नेपालभाषा ‘खँग्वः धुकू’या विकास

नेपालभाषा ‘खँग्वः धुकू’या विकास

नेपालभाषाय्‌ कोश निर्माण यायेग ज्या प्राचीनकालं निसें न्ह्याःगु खनेदु । मध्यकालिन नेपालय्‌ भाषा शिक्षाया अत्यन्त प्रचलित पाठ्य सफू सरह कोशया सफुलिं ज्या ब्यूगु खनेदु । करिब ६०० दँ न्ह्यःयाम्ह कोशकार अमर सिंहं च्वःगु नामलिङ्गानुशासनम्‌यात अमरकोशया नामं नेपालभाषां टिका च्वयातःगु तःगू हे कोशग्रन्थ लूगु दु । थज्याःगु टिका ग्रन्थ मध्ये कल्लह्रदेवं थः काय्‌ छय्‌पिनिगु नितिं संस्कृतयागु नेपालभाषां अर्थ सहित च्वयातःगु ने.सं ५०१ या अमरकोश उल्लेख यायेबहः जू । अमरकोश बाहेक नेपालभाषां अर्थ च्वयातःगु धनञ्जय कोश (ने.सं ५९६),  स्यादन्तकोश (ने.सं ६२०) नं न्ह्यथनेबहः जू । जुजु प्रताप मल्लया राज्यकालय्‌ नं कर्णपुर कायस्थ नांम्ह कोशकारं ‘नेपालभाषा, संस्कृत, फारसी’ स्वता भाय्‌ तयाः फारसी प्रकाशया रचना याःगु दु । थज्याःगु हे सन्दर्भय्‌ ने.सं ८१७ य्‌ नेपालभाषा व इटाली भाषाया शब्दकोश जियान ग्वालवर्रोदा मासा (Gian Gualberto Da Masa) नांम्ह विद्वानं तयार याःगु खँ नं लुमंकेबहः जू । थ्व नेपालभाषा व इटाली यानाः निगू भाषा तयाः दयेकातःगु नेपालभाषाया न्हापांगु शब्दकोश खः । थुकी प्रविष्टी नेपाल लिपिं नेपालभाषां बियातःगु दुसा उकिया अर्थ इटालियन भाषां बियातःगु दु । लिपा थ्व शब्दकोशयात डा. टेड रिकाडीं सम्पादन यानाः ‘A Dictionary of Newari language with a glossary in Italian’ नामं इ.सं. २०१४ य्‌ पिकाल । अथे हे विलियम कर्क प्याट्रिक, डेनियल राइट, प्रा. अगस्ट कनरेडी थेंज्याःपिं विदेशी विद्वान्पिंसं नं नेपालभाषाया आपालं शब्द सङ्कलन यानाः अंग्रेजी भाषं अर्थसहित सफू पिकाःगु दु । नेपालभाषाया कोश निर्माणया इतिहासय्‌ डेनमार्कयाम्ह विद्वान् हायन्स जोर्गेन्सनया योगदान नं उलि हे न्ह्यथनेबहःजू । जोर्गेन्सन नेपाः झायामदीसां वय्कलं नेपालभाषाया २००० गः ति खँग्वः मुनाः उकिया अंग्रेजी भाषां वर्णनात्मक विश्लेषण यानाः A Dictionary of Classical Newari (सन् १९३६) नामं शब्दकोश दयेकादिल । वय्‌कःया थ्व ज्यां नेपाःया विद्वानपिंत नं कोश निर्माण यायेगु नितिं हःपाः बिल ।

