया सांगीतिक आन्दोलनलिसें हे थ्वय्‌कलं रेडियो नेपालय्‌ लजगाः न्ह्याकादिल । थन वय्‌कःया म्येत निदँ लिपानिसें तिनि रेकर्ड जूगु खः । वि.सं. २०४३ सालपाखे रेडियो नेपालय्‌ जूगु प्रतियोगिताय्‌ न्हाप जुयादीगु खः । ‘माइती घर तिम्रो हैन पराइ घर जाउ’ वय्‌कःया अजर म्येत मध्यय्‌ छपु खः । अथेहे ‘बाधा परुन जति नै सारा सहन्छु म’, ‘एक चिताको कहानी भयो सब खरानी’ नं उतिकं लोकंह्वाः । खस नेपाली संगीतय्‌ गुलि वय्‌कःया म्ये लोकंह्वाः उलि हे नेवाः संगीत ख्यलय्‌ नं लोकंह्वाः । छगू इलय्‌ ला नेवाः सांगीतिक ज्याझ्वलय्‌ थ्वय्‌कः मदयेकं मगाः, न्ह्याथासं थ्वय्‌कःया संगीतय्‌ म्ये थ्वयाच्वनी । थ्वय्‌कःया याकः लसय्‌ पिदंगु नेवाः म्येचाः ‘मन छकः याउँक दिके’ (ने.सं.११०७) खः । अनं लिपा ‘थुलि यःकि’ गजल (ने.सं. ११०९) खः । अले अंगुलिमाल प्याखंया म्येचालय्‌ धाःसा सत्यनारायण राजभण्डारीलिसे जानाः संगीत बियादीगु खः । थ्वया लिसें मेमेगु आपालं म्येचालय्‌ थ्वय्‌कःया म्येत दुथ्याना च्वंगु दु । थ्वय्‌कलं सिर्जना यानादीगु लोक, आधुनिक, भजन व राष्ट्रिय म्ये यानाः स्वसलं मल्याक दु । उकिसनं थःम्हं हालादीगु सच्छिपुं मयाः ।
थ्वय्‌कलं निब्याहाः यानादीगु खः । निम्हं प्याखं हुलेगुली नांजाःपिं खः । न्हापांम्ह ख्वपयाम्ह कमला जोशी व लिपांम्ह येँ ओमबहाःया नगिना जोशी । थ्वय्‌कःया निम्ह काय्‌ व स्वम्ह म्ह्याय्‌पिं दु । नेवाःलिसें खस भाषाया संगीत ख्यःयात तःब्या यायेत आपालं योगदान दु थ्वय्‌कःया । जिवंकाछि थःत सांगीतिक ख्यलय्‌ पानाझाःम्ह थ्वय्‌कः लिपा ने.सं. १११८ सिल्लाथ्वः द्वादसिखुन्हु मदुगु खः ।

