कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानया जन्म ने.सं १०४५ नागपञ्चमी कुन्हु मां सूर्यमाया प्रधान व बौ सूर्यप्रसाद सिंहया कोखं येँया तुंछेँगल्लीइ जूगु खः। थ्वय्कः नांदंम्ह च्वमि हृदयचन्द्रसिंह प्रधानया किजा खः । थ्वय्कः २२ दँ तक कन्या मन्दिर माध्यमिक विद्यालयया शिक्षक जुयादिलसा लिपा नेपाल राजकीय प्रज्ञाप्रतिष्ठानया सह–सदस्य (१९६९–१९७४) व साझा प्रकाशनया जनरल मेनेजर (१९७५–१९८८) तक नं जुयादिल । नेपालभाषाया नापं नेपाली भाषाय् च्वसा न्ह्याकादीम्ह कृष्णचन्द्र सिंहं कविता, निबन्ध नापं समालोचना नं च्वयेगु यानादीसां थ्वय्कः नेपालभाषाय् जक मखु नेपाली भाषाय् नं समालोचकया रुपय् उलि हे नांदंम्ह च्वमि खः । थ्वय्कःया कवि व्यथित र काव्य साधना नांगु समिक्षात्मक सफूयात मदन पुरस्कार प्राप्त जूगु दु ।
नेपालभाषाय् थ्वय्कःया न्हापां पिदंगु च्वसु नेपालभाषा साहित्यया विकास व झीगु ज्या (निबन्ध, पासा १/२ ने.सं १०७३) खः । थःगु निबन्धया माध्यमं झीगु समाजय् सामाजिक, सांस्कृतिक, राजनैतिक ख्यलय् विद्यमान विसंगति व्यथितिप्रति हास्यया नापं स्याचुक्क व्यंग्य प्रहार याइम्ह निबन्धकार खः । न्हाय् थ्वय्कःया थज्याःगु हे हास्य व्यंग्य निबन्धया छगू दसु खः ।
नेपालभाषा साहित्यय् कृतिया समालोचना व समालोचनाया सिद्धान्त निगू पक्षय् नं योगदान बियादीम्ह कृष्णचन्द्रसिंहया समालोचनाया ख्यलय् न्हापां पिदंगु सफूझीगु साहित्यय् बाखं (ने.सं. १०९७) खःसा लिपा ने.सं १११८य् पलाःचिं नांगु समालोचनाया संग्रह पिदंगु दु । न्हापां साहित्यया मू, प्रगतिशील साहित्य