राजु तुलाधर छम्ह म्येहालामि, म्येच्वमिलिसें लय्चिनामि नं खः । थ्वय्कःया जन्म अबु पुष्परत्न तुलाधर व मां माया तुलाधरया कोखं येँया ङत त्वालय् ने.सं. १०७३ यंलाथ्वः पुन्हि, बुधबारखुन्हु जूगु खः । थ्वय्कःया इहिपाः पुष्पा शाक्यलिसें वि.सं. २०३२ सालं जूगु खःसा थ्वय्कःपिनि निम्ह म्ह्याय् व छम्ह काय् दु ।
मचा इलंनिसें अबुलिसें बाज्या सप्तरत्नपाखें संगीतया ज्ञान कयाः थ्व ख्यलय् झाम्ह खः । लिपा थ्वय्कलं रंगराव कादम्बरीलिसें प्रेमध्वज प्रधान व नोर्मा खर्बर्ग ( Normal Kearbearg) नं संगीतया ज्ञान कयादिल । रेडियो नेपालय् वि.सं. २०२८ सालं स्वर परीक्षा पास यानादीम्ह थ्वय्कलं वहे दँय् रेकर्ड यानादीगु न्हापांगु नेवाःम्ये ‘ल्यासे मय्जु बांलाः बेमान यायेमते न्हां’ (सः राजु तुलाधर, च्वमि व लय्ः लक्ष्मण नेवाः) खः । थुगु म्येया च्वमि व लय्चिनामि लक्ष्मण नेवाः खः । थ्वलिसें मेमेगु आपालं नेवाःम्येत रेडियो नेपालय् रेकर्ड जूगु दु । थ्वय्कलं थःम्हं हे दकलय् न्हापां म्ये च्वयाः लसय् हनाः हालादीगु ‘गुलि जिं सःता वैत गुबलें लिसः मब्यू वं’ खः । थ्वय्कलं च्वयादीगु, लसय् हनादीगु व हालादीगु आपालं म्येत थीथी म्येचालय् पिदना च्वंगु दु । लोकम्येलिसें मतिनाया म्येत दबुली हालादीम्ह थ्वय्कलं लिपा लिपा प्रगतिशील धारया म्ये चिनाः हालेगु यानादीगु खः । थ्वय्कःया थज्याःगु लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय् ‘याकः किजा ततायाम्ह लासाय् लानाच्वन’, ‘छम्ह फ्वगिं बुराचाम्ह तुतां चुयावल’, ‘मांअबु मदुपिं नाबालकत’ खः । वय्कःया मेगु थीथी नेवाः म्येत थुकथं दु– ‘लँय् जूम्ह ल्यासेचा गाच्वः बँय् लुल खं ला’ (सः, च्वमि राजु तुलाधर, बसन्त लसय्), ‘अबिरया होलि तंचाया ला ल्यासे’ (सः, च्वमि राजु तुलाधर), ‘थथिंजाःगु रसबस तोलताओ’ (सः राजु तुलाधर, च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ, घातु लय्), ‘जिमिगु छेँया लिक्कं दु छम्ह मचा’ (च्वमि लाल, लय् राजुु तुलाधर), ‘हुं च्वय् दु कञ्चन हिमाल क्वय् दु कलकल सेती’, ‘स्वय्म्भुया ल्यूने लाःगु होल्च्व धैगु छगू गामय्’ (सः किरण प्रधान, च्वमिःलाल, लय् राजु तुलाधर), ‘आः वइगु बुधबाः यः मैं लः त्वनेगु करुवा यः मैं’ (सः अशोक तुलाधर, लोकम्ये, मुंम्ह राजु तुलाधर) ।
नेवाः भाषा आन्दोलनया झ्वलय् थ्वय्कः नं छम्ह सक्रियम्ह म्येहालामि खः । थ्वय्कलं म्येपिनिगु लिसें थःम्हं च्वयादीगु, हालादीगु व लसय् हनादीगु नेवाःम्येत झिेंन्यापुं मल्याक दु । उकी मध्यय् मदनकृष्ण श्रेष्ठ व हरिवंश आचार्यं हालातःगु म्ये यूट्यूबय् नं दुसा मेगु छपु म्ये मदनकृष्ण श्रेष्ठं हालादीगु म्ये ‘दखिनकालि छेँ जिगु तापाः जि ला छंके माया आपाः’ छगू नेवाः संकिपाय् दुथ्याका तःगु दु ।
