ने.सं. १०३८ माघ २१ य् येँ केलत्वाःया भंसाछेँय् अबु तेजरत्न कंसाकार व मां हर्षलानी कंसाकारया कोखं जन्म जूम्ह मोहनरत्न कंसाकार श्रीलंकाया विद्यालंकार परिवेणय् (ने.सं १०५०) य् प्रव्रजित जुयाः भिक्षु महानाम नामं परिचित जुयाबिज्यात ।

ने.सं. १०६२ सालय् हिन्दी साहित्यय् कोविद परीक्षा उत्तीर्ण यानाबिज्याःगुलिं वसपोलया नां हे महानाम कोविद जुल । तत्कालिन धर्मदूत पत्रिकाया माध्यमं नेपाःमिपिंत नेवाः भासं कविता, च्वसु, बाखं च्वके बियाः पत्रिकाय् छापय् यानाः पिथनाः प्रेरणा बियाच्वंम्ह भिक्षु महानामया नेपालभाषा साहित्य च्वन्ह्याकेगु ज्याय् तःधंगु योगदान दु । भारतया सारनाथया महर्षि सभां पिदनाच्वंगु धर्मदूत पत्रिकाय् नेवाः भाय्‌यात थाय् बीकेगु ज्याय् वसपोलया तःधंगु देन दु ।

अथेहे धर्मोदय सभां पिदंगु धर्मोदय पत्रिकाया शुरुया अंक निसें अन्तिम तक अर्थात् ने.सं.१०६७ निसें ने.सं.१०८० झिंस्वदँ तक सम्पादक जुयाः ज्या यानाबिज्याःम्ह वसपोल भिक्षु महानाम कोविद हे खः । उगु धर्मोदय पत्रिकाय् वसपोलया थीथी च्वसु पिदंगु दु । गथे— नेपाल साहित्य, नारीत्वयात प्रणाम, लुम्बिनी बन स्वस्वं, जि संसारया सेवा याये आदि । थुपिं च्वसु नेपालभाषाया गद्य साहित्य ब्वलंकेगु ज्याय् तःजिगु तिबः जूगु दु । भिक्षु महानामं तत्कालिन धर्मोदय पत्रिकाय् च्वसु जक मखु नेपालभाषं तःगू सफू नं च्वयाबिज्याःगु दु तर प्रकाशनया ल्याखं वसपोलया नुगः (ने.स १०६९) नांगु सफू छगू जक पिदंगु दु । तर छगू हे जक सफू जूसां थ्व सफू साहित्यिक दृष्टिकोणं तसकं च्वन्ह्याः ।

नेपालभाषाया बी.ए.या पाठ्यक्रमय् नं थुगु सफू दुथ्याकातःगु दु । थम्हं सफू पिथना मदीसां मेपिं च्वमिपिं पिथने फुगु व उमिपाखें सफू पिथंकेगु विशेषता व कार्यकुशलता वसपोलयाके दु । वसपोलया थुकथंया हे योगदानया सम्मान यासें ने.स १११६ य् नेपालभाषा परिषदं वसपोलयात भाषाथुवाः उपाधी लःल्हाःगु दु । थथे धर्मया नापनापं मांभाय्‌या नं सेवा यायां ने.स १११६ फागुण २४ य् वय्‌कः दिवंगत जुयाबिज्यात ।

अबु कुलनारायण श्रेष्ठ व मां हरिमाया श्रेष्ठया कोखं ने.सं. १०२१ य् येँया न्हूघः त्वालय् जन्म जूम्ह प्रेमकाजी श्रेष्ठ हे भिक्षु महाप्रज्ञा खः । हिन्दू कूलय् जन्म जुयाः नं बुद्धधर्मया अध्ययनय् थःत पानादीम्ह वय्‌कः न्हापां महायानी बौद्ध परम्परा कथं भिक्षु पल्घेन श्यरब जुलसा लिपा थेरवादी परम्परां भिक्षु महाप्रज्ञा जुल । वय्‌कलं थःगु गृहस्थी जीवननिसे हे नेवाः भासं नानिकाजी, एम.पी प्रधान नामं च्वसु च्वयेगु यानादीगु खः । प्याखनय् अभिनय यायेगु, मूर्ति दयेकेगु आदि कलाय् पारंगतम्ह वय्‌कःयात लामा भिक्षु जुयाच्वंबलय् अर्थात् ने.सं. १०४० य् मेपिं प्यम्ह नेवाः लामा भिक्षुनापं वय्‌कःयात नं न्हापांखुसी देशं पितिनाछ्वःगु खः ।