धर्म मुनिकार

बौ ज्ञानीबाबु मुनिकार व मां नानीमय्‌जु मुनिकारया कोखं नेसं. १०८५ दिल्लाथ्वः एकादसिखुन्हु येँया बञ्जाःहिति फुसय्‌ प्याफलय्‌ जन्म जुयादीम्ह धर्म मुनिकार नेवाः सङ्गीतयात लजगाःकथं न्ह्याकेगुली ज्वः मदुगु योगदान बियादीम्ह संगीतकःमि खः । नेवाः बाजं–धिमे, बाँसुरी, पछिमा, मादल, खिं, क्वंचाखिं, बय्‌ आदि थानाः भम्चा लँस्वःवनेगु व मेमेगु सांगीतिक ज्याझ्वः यायेत व्यवसायिक बाजं खलः न्ह्याकेगुली भाजु मुनिकार छम्ह न्ह्यलुवाः खः । थीथी अवसरय्‌ सलंसः नेवाः संगीतकःमि व तःताजि नेपाःया बाजं दुथ्याकाः थीथी अर्केष्ट्रा न्ह्यब्वयेगुली नं वय्‌कः निर्देशक जुयाः सक्रिय जुयादी ।भाजु मुनिकारं वि.सं. २०५७ सालंनिसें थम्हं हे स्वरलिपि च्वयाः स्वरलिपिया माध्यमं बाँसुरी पुइगु स्यनेज्या न्ह्याकादीगु खःसा स्वनिगः दुने पिने व देसं पिने तकं थ्यं मथ्यं सच्छिं अप्प्वः थासय्‌ स्वद्वलं मल्याक नेवाः व गैर नेवाः स्यँमिपिन्त बाँसुरी, बय्‌, खिं, क्वंचाखिं, पछिमा, धिमे, स्यनेज्या यानादी धुंकल । थ्व हे झ्वलय्‌ भाजु मुनिकारं थीथी नेवाः जात्राय्‌ सरकारपाखें ब्वति काइगु गुरुजुया पल्तनयात नं बाँसुरिं नेवाः बाह्रमासे धून पुइगु व धिमय्‌ थायेगु स्यनादीगु दु । थुकिं यानाः न्हापा मेमेगु गैर नेवाः बाजंज्वलं ज्वनाः गैर नेवाः धून पुयाः जात्राय्‌ वइगु गुरुजुया पल्तनं नं नेवाः संगीत नालाकाःगु दु ।
परम्पराकथं म्हुतुं बोल धयाः स्यनीगु नेवाः संगीतयात स्वरलिपि व बोललिपि दयेकाः स्यनेज्या यायेगुली नं वय्‌कः छम्ह न्ह्यलुवाः गुरु खः । थुकिया निंतिं वय्‌कलं ने.सं. ११४० य्‌ थीथी दापा म्ये, नेवाः व खस भाषाया लोक व आधुनिक म्ये, भजनलिसें ऋतु, प्रहरया १०१ पु म्ये दुथ्याकाः स्वरलिपि (Notation) नांया सफू पिथना दीगु दु । भाजु मुनिकारं नेवाः म्येचाः ‘मतिनाया स्वां’ (डीभिडी)या म्यूजिक भिडियोया निर्देशन नं यानादीगु दु । अथे हे तकुस्वां म्येचाः (सिडि) या बाँसुरी वादक नं खः ।
प्रवीणता प्रमाणपत्र तहतक ब्वनादीम्ह भाजु धर्म मुनिकार छम्ह रेडियो ज्याझ्वः न्ह्याकामि नं खः । वय्‌कलं ८ दँ तक मेट्रो एफ.एम.य्‌ नेपालभाषाया ज्याझ्वः न्ह्याकादीगु खः । व थेंतुं येँ महानगरपालिकाया वडा ल्याः २७, २१ व १८ वडाय्‌ जनप्रतिनिधि मदुगु इलय्‌ वडा सचिव जुयाः नं थःगु प्रशासनिक क्षमता ब्वयादी धुंकूगु दु । लजगाःया ल्याखं वय्‌कः थौंकन्हय्‌ यँे महानगरपालिका, सम्पदा तथा पर्यटन विभागया सहायक निर्देशक जुयादी ।
तःक्वः थीथी नेवाः बाजं धें धें बल्लाः कासाया निर्णायक जुयादी धुंकूम्ह वय्‌कः परम्परागत गुथि मागः भ्वताहिति त्वाःखलः (मुनिकार समाज)या खिं, बाँसुरी, बय्‌ गुरुलिसें नासः सृष्टि कलाया नायः नं जुयादी ।
नेपाःया कला संस्कृति न्ह्यब्वयेगु निंतिं वय्‌कलं जापान (निक्वः), चीन, भारत, कोरिया आदि देसय्‌ वनाः चर्या म्ये हालेगु, बाँसुरी, बय्‌, प्वंगा पुइगु, धुँन्या चाःहिकेगुया लिसें अनेक कथंया प्रतिभा न्ह्यब्वयादी धुंकूगु दु ।वय्‌कःया बाँसुरी गुरु कान्छा मुनिकार, खिं क्वंचाखिं गुरु अष्टबहादुर मुनिकार, बय्‌ गुरु ज्ञानीबाबु मुनिकार, पछिमा गुरु इन्द्र महर्जन व लतमान महर्जन, धिमे गुरु रत्नकाजी महर्जन, चर्या म्येगुरु कान्छाबुद्ध बज्राचार्य, धुँन्या गुरु धर्म रत्न महर्जन खः ।
भाजु धर्म मुनिकारयात वय्‌कलं बाजं स्यंझाःगु सकल खलः, पुचःपाखें हनापौ लःल्हाना तःगु दुसा नेपाःया निंतिं युनेस्को प्रतिनिधि डा. योसियाकी कितामुरापाखें प्रशंसा पत्र (२०५८) लःल्हाःगु दु । नेवाः संगीत थपू यायेगु वय्‌कःया योगदानयात लुमंकुसे भाजु मुनिकारयात नातिकाजी राष्ट्रिय विशिष्ट संगीत सम्मान (परम्परागत संगीत) सिरपालं छाय्‌प्यूगु दु ।