थ्वय्कलं नेवाःम्ये जक मखु, खस भाय्या नं आपालं म्येत हालेगु व चिनेगु यानादी । नेवाः संगीत ख्यलय् थ्वय्कःया म्येमुना म्येचाः पिमदंसां खस भाय्या म्येचाः ‘प्रारम्भ’ (वि.सं.२०५९) पिथना दीगु दु । थ्वय्कलं तामाङ्ग भाय्या नं म्ये हालादीगु दु ।
वि.सं. २०३० सालपाखे येँया प्रकाश पुस्तकालयया ग्वसालय् जूगु नेवाः म्ये धेंधेंबल्लाःस थ्वय्कलं संगीतपाखे न्हाप सिरपाः त्याकादीगु खः । अथे हे अन्तर क्याम्पस लोकगीत सम्मेलनस नं हःपाः सिरपाः त्याकादीगु दु । लोक, मतिना धुंकाः प्रगतिशीलया म्ये ख्यलय् दुहां झाःम्ह थ्वय्कलं लजगाःकथं थीथी ज्या यानादीगु दुसा सामाजिक विकासया ज्याकथं थीथी वैदेशिक संघसंस्थाय् नं ज्या याना च्वनादीगु दु ।
वरिष्ठ संगीतकार राजु सिंहया जन्म ने.सं. १०८८ कछलागाः द्वादसि, बुधबारखुन्हु जूगु खः । वि.सं. २०७४ सालय् पिदंगु ‘गुलि न्ह्याइपुसे च्वं छ व जि’ म्येया संगीतं वरिष्ठ संगीतकार राजु सिंहयात नेवाः संगीतह्यःमिपिनि न्ह्यःने थनेहःगु खः । ‘छुकिं मस्यू छुकिं’, ‘धात्थें जितः यःगु खःसा’ थें जाःगु नेपालभाषाया म्येय् संगीत बियादीम्ह वय्कलं खस नेपाली भाय्या ३७ गू म्येचाः व आपालं फुटकर म्ये पिथना दीधुंकूगु दु । अथेहे खस नेपाली भाय्या तःगू हे संकिपा टेलिफिल्मय् नं संगीत बियादीगु दु ।
म्येहालामि, किबोर्डवादक, गितारवादक, बेसीस्टकथं रेडियो नेपाल, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, राष्ट्रिय नाचघरय् व फाइभ स्टार होटलय् ज्याज संगीतकःमिकथं नं ज्या यानादीम्ह वय्कःया १२०० सिबें अप्वः म्ये बजारय् पिदनेधुंकूगु जुल
थीथी ब्वनेकुथी संगीत प्रशिक्षककथं नं ज्या यानादीम्ह वय्कलं सन् १९९० व १९९८ य् जूगु अन्तर क्याम्पस प्रतियोगिताय् दकलय् बांलाःम्ह संगीतकार, रेडियो नेपालपाखे सन् २००७ य् दकलय् बांलाःम्ह मचाम्ये लय्चिनामि, सन् २००८–२००९ या इमेज अवार्डय् दकलय् बांलाःम्ह लय्चिनामिया सिरपाः त्याकादीगु दुसा वय्कःयात कलामन्दिर डिल्लीबजारपाखें दकलय् बांलाःम्ह संगीतकार २०६७ या सम्मान लःल्हाःगु खः । श्रुति संगीत सम्मान थें जाःगु आपालं सम्मान देशी विदेशी संघसंस्थापाखें वय्कःयात
लःल्हाःगु दु ।
ने.सं. १०९१ तछलाथ्वः द्वादसि, सनिबारखुन्हु येँया महावौद्धय् अबु नगेन्द्र हाडा व मां जानकी देवी हाडाया कोखं जन्म जुयादीम्ह संगीतकार, संगीत संयोजक राजेश हाडा छम्ह प्रोग्रामर व रेकर्डिष्ट नं खः । सन् १९९५ निसें नवदुर्गा डिजिटल रेकर्डिङ स्टुडियो न्ह्याका च्वनादीम्ह वय्कः भक्तपुर एफएम १०५.४ मेगाहर्जया पलिस्था नायःनापं प्रवन्ध निर्देशक नं खःसा सन् १९९६ निसें हे Adventist world Radio या कार्यक्रम संयोजककथं नं ज्या यानादीगु दु ।