देशं पितिना छ्वःपिं न्याम्ह भिक्ष्ुापिं मध्ये दकलय् न्ह्यःनेयाम्ह भिक्षु प्रज्ञानन्द खः । लिपा भारतय् ऊ. चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायत्वय् ने.सं. १०४५ य् प्रव्रजित जुयाः थेरवादी परम्परां भिक्षु महाप्रज्ञा जुयादिल । जीवनया लिपांगु इलय् वय्‌कलं थःगु स्वास्थ्यया कारणं चीवरवस्त्र त्वःताः बौद्ध ऋषि जुयाः च्वज्या व धर्म प्रचारया ज्याय् थःत फ्यानादिल ।

थथे थेरवाद बुद्धधर्मय् प्रव्रतित जुसेंलि वसपोलं नेपालभाषं बुद्धधर्म सम्बन्धी सफू च्वयेगु यानादिल । वसपोलया बुद्धधर्म व नेपालभाषा पत्रिकाय् ने.सं. १०४७य् पिदंगु बोधिसत्व सिद्धार्थया जन्म नांगु चिनाखँ न्हापां पिदंगु चिनाखँ खःसा स्वचित्त शुद्धिमार्ग (ने.सं. १०५६)न्हापांगु सफू खः । थथे भारतय् निर्वासित जुयाः नं बुद्धधर्म मार्फत् नेपालभाषाया प्रचारप्रसार यानादीपिं भिक्षुपिं मध्ये थ्वसपोल नं छम्ह खः । वसपोल व भिक्षु अमृतानन्द जानाः थःपिंसं हे थासा आखः दयेकाः ललितविस्तर बोधिचर्या सफू नं पिथनादीगु दु ।

अथेहे मूर्ति दयेकेगु कलाय् पारंगतम्ह भिक्षु महाप्रज्ञां ने.सं. १०५६ य् भोजपुरया श्री शाक्यमुनि विहारयात बुद्धमूर्ति छगू नं दयेकूगु जुयाच्वन । हिन्दूया काय्‌मचा जुयाः बुद्धधर्मय् प्रव्रजित जूगु नापं बुद्धमूर्ति दयेकूगु द्वपं बियाः तत्कालिन राणा सरकारं महाप्रज्ञा नापं शिष्य अमृतानन्दयात नं भोजपुरया जेलय् स्वला तक कुनाबिउगु खः । वसपोलया नेपालभाषां पिदंगु कृतित थथे दु —

स्वचित्त शुद्धिमार्ग (ने.सं. १०५६), विराग मार्ग महाप्रज्ञासार (ने.सं १०५७) मनुष्य जन्मय् सुसंयोग (ने.सं. १०५७), ललितविस्तर बोधिचर्या (ने.सं १०६०), निर्वाण मार्ग (ने.सं. १०८४), शान्तिया त्वाथः (ने.सं. १०८७), अमूल्य उपदेश व परमार्थ दर्शन (ने.सं ११०४) आत्मकथा भाग १, २, ३ (ने.सं. ११०३, ११०६, ११०९) तृष्णा (ने.सं. ११००) । वसपोलया नेपालभाषाया सेवाया कदर यासें च्वसापासां वसपोलयात ने.सं. १०७६ य् साहित्य सुता उपाधि देछाःगु खः । वसपोल ने.सं. १०९९ य् दिवंगत जुयादिल ।

मां गंगादेवी कर्माचार्य व बौ कृष्णगोपाल कर्माचार्यया कोखं ने.सं १०८२ इ ख्वपया ग्वःमारि त्वालय् जन्म जुयादीम्ह महेन्द्रगोपाल कर्माचार्य नेपालभाषाया छम्ह अनन्य सेवक खः । शान्तिनिकेतन मा.वि.या प्रधानाध्यापक जुयाः ताः ईतक शिक्षा ख्यलय् थःगु ई फ्यानादीम्ह थ्वय्‌कलं विराट साहित्य सम्मेलन गुथिया नायः व मेमेगु नं भाषिक साहित्य संस्था नाप आवद्ध जुयाः नेपालभाषा व थ्वया साहित्य च्वन्ह्याकेत आपालं ज्या यानादीगु दु ।