सुगतदासं ‘नेपालभाषा शब्द सङ्ग्रह’ (ने.सं १०६८)या नामं नेपालभाषाया खँग्वः, खँभाय्‌ व खँपुया अंग्रेजी, नेपाली व हिन्दी अर्थ बियाः पिकयादिल । पूर्ण बुक स्टलं ‘वर्डबुक अफ इंग्लिस, नेपाली, नेवारी एण्ड जापानीज’ (सन् १९७०) सफुलिइ २२०० गः खँग्वः दुथ्याकाः पिथंगु दु । अथेहे आदि वज्राचार्यं ‘छुं पर्यायवाची शब्दकोश’ (ने.सं. १०७४), पन्नाप्रसाद जोशीं ‘संक्षिप्त नेपाल भाषा शब्दकोश’ (ने.सं १०७६), ‘संक्षिप्त नेपाल भाषा शब्दकोशया ताःचा’ (ने.सं १०७६), लोकमान सिंहं ‘त्वाथः,’ ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यं ‘धुकूपिकू’ (ने.सं १०८३), ‘Jyapu Vocabulary’, ‘A Concise Dictionary of Newari’ (इ.सं १९९५), क्रियापद अनुक्रमणिका, नेवारी नेपाली शब्दकोश (ने.सं. १११८), उलरिके क्वयल्भर व ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य जानाः ‘A Dictionary of Contemporary Newari’  सत्यमोहन जोशीं ‘सत्यकोश’ (ने.सं १०८८), ‘सच्छि खँग्वः’ (ने.सं.११११), जापानया मन्तारो हासिमोतों द नेवारी ल्याङ्ग्वेज अ क्लासिफाइड लेकसिकन अफ इट्स भादगाव डाइेक्ट (इ.सं.१९७७) नामं स्वंगू भाय्‌– चिनिया, अंग्रेजी व ख्वप नेपालभाषाया खँग्वः धुकू पिकयादीगु दु ।

ठाकुरलाल मानन्धर व एनी वर्गेट (सं) जानाः ‘नेवारी अंग्रेजी शव्दकोश’ (इ.सं १९८६), पुष्परत्न सागरं नेपालभाषा मौलिक शब्दकोश’ (नेसं १११८), कृष्णप्रकाश श्रेष्ठं नेपालीनेपालभाषा शव्दावली (ने.सं १०९८), विकासमान जः श्रेष्ठं सर्वय (ने.सं ११०३) कमलरत्न तुलाधरं English Nepal Bhasa Word Book  (ने.सं ११०८), ज्योति किरण बासुकलां ख्वप नेवाः खँग्वः (ने.सं १११५) आदि कोशया सफू प्रकाशित यानादीगु दु । अथेहे नेपालभाषाया शब्दतय्‌गु नेपालभाषां हे अर्थ तयाः सत्यमोहन जोशीया सम्पादनय्‌ बःचा धंगु नेवाः खँग्वः धुकू (ने.सं ११०७) प्रकाशित जुल । तत्कालीन नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानपाखें प्रकाशित नेवारनेपाली शब्दकोश (ने.सं. १११८) नं कोश निर्माणया इतिहासय्‌ न्ह्यथनेबहःगु ज्या धायेमाः । सत्यमोहन जोशीं सम्पादन यानादीगु बःचाधंगु नेवाः खँग्वःधुकू सफुलिइ भाजु इन्द्र मालीं थुकी दुमथ्याःनिगु आपालं मेमेगु शब्द नं तनाः नेवाः तःखँग्वःधुकू – नामं कोशग्रन्थ तयार यानाः नेपालभाषा एकेदेमिया लुखां ने.सं. ११३०य्‌ पिकयादिल । थुकी नेपालभाषाया प्रविष्टि, व्याकर्णिककोटी, नेपालभाषाया अर्थ नं बियातःगु दु । अथेहे प्राचीन नेपालभाषाया हस्तलिखित ग्रन्थया अध्ययनया नितिं तिबः बीगु तातुनाः च्वसापासां टोयोटा फाउण्डेशनया सहयोगय्‌ नेपालभाषाया प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थ गथे – अमरकोश, गोपालराज वंशावली, मानव न्यायशास्त्र, थीथी प्राचीन म्ये सफू आदि पाखें खँग्वःत मुनाः कमलप्रकाश मल्लया मू सम्पादनय्‌ तःदँ बीकाः आपालं मिहेनत यानाः A Dictionary of Classical Newari (ई.सं. २०००) नामं छगू तःजिगु कोशग्रन्थ पिदन । थ्व ३१००० गः खँग्वः दुथ्याःगु कोशग्रन्थ पुलांगु नेवाः खँग्वःया उच्चारण सहित रोमन लिपिं पुलांगु नेपालभाषाया खँग्वःया अंग्रजी भाषं अर्थ बीगु यानातःगु आःतक पिदंगु नेपालभाषाया कोश मध्ये दकलय्‌ तःधंगु कोशग्रन्थ खः ।