The Golden Era, थ्वयात हे मतिना धाइगु जुइ, ‘परिचय’ थें जाःगु म्येमुना पिथनादीम्ह वय्कलं नेपालभाषा, खस व हिन्दी यानाः ५०० पु सिबें अप्वः म्येय् लय् चिनादीगु दुसा द्वःछिं मल्याक म्येया संगीत संयोजन यानादीगु दु । नापं नेपालभाषा व खस भाय् यानाः ५० पु सिबें अप्वः म्यूजिक भिडियो पिथनादीगु दु । वय्कलं ‘झ्वक्कमनीम्ह’, ‘न्हिसुतु’ थें जाःगु टेलिप्याखं व ‘चकना’ संकिपाय् नं संगीत बियादीगु दु । वय्कलं ‘हाडा ब्रडर्स’ नामं यूट्यूब च्यानल नं न्ह्याका च्वनादीगु दु ।
ने.सं. ११०२ यंलाथ्वः त्रयोदसि, बुधबारखुन्हु बौ राम्येश्वर महर्जन व मां ज्ञानीमति महर्जनया कोखं किपूया नःगामय् म्येहालामि रानी शोभा महर्जनया जन्म जूगु खः । वय्कः नेपालभाषा व खस नेपालीभाय्या यानाः पीपुं मल्याक म्ये हाला दीधुंकूगु दु । ‘स्वदेशया मुलय्’, ‘दुघाः’, ‘जुलुस’, ‘झी नेवाः’, ‘जनता बुइ मखु’ लिसें थीथी म्येय् वय्कलं थःगु सः बियादीगु दु । वय्कः इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाजया दांभरि खःसा पारिजात स्मृति केन्द्रया संचालक दुजः खः । थीथी संघसंस्थाय् आवद्ध वय्कःयात सार्थक जनसंगीत प्रतिष्ठानपाखें सम्मान ब्यूगु दु ।
रामकृष्ण दुवाल संगीत ख्यलय् तसकं लोकंह्वाःम्ह म्येहालामि खः । थ्वय्कः प्रगतिशील, आधुनिक , भजनलिसें नेवाः लोक म्ये ख्यलय् छम्ह ज्वः मदुम्ह वरिष्ठ सर्जक खः । थ्वय्कःया जन्म ने.सं. १०७० अनलाथ्वः द्वादसि, मंगलबारखुन्हु पांगाया भुजिन्द त्वालय् जूगु खः । थ्वय्कःया अबु रामप्रसाद दुवाल व मां पूर्णकुमारीदुवाल खः ।
थ्वय्कःयात मचाइलय् त्वालय् क्यनीगु दबू प्याखंत स्वस्वं संगीत ख्यलय् वयेत तिबः जूवंगु खः । लिपा थ्वय्कलं दबू प्याखनय् म्हितेगु व म्ये नं हालेगु यानादिल । वि.सं. २०२२ सालया नेवाः भाय्या निंतिं जूगु सांगीतिक आन्दोलनय् थ्वय्कः नं छम्ह सशक्तम्ह खः । त्वाःत्वालय् वनाः नेवाःत थनेत थ्वय्कलं आपालं अज्याःगु म्येत हालादीगु दु । खयेत ला थ्वय्कः संगीत ख्यलय् वःबलय् हे समाज सुधारया प्रगतिशील म्ये हालाझाःगु खः ।