नेपालभाषाया नापं नेपाली भासं नं च्वसा न्ह्याकादीम्ह भाजु महेन्द्रगोपाल कर्माचार्यं नेपालभाषा साहित्यया ख्यलय् बाखं, चीबाखं च्वयेगुया नापं थीथी सफूया सम्पादन नं यानादीगु दु । बाखं विधाय् थ्वय्‌कःया इलं न्यंगु न्ह्यसः चिबाखं संग्रह पिदंगु दुसा ह्याउँबाला पत्रिकाया तःगू ल्याः थ्वय्‌कःया सम्पादनय् पिदंगु दु । अथेहे विराट साहित्य सम्मेलन गुथि ख्वप म्हसीका, कवि योगेन्द्र प्रधान, म्हसीका मालेगु झ्वलय्, सिद्धिदास प्रतिष्ठान पाखें पिदंगु सिद्धि ब्वखाँ आदि सफूया नं सम्पादन यानादीगु दु ।

थःगु लजगाःया झ्वलय् तःगू हे पेशागत सिरपा त्याकादीधुंकूम्ह महेन्द्रगोपाल कर्माचार्ययात साहित्य लेखनपाखे थ्वय्‌कया इलं न्यंगु न्ह्यसः (चिबाखं मुना ११३९) कृतियात रामशेखर लुमन्ति दबूपाखें न्हापांगु रामशेखर लुमन्ति सिरपालं (ने.सं.११३९) छाय्‌प्यूगु खः ।

स्वनिगः पिनें पिदंपिं नेपालभाषाया भाषिक अभियन्तापिं मध्ये भाजु महेशचन्द्र प्रधान नं छम्ह खः । वय्‌कःया जन्म बि.सं.२०१० माघ १२ य् जूगु खः । य्‌कःया मांया नां मोहनकुमारी व बाःया नां हरिकृष्ण प्रधान खः । वय्‌कःया थाय्‌बाय् बागलुङ नगरपालिका, वडा नं. २, बालमन्दिर रोड, महेन्द्रपथ खः । वय्‌कः डिप इन एड, अर्जून पदक २०३० (त्रिवि) या बिजेता खः ।

नेवाः न्ह्यलुवाः भाजु महेशचन्द्र प्रधान नेपालभाषा मंकाः खलः बागलुङया (ने.सं.११२९–११३३) नायः जुयादीधुंकूम्ह खः । थीथी शैक्षिक व सामाजिक संस्थाय् आवद्ध जुयादीम्ह वय्‌कः हरि–मोहन स्मृति कोष (ने.सं.११३६) या संस्थापक नायः खः ।

बा मचाम डंगोल व मां सन्तुमाया डंगोलया क्वखं ने.सं. १०८४ इ येँया भोटेबहाः त्वालय् चिनाखँ व छधाः प्याखं च्वमि भाजु महेशमान डंगोलया जन्म जूगु खः । वय्‌कःया मेगु नां महेशमान लँजुवाः खः । साहित्यकार भाजु डंगोल नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् थःगु पलाः दकलय् न्हापां चिनाखँ साहित्यपाखें न्ह्याकादीगु खःसां लिपा प्याखंपाखे च्वसा न्ह्याकादीगु खः । वय्‌कःया न्हापांगु साहित्यिक सृजना चिनाखँ दना वा फुक्क छपा जुयाः (बुलुमि ने.सं. ११०१) खः । अनं लिपा थीथी पत्रपत्रिकाय् छधाः प्याखं च्वयाः पिथनादिल । थुकिया हे लिच्वः भाजु लँजुवाःया न्हापांगु सफू थःथःगु संसार (छधाः प्याखं मुना) नसना पब्लिकेशन पाखें ने.सं. ११३३ येँया पुन्हि कुन्हु पिदन । थ्व सफुतिं प्रेममोहन सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु दु ।

थ्वय्‌कलं चिनाखँ व छधाः प्याखं च्वयेगु बाहेक थीथी पत्रिका चकना, पुलुकिसि (मचापौ) पलिस्था, पौभाः सम्पादन यायेगु ज्या यानाः नेपालभाषा साहित्यया सेवा याना झायाच्वनादीगु दु । कविता प्याखं च्वयेगु व पत्रपत्रिका सम्पादन यायेगु बाहेक थ्वय्‌कः छम्ह नेवाः अभियन्ता नं खः । नेवाः अधिकार तथा नेवाः भाषा साहित्य, संस्कृति संरक्षण व सम्वद्र्धनया ज्याय् न्ह्याबलें धस्वानादीम्ह व्यक्तित्व खः ।

