मां रत्नबाबा अमात्य व अबु हरिराम अमात्यया कोखं ने.सं. १०७६ यंलाथ्वः चतुर्दसि, बुधबारखुन्हु यलया नुगः त्वालय्‌ कलाकार शम्भुराम अमात्यया जन्म जूगु खः । इलेक्ट्रिक इन्जिनीयरिङ्गय्‌ सर्टिफिकेट लेबलतकया शिक्षा कयाः शिक्षण पेशाय्‌ संलग्न जुयादीम्ह कलाकार अमात्यया मेगु म्हसीका संगीत खः । खास यानाः पंचायती शासनकालय्‌ थ्वय्‌कलं जनपक्षीय्‌ संगीत ख्यःयात बः कयाः श्रमजिवी वर्गया पक्षय्‌ थःगु सः थ्वयेका दिल । थ्वय्‌कः छम्ह बांलाःम्ह गिटारिस्ट खः, नापं इलय्‌ब्यलय्‌ म्ये नं हालादी । संगीतय्‌ सक्रिय जुयाच्वंगु इलय्‌ थ्वय्‌कलं नेवाः म्ये १० पु व खस नेपाली म्ये च्यापु यानाः मुक्कं १८ पु म्येय्‌ लय्‌ तयादीगु दु । थ्वय्‌कःया १८ पु म्ये मध्यय्‌ खास यानाः नेपालभाषाया १० पु म्ये ब्वाला, क्षितिज, इसास यल व साहित्यकार खगेन्द्र संग्रौलाया १७ मिनेट ताःहाकःगु छपु म्ये– संगीतकार बदन शर्मालिसे जानाः ‘सुन आमा सुन बाबा’ म्येचालय्‌ पिदंगु दु । पंचायती शासनकालय्‌ प्रगतिशील म्ये ज्वनाः देय्‌या थीथी जिल्ला व भारतया दिल्ली, कोलकाता आदि थासय्‌ थःगु प्रस्तुति बियादीम्ह अमात्यं थीथी संस्थाय्‌ च्वनाः नं ज्या यानादीगु दु । बिहांचुलि, मलः पुचः, क्षितिज सांस्कृतिक परिवार व इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाज केन्द्रीय समिति आदि संस्थाय्‌ थ्वय्‌कःया आबद्धता दु ।

शरिष्मा अमात्य नेपाःया संगीत ख्यलय्‌ छम्ह पप म्येहालामिकथं म्हस्यू । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०९७ अनलाथ्वः नःमि, सोमबारखुन्हु यलय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया इहिपाः वि.सं. २०५८ पाखे म्येहालामि संजीब प्रधानलिसें जूगु खः ।
थ्वय्‌कः मचा इलंनिसें म्ये हालेगु व प्याखं हुलेगुली नुगः क्वसाःम्ह खः । आदर्श कन्या मन्दिरं एस.एल.सी. बियाः पद्मकन्या क्पाम्पसं शास्त्रीय संगीतय्‌ डिप्लोमा यानादीगु खः । थ्वय्‌कलं दकलय्‌ न्हापां हालादीगु नेवाः म्ये ‘छंगु मिखाया सागरय्‌’ खः । थ्व म्ये बुद्ध साय्‌मिं च्वयाः लसय्‌ हनादीगु खः । थ्वय्‌कःया दकलय्‌ न्हापां म्येचालय्‌ पिदंगु म्ये ‘मतिना यानाः हे जिं छन्त पियाच्वना’ खः । ने.सं. १११७ स पिदंगु म्येचाः ‘ज्वजलपा’ सं दुथ्याःगु थुगु म्ये राहुल मानन्धरं च्वयाः लसय्‌ हनादीगु खः ।