धर्मानन्द राजोपाध्याय

अबु छत्रानन्द राजोपाध्याय व मां बागेश्वरी राजोपाध्यायया कोखं ने.सं. १०४० दँय्‌ च्वखाछेँ गल्लि येँय्‌ कलाकार धर्मानन्द राजोपाध्यायया जन्म जूगु खः । थ्वय्‌कःया कलाकारिताया मुख्य धैगु शास्त्रीय संगीत खः । इलाहावाद संगीत विश्वविद्यालयपाखें संगीत प्रवीणया उपाधि कयादीम्ह राजोपाध्यायया थःगु लजगाः शिक्षण खः । थ्वय्‌कलं ललित कला क्याम्पसय्‌ सहप्राध्यापक जुयाः शास्त्रीय संगीत स्यनादिलसा थ्वय्‌कः रेडियो नेपालय्‌ ’क’ वर्गया शास्त्रीय गायक नं खः । रेडियो नेपालय्‌ नियमित रुपं थःगु प्रस्तुति बिया च्वनादीम्ह थ्वय्‌कः थीथी दबू, भजन मण्डल, थीथी महफिलय्‌ शास्त्रीय गायन न्ह्यब्वयाः लोकं ह्वानाच्वंम्ह कलाकार खः । थ्वय्‌कः ने.सं. १११४ दँय्‌ मन्त ।

नगेन्द्र हाडा

संगीतकार गायक नगेन्द्र हाडाया जन्म वि.संं १९९८ य्‌ ख्वपय्‌ जूगु खः । थः झिंच्यादँ दुबलय्‌ अथे धयागु वि.सं. २०१६ निसें म्ये हालादीम्ह वय्‌कः नेपालभाषा आन्दोलनया इलय्‌ आपालं म्ये हालाः योगदान बियादीम्ह खः । मदनकृष्ण श्रेष्ठलिसे जानाः हालादीगु, संगीत तयादीगु वय्‌कःया ख्यालि म्ये तसकं तसकं लोकंह्वाः । ‘मरु गनेद्यःया देगलय्‌ गजू मदु…’ थें ज्याःगु वय्‌कःया यक्व हे लोकंह्वाःगु म्ये दु । वय्‌कःया काय्‌पिं नं संगीतख्यलय्‌ हे सक्रिय दु । वय्‌कःया सलय्‌ दुगु ‘ग्वाहालि ग्वाहालि थिके जुल..’ म्ये आःतक नं सान्दर्भिक ध्याचू म्ये खः ।

नरबहादुर शाक्य (मा. भिंचाबाबु)