नेपाल संवत १०७४ येँयाःपुन्ही, आइतबाः कुन्हु बाः काशिप्रसाद मूल व मां पूर्णलक्ष्मी मूलया कोखं वतु, दगुबहाल येँय् कवि माधव मूलया जन्म जूगु खः । वय्‌कःया नेपालभाषं न्हापांगु रचना ने.सं. १०९१ य् न्हसला पत्रिकाय् पिदंगु अतिक्रमण नांगु कविता खः । कविता व निबन्धय् वय्‌कःयागु ल्हाः न्ह्याःसां मूलतः वय्‌कः कवि हे खः । अझ वय्‌कः दार्शनिक कवि खः । भारतीय दार्शनिक कृष्णमूर्तिया दर्शनय् प्रभावित जुयाः वय्‌कलं यक्व हे नेपालभाषाय् कविता च्वयादीगु दु । थ्वहे कथं वय्‌कः नेपालभाषाया दकलय् न्हापांम्ह तत्वदर्शि कवि खः ।

कवि माधव मूलया नेपालभाषं पिदंगु सफू– नकतिनिया कविता (ने.सं.१११२), जि दुने मदुम्ह (ने.सं.११३८) खः । अथेहे वय्‌कःया नकतिनिया कवितायात अनुवाद यानाः खँय् भाषं भर्खरको कविता व अंग्रेजी भाषं टुडेज पोएम नां सफू नं पिदंगु दु । कवि माधव मूलं दि इन्टरनेशनल लाइबेरी अफ पोयट्री अमेरिका पाखें एडिटर्स च्वाइस एवार्ड (२०००) कयादीगु दु । अथेहे इन्टरनेशनल पोएट अफ मेरिट अवार्ड (२००२) पाखें नं सम्मानित जुयादीगु दु ।

नेवाः अभियन्ता भाजु माधव स्यस्यःया जन्म बि.सं.२०२० बैशाख १८ गते सक्वय् जूगु खः । वय्‌कःया मांया नां सेतिमाया श्रेष्ठ व बाःया नां गोविन्दप्रसाद श्रेष्ठ खः । लजगां वय्‌कः उद्यमी व्यवसायी खः । भाजु माधव स्यस्यः नेपाल लिपि गुथिया पुलांम्ह नायः खः । वय्‌कलं नेपाल लिपि व रंजना लिपिया प्रचार प्रसारय् महत्वपूर्ण भूमिका म्हितादीगु दु । लिसें नेपालभाषाया प्रचार प्रसारय् नं वय्‌कः उत्तिकं हे सक्रिय अभियन्ता खः ।

नेपालभाषाया विकास व संवद्र्धनय् वय्‌कः निरन्तर सक्रिय जुयाच्वनादीगु दु । थौंकन्हय् वय्‌कः नेपाल लिपि गुथिया प्राज्ञ खः । अथेहे वय्‌कः खास्ति नेवाः पुचःया सल्लाहकार, नेपालभाषा मंकाः खलः येँया दुजः अथेहे नेवाः देय् दबू केन्द्रिय परिषदया दुजः लिसें न्हूदँ समारोह समिति सक्वया नायः नं जुयादी । वय्‌कः नारी खुसि संरक्षण समिति व नेपाल समाजवादी नेवाः संघया नं नायः खः ।

बौ शेरलाल व मां बद्रिनानीया कोखं ने.सं १०४७ पोहला ६ कुन्हु येँया केलत्वालय् माधवलाल कर्माचार्यया जन्म जूगु खः । वय्‌कलं १५ दँ दुबलय् ने.सं. १०६१/६२ पाखे हे च्वयेगु सुरु यानादीधुंकूगु खः । वय्‌कःया दकलय् न्हापां अंग्रेजी भाषाय् रचित कविता भारतया बम्बइनं पुष्प धयागु बालपत्रिकाय् पिदंगु खः । उगु इलय् सिद्धिचरण श्रेष्ठयाथाय् ब्वंवनेगु व वय्‌कः नापया सत्संगतं माधवलालजुं न्हापां नेपाली भाषां च्वयेगु यानादीगु खः । लिपा धर्मोदय पत्रिका पिदंसेंलि नेपालभाषां नं च्वयेगु यानादिल । वय्‌कःया नेपालभाषां न्हापां पिदंगु च्वसु धर्मोदय लय्‌पौ (ल्याः १/१३ ने.सं. १०६८) लय् पिदंगु गुबले वयेगु धैगु कविता खः । अथेहे ने.सं. १०७८ य् वयकःया च्यापु बाखं संग्रह थःछेँ पिदन ।