थ्वय्‌कःया मेमेगु लोकंह्वाःगु नेवाःम्येत मध्यय्‌ ‘वयाब्यु छ अनतक्क’, ‘फय्‌ वलकिं सिमा सनी’, ‘जितः विश्वास मदु ला’ खः । थ्वय्‌कःयात संगीत ख्यलय्‌ दुहां वयेत संगीतकःमि बुद्ध साय्‌मिपाखें आपालं हःपा जूवंगु खः ।
थ्वय्‌कलं वि.सं. २०५३ सालपाखे ‘खै को होला मेरो जीवन साथी’ म्ये हालाः संगीत ख्यलय्‌ दुहां झाःम्ह खः । थ्वय्‌कःया खस भाषाया प्यचाःति म्येचा पिदंगु दु । दकलय्‌ न्हापां थःगु हे नामं वि.सं. २०५३ पाखे ‘शरिष्मा’ म्येचाः पिथना दीगु खः ।
थ्वय्‌कःया खस भाय्‌या आपालं म्येत लोकंह्वाः । उकी मध्यय्‌ ‘म तिमीलाई माया गर्छु’, ‘ओ मेरो प्रियतम’, ‘किन तिमी टाढा हुन्छौ’ खः । थ्वय्‌कलं निसलं मल्याक म्ये हाला दीधुंकल । नेवाः व खस संगीत ख्यलय्‌ आपालं सिरपाः त्याका दीधुंकूम्ह थ्वय्‌कलं छुं ई ब्वनेकुथी संगीत प्रशिक्षक, टि.भी. व एफ.एम.य्‌ ज्याझ्वः नं न्ह्याकादीगु खः । थ्वय्‌कः थौकन्हय्‌ अमेरिकाय्‌ च्वनाः थःगु ब्यवसायलिसें संगीत साधनाय्‌ न्ह्यज्याना च्वनादीगु दु ।

शिवशंकर मानन्धर नेपाःया न्हापांम्ह संकिपा नायःलिसें म्ये संगीत ख्यःया छगः धिसिलाःगु थां खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०५३ सिल्लागाः चःह्रे, बसुबारखुन्हु येँया न्हूसतक, पाक्वय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु मानबहादुर मानन्धर व मां राममाया मानन्धर खः ।
अबु व बाज्या नं संगीतय्‌ नुगः क्वसाःपिं जुयाः थ्वय्‌कःयात नं मचांनिसें संगीतय्‌ नुगः क्वसाःगु जुल । थासंथासय्‌ नखःचखःबलय्‌ जुइगु सांस्कृतिक ज्याझ्वः व प्याखंपाखें थ्वय्‌कः प्रभावित जुल । थ्व हे प्रभावं वय्‌कःयात संगीतया ज्ञान कायेगुली व थ्व ख्यलय्‌ वयेत आपालं तिबः जूवन ।
थ्वय्‌कलं न्हापां ‘जिगु दुःखया खँ सुयात कने’ व ‘माया रे रतन जि नं छंके माया’ हालादीगु दु । ‘माया रे रतन’ थ्वय्‌कलं योगेश वैद्य व भृगुराम श्रेष्ठपिंलिसें हालादीगु खः । न्हापा दबू प्याखनय्‌ थ्वय्‌कलं नेवाः म्ये लसय्‌ हनादीगु दु । उकी मध्यय्‌ दुर्गालाल श्रेष्ठया ‘स्वंगू नगु’ व धुस्वां साय्‌मिया ‘मिसा’ लुमंके बहःजू । वि.सं. २०१२ सालपाखे क्यनेज्या जूगु थुगु ‘मिसा’ प्याखं वय्‌कलं स्यनादीगु जक मखु थुकी राममान ‘तृषित’या म्येय्‌ लसय्‌ हनाः दुथ्याका नं दीगु खः । थ्वय्‌कलं प्रेमध्वज प्रधान, योगेश वैद्य, ईन्द्रनारायण मानन्धर, द्वारिकालाल जोशीलिसें मेमेपिन्त नं नेवाः म्ये हायेकूगु सीदु । द्वारिकालाल जोशिं हालादीगु ‘छंगु हिसी ततःक्यनाः हित्तुमत्तु हिनाः’ म्येय्‌ नं वय्‌कलं हे लसय्‌ हनादीगु खः ।
