अबु लक्ष्मीकृष्ण श्रेष्ठ व मां तुलसीमाया श्रेष्ठया कोखं बि.सं. २०१९ असोज २४ कुन्हु मध्यपुर थिमि न.पा ४, ख्वपय् जन्म जूम्ह खः कवि भाजु तेजकृष्ण श्रेष्ठ । नेपालभाषा साहित्यया आधुनिक कविताया क्षेत्रय् लिपांगु पुस्ताया कविपिनि झ्वलय् कवि तेजकृष्ण श्रेष्ठ उदयीमान कवि खः । भक्तपुर साहित्यिक समाजया आजिवन दुजः भाजु तेजकृष्ण श्रेष्ठ कविता व गजल च्वज्याय् सक्रिय जुयाः न्ह्यज्याना च्वनादीम्ह कवि खः । वय्कःया पिदंगु साहित्यिक कृति जीवन छु खः ने.सं.१११९ य् पिदंगु खः ।
पत्रकार तेजनारायण महर्जनया जन्म अबु अष्टनारायण महर्जन व मां अष्टमाया महर्जनया कोखं वि.सं. २०३४ असार १३ गते येँया भिंद्यःत्वालय् जूगु खः । नेपालभाषाया न्हिपौ नेपालभाषा टाइम्सय् सम्पादक जुयाच्वनादीम्ह वय्कः नेपालभाषाया न्हिपौ सन्ध्या टाइम्सया पिदंगु दँ निसें हे नेपालभाषाया पत्रकारिता ख्यलय् ज्या याना वयाच्वनादीम्ह खः ।
नेपालभाषा, नेवाः संस्कृति, नेवाः व्यक्तित्वपिनि बारे तःपु च्वसु च्वयादी धुंकूम्ह वय्कलं बाखं नं च्वयादी ।
वय्कःया बाखं, अनुवाद बाखं थाय्भु, शुक्रवाःया तँसापौ आदिइ पिदंगु दु । अथेहे वय्कलं खस नेपाली भाय् न्हिपौ नागरिक, काठमाडौं प्रेस डट कमय् नं नेवाः संस्कृति, नेपालभाषा सम्बन्धी तःपू लेख पिथनादीगु दु । वय्कलं च्यानल नेपाल टेलिभिजनपाखें प्रशारण जुइगु नेपालभाषा बुखँ य् नं सहसंयोजक जुयाः ज्या यानादीगु दु । अथेहे वय्कःया किपूया थीथी सम्पदाया किपासहित संक्षिप्त परिचय दुगु सफू सम्पदा संरक्षणमा कीर्तिपुर नगरपालिका पिदंगु दु । अथेहे वि.सं. २०७२ सालया तःभुखाचं क्षति स्वयम्भूया कर्मराज महाविहार पुनर्निर्माण सम्बन्धी वृत्तचित्र नं वय्कःया निर्देशनय् दयेकूगु दु ।
न्हू पुचः व उपकारी पुचःया सचिव जुयादीधुंकूम्ह वय्कः नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया केन्द्रीय ल्यू दांभरिं व सभ्यता नेपाःया सचिव जुयाच्वनादीगु दु । दँय्दसं तःजिक जुइगु नेपालभाषा साहित्य नखःया न्हापांगु निसें प्यंगूगु संस्करण तक वय्कःया संयोजकत्वय् जूगु खः । वय्कःयात ने.सं. ११४२ ज्यापु सांस्कृतिक विकास कोषपाखें ज्यापु प्रतिभा पुरस्कार लःल्हाःगु खः ।
मां शारदादेवी व बौ निरञ्जनलाल ग्वंगःया क्वखं ने.सं. १०५६ बछलागा (वि.सं. १९९३ मार्ग ८ गते) ख्वपया सूर्यविनायकय् तेजेश्वरबाबु ग्वंगःया जन्म जूगु खः । वय्कलं स्कूलया विद्यार्थीकाल निसें नेपालभाषाय् च्वसा न्ह्याकादीगु खः । भाजु तेजेश्वरबाबु ग्वंगः नेपालभाषाया निबन्ध ख्यलय् थःगु बिस्कं प्रभाव त्वःतेफुम्ह छम्ह अग्रज निबन्धकार खः । आत्मपरक शैली च्वयातःगु वय्कःया निबन्धय् व्यंग्यया नापं बौद्धिकतां नं उलि हे थाय्कयाच्वंगु दइ । वय्कःया दकलय् न्हापांगु च्वसु साहित्य व साहित्यकार निबन्ध ने.सं. १०७४ स धर्मोदय लय्पतिइ पिदंगु खः ।
वय्कःया निबन्ध सफू संस्कृतिया पलं ने.सं. १११९ स पिदंगु खः । नापं नेपालभाषाय् निबन्ध मुना कथं पिदंगु पुजाभः (ने.सं. १०८३), मूसः निबन्ध ने.सं. १०८४), खाखेँ पुचः नगू (ने.सं. १०८८), मतजः (ने.सं. ११०१) नेपालभाषा निबन्ध पुचः (ने.सं. ११०३) सफुलिइ वय्कःया निबन्ध दुथ्याः । वय्कलं नेपालभाषाया नापं नेपाली व अंग्रेजी भासं नं च्वयेगु यानादी । अथेसां नेपालभाषा व नेपाली भाषाय् तेजेश्वरबाबु ग्वंगः निबन्धकार कथं नां जाः । वय्कःयात ने.सं. १११४ य् ठाकुरलाल सिरपाः व ने.सं. ११४२ य् दान्यहिरा सिरपाः बियाः हंगु खः । नापं प्रबल गोरखा दक्षिणबाहु (चतुर्थ)पाखें वय्कः विभूषित जुइधुंकूगु दु ।