वय्‌कःया छगू जक बाखं सफू पिदंगु खःसां वय्‌कः शूष्म मनोविलेषणयात थाय् बियाः बाखं च्वइम्ह नेपालभाषाया न्हापांम्ह च्वमि खः । अथे हे चेतना प्रवाह शैली नं वय्‌कःया बाखंया मेगु विशेषता खः, गुगु विशेषता उगु ईया नेपालभाषाया बाखंया नितिं छगू न्हूगु प्रयोग हे खः ।

माधवलाल कर्माचार्यं च्वसा न्ह्याकादीगु मेगु विधा कविता खः । गद्य कविता, पद्य कविता नापं म्ये नं चिनादीम्ह थ्वय्‌कःया नेपालभाषां न्हापां पिदंगु कविताया सफू लः फ्वं कविता मुना खःसा थ्वयां लिपा पिदंगु न्हूगु म्ये (ने.सं. १०४८) खः । छम्ह प्रजातन्त्रोत्तर कालया कविया नातां थ्वय्‌कःया काव्यय् सन्देश बीगु प्रवृति दया नं जागरणया सः नं उलि हे प्रतिध्वनीत जू ।

नेपालभाषाया नापं नेपालीभाषाय् उलि हे प्रभावशालीम्ह च्वमि माधवलाल कर्माचार्य नेपाली भाषाय् जक मखु नेपालभाषाय् नं उलि हे नांदंम्ह समालोचक खः । नेपालभाषाय् पाश्चात्य समालोचना पद्धति दुतहःपिं अग्रज समालोचकपिं मध्ये थ्वय्‌कः नं छम्ह खः । नेपालभाषाय् थ्वय्‌कःया जिगु मिखाय् साहित्यया छुं (११००), खँ साहित्ययागु साहित्यया खँय् (ने.सं ११०५) व संगीत चन्द्रोदय लुमंकेबहगु छगू सन्दर्भ (ने.सं. ११३१) आदि पिदंगु दु । सुं नं च्वमिं भूमिकाया लागि इनाप यायेवं गबलें म्हाः धायेमसःम्ह, शालिन व्यत्तित्व माधवलाल कर्माचार्यं समालोचनाया सफू नापं आपालं च्वमिपिनिगु सफूया भूमिका कथं च्वमिपिनिगु कृतियात कयाः ग्यसुग्यंगु समिक्षात्मक च्वसु च्वयादीगु दु ।

अंग्रेजी भाषाया ज्ञाता माधवलाल कमाचार्य नेपालभाषाया छम्ह अनुवादक नं खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया सफू नःलि कविता संग्रह अंगे्रजीं भाषं अनुवाद यानाः नेपालभाषा साहित्ययात पिने म्हसीके बियादीगु दुसा तःगू हे मेगु भाषाया सफू नेपालभाषा नेपाली भाषां अनुवाद यानादीगु दु, गथे— जापानी मचा बाखं , जापानी नोह कविता आदि ।

माधवलाल कर्माचार्य छम्ह कुशल सम्पादक नं खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया तःम्ह हे च्वमिपिनिगु कृति मुनाः सम्पादन यानाः सफूया रुपय् पिकयादीगु दुसा मदयेधुंकूपिं गुलिखेय् च्वमिपिनिगु स्मृति ग्रन्थ सम्पादन यानाः पिथनादीगु दु । वैकुण्ठप्रसाद लाकौलया कंस्वां (ने.सं. १०८७), पूर्णदास श्रेष्ठया झिंस्वपु बाखं (ने.सं. ११०५), नेपालभाषा कविता संग्रह (ने.सं. १११६) नापं चित्तधर हृदय स्मृति ग्रन्थ (११०४), मोतिलक्ष्मी उपासिका स्मृति ग्रन्थ (ने.सं. १११६) आदि थुकिया दसु खः ।

वय्‌कलं थःगु देय्‌या भाषा साहित्य च्वन्ह्याकेगु निंतिं यानादीगु ज्याया कदर स्वरुप थीथी संस्थां वय्‌कःयात थीथी पदक व सिरपाः लःल्हानाः सम्मान याःगु दु । गथे— नेपालभाषा परिषदं भाषाथुवाः उपाधि, नेपाली शिक्षा परिषदं आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार, नेपाली शिक्षा परिषदं आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार, तत्कालिन ५या सरकारं सुप्रबल गोरखा दक्षिणबाहु आदि । थथे भाषासाहित्यया सेवा यायां ने.सं ११३६ स वय्‌कलं थःगु नश्वर देह त्याग यानादिल ।