रेडियो नेपालया पलिस्था इलंनिसें स्वापू ब्यानाः शिवजिं शिवशंकर जुयाः अन हे लजगाः न्ह्याकादिल । अन वय्‌कलं वि.सं. २०४९ तक थीथी पदनिसें संगीत महाशाखाया प्रमुख तकं जुयादिल । थ्वय्‌कलं म्ये संगीत ख्यःयात थपू यायेगुली आपालं योगदान यानादीगु दु । अथे हे श्री रत्न रेकर्डिङ्ग संस्थानया अध्यक्ष व महाप्रवन्धक नं जुयादिल । आपालं लोकंह्वाःगु म्येत हालादीम्ह थ्वय्‌कलं आधुनिक, लोक, भजन व राष्ट्रिय म्ये यानाः स्वद्वलं मल्याक म्ये सिर्जना यानादीगु दु । थःम्हं हे नं स्वसलं मल्याक म्ये हालादीगु नं दु । अथेहे प्यंगू संकिपाय्‌ व च्यागूति नाटकय्‌ नं संगीत बियादीगु दु ।थ्वय्‌कः वि.सं. २०२२ सालय्‌ दयेकूगु नेपाःया न्हापांगु ‘आमा’ संकिपाय्‌ नायः जुयाः म्हितादीगु खःसा नेपाःया न्हापांम्ह संकिपा नायः नं खः । नेपाःया संकिपा, नाटक व संगीत ख्यलय्‌ आपालं योगदान यानादीम्ह थ्वय्‌कःयात प्रबल गोर्खा दक्षिणबाहु व मेमेगु आपालं मान पदवी व सिरपालं छाय्‌पियातःगु दुु । जलासेँया क्यान्सरय ल्वचं कयाः थ्वय्‌कः ने.सं. १११३ कछलाथ्वः एकादसि, सुक्रबारखुन्हु मदुगु खः ।

शिवेश श्रेष्ठ
शिवेश श्रेष्ठ नेवाः संगीत व खस नेपाली संगीत ख्यलय्‌ म्येहालामि व लय्‌चिनामिकथं नांजाःम्ह सर्जक खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०७९ सिल्लागाः खस्थि, सनिबारखुन्हु येँया ओमबहालय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु आनन्दबहादुर श्रेष्ठ व मां रत्नकुमारी श्रेष्ठ खः । वय्‌कःया तिरि अनिता श्रेष्ठ खःसा काय्‌ छम्ह व म्ह्याय्‌ छम्ह दु ।
वय्‌कःया पासा पुचलय्‌ म्ये हाला जुइपिं पासापिं दुगु व संगीतय्‌ नुगः क्वसाःम्ह जुयाः नं संगीत ख्यलय्‌ दुहां वयेत थाकु मजुल । थः पाजु रत्नमान श्रेष्ठलिसे संगीतया ज्ञान कयादीम्ह थ्वय्‌कः त्वाःत्वालय्‌ जुइगु संगीत सम्मेलनया दबुली नेवाःम्ये हालाः संगीत ख्यलय्‌ दुहां झाःम्ह खः । मचा इलंनिसें संगीत यःम्ह थ्वय्‌कलं झिेंन्हय्‌दँति दुबलय्‌ दबुली हालादीगु न्हापांगु म्ये राधेश्याम महर्जनया लसय्‌ दुर्गालाल श्रेष्ठया म्ये ‘झसुकाः तयेगु हिहिलं ख्वयेगु’ खः । ने.