स्वनिगलं पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु तोरेन्द्रमानसिंह प्रधान नं छम्ह खः । वय्कःया जन्म बि.सं.१९८८ इ कोइलाबासय् जूगु खः । वय्कःया मांया नां गणेशकुमारी व बाःया नां गजेन्द्रमानसिंह प्रधान खः । वय्कःया थाय्बाय् बगलामुखी मार्ग विराटनगर खः ।
वय्कः आवद्ध जुयादीगु संस्था थुकथं जुल – झी पुचः विराटनगर (संस्थापक संयोजक), गणेशमानसिंह फाउण्डेसन विराटनगर (संस्थापक नायः), नेपाल क्षयरोग निवारण संघ, मोरङ (नहपायाम्ह नायः) लिसें मेमेगु नं यक्व संघसंस्था ।
भाजु त्रिप्रसाद धौभदेलया जन्म अबु शिवप्रसाद धौभदेल व मां ज्वालादेवी धौभदेलया कोखं ई.सं १९५९ य् जूगु खः । थौंकन्हय् वय्कः क्यानाडाया अल्वर्टाय् च्वनादी । विदेशय् च्वनाः नं थःगु मांभाय् व नेवाः जातिप्रति उलि हे माया यानादीम्ह थ्वय्कः छम्ह नेवाः अभियन्ता खः । भूगर्भशास्त्रय् स्नातकोत्तर यानाः थ्व विषयनाप सम्बन्धित लजगाः ज्वनादीम्ह खया नं त्रिप्रसाद धौभदेलं थः नेपालय् च्वनादीबलय् मांभाय्या ममतां नेपालभाषा विषयय् नं एम.ए पूवंकादिल । थःगु विद्यार्थीकालंनिसें नेपालभाषाया थीथी साहित्य सम्मेलन व नेवाः गतिविधिइ ब्वति कयाझायाच्वनादीम्ह थ्वय्कलं थःगु देशं पिने अर्थात् क्यानाडाय् नं क्यानेडियन नेवाः गुथि (ऋल्न्)या दुजः जुया नेवाः संस्कृति, नेवाः भाय्या प्रचारप्रसारया ज्याय् सक्रिय जुयाः आपालं ज्या यानादीगु दु । साहित्य ख्यलय् छम्ह प्रगतिशील लेखक कथं परिचितम्ह त्रिप्रसाद धौभदेलया च्वसां पत्रपत्रिकाय् च्वसु जक पिदंगु मखुसे नसंफाःगु चाया वैचारिक पक्ष नांगु समिक्षात्मक सफू नं पिदंगु दु । थ्व सफू नांजाःम्ह साहित्यकार रामशेखर नकःमिया नसंफाःगु चा उपन्यासयात कयाः नेपालभाषा एम.ए डिग्री पूवंकेगु निंतिं वय्कलं यानादीगु शोधग्रन्थ खः ।
ने.सं.१०७१ गुंलाथ्व नवमीकुन्हु भोलाछेँ, ख्वपय् बौ आशाकाजि शाक्य व मां सप्तमाया शाक्यया क्वखं भाजु त्रिरत्न शाक्यजुया जन्म जूगु खः । वय्कः ने.सं १०९८स नसंचा पत्रिकाय् दकलय् न्हापां आखिर आकाशय् छाय् जः मदै धयागु कविता ज्वनाः नेपालभाषा साहित्य लागाय् पिलूझाःम्ह कवि खः।
आधुनिक नेपालभाषा साहित्यया गद्य कविता ख्यलय् भाजु त्रिरत्न शाक्य छम्ह अग्रज कवि जक मखु छम्ह सशक्त हस्ताक्षर नं खः । लिसें वय्कः भाषा व जातिय आन्दोलनया छम्ह न्ह्यलुवा नं खः । प्रगतिवादी धारय् कविता च्वयादीम्ह वय्कलं थःगु कविताय् शोषित पीडिततय्गु सःयात बुलन्द रुपं थ्वयेकाः वयाच्वनादीगु दु । बिराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन गुथिया थांयागु रुपय् वय्कः धिसिलाक्क दनाच्वनादीम्ह वय्कः तःदँ तक तःक्वः हे नायः व सचिव जुयाः ज्या यानादीगु दु । वय्कः नेपालभाषा एकेदमीया दुजः नं खः । वय्कःया कविता सफू स्वंगु पिदने धुंकूगु दु, गुगु थुकथं दु— न्ह्योलं पाचिने मफुगु बिश्वास (नेसं.११०९), जंगबहादुरया सल (ने.सं.११३१), ई व जि (ने.सं.११४१)। शोषित, पीडित जनताया पक्षय् उमिगु हकहीतया नितिं सः तइम्ह व उमिगु शक्तिप्रति विश्वास याइम्ह, कवि त्रिरत्नं वर्तमानप्रति न्ह्याक्व हे असन्तोष प्वंकेगु याःसां वय्कः कन्हय्या भविष्यप्रति धाःसा उलि हे आशावादीम्ह कवि खः ।