लिपा थ्वय्कलं न्हूगु जक मखु झीगु पुलां पुलांगु लोक म्ये, दाफा म्ये भजनत मुनाः हालेगु यानादीगु खः । थ्वय्कःया फुक्क म्येत उतिकं हे लोकंह्वाः । उपिं मध्यय् छुं छुं ‘बुलुहुं बुलुहुं नु’, ‘जिपिं थःगु भासं ब्वनेच्वये मखंपिं’, ‘झी गरीबया गरीब हे पासा’, ‘थ्व सर्गतय् बखुं ब्वइ कि बाज ब्वइ’ खः । थ्वय्कलं हालादीगु माया मतिना व लोक म्येत नं उतिकं हे लोकंह्वाः । ‘सिरसाया ह्यकू जिमि दाइचां ब्यूगु’ छपु सदाबहार म्ये जुयाब्यूगु दु । थ्व म्ये दुथ्याःगु म्येचाः ‘बांबांलाःगु म्ये’ (ने.सं. ११०८) पिदंगु खः । ने.सं. ११०९ पाखे थ्वय्कलं लसय् हनादीगु भिडियो संकिपाया म्येमुना ‘चिपनिप’ म्येचाः पिदंगु दु । थ्व संकिपा म्येत महाकवि गिरिजा प्रसाद जोशिं च्वयादीगु खः । थुकथं थ्वय्कलं हालादीगु म्येत आपालं दु । वय्कलं हालादीगु मेगु छुं छुं म्येत थुकथं दु– ‘गांगामं दना वा, बस्तिबस्तिं दना वा’, ‘झीगु खः नेपाल सम्बत’, ‘याकःचा वनेमते राधा जमुना सिथय्’, ‘दँ दँ नानि कःसि दूगु छेँ’, ‘किपू देय्या देबध्वाका’, ‘सरस्वति मञ्जुश्री जितः स्यनाबिओ (पुलां बसन्त म्ये), ‘हे मन म्येलय् वने छाय् (पुलां लोक म्ये), ‘श्याम सुन्दर बसन्त बेलस’, ‘हाय् हाय् राम गथे मलुमने नेपाल’, ‘थिकुपना ग्वय्स्वां तफ्वःस्वां’ (न्हूदँ म्ये), ‘……दलूमत च्याकि बरु (लोकम्ये) । नेवाः म्ये ख्यलय् थ्वय्कलं चिनादीगु व हालादीगु म्ये दुथ्याःगु छुं छुं म्येचाःत पिदंगु जुल, तर थ्वय्कःया मुक्कं म्ये मुनाः धाःसा म्येचाः पिदंगु मदुनि ।
थ्वय्कलं लजगाःकथं लेखनदासया ज्या न्ह्याकादीसां थ्व ज्या त्वःताः विश्व राष्ट्रिय मा.वि.इ आखः ब्वंकेगु यानादिल । लजगाःलिसें संगीत सिर्जनाय् मदिक्क न्ह्याना नं दिल । छगू इलय् थ्वय्कलं थासं थासय् वनाः प्र्रगतिशील म्येत हालेगु यानादीगु खः । अबलय्या ब्यवस्थां थ्वय्कःयात तःकःमछि कुंसां, लजगाः हे चब्बूसां थःगु सांगीतिक लँपाखें लिचिला मदी । लिपा पांगा मा.वि.या संस्थापक दुजः जुइधुंकाः आखः ब्वंकेगुली हे थातं च्वनादिल ।
थ्वय्कःया प्रगतिशील संगीत सिर्जनात नं आपालं लोकंह्वाः । अबलय् थ्वय्कलं राल्फा समूहपाखें प्रगतिशील धारया म्येत हालाः गांगामय् चाःहिला दिल । थ्व इलय् थ्वय्कलं हालादीगु अज्याःगु म्येत लोकंह्वाःगु जक मखु जीवन्त जुयाब्यूगु दु । थ्वय्कःया नां जक काःसां थ्वय्कलं हालादीगु ‘गाउँ गाउँबाट उठ’, ‘एक जूगमा एक दिन एक चोटी आउँछ’ म्येत लुमंसे वइगु । वि.सं. २०४६ सालया आन्दोलनबलय् थ्वय्कःया ‘झासँ गोली झासँ’ नं तसकं लोकंह्वाःगु म्ये जुयाब्यूगु खः ।
भारतया इलाहाबादं संगीतय् स्नातक यानादीम्ह थ्वयकः प्रगतिशिल म्ये ख्यःलिसें झीगु लोक म्ये ख्यलय् नं अतिकं लोकंह्वाः । म्ये च्वयेगु, लय् चिनेगु व हालेगुली नं दख्खल दुम्ह थ्वय्कलं झीगु पुलां पुलांगु म्ये ल्ह्ययाः हालेगु नं यानादी । थःगु दक्षतां थीथी संघसंस्थाय् च्वनाः संगीत ख्यःयात तःब्याकेगुली सदां न्ह्यचिला दीम्ह खः थ्वय्कः । नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानया थ्वय्कः पूर्व प्राज्ञ परिषद दुजः नं खः । थीथी सम्मान, मान पदवी छाय्पीधुंकूम्ह थ्वय्कःया याकः न्ह्यब्वया नं तःकः हे जुइधुंकल ।
ने.सं. १०६१ सिल्लाथ्वः सप्तमि, सोमबारखुन्हु येँया ओमबहालय् जन्म जूम्ह राममान तृषित् नेपाःया संगीत ख्यलय् अतिकं लोकंह्वाःम्ह म्येच्वमि, लय्चिनामि, गजल, मुक्तत, निवन्ध व पेशाकथं छम्ह डाक्टर नं खः ।
खस संगीतय् लोकंह्वाःम्ह थ्वय्कः न्हापा नेवाः दबुली नं उतिकं सक्रिय व लोकंह्वाःम्ह सर्जक खः । नेवाः संगीतया ख्यलय् थ्वय्कलं च्वयादीगु म्येत म्ह्व जक दुसां आपालं म्येय् संगीत नं तयादीगु दु । वि.सं. २०१८ सालपाखें त्रिचन्द्र कलेजया नेपालभाषा साहित्य पालापाखें ग्वसाः ग्वःगु अन्तर कलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन ज्वःछि दुर्गालाल श्रेष्ठजुया खुपु म्ये थ्वय्कलं लसय् हनाः न्ह्यब्वःगु खः । उबले उगु म्येत सुशिलादेबी, माणिकरत्न, नारायणगोपाल, प्रेमध्वज, योगेश वैद्यलिसें मेमेपिन्सं नं हालादीगु खः । उकी मध्यय् ‘जिगु थ्व मन सिच्चुगु चञ्चल पवन’ तसकं लोकंह्वाः । थ्व सिबें नं न्ह्यःनिसें वय्कः नेवाः संगीतय् भ्यलय् पुनाच्वंम्ह खः । वि.सं. २०१२ सालपाखे भ्याचाद्यइथाय् जूगु सांस्कृतिक ज्याझ्वलय् ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यया म्ये थ्वय्कलं लसय् हनाः नारायणगोपाल गुरुवाचार्ययात हायेकूगु दु । अथेहे थ्वय्कलं च्वयादीगु छपु म्ये झी सकस्यां म्हुतुइ घानाच्वंसां वय्कःयात ल्वःमंकेगु यानाच्वना । ‘सँझ्याः व तिकिझ्यालं बांलाःगु येँदेय्यात अझ अप्वः बांलाकेनु’ प्रेमध्वज प्रधानजुं हालादीगु अले नातिकाजी श्रेष्ठं लसय् हनादीगु थुगु म्ये छगू इलय् येँ महानगरपालिकाया म्हसीका म्ये खः । रेडियो नेपालय् रेकर्ड जूगु उगु म्ये अनं हे तनावन । वय्कलं च्वयादीगु ‘कन्हय् वँ हे वनीम्हसा’ (सः प्रेमध्वज प्रधान, लय् न्ह्यू बज्राचार्य) म्ये नं लुमंके बहःजू । प्रेमध्वज प्रधानजुया कथं थ्वय्कःया नेवाः म्येत नीन्यापुति दयेमाःगु खः तर झीगु न्ह्यःने धाःसा मदु । वय्कलं लसय् हनादीगु मेगु छुं म्ये थुकथं दु– ‘गनं च्वाक्क खंसा मय्जु’ (सः नारायणगोपाल, च्वमि ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य), ‘स्वागत भाषाप्रेमि सज्जन’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ), ‘झीगु शान झीगु मान’ (च्वमि ः दुर्गालाल श्रेष्ठ), ‘न्हूगु दिन थन वइतिनि’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ), ‘क्यातुसे च्वंगु सुथया ख्वालय्’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ), ‘कुचुकुचु मिंक मनय् छाय् सुतुक्क वइगु दुने’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ) ।
थ्वय्कलं धूस्वां साय्मिया दबू प्याखं ‘मिसा’या निंतिं झिपुति म्ये च्वयादीगु खः । अले उगु म्ये लसय् हनादीम्ह शिवशंकर मानन्धर खः ।
वि.सं. २०१६ साललिपा थ्वय्कलं खस भाषाय् च्वयादीगु म्येत रेकर्ड जुल । नारायणगोपालजुं थ्वय्कलं च्वयादीगु म्ये हालाः रेडियो नेपालय् स्वर परीक्षा उत्तीर्ण यानादीगु खः । नारायणगोपाल गुरुवाचार्य व तारादेबीया सलय् थ्वय्कःया उत्कृष्ट म्येत दु । थ्वय्कःया लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय् ‘मान्छे माया यहाँ खोलाको पानी जस्तो’ व ‘मैले पुण्य मन पराएँ, या पाप मन पराएँ’ खः । थ्वय्कःया थ्यंमथ्यं सत्यां मल्याक म्ये रेकर्ड जूगु दु ।
थः हे छम्ह संगीतया ज्ञातालिसें म्ये च्वइम्ह जूगुलिं थ्वय्कःया आधुनिक म्येय् ब्यागलं हे सवाः दु । थ्वय्कःया सिर्जनाय् झिेंप्यंगूति सफूत नं पिदंगु दु । वि.सं. २०१८ सालं चीनं डाक्टर ब्वनावयाः नेपालय् अकुपञ्चर सेवा दुतहम्ह थ्वय्कः न्हापांम्ह डाक्टर नं खः । प्रवल गोर्खा दक्षिणबाहुलिसें आपालं पदवी व सम्मानं छाय्पियातःम्ह थ्वय्कः बाथ, पार्किन्सन व जलासेँया ल्वचं ककं न्हय्छदँया बैंसय् ने.सं. ११३१ बछलागाः चःह्रे, मंगलबारखुन्हु मदुगु खः ।
म्येच्वमि नापं पत्रकार रेखा शाक्य (राजमति) अबु राजमान शाक्य व मां मञ्जु शाक्यया कोखं पाहांचःह्रेखुन्हु येँया इतुंबहालय् जन्म जूगु खः ।
वय्कलं च्वयादीगु म्येमुनाया न्हापांगु कृति ने.सं. ११२८ कछलागाः चःह्रेखुन्हु पिदंगु नेपालभाषाया सोलो एल्बमकथं ‘ध्वः छध्वः रेखाया’ सिडी पिदंगु खः । थुकी दुथ्याःगु व मेमेगु म्ये यानाः वय्कलं च्वयादीगु मुक्कं १६ पु म्ये पिदने धुंकूगु दु । अथेहे ‘गबलें गबलें छं जितः’, ‘अय्लाः अय्लाः’, ‘इतुम्बहाःया व म्ह्याय्मचा’, ‘ल्यू ल्यू न्ह्यः न्ह्यः वयाः’, ‘जिं ला छन्त ययेके धुन’, ‘ल्वःमंकाः चिलं गां झीगु’ म्येया म्यूजिक भिडियो पिदने धुंकूगु दु ।
वय्कःया डेब्यु एल्बमया ‘ध्वः छध्वः रेखाया’ म्येचाःया टाइटल म्येयात कालिका एफएमपाखें नेपालभाषाया दकलय् बांलाःगु म्येकथं भाषाभाषी गीत पुरस्कार २०६७ पाखें सम्मानित याःगु खः । अथेहे वय्कःयात ‘छुं छुं म्हगस अथें पू मवनेयः’ म्येया निंतिं नेशनल पावर न्यूज म्यूजिक अवार्ड २०१९ (वि.सं २०७६) दकलय् बांलाःगुु म्येया सिरपाः लःल्हाःगु खः । नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूपाखें नं च्याक्वःगुु दँमुंज्याया लसताय् वय्कःयात बाबुराजा ज्यापु फोटो पत्रकारिता सिरपाः लःल्हाःगु दु ।
बौ केदार लाल श्रेष्ठ व मां जगना देवी श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०७३ कौलागाः आमै (लक्ष्मीपुजा), सुक्रबारखुन्हु येँया वंघः, नौमुगः गल्लिइ बूम्ह भाजु रेबन्त लाल श्रेष्ठ नेपालभाषाया लोकंह्वाःम्ह कलाकःमि खः । त्रिभुवन विश्वविद्यालयपाखें आइएतक अध्ययन यानादीम्ह भाजु श्रेष्ठ म्ये, प्याखं, नाटक व म्यूजिक भिडियोय् प्याखंम्वः जुयादी । समय्बजि, चाकुमाकु, कुचुकुचु आदि टेलिसिरियलया वय्कः छम्ह लोकंह्वाःम्ह प्याखंम्वः खः ।
कलाकःमि भाजु रेबन्त लाल श्रेष्ठ ने.सं. १०९५ निसें मुनासः संस्थापाखें यक्व ख्यालः म्हितादिलसा लिपा पलिस्था संस्थापाखें नं ख्यालः कासाय् ब्वति कयादिल । वय्कलं ‘द्वंकाः नं तये मज्यूगु पलाः’ नांया बाखं मुना सफू पिथना दीगु दु । भाजु श्रेष्ठयात न्याक्वःगु मुनासः ख्यालः कासाय् अभिनय हःपाः सिरपाः व न्याक्वःगु पलिस्था बांलाःम्ह ख्यालःम्वः सिरपालं छाय्पिया तःगु दु ।
रोजी डंगोलं (श्रेष्ठ)या जन्म अबु शेरबहादुर डंगोल व मां ज्ञानीमाया डंगोलया कोखं ने.सं. १०९६ थिंलागाः अस्तमि, सुक्रबारखुन्हु ज्याथा, येँय् जूगु खः । वय्कलं हालादीगु थ्यंमथ्यं २० पु म्ये पिदनेधुंकूगु दु । संगीतय् एम.ए. अध्ययन यानादीम्ह रोजीया न्हापांगु नेपालभाषाया म्येमुना ‘यच्चुगु सर्गः’या पितब्वज्या ने.सं. ११३७ कौलागाः एकादसि, आइतबारखुन्हु जूगु खः । लोकंह्वाःगु म्ये ‘मस्यू जितः छु जू छु जू’, ‘जोरा जोरा पर्सि बियां’ म्ये हालादीम्ह वय्कलं ‘हिसिमति’ संकिपाय् अभिनय नं यानादीगु दु ।अरुण थापा स्मृति साँझय् प्यदँ न्ह्यवंनिसें मदिक्क म्ये हालावया च्वनादीम्ह रोजिं नेवाः राजनीतिक अभियानया दांभरिं, जनसांस्कृतिक महासंघ, केन्द्रीय समितिया दुजः व बागमती प्रदेशया ल्यूछ्याञ्जे, नेवाः मिसा ग्वाहालि पुचः २६ वडाया छ्याञ्जे अले महिला सशक्तिकरण नेपालया दांभरिं जुयाः नं ज्या यानादीगु दु । नेशनल पावर न्यूज सिरपाः २०७५, ओएस नेपाल म्यूजिक अवार्ड, नेशनल बक्स अफिस म्यूजिक भिडियो अवार्ड त्याका दीधुंकम्ह म्येहालामि रोजी मसी सृजना सिरपाःपाखें हना नापं थीथी खलःपुचःपाखें सम्मान लःल्हाना कया दीधुंकूम्ह खः । वय्कलं २०७६ सालय् राष्ट्रिय सांस्कृतिक संस्थानया १२ क्वःगु ब्वय् ‘एकल साँझ’ ज्याझ्वः यासें १३ पु म्ये न्ह्यब्वया दीगु खः । वय्कलं सामाजिक अभियानय् तिबः जुइकथं मिखादान, हिदान, भिंतुना म्येय् नं थःगु सः बियादीगु दु ।
रोशनकुमार राजभण्डारी नेवाः संगीत ख्यलय् म्ये, गजल च्वमि, लय्चिनामि व म्येहालामिकथं म्हस्यू । थ्वयकः ने.सं. १०७३ सिल्लाथ्वः नःमि, सुक्रबारखुन्हु ख्वपय् जन्म जूगु खः । थ्वय्कःया अबु सानुमान राजभण्डारी व मां पूर्णलक्ष्मी राजभण्डारी खः ।
थ्वय्कःया मचाइलंनिसें संगीतय् नुगः क्वसाः । छेँय् थः दाजु उस्ताद सुमनकुमार राजभण्डारी दुसां वय्कःपाखें गुबलें संगीत सयेके मखं । तर दाजुया हे प्रभावं स्वअध्ययनपाखें हे संगीत सयेकादीगु दु । थ्वय्कलं थः दाजुयात हे संगीत गुरुकथं नाला कयादी । दाजुम्हं नं संगीत मस्यंसां किजां रियाज यानाच्वनीबलय् गनं द्वंकलकि ब्वःबीगु व न्वायेगु यानादी । थुकथं वय्कलं दाजुपाखें संगीत सयेकादीगु खः ।
वि.सं. २०२२ सालं रेडियो नेपालं जीवन दबू ज्याझ्वः लिकासेंलि स्वनिगलय् सांगीतिक आन्दोलन न्ह्याःबलय् थ्वय्कः नं दबुली दं झाल । ब्वनेकुथी जुइगु अज्याःगु ज्याझ्वलय् थःगु प्रतिभा क्यक्यं थःम्हं हे प्रगतिशील भावनाया म्ये च्वयाः थःम्हं हे लसय् हनाः हालेगु यानादिलसा वि.सं. २०३२ सालय् रेडियो नेपालय् स्वर परीक्षा नं ताःलाका दिल । अन प्रगतिशील म्ये हाःजुइम्ह जुयाः अःपुक्क वय्कःयात म्ये हालेगु ह्वःताः बी मखुगु जुयाच्वन । छन्हु थ्वय्कलं मतिनाया म्ये पास याकाः रेडियो नेपालया हे प्रत्यक्ष प्रशारण जुयाच्वंगु छगू प्रतियोगिताय् प्रगतिशीलया म्ये हालाबिल । अनं लिपानिसें रेडियो नेपालं हालेगु म्येया रिहर्लसल क्यनेमाःगु ब्यवस्था याःगु धकाः थ्वय्कलं लुमंका दी । अथेसां अन वय्कलं थःगु सलय् झिपुति म्ये रेकर्ड याकादिल । वि.सं. २०५६ सालपाखे ख्वपया कला निकुञ्जपाखें पुलांगु ज्ञानमाला म्येयात न्हूकथं संगीत तयाः प्याखं नं न्ह्यब्वया दिल । प्रगतिशीललिसें मतिनाया म्ये, गजल व मुक्तक च्वयादीम्ह थ्वय्कलं नेपालभाषाया निचाः म्येचाः ‘रोशनकुमारया न्हापांगु आधुनिक नेवाःम्ये’ (ने.सं. ११११) व ‘रोशनकुमार राजभण्डारीया झ्याउरे म्ये’ (ने.सं. १११७)स पिथना दीगु दु । थ्वय्कलं पिथना दीगु न्हापांगु म्येचाः नेपालभाषा म्येचाःया ख्यलय् याकः च्वसा, लसय् व सलय् पिदंगु न्हापांगु म्येचाः खः । अथेहे नेपालभाषां हे ‘ल्याय्म्ह हि’, ‘गजलान्ति’ व मेमेगु सपूm नं पिथना दीगु दु । न्हापा नेपालभाषाया ‘न्हूगु विश्वभूमि’स थ्वय्कःया गजल मदिक्क पिदं । वय्कःया खस भाषाया नं म्येचाः सिडी व सपूm नं पिदनाच्वंगु दु । वय्कलं थाय् थासय् जुइगु सांगीतिक सम्मेलनय् ब्वति कयाः तःथाय् सिरपाः व मानसम्मानत कयादीगु दु । ख्वपया आपालं भाषिक व सामाजिक संस्थाय् आवद्धम्ह थ्वय्कःपिन्सं थःदाजु वस्ताद सुमनकुमार राजभण्डारीया नामं संगीत ख्यलय् सिरपाः नं नीस्वना तःगु दु । थःके दुगु संगीतया ज्ञान मेपिन्त नं बिया च्वनादीम्ह थ्वय्कः ने.सं. ११४२ तछलाथ्वः एकादसि, सनिबारखुन्हु झी दथुइ मन्त ।