सं. १०९९ स पिदंगु न्हापांगु म्येचाः दापा खलःदुने वय्‌कलं हालादीगु निपु म्ये दुथ्याना च्वंगु दु । वय्‌कलं हालादीगु नेवाःम्ये थुकथं दु– ‘झसुकाः तयेगु हिहिलं ख्वयेगु’ (च्वमि दुर्गालाल श्रेष्ठ, लय्‌ राधेश्याम महर्जन), ‘कतांमरी म्हितेगु खँ मखु मय्‌जु’ (च्वमि व लय्‌ सत्यनारायण राजभण्डारी, दापा खलः, ने.सं.१०९९), ‘दोष बियाः सन्तोष दुसा दोष ब्यु छं’ (च्वमि व लय्‌ सत्यनारायण राजभण्डारी, दापा खलः, ने.सं.१०९९), ‘फय्‌ वयाच्वन स्वां ह्वयाच्वन’ (च्वमि रोशनकुमार राजभण्डारी, लय्‌ राधेश्याम महर्जन)
थ्वय्‌कः वि.सं. २०३२ सालपाखे रेडियो नेपालय्‌ स्वर परीक्षा ताःलाकाः खस नेपाली संगीतया ख्यलय्‌ नं दुहां झाल । अन वि.सं. २०३४ सालपाखे जूगु आधुनिक संगीत प्रतियोगिताय्‌ म्ये हालाः वय्‌कलं न्हाप सिरपाः त्याकादिल । रेडियो नेपालय्‌ वरिष्ठ संगीत सर्जक मध्यय्‌ द्वारिकालाल जोशी, मदन परियारलिसें मेमेपिंपाखें आपालं तिबः दत थ्वय्‌कःयात । जोशीया लसय्‌ देब बज्राचार्यया म्ये रेकर्ड जूगु वय्‌कःया म्येत ‘कति दिन बित्यो सम्झना गरी’ आपालं लोकंह्वाःगु म्ये खः । खस भाय्‌या नं म्ये हालादीम्ह थ्वय्‌कलं थःम्हं हे नं निपु म्येया संगीत सिर्जना यानादीगु दु । च्यापुति रेकर्ड जूगु दु ।
थ्वय्‌कः वि.सं. २०३७ सालपाखे बी.कम. क्वचायेकाः निदँलिपा साहित्य व भाषा सम्बन्धी ब्वनेया निंतिं जापान झाल । टेबुलटेनिस म्हितेगु मंदुम्ह थ्वय्‌कः न्हापां निसें पर्यटन ब्यवसायया ज्या याना च्वनादीम्ह खः । लिपांगु इलय्‌ वय्‌कःया पुलांगु खसभाय्‌या म्येत न्हूकथं पिथनेगु ज्या नं याना च्वनादीगु दु ।

शुष्मा श्रेष्ठ भारतीय संकिपा व संगीत ख्यलय्‌ छम्ह लोकंह्वाःम्ह म्येहालामि, छम्ह नेपाःमि खः । उकिसनं थ्वय्‌कः छम्ह नेवाःया म्ह्याय्‌मचा नं खः । थ्वय्‌कःया जन्म ने.सं. १०८० यंलागाः पारु, मंगलबारखुन्हु भारतया मुम्बइलय्‌ जूगु खः । थ्वय्‌कःया अबु भोला श्रेष्ठ व मां निर्मला श्रेष्ठ खः ।
थ्वय्‌कःया अबु छम्ह कुशलम्ह तबलावादकलिसें संगीतकार खः । गुम्हेस्यां सन् १९५० पाखे भारतीय संकिपाय्‌ संगीत सिर्जना यानादीगु दु । अथे हे थ्वय्‌कःया मां नं छम्ह म्येहालामि खः । अबु व मां निम्हं संगीत ख्यःयापिं जूगुलिं थ्वय्‌कःयात मचा इलंनिसें संगीत व म्ये हालेत अःपुल । थ्वय्‌कलं न्यादँ दुबलय्‌ हे म्ये हालेगु यानादीगु खः । थीथी थासय्‌ जुइगु सांगीतिक ज्याझ्वलय्‌ म्ये हालेगु यानादिल, लिपा गुदँ दुबलय्‌ भारतीय संकिपाय्‌ नं म्ये हालादिल । सन् १९६९ पाखे थ्वय्‌कलं दकलय्‌ न्हापां ‘अन्दाज’ संकिपाय्‌ ‘है ना बोलो बोलो’ मचा सलय्‌ म्ये हालादीगु खः । थुबलय्‌तक भारतय्‌ संकिपाय्‌ मचातय्‌सं म्ये हाःगु मदुनि । संकिपाय्‌ नं मचातय्‌ निंतिं तःधिपिं मिसातय्‌सं हे म्ये हालीगु खः । थ्वय्‌कलं थः अबुपाखें हे संगीतया शिक्षा कयादीगु खः । सन् १९७१ पाखे थ्वय्‌कःया अबु मदयेधुंकाः थ्वय्‌कःयात संगीत सयेकेगु व संकिपाय्‌ म्ये हालेगु यक्वः ह्वःताः चूलात । थ्वय्‌कःया आपालं लोकंह्वाःगु म्येत मध्यय्‌ ‘यादोंकि बारात लेके आइ है’ व ‘क्या हुआ तेरा वादा’ नं खः । थ्वय्‌कलं अन राज कपुरलिसें संकिपा ख्यःया दिग्गजपिंलिसे ज्या यानादिल । अथे हे तसकं लोकंह्वाःपिं व नांजाःपिं संगीतकारतय्‌गु म्ये हालेगु ह्वःताः नं चूलात ।
सन् १९८६ तक्क थ्वय्‌कलं पूर्णिमा श्रेष्ठयानामं हे म्ये हालादीगु खः । थ्वयां लिपा थ्वय्‌कःया इहिपाः जुल । इहिपाःधुंकाः थ्वय्‌कलं थःगु नां हिलाः पूर्णिमा तयादिल । नां हिलेधुंकाः सन् १९९२ स ‘बोल राधा बोल’ संकिपाया निंतिं हालादीगु म्ये ‘तु तु तु तु तु तारा’ म्ये हालाः न्हापा थें उतिकं हे लोकंह्वात । थुगु इलय्‌ थ्वय्‌कलं हालादीगु आपालं म्येत लोकंह्वाः । हरेक संकिपाय्‌ थ्वय्‌कःया म्येत दयाच्वनी । हरेक कथंया म्ये हालेगुली थ्वय्‌कः नां जाः । थ्वय्‌कलं हालीगु म्येत न्ह्यागुं संकिपाया नकिंयात ल्वः जू ।
थ्वय्‌कलं खस भाषाय्‌ नं आपालं म्ये हालादीगु दु । खस भाषाया संकिपाय्‌ नं थ्वकलं आपालं लोकंह्वाःगु म्येत हालादीगु दु । थ्वय्‌कलं खस संकिपा सिन्दुरनिसें म्ये हालेगु न्ह्याकादीगु खः । थ्वय्‌कः थ्व हे संकिपाया छगू ज्याझ्वलय्‌ ब्वति कायेत नेपाः झाःगु खः । थ्व हे इलय्‌ थ्वय्‌कलं थःगु मांभाय्‌या छपु म्ये नं हालादीगु खः । उगु म्ये दुर्गालाल श्रेष्ठया च्वसाय्‌ कान्छाबुद्ध बज्राचार्यया लसय्‌ ‘जिगु प्रेम धात्थें यदि प्रेम खःसा’ खः । थ्व नं तसकं हे लोकंह्वाःगु म्ये खः । थ्व हे छपु जक म्ये दुसां थ्वय्‌कःयात नेवाः संगीत ख्यलय्‌ नं लोकंह्वाका ब्यूगु दु ।
मचाइलंनिसें हे म्ये हालाः भारतीय संकिपाया संगीत ख्यलय्‌ थःत थनादीम्ह थ्वय्‌कलं झिगुलिं मल्याक अनया थीथी प्रान्तिय भासं नं लोकंह्वाःगु म्येत हालादीगु दु । थ्वय्‌कःयात भारतीय नां जाःगु फिल्म फेय्‌ अवार्डलिसें आपालं मान सम्मान व पदविं छाय्‌पीधुंकूगु दु ।

मां हरिबदन प्रधान व अबु कृष्ण बहादुर प्रधानया कोखं ने.सं. १०८८ चौलागाः त्रयोदसि, बसुबारखुन्हु यल महानगरपालिका वडा नं.१७ धालाछेँय्‌ जन्म जुयादीम्ह शैलेश बहादुर प्रधानया कलाकारिता ख्यलय्‌ बिस्कं म्हसीका दु । बिएस्सी व बिएड् तकया औपचारिक शिक्षा कयादीम्ह प्रधान बि.सं. २०४२ सालंनिसें हे पंचायत विरोधी बिद्यार्थी आन्दोलनय्‌ तत्कालीन योद्धा सांस्कृतिक परिवारय्‌ आबद्ध जुयाः सांगीतिक गतिविधी थःत पानाच्वंम्ह कलाकार खः । ‘नौलोनौलो’ म्येचालय्‌ थःगु संगीत व सः बियाः सांगीतिक ख्यलय्‌ पलाः न्ह्याकादीम्ह प्रधानं नेपालभाषा म्येचाः ‘ब्वाला’ व ‘सवाः’ म्येचालय्‌ नं थःगु सः बियादीगु दु । अथे हे इसास, यलपाखें पिदंगु खस नेपालीभाषाया म्येचाः ‘सुन आमा सुन बाबा’, प्रगतिशील साँस्कृतिक संगठनं पिथंगु ‘प्रगतिशील गीतहरू’ म्येचालय्‌ नं आपालं सामुहिक म्येय्‌ थःगु सः बियादीगु दु । नापं थ्वय्‌कलं संगीत प्रवाहया ज्याझ्वलय्‌ नं म्ये हालेगु यानादीगु दु । कलानिधि इन्दिरा संगीत महाविद्यालय व ललितकला क्याम्पसय्‌ संगीत अध्ययन यानादीम्ह कलाकार प्रधानं ०६२/०६३ या जन आन्दोलनय्‌ जूगु थीथी राजतन्त्र बिरोधी दबुली थःगु सः बियाः देय्‌ व जनताया निंतिं तःधंगु योगदान यानादीगु दु ।थ्वय्‌कलं सांगीतिक यात्राया झ्वलय्‌ नेपाःया थीथी जिल्लाय्‌ थःगु प्रस्तुति बियादीगु दुसा विसं २०५३ सालय्‌ भारतय्‌ च्वंपिं प्रवासी नेपाःमितय्‌सं ग्वसाः ग्वःगु सांस्कृतिक ज्याझ्वलय्‌ नं ब्वति कयादीगु दु । कलाकार प्रधानं विसं २०५४ सालय्‌ ‘निभाः साहित्य पाला’ अमृत साइन्स कलेजया ग्वसालय्‌ जूगु अन्तर क्याम्पस म्ये धेंधें बल्लाः कासाया प्रस्तुती ल्यू जुयाः सिरपाः त्याकादीगु दु । थौंकन्हे आदर्श कन्या निकेतन उच्च माध्यामिक विद्यालय यलया प्रधानाध्यापक जुयाः जिम्मेवारी क्वबिया च्वंम्ह कलाकार प्रधान थःगु व्यस्त ईया बाबजुद नं नेवाःम्येयात ई बियाः नेवाः संगीत थपू यायेगु लँय्‌ न्ह्यज्याना च्वनादीगु दु ।