अथे हे कोशया निमार्णया खँय्‌ विदेशी विद्वानपिं गथे नोल गरुचो, बर्नहार्ड कोयल्भर व ईश्वरानन्दया संयुक्त प्रयासं पिदंगु Newar Towns and Building  (ने.सं १११८) सफू पिथनादीगु दु । विमल ताम्रकारं नं ने.सं. ११२५ य्‌ ‘नेवाः खँग्वःपुथि’ नामं सफू पिकयादिल । च्वय्‌ न्ह्यथनागु कोशया सफू बाहेक महाकवि सिद्धिदासया पिदंगु सफुलिइ दुथ्याःगु खँग्वःयात कयाः डा. तुयुबहादुर महर्जनं ‘सिद्धिदास कोश’ च्वःगु दु । थथेहे नाताकुटुम्ब, अंगप्रत्यंग, सांस्कृतिक वस्तुसम्बन्धी नं थीथी कोश पिदंगु दुसा छगः आखःया शव्दकोश भूषण प्रसाद श्रेष्ठं, क्रिया खँग्वःया शब्दकोश चन्द्रमान वज्राचार्य आदिपिंसं पिकाःगु दु ।

By Sanil Sthapit on June 19, 2025 | भाषा, लिपि व साहित्य | A comment?
Tags: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

नेपालभाषा व्याकरणया विकास

नेपालभाषाय्‌ व्याकरणया इतिहास थ्यंमथ्यं २०० दँ धया थें पुलां खनेदु । तत्कालीन बौद्ध पण्डित अमृतानन्द वन्देजुं ने.सं. ९५१ य्‌ ‘नेपालभाषा व्याकरण’ च्वयाः व्याकरण च्वयेगु परम्परा न्ह्याकादिल । थ्व सफू नेपालय्‌ रेजिडेन्ट जुयाः वःम्ह ब्रायन हफ्टन हजसनयात नेपालभाषा स्यनेगु नितिं च्वःगु ग्रन्थ खः । थथे अमृतानन्दया व्याकरण पिदंगु थ्यंमथ्यं सच्छिदँ लिपा पुनर्जारणकालय्‌ वयाः तत्कालीन भाषा साहित्यकःमिपिनि दथुइ व्याकरण च्वयेगु छगू कथं लहर हे न्ह्यात । महाकवि सिद्धिदास महाजुं ‘सिद्धिव्याकरण’ धर्मादित्य धर्माचार्यं ‘संक्षिप्त नेपालभाषा व्याकरण’ व सहिद शुक्रराज शास्त्रीं ‘नेपालभाषा व्याकरण’ सफू च्वयादिल । थुपिं व्याकरण मध्ये मुद्रण तथा प्रकाशनया ल्याखं नेपालभाषाया न्हापांगु व्याकरण शुक्रराज शास्त्रीया ‘नेपालभाषा व्याकरण’ (ने.सं १०४८) खः । शुक्रराजं थ्व व्याकरण नेपालभाषायात स्तरीय भाषा दयेकेगु तातुनाः नेपालभाषाया स्वभावयात मनन् यासें येँया भाषिकायात स्तरीय भाषा नालाः च्वःगु व्याकरण खः । शुक्रराज शास्त्रीया व्याकरण पिदंगु झिंस्वदँ लिपा डेनर्माकयाम्ह विद्वान हायन्स जोर्गेन्सनं A Grammar of Classical Newari  (सन् १९४१) नांगु व्याकरणया सफू पिथनादिल । थ्व व्याकरणया सफू अंग्रेजी भाषं च्वयातःगु खयां नं तत्कालीन मेपिं वैयाकरणपिनिगु नितिं नमुना थें जुयाबिल । नेपालभाषाया व्याकरण च्वयेगु क्रमय्‌ खनेदुम्ह मेम्ह च्वमि खः पुष्परत्न ‘सागर’ । थ्वय्‌कलं नेपालभाषाया स्वरूपयात विशेष मनन यासें हाय्‌न्स जोर्गेशनया व्याकरणयात आधार नालाः ‘सुबोध नेपालभाषा व्याकरण’ (ने.सं १०७२) नामं व्याकरणया सफू च्वयादिल ।

वय्कलं थ्व व्याकरण शव्दया लिउनेच्वंगु आखः तंकाः उकिया पलिसा विसर्ग, दीर्घ मच्वसे ‘लः’या ‘लख’, ‘जनी’या ‘जनिख’ हे च्वयेमाः अर्थात् मूल शव्द छु खः व हे च्वयेमाः धयागु सिद्धान्त कथं च्वयातःगु व्याकरण खः । थ्व व्याकरणयात नेपालभाषाया पाठ्क्रमय्‌ नं दुथ्याकातःगुलिं ‘सुवोध नेपालभाषा व्याकरण’या आपालं प्रचार प्रसार जुल । पुष्परत्नया थ्व व्याकरण पिदनाः छुं दँ लिपा पन्नाप्रसाद जोशीया ‘नेपालभाषा शब्द रुपावली’ (ने.सं. १०७१), ज्यानबहादुर नेवाःया ‘संक्षिप्त नेपालभाषा व्याकरण’ (ने.सं. १०८१), हितकरवीर सिंहया ‘पौभाः’ (ने.सं.१०८८), ईस्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यया ‘मूलुखा’ (ने.सं. १०९३) आदि व्याकारण सफू पिदन । लिपा ने.सं १११२ य्‌ डा. सुन्दरकृष्ण जोशीया ‘नेपालभाषा भाषावैज्ञानिक व्याकरण’ प्रकाशित जुल । भाषाविज्ञानया सिद्धान्तया आधारय्‌ च्वयातःगु थ्व व्याकरणयात थौंतक पिदंगु नेपालभाषाया व्याकरणमध्ये दकलय्‌ वैज्ञानिक कथं कयातःगु दु । थथेहे व्याकरण सम्बन्धी सफू च्वयेगु सन्दर्भय्‌ अंग्रेजी भाषां च्वयातःगु डा. कमलप्रकाश मल्लया The Newari language A working Outline (ई.सं. १९८५) व डा. तेजरत्न कंसाकारया A Basic Course in Coloquial Newari (सन् १९८४) व नेपालभाषाय्‌ च्वयातःगु नेपालभाषा व भाषाविज्ञान (ने.सं २००२) नांगु सफू न्ह्यथनेबहः जू । अथे हे डा. तुयुबहादुर महर्जनं नेपालभाषा व्याकरण, च्वसा आदि यानाः स्वंगू व्याकरणया सफू पिकयादीगु दु । चित्तधर ‘हृदय’, सूर्यबहादुर पिवा, काशीनाथ तमोट आदिपिंसं नं थःगु भाषाया सम्वर्द्धन, प्रचारप्रसारया निंतिं व्याकरण सम्बन्धी सफूचात पिकयादीगु दु । गथे – चित्तधरया नेपालभाषा गये च्वयेगु (ने.सं १०७२), सत्यमोहन जोशीया शुद्धं च्वयेगु सुत्र (ने.सं १०७८), सूर्यबहादुर पिवाःया नेपालभाषा खः कथं च्वयेगु लँपु (ने.सं १०७६), काशीनाथ तमोटया स्तरीय नेपालभाषा नियमावली (ने.सं ११०३) आदि । अथेहे च्वयेगुली एकरुपता हयाः नेपालभाषायात छगू स्तरीय भाषा दयेकेगु सामूहिक कुतः धर्मोदय पत्रिकाया प्रकाशनं निसें न्ह्याःगु खः । तर थथे थीथी इलय्‌ जूगु कुतःमध्ये च्वसापासां लच्छियंकं न्ह्याकूगु व्याकरण विचार गोष्ठी न्ह्यथनेबहः जू । उगु गोष्ठीइ नेपालभाषा च्वयेगुली एकरुपता हयेगु खँय्‌ विवाद जुयाच्वंगु विषयय्‌ कार्यपत्र प्रस्तुत यायेगु, विचार विमर्श यायेगु ज्या जुल । अन गोष्ठीं निर्णय जूगु खँयात कार्यान्वयन यायेगु नितिं भाजु राजा शाक्यया सम्पादनय्‌ ‘सहलहया सुलचं (ने.सं. १११०) नांगु सफू नं पिदन । तर अथे खयां नं उकियात फुकस्यां मानेयानाः च्वःगु धाःसा खनेमदु । थौंतकया दुने नेपालभाषाय्‌ तःधंगु चीधंगु यानाः थ्यंमथ्यं ३० गू ति व्याकरण सम्बन्धी सफू प्रकाशनय्‌ वःगु दु ।

By Sanil Sthapit on | भाषा, लिपि व साहित्य | A comment?
Tags: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

सत्यमोहन जोशी

मां राजकुमारी व बौ शंकरराज जोशीया दकलय् तःधीम्ह काय् जुयाः ने.सं. १०४० बछलागा नवमी कुन्हु यलया बखुंबहालय् भाजु सत्यमोहन जोशीया जन्म जूगु खः । तत्कालिन त्रिचन्द्र कलेजय् अध्ययन यानाच्वनादीम्ह सत्यमोहन जोशींया उच्चअध्ययन यायेगु ईच्छा दयाः नं परिवार धाने यायेत दकलय् न्हापां थःगु त्वाःया स्कूलय् ब्वंकेगु यानादिलसा ने.सं १०६५ निसें सरकारी सेवाय् प्रवेश यानाः इन्डस्ट्रियल सर्भे अफिसर, संख्या विभागया सुपरिवेक्षक, राष्ट्रिय योजना परिषद्ष प्रोग्राम अफिसर आदि जुयाः लिपा पुरातत्व व संस्कृति विभागया डाइरेक्टर (ने.सं. १०७९—१०८१) तकं जुयादिल । अनं लिपा चीनया पेकिङ्ग स्थित क्याम्पोसुयन विश्वविद्यालयय् नेपाली भाषाया विशेषज्ञ (ने.सं. १०८६—१०८९), नेपाल राजकिय प्रज्ञाप्रतिष्ठानया सदस्य सचिव (ने.सं. १०९५–१०९९ ), त्रि.वि.वि.या नेपालभाषा विषयया सहप्राध्यापक (ने.सं. ११०२– ११०७) आदि जुयाः ज्या यानादिलसा जनस्तरं स्वंगु नेपालभाषा एकेडेमियाया चान्सलर जुयाः नं तःदँ तक एकेडेमियात न्ह्याकादिल ।

थथे थीथी पदय् च्वनाः ज्या यानादीबलय् पदीय जिम्मेवारी पूवंकेगु बाहेक वय्‌कलं आपालं न्ह्यथनेबहःगु न्हून्हूगु ज्या गथे राष्ट्रिय विभूति अरनिकोया खोज, (पुरातत्व बगैंचा–१०७९), राष्ट्रिय मुद्रा संग्रहालय (ने.सं. १०७९), राष्ट्रिय नाचघरया स्थापना (सन् १०७९), नाटक महोत्सव (ने.सं. १०९७), गाइजात्रा महोत्सवया प्रचलन (ने.सं. १०९७), लिपि वर्णमालाया प्रकाशन, लोकगीतया संकलन, लोकसाहित्य परिषद्या स्थापना (ने.सं. ११०५), अरनिको श्वेतचैत्य ग्यालरीया स्थापना आदि ।

थीथी व्यक्तित्वया धनी सत्यमोहन जोशी छम्ह साहित्यकार, संस्कृतिविद्, पुरातत्वविद्, भाषासेवी, कोशकार, अन्वेषक, लोकसाहित्याविद्, भाषाविद् आदि सकतां खयानं नेपालभाषाया ख्यलय् वय्‌कःया दकलय् ओजपूर्ण व्यक्तित्व साहित्यकार व मातृभाषा अनुरागीया व्यक्तित्व खः । वय्‌कलं नेपालभाषाया नापं नेपाली अंग्रजी भाषां यानाः न्हय्‌छगू स्वयाः अप्वः सफू च्वयादीगु दुसा नेपालभाषाय् जक वय्‌कःया पीछगुलिं मयाक सफू पिदंगु दु ।

थुपिं सफू बाहेक थीथी पत्रपत्रिका व सफूया भूमिकाया रुपय् सत्यमोहन जोशीया विविध विषयय् स द्वछिपुं मयाक रचना पिदंगुसा आपालं सफूया सम्पादन नं यानादीगु दु । थुकथं छम्ह अभिभावकं थःगु छेँय् गुकथं थम्हं फक्व मगाःमचाःगु ताःलाकी, अथेहे वय्‌कलं नं नेपालभाषायात फुक्क विधां सम्पन्न यायेगु निंतिं मचा वर्णमालां निसें महाकाव्यया तकं रचनादिल । सत्यमोहन जोशी नेपालभाषाय् दलय् अप्वः विविध विधाय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह नापं दकलय् अप्वः नाटकया सफू पिकयादीम्ह च्वमि खः ।

सत्यमोहन जोशीया योगदान लोकसाहित्यया ख्यलय् नं उलि हे न्ह्यथनेबहजू । वय्‌कः नेपालभाषाय् जक मखु नेपालय् हे लोकसाहित्यया अध्ययन यायेगु परम्परा न्ह्याकूम्ह लोकसाहित्यविद् खः । लोकसाहित्य परिषद् वय्‌कःया परिकल्पनाया उपज खः, गुगु संस्थाया निंतिं वय्‌कलं तन मन जक मखु भवन निमार्णया नितिं थःगु जग्गा तकं प्रदान यानादिल ।

सत्यमोहन जोशीं थम्हं जक च्वयेगु मखु मेपिंत नं च्वकेबीगुली उलि हे उत्साह प्रेरणा बियादीम्ह, थः गन गन वन अन अन भाषिक, साहित्यिक संस्था स्वनाः थः मांभाय् थपू यायेगु ज्याय् तिबः बियादीम्ह, थःगु मांभाय्‌या ख्यलय् छुं संकट वल धाःसा, माःगु सल्लाह सुझाव बियाः कार्यकर्तापिंत हौसला बियादीम्ह मातृभाषा अनुरागी खः । नेपालभाषा एकेडेमि, नेपाल कला परिषद्, लोकसाहित्य परिषद्, पोखरा च्वसापासा शाखा, नेवाः देय् दबू आदि वय्‌कःया नेतृत्वय् स्थापना जूगु संस्थात खः । थःगु जीवनया अन्तिम घडी तक वय्‌कलं नेपालभाषा एकेडेमी, लोकसाहित्य परिषद्, हलिं नेवाः दबू आदिया संरक्षक च्वसापासा, नेपालभाषा परिषद आदिया सल्लाहकार जुयाः अभिभावकीय भूमिका निर्वाह यानादीगु दुसा राष्ट्रिय अन्तरराष्ट्रि ख्यलय् जूगु थीथी सम्मेलन गथे —लण्डनय् जूगु हलिं नेवाः दबूया न्हापांगु सम्मेलन (ने.सं. ११३१), अमेरिकाय् जूगु नेवाः अर्गनाइजेसन अफ अमेरिकाया सम्मेलन (सन् ११३२) आदिइ ब्वति कयाः नेवाः जनतायात उत्साहित यानादीगु दु । थथे मां देय, मां भाय्‌या लागि थःत फ्यानाझाःम्ह वयकःयात राष्ट्रलगायत थीथी संस्था नं उलि हे सम्मान, सिरपाः व पदक देछाःगु दु ।—

नेपालभाषाया ख्यलं वय्‌कःयात भाषारत्न (उपाधी), नेपालभाषा शिरोमणि (उपाधी), श्रेष्ठ सिरपाः, लाकौल सिरपाः व मरनोप्रान्त नं दान्यहिरा सिरपाः देछाःगु दुसा न्हूजः गुथि पाखें वय्‌कःया ख्वाःपाः अङ्कित वहया पाँय्‌म्व पिकयाब्यूगु दु ।

सत्यमोहन जोशी स्वकःतक मदन पुरस्कार प्राप्त याःम्ह नेपाःया न्हापांम्ह व्यक्ति जक मखु काठमाडौ विश्वविद्यालं मानार्थ महाविद्यावारिधि – ‘Doctorate of Literature’ उपाधि, त्रिमूर्ति निकेतनं वय्‌कःया कद बराबरयागु सिजःया शताव्दी पुरूष उल्लेखित अभिनन्दपत्र देछाःगु दु । थुबलय्‌निसं हे वयकःयात शताव्दी पुरूष धायेगु सुरु जूगु खः ।

अथे्हे नेपाल सरकार पाखें राष्ट्रियकला श्री सम्मान, महाउज्वल किर्तिमान राष्ट्रिय दिप प्रथम श्रेणी, पद्यश्री साधना सम्मान आदिया नापं नेपालय् दकलय् न्हापां वांगमय शताव्दी पुरुषया उपाधि, हुलाक विभागपाखें वय्‌कःया फोटो अंकित हुलाक टिकट, नेपाल राष्ट्र बैंकपाखें वय्‌कःया नां अंकित वहया पाँय्म्वह पिकाःगु दु ।

अथेहे येँ महानगरपालिका, यल महानगरपालिकापाखें भव्य अभिनन्दन, सच्छिगू स्वयाः अप्वः थीथी संस्थापाखें थीथी सिरपाः, पदक सम्मान फयेखंम्ह वय्‌कलं ने.सं ११४२ कौलागा षष्ठी आइतबारया दिनय् क्रिष्ट अस्पतालय् थःगु नश्वर शरिर त्वःतादिल । वय्‌कलं थः मदयेकाः थःगु सीम्ह तक दान बियाः छगू तःधंगु उदाहरणीय ज्या यानाझाल । थज्याःम्ह व्यक्तित्वया नामं सत्यमोहन जोशी शताव्दी पदक, सत्यमोहन जोशी सिरपाः आदिया स्थापना जूगु दु ।