बा शम्भुलाल प्रधान व मां मदननानी प्रधानया कोखं ने.सं. १०७३ सिल्लागा पारु कुन्हु सामाखुसिया द्यःबुँ त्वालय् समालोचक भाजु माधवलाल प्रधानया जन्म जूगु खः । छम्ह प्रगतिशील च्वमि कथं नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् थीथी विधा बाखं, छधाः प्याखं, चिनाखँ, समालोचना क्षेत्रय् ल्हाः च्वयेकादीम्ह भाजु माधवलाल प्रधानजुया न्हापांगु च्वसु वि.सं. २०२५ स सितु पत्रिकाय् पिदंगु पद्य पुचःया छुं (समालोचना) खः । थःगु मां भाय् नेपालभाषा साहित्यया सेवा यायेगु मनंतुना अध्ययनया झ्वलय् नेपालभाषा विषय कयाः एसएलसी निसें एमए तक दकलय् अप्वः ल्याः कयाः मोतिलानी सिरपाः, पियुष सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु खः । थीथी पत्रिकाय् नेपालभाषाया चिनाखँ, प्याखं, बाखं, उपन्यास नाप स्वापू दुगु समालोचनात्मक च्वसुत इलय् ब्यलय् पिथना झायाच्वंगु खःसा सफू कथं ने.सं. ११४२ य् तिनि कुतः पिकाकः पाखें वय्‌कःया समालोचना सफू पिदंगु खः ।

अबु चन्द्रज्योति शाक्य व मां लक्ष्मीमाया शाक्यया कोखं वि.सं. १९९३ य् यलय् जन्म जूम्ह शोभालक्ष्मी शाक्य वि.सं. २००६ कार्तिक ५ गते कुशीनगरय् ऊ चन्द्रमणि महास्थविरया उपाध्यायत्वय् प्रवजित जसेंलि माधवी गुरुमां जुयाबिज्यात । मिसापिंसं आखः ब्वने मज्यूगु वातावरणया कारणं थःम्हं हे ब्वनेत उत्साही जूम्ह वय्‌कलं नारी शिक्षा उत्थानया ज्याय् हे न्ह्यचिलाः वि.सं. २०१३ स यलय् यशोधरा बौद्ध विद्यालय नीस्वनादिल ।

माधवी गुरुमां प्रधानाध्यापिका जुयाः चलय् जुयाच्वंगु उगु विद्यालयया उत्तरोत्तर प्रगति जुसेंलि वि.सं. २०२५ य् तत्कालिन जुजु श्री ५ महेन्द्रपाखें गोरखा दक्षिण बाहु पाँचौ पदकं वसपोलयात सम्मान यात । वसपोलया कुतलं वि.सं. २०५६ य् यशोधरा बौद्ध माध्यम विद्यालयय् परिणत जुल । वसपोलं आपालं लेख, कविता च्वयाः प्रकाशन यानाबिज्याःगु दु । मिसा जातिया प्रेरणा जुयाच्वंगु आदर्श बौद्ध महिला्पिनि अनुवाद सफू वसपोलया दकलय् लोकंह्वाःगु सफू खः अथेहे त्रिशरण पंचशीलसहित, मानव सभ्यता (२०५७) मानवमय ज्ञान (२०५६), मानव धर्म शिक्षा आदि मेरोआत्मकथा नेपालभासं नं पिदंगु दु । माधवी गुरुमां अनगारिका संघ, नेपालया महासचिव खः । बुद्ध धर्म प्रचार झ्वलय् वसपोलं यलया थैनाय् सुनन्दराम विहार थापना यानाबिज्यात । वि.सं. २०५६ मंसीर २५ गते गुरुमांयात ५० औं प्रव्रज्या दिवसया अभिनन्द यातसा वि.सं. २०६३ जेठ ३ गते यशोधरा बौद्ध माध्यमिक विद्यालयया ५० औं दँ पूवंगुया स्वर्ण जयन्ती मानय् यात । थुकथं बुद्धधर्म व शिक्षाय् योगदान बिबिउँ वसपोल वि.सं. २०७९ मंसिर २९ गते दिवंत जुल ।