गोबिन्द ‘किपू’ छम्ह शिक्षकलिसें प्रगतिशील बिचाः दुम्ह नेपालभाषाया संगीत, नाट्यकःमि व कासामि नं खः । थ्वय्कःया जन्म ने.सं. १०७६ यंलागाः चःह्रे, बुधबारखुन्हु किपूया कुलांछेँ त्वालय् जूगु खः । थ्वय्कःया अबु अष्टमान महर्जन व मां माया महर्जन खः ।
संगीतय् मन क्वसाःम्ह थ्वय्कलं मचा इलंनिसें थामय् खापाय् थाथां अबुं न्यानाब्यूगु मादल हे संगीतय् प्रखर जुइगु माध्यम जुयाबिल । थ्वय्कलं प्रेम गुर्जुलिसे बेला थायेगु, भजन व लय् तयेगु ज्ञान कयादिल । लिपा ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यपाखें तबला, वस्ताद नारायण तण्डुकार, गोपालनाथ योगी, रामहरी गुरुङ्ग, पूर्णबहादुर थापा, कमला श्रेष्ठपिं पाखें नं संगीतया छुं छुं ज्ञान कयादीसां मूलगुरुकथं कृष्णनारायण श्रेष्ठयात नालादी । थुम्ह गुरुपाखें वय्कलं वि.सं. २०२९ सालपाखे शास्त्रीय संगीत सयेकादीगु खः ।
थ्वय्कलं झिंखुदँ दुबलय् हे थःम्हं हे संगीत तयाः म्ये हालेगु यानादीगु खः । थ्वय्कलं दकलय् न्हापां लसय् हनाः हालादीगु म्ये गणेशलाल ज्यापुयागु खः । थ्वय्कलं थःम्ह नं म्ये च्वयेगु यानादीसा मेपिन्त नं हायेकेगु यानादी । थ्वय्कःया सलंसःपु म्ये दु । न्हापांगु इलय् मतिना, भजन म्येत सिर्जना यानादीसां लिपा थ्वय्कलं प्रतिशीलया म्येत चिनेगु नं यानादिल । थ्वय्कःया न्हापांगु म्ये ‘जनताया म्ये’ खः । थ्वय्कलं दकलय् बांलाक्क संगीत तयादीगु लसकुस म्ये ‘थौं थ्व दबुली दनाः लसकुस याये जिं’यात कायेगु याः ।
अथेहे वि.सं. २०३३ सालंनिसें रेडियो नेपालय् लजगाः न्ह्याका दिलसा लिपा स्कूलय् नं ब्वंकेगु ज्या यानादिल । वि.सं. २०३७ सालय् रेडियो नेपालया जन्मोत्सवया लसताय् जूगु ज्याझ्वलय् वय्कः शास्त्रीय वादनय् न्हाप जुयादीगु खः । थ्वय्कः म्ये च्वयेगु, संगीत तयेगु जक मखु, प्याखं च्वयेगु, स्यनेगु व म्हितेगु नं यानादी । थ्वय्कलं च्वयादीगु स्यनादीगु प्याखंत आपालं लोकंह्वाः उगु इलय् । वय्कःया नांजाःगु प्याखंत मध्यय् ‘जि वँय् मखु’, ‘हलसिं डंगोल रापस’, ‘प्रेमलिला’, ‘समाजया कं’ व चाःहिला प्याखं ‘देखः ल्वाकेगु’ खः ।
थ्वय्कः लाल कायेगु (स्वीमिङ्ग) कासाय् नं मन क्वसाःम्ह जक मखु सिरपाः तकं त्याकादीम्ह छम्ह कासामि नं खः । थ्वय्कःया तिरि व काय् म्ह्याय्पिं दु । ताः इलंनिसें नुगःचुया ल्वचं कयाः थ्वय्कः मदुगु खः ।
गोबिन्द ह्यूमत नेवाः संगीत ख्यलय् म्येहालामि व लय्चिनामिकथं लोकंह्वाः । थ्वय्कःया जन्म वि.सं. २०२२ साल बैसाखं येँया ह्यूमत त्वालय् जूगु खः । थ्वय्कःया अबु ईन्द्रलाल खड्गी व मां द्वारिका खड्गी खः ।
थ्वय्कः मचाइलंनिसें म्ये संगीतय् नुगः क्वसाःम्ह खः । थ्वय्कःया मां नं छम्ह भजन म्ये हालीम्ह खः । थ्वय्कःया मांपाखें हःपाः व तिबलं संगीत ख्यलय् वयेत अःपुल । प्यदँ न्यादँति दुबलय् निसें हे छेँय् च्वनाः सःमसः हार्मोनियम थायेगु यानादीम्ह खः । लिपा थ्वय्कलं लक्ष्मीनारायण शाहीयात थः गुरु नालाः हार्मोनियम थायेगु सयेकादीगु खः ।
थ्वय्कः दकलय् न्हापां वि.सं. २०३७ निसें संगीत ख्यलय् दुहां झाःगु खः । वय्कः ब्रम्हत्वाःया सरस्वती निकेतन मा.वि.इ न्हय्गू तगिमय् ब्वनाच्वंबलय् हे थःम्हं संगीत तयाः ज्याझ्वलय् ब्वति कयादीगु खः । ने.सं. १११० पाखे थ्वय्कःया आपालं म्येचाःत पिदंगु खनेदु । थ्वय्कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय् ‘छिमांया यःम्ह छ याकः म्ह्याय्’, ‘मन जिगु वँय् जुल’, ‘दकसिबय् यःम्ह छ छम्ह दु’, खः । थ्वय्कलं सलंसःपु नेवाःम्ये सिर्जना यानादीगु दु । उकी लोक, आधुनिक, भजन, मचा म्ये दुथ्याः ।
वि.सं. २०६२ सालपाखें थ्वय्कलं थः संगीतय् दुहां वयागु नीन्यादँ क्यंगु लसताय् थः गुरुयात हनेकथं छगू याकः सनिल ज्याझ्वः यानादीगु खः । अथे हे ने.सं. ११४३ सं किपुली थ्वय्कःया म्येया याकः सनिल नं यायेधुंकूगु दु । वय्कलं लय् तयादीगु म्येचाःत थुकथं दु– वल छंगु किचः ल्यू ल्यू जिगु (ने.सं.१११०), न्हिलाः न्हिलाः हुँ (ने.सं.१११०), ३) लूजः (ने.सं.१११०), कतांमरिचा (ने.सं.१११४), छंगु किपा (ने.सं.१११९), विजय (ने.सं.११२१), वा फय् वःसां (ने.सं.११२२), बच्छि बच्छि (ने.सं.११२२), तिकि नुगःया लसय्, तिकि तिकि ।
थ्वय्कलं नेवाः जक मखु खस व हिन्दी भाय्या म्येय् नं लय् तयादीगु दु । थ्वय्कलं संगीत तयादीगु अले दकलय् न्हापां रेकर्ड जूगु म्ये– छगू नाटक ‘तिनि को हुन्’ या निंतिं खः । वय्कःया लसय् ने.सं. १११९ स पिदंगु ‘छंगु कपि’ म्येचालय् भारतया संकिपा ख्यलय् नांजाःपिं मोहम्मद अजिज, अनुराधा पोडवाल, जसबिन्दर नरुला, अभिजित, बिनोद राठौरपिन्त नेवाः म्ये हायेकादीगु दु । लिपा ने.सं. ११२२ स पिदंगु ‘वा फय् वःसां’ म्येचालय् कुमार सानुयात नेवाःम्ये हायेकादीगु खः । थ्वय्कलं नेपालभाषाया आपालं भिडियो संकिपाय् नं संगीत बियादीगु दु, उपिं मध्यय् ‘न्हिलाः न्हिलाः हुँ’, ‘चरित्र’, ‘बांलाः मय्जु’, ‘पानवति’, ‘सेरिवबञ्जाः’, ‘घोषक’ खः । थ्वय्कःया लसय् पिदंगु न्हापांगु म्येचाः ‘वल छंगु किचः ल्यू ल्यू जिगु’ खः । जुनु श्रेष्ठया याकः सलय् पिदंगु थुगु म्येचालय् थ्वय्कःया लसय् न्हय्पु म्ये दुथ्याः । थ्व हे दँय् नेवाः भिडियो संकिपा ‘न्हिलाः न्हिलाः हुँ’ पिदंगु खः । थ्वय्कलं प्यसलं मल्याक म्येय् संगीत तयादीधुंकल ।