नरबहादुर शाक्य सुदूरपश्चिमया ताप्लेजुङ्गय्‌ उस्ताद भिंचाबाबुया नामं म्हस्यूम्ह सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं.१०२३ थिंलापाखे चैनपुरया बगेँचा त्वालय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कः अबु भक्तबहादुर शाक्य व मां शशिमाया शाक्यया याकःकाय्‌ खः । थ्वय्‌कःयात मचाइलय्‌ हे मामं त्वःतावंगुलिं ताप्लेजुंगया फुङलिङ गामय्‌ पाजुपिन्सं लहिनातःगु खः । अन सकस्यां वय्‌कःयात भिन्चाबाबु धकाः सःतीगुलिं वय्‌कः अन लागाय्‌ भिंचाबाबुया नामं हे म्हस्यू ।
वास्तबवय्‌ थ्वय्‌कःया कूल यलया क्वाःबहाः हिरण्यवर्ण महाबिहारयापिं खः । थ्वय्‌कःया बाज्याया पालंनिसें फुक्क परिवार चैनपुरय्‌ च्वनाः लजगाःकथं अन च्वंझाःपिं खः । थ्वय्‌कःपिनिगु ली, वहः, सिजः व धलौटमा माज्याया शीप अनया देगःदेगलय्‌ ल्यनाच्वंगु दनि । उकी मध्यय्‌ अनच्वंगु सिद्धकालि देगः लुमंके बहःजू ।
थ्वय्‌कःया मां मदयेवं अबु कलाःया शोकं हरिद्वारय्‌ वनाः सन्त जुयाः ल्यंदनीगु जीवन हंवन । अथे जुुयाः नं थ्वय्‌कः पाजुपिन्थाय्‌ ब्वलने माःगु खः । लिपा वय्‌कः नीदँति दुबलय्‌ अबु मालेया निंतिं हरिद्वार वन तर अबुयात नापलाये मफुत । अनं लिहां वयाः वय्‌कलं थःत संगीतय्‌ पायेगु मनं ने.सं. १०४३।४४ पाखे यलय्‌ वयाः उस्ताद गणेशलाल श्रेष्ठपाखें निदँतक्क संगीतया ज्ञान कयादिल । लिपा चैनपुरय्‌ हे च्वनाः मचा ल्याय्‌म्हपिन्त संगीत स्यनेगु जक मखु वय्‌कलं थन भजन हालेगु प्रथा नं न्ह्याकादिल । अले अन माष्टर नरबहादुरया नामं नां जाल । वय्‌कलं चैनपुर जक मखु भोजपुर, तेर्‍हथुम व ताप्लेजुङ्गय्‌ नेवाः भजन स्तुति थःम्हं चिनाः हालेगु स्यनेगु यानादिल । लिपा ने.सं.१०७२ पाखे बनेज्यापाखें हे कलाः ललितादेबी व फुक्क परिवार ताप्लेजुङ्गय्‌ हे च्वंझाल । अन नं थःगु पुर्खौली ज्यालिसें संगीतयात नं च्वन्ह्याका दिल । अले अन नं संगीत स्यनेगु जक मखु भजन हालेगु प्रथा तक्कं न्ह्याकादिल । वय्‌कलं मेपिन्त जक मखु थः मस्तय्‌त तकं संगीत स्यनातःगुलिं लिपा अनया शाक्य सदनपाखें छुं नं कथंया संगीत ज्याझ्वलय्‌ थ्वय्‌कःया मस्त न्ह्यचिलेगु यात ।
वय्‌कलं नेवाः भाय्‌लिसें खस नेपाली, हिन्दी, मैथिली भासय्‌ भजन, स्तुति थःम्हं हे चिनादीगु दु । ताप्लेजुङ्ग थें जाःगु थासय्‌ च्वनाः नं थःगु पुर्खौली कला, संगीत अले नेवाःभाय्‌ प्रति योगदान यानादीम्ह थ्वय्‌कःयात प्यारालाइसिस् ल्वचं कल । म्हुतु छप्वाः बाहेक शरीरया मेगु अङ्ग मसन । थ्व हे ल्वचं ने.सं. ११०१ यंलागाः नःमिखुन्हु थ्व सन्सारं तापाना वन ।

नरसिङ्गलाल श्रेष्ठ

नरसिङ्गलाल श्रेष्ठ खस संगीतलिसें नेवाः संगीत ख्यःया लय्‌चिनामि व म्येहालामि खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०८७ गुंलागाः खस्थि, सनिबारखुन्हु यलया मंगलबजारय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु बुद्धिलाल श्रेष्ठ व मां ज्ञानी श्रेष्ठ खः । थ्वय्‌कलं वि.सं. २०५२ स रमिता श्रेष्ठलिसें इहिपाः यानादीगु खःसा थ्वय्‌कःपिनि छम्ह म्ह्याय्‌ व छम्ह काय्‌ दु । अबु नं छम्ह भजनय्‌ म्ये हाःजुइम्ह जुयाः थ्वय्‌कः झिंन्यादँति दुबलय्‌ निसें हे संगीतपाखे नुगः क्वसाःगु खः । थ्वय्‌कलं संगीत गुरु चन्द्रलाल शर्मा, रत्न बेहाशी, अमरराज शर्मालिसें मेमेपिं पाखें संगीत स्यनेगु ज्या यानादीगु खः । तर थ्वय्‌कलं थः मूगुरुकथं कमल क्षेत्रीयात नालादी । वि.सं. २०४३ सालपाखे सांस्कृतिक संस्थानय्‌ गायनय्‌ करारपाखें लजगाः न्ह्याकादीम्ह थ्वय्‌कः थौकन्हय्‌ न्हय्‌गूगु तँय्‌ थ्यनाः अन संगीत प्रमुखकथं ज्या याना च्वनादीगु दु । थ्वय्‌कलं वि.सं. २०४४ सालपाखें स्वर परीक्षा ताःलाकाः रेडियो नेपालय्‌ दुहां झाःगु खः । थ्वय्‌कःया रेडियो नेपालय्‌ रेकर्ड जूगु व न्हापांगु खस भाषाया म्ये कमल क्षेत्रीया लसय्‌ ‘हृदय मेरो जलाइ’ बोलया म्ये खः । लिसें थ्वय्‌कलं थःगु लसय्‌ नं अन म्येत रेकर्ड यानादीगु दु । उबलय्‌ यलय्‌ जुइगु थीथी सांगीतिक ज्याझ्वलय्‌ थ्वय्‌कःया ब्वति दयाच्वनीगु खः । थ्वय्‌कलं यलया ब्वाला क्बबपाखें न्ह्यब्वःगु सांगीतिक ज्याझ्वःपाखें दकलय्‌ न्हापां दबुली नेवाःम्ये हालादीगु खः । उबलय्‌ हालादीगु म्ये ‘मनकामना बाय्‌ च्वंवना नानिपिं नापलात’ खः । थ्व म्ये बाबुकाजि कपालीलिसें जानाः च्वयाः लसय्‌ हनाः हालादीगु खः । थ्वय्‌कःया दकलय्‌ न्हापां म्येचालय्‌ पिदंगु म्ये ‘न्ह्याबलें जितः ह्ययेकाच्वनी व हे न्हापायागु प्रेम’ खः । अनंलिपा वि.सं. २०४५ सालपाखे येँ थँहितिया नेपाल मैत्री अध्ययन मण्डलया नीन्यादँ बुन्हिया लसताय्‌ जूगु नेपालभाषा म्ये धेंधेंबल्लाःस ब्वति कयाः हःपाः सिरपाः त्याकादीगु म्ये ‘जि मनू हे खः ला मखु ला’ खः । थ्वय्‌कलं लसय्‌ हनादीगु ‘ग्वारामरि ग्वारा ग्वारा छुचुंमरि छ्यारा छ्यारा’ छगू इलय्‌ तसकं लोकंह्वाःगु म्ये खः । अथेहे ‘यः ससःअबु ससःमां जि ला सिक्क ग्यात’ नं उति हे लोकंह्वाःगु म्ये खः । न्हापां दबुली आपालं म्ये हालादीम्ह थ्वय्‌कःया सलय्‌ व लसय्‌ म्येचालय्‌ पिदनाच्वंगु न्यापु खुपुति जक खनेदु । थ्वय्‌कःया म्येत ‘मतिना’ (ने.सं. ११०७), ‘बांबांलाःगु म्ये’ (ने.सं. ११०८), ‘याउँक च्वने’ (ने.सं. १११७) ‘ल्वः वन’ (ने.सं. ११२५) म्येचालय्‌ दुथ्याना च्वंगु दु ।
थ्वय्‌कःयात कलानिधि संगीत महाविद्यालयपाखें शास्त्रीय संगीतय्‌ स्वर्ण पदकलिसें आपालं सिरपाः व सम्मानपाखें छाय्‌पिया तःगु दु । वि.सं. २०४१ पाखे पाटन संगीत क्लबय्‌ नायः जुयादीम्ह थ्वय्‌कः संगीत व मेमेगु थीथी संघसंस्थाय्‌ आवद्ध जुयादी । थ्वय्‌कलं वि.सं. २०५२ पाखे नवज्योति क्लासिक नेपाललिसें थौंकन्हय्‌ नं थीथी थासय्‌ संगीत स्यनेगु ज्या यानावया च्वनादीगु दु ।

नरेन्द्र बाताजु

नरेन्द्र बाताजु नेपाःलिसें हलिंन्यकं नांजाःम्ह सितारवादक खः । थ्वय्‌कःया जन्म येँया न्ह्यःखा त्वालय्‌ वि.सं. १९९८ पाखें जूगु खः । थ्वय्‌कः मचाबलय्‌निसें हे मिखां मखंम्ह खः । थ्वय्‌कःया अबु ख्वपं येँय्‌ हे च्वनाः बनेज्या यानाच्वंम्ह खः । थ्वय्‌कः मचाबलय्‌ हे मांम्हं त्वःतावंगु, अबुम्ह निब्याहा याःगुलिं नं सुखं च्वने मखन । थ्वय्‌कलं गुरु नारायणप्रसाद श्रेष्ठया कृपां झिदँति दुबलय्‌ हे रेडियो नेपालय्‌ म्ये हालेगु ह्वःताः चूलाःगु खः । लिपा व हे गुरुपाखें सितार थायेगु सयेकादिल । थ्वय्‌कलं सितार स्यनाच्वंबलय्‌ लिपा मोहनसुन्दर श्रेष्ठ नं सरोद थायेगु सयेकः वल । मोहनसुन्दर नं वय्‌कः थें हे मिखां मखंम्ह वरिष्ठ सरोदवादक खः । थुबलय्‌ तबला सयेकाच्वंम्ह मेम्ह खः कृष्णगोबिन्द के.सी.। थ्वय्‌कःपिं निम्ह साप मिले जूपिं जिवंकाछि हे नापं जुल । निम्हं नापं भारत सरकारया छात्रवृत्ति कयाः लखनउया भातखण्डे संगीत विद्यालयसं ब्वं झाल । थन वय्‌कलं युसेफ अलि खाँलिसें मेमेपिं गुरुपाखें ज्ञान कयादिल । ब्वनेगु झ्वलय्‌ हे अल इण्डियास थःगु प्रतिभा ब्वयेगु नं यानादिल ।
सन् १९६४ स स्नातकोत्तर सिधयेकाः नेपाः वयाः पद्मकन्या क्याम्पसय्‌ सितार स्यनेगु लजगाः न्ह्याकादिल । लिसें दरबार, रेडियो नेपालय्‌ व थीथी थासय्‌ थःगु सिर्जनात न्ह्यब्वयेगु यानादिल । क्याम्पसय्‌ ब्वं वयाच्वंपिं फ्रान्सेलि विद्यार्थीपिनिगु सल्लाहकथं थःगु प्रतिभा ब्वयेत व संगीतया शिप स्यनेत पासा कृष्णगोविन्दलिसें पेरिसय्‌ झाल । थुबलय्‌ तक्क वय्‌कः भारतीय गुरु रविशंकरपाखें सितारवादनय्‌ दिक्षित जुया दीधुंकूगु खः । पेरिसय्‌ च्वनेधुंकाः नं थ्वय्‌कःपिं अन दँय्‌दँसं नापलायेगु व ज्याझ्वःत यायेगु जुयाच्वंगु खः । पेरिसय्‌ च्वच्वं हे थ्वय्‌कलं थासंथासय्‌ वनाः थःगु सितारवादनया कला न्ह्यब्वया दिल ।
थ्वय्‌कःया इहिपाः ख्वपयाम्हे विद्या राय लिसें सन् १९७७ दँय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःपिनि छम्ह काय्‌ दु । वि.सं. २०६३ स नारायणगोपाल संगीत कोषं हनेधुंकूम्ह थ्वय्‌कःयात आपालं मानपदवीलिसें सिरपालं छाय्‌पिया तःगु दु । थ्वय्‌कःया सितारवादनया म्येचाः व सि.डी यानाः प्यचाःति पिहां वःगु खनेदु । मनूया सः जक न्यनाः उम्ह मनू गुलिति तापाः व वया स्वभाव गय्‌ गथे धकाः सीकेफुम्ह खः थ्वय्‌कः । थ्वय्‌कःयात न्ह्यागुं कथंया ग्वहालि याना वया च्वनादीम्ह पासा कृष्णगोबिन्द सन् १९९५ स मदयेवं सिर्जना ज्याय्‌ याकःचाः जुल । थ्व हे खं यानाः वय्‌कः साप निराश खनेदत । न्हय्‌दँति दुबलय्‌ उमेरं नं साथ बिया महल अले निगलं जलासें नं ज्या मबिल । वासः याकुंयाकुं न्हय्‌खुदँया बैंसय्‌ सन् २०१८ सं थ्वय्‌कः मदुगु खः ।