आनन्द कुमार महर्जन अबु आशाकाजी महर्जन व मां तारादेवी महर्जनया कोखं ने.सं. ११०३ अनलागाः द्वादशी कुन्हु नागपुखू, नक्सालय् बूगु खः । डिप्लोमा तगिं अध्ययन यानादीम्ह वय्कः ग्राफिक डिजाइनया ज्या यानादी । वय्कलं रञ्जना लिपि प्रवर्द्धनया निंतिं क्यालिजात्रा अभियान न्ह्याकादिल । वय्कलं अनलाईन व एप्सया माध्यमं नेपाल लिपि, रञ्जना लिपि व नेपालभाषा स्यनेकने यायेत नेपाललिपि रञ्जना लिपि एप, नेपाल लिपि व रञ्जना लिपि एनिमेटेड ट्युटोरियल दयेकादीगु दु । वय्कलं ‘नोटोसान्स नेवाः युनिकोड फन्ट’ व ‘नित्या रञ्जना फन्ट’ दयेकेत प्राविधिक संयोजन यानादीगु दु । सामाजिक सञ्जालय् नेपाल लिपि व रञ्जना लिपि छ्यलाबुला व प्रवर्द्धन यायेत तिबः बियादीगु दु । वय्कलं नेपाल लिपि गुथिं पिथंगु रञ्जना लिपि वर्णमालाया निंतिं रञ्जना आखःग्वः दयेकादीगु दु । ‘हाम्रो पात्रो’या प्राविधिज्ञ जुयादीम्ह वय्कलं ‘हाम्रो पात्रो एपय्’ नेपालभाषा, नेवाः संस्कृति व नेपाल संवत् दुथ्याकेगु निंतिं मू भूमिका म्हितादीगु दु । क्यालिजात्रा फाउण्डेशनया नायः जुयादीम्ह वय्कःयात नेपाललिपि, रञ्जना लिपिया फन्ट व एप दयेकेत योगदान बियादीगुलिं नेपाल लिपि गुथि व येँ महानगरपालिकापाखें हनापौ देछाना सम्मान याःगु दु ।
बौ रुद्रकृष्ण कर्माचार्य व मां बेखामाया कर्माचार्यया क्वखं ने.सं. १०६९ यलया इलालखु इबहालय् साहित्यकार भाजु आनन्दकृष्ण कर्माचार्यया जन्म जूगु खः । नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् वय्कःयात आनन्द भूमि कथं म्हस्यू । नेपालभाषा विषय कयाः एम.ए तक ब्वँज्या यानादीधुंकूम्ह भाजु भूमिया भाषा साहित्य ख्यलय् मू विधा कविता व निबन्ध खः । थीथी पत्रिकाय् थःगु मांभाय् नेपालभाषाय् कविता व निबन्ध च्वयाः पिथना झायाच्वनादीम्ह कर्माचार्यया न्हापांगु कविता छंगु लुमन्ति ने.सं. ११०५ खःसा व हे दँय् छंगु लुमन्ति नामं हे चिनाखँ मुना सफू नं पिथनादीगु दु । अथेहे वय्कःया मां बौपिंत लुमंकाः छिमिगु लुमन्ति नं पिदंगु । छगू इलय् वय्कः लोकसाहित्य परिषदया न्वकु नं जुइधुंकूम्ह खः ।
भाजु आनन्दमुनि बज्राचार्य बौ सिद्धिमुनि बज्राचार्य व मां कदमकुमारी बज्राचार्यया कोखं ने.सं. १०८६ स येँय् झोछेँ त्वालय् जूगु खः । ने.सं.११०२ स शान्तिविजय नांया पत्रिकाय् दकलय् न्हापां वय्कःयागु लुमन्ति मखु नांया कविता प्रकाशित जूगु खः । वय्कःया प्रकाशित कृति ई झीगु खः (बाखं पुचः ने.सं.११०३) खः । भाजु बज्राचार्यं नेपालभाषा सहित्यय् निबन्ध, बाखं व कविता च्वयेगु यानादी । वय्कः बुलुमि दँ पौया सम्पादक नं जुयादीधुंकूगु दु ।
येँया किलागः त्वालय् ने.सं. १०५४ य् मां चन्द्रमाया तुलाधर व अबु मोहनसिद्धि तुलाधरया कोखं जन्म जूम्ह आनन्दसिद्धि तुलाधर नेपालभाषाया छम्ह प्रगतिशील च्वमि खः । थ्वय्कःया साहित्यिक पलाः नच्चागु वैशय् हे न्ह्याःगु खः । ने.सं. १०७२–७३ साल पाखे थाय्मदु त्वालय् डा. कमलप्रकाश मल्ल, गम्भीमान मास्के, डा. हेरम्बबहादुर राजभण्डारी, अच्युतबहादुर राजभण्डारी, विश्वम्भरमान प्रधान लगायतया ल्याय्म्हपिसं न्ह्याकूग नेपाल विद्यार्थी साहित्य मण्डलया प्रभावं थम्हं नं च्वसा न्ह्याकादीगु खः । ने. सं. ११४० य् थ्वय्कःया बाखं, चिनाखं व लुमन्ति मुना सफू लिजः पिदंगु दु । थुगु सफुतिइ थः ल्हासा वनाबलय्या दुग्यंगु लुमन्ति च्वयाः न्ह्यब्वयादीगु दु, गुगु ल्हासा नेवाःतय्गु छगू दस्तावेज जूगु दु धाःसां छुं पाइमखु ।
बौद्ध धर्मय् नुगः क्वसाःम्ह थ्वय्कःया च्वसुइ बुद्ध शिक्षाया किचः लानाच्वंगु खंकेफइ । थ्वय्कःया बाखनं समसामयिक सामाजिक चित्रण यानाः ब्वमिया नुगलय् सकारात्मक सन्देश बिइत ताःलाःगु दु । थ्वय्कलं बाखं व चिनाखँया माध्यमं धार्मिक व सामाजिक अन्धपरम्पराया बिरोधय् आत्मचेतनां खंगु व स्वअनुभुतिं प्राप्त जूगु बिचाःयात प्वंकेगु यानादीगु दु । थ्वय्कःया हृदय परिवर्तन नांगु बाखं ने.सं. ११४२ स लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयपाखें जूगु बौद्ध बाखं प्रतियोगिताय् न्हाप लाःगु खः । थ्वय्कल ने.सं ११४३ कौलागा त्रयोदशीइ अनित्य थ्व संसारं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।
स्वनिगलं पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्ताया नापं सांस्कृतिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु आनन्दसुन्दर श्रेष्ठ नं छम्ह खः । वय्कः तनहुं जिल्लाया सु.न.पा. वडा नं ४ दलेगौडाय् च्वनादी । वय्कः नेवाः भाय्, कला, साहित्य, संस्कृतिया संरक्षण व सम्बद्र्धनया ज्याय् सदां क्रियाशिल जुयादीम्ह व्यक्तित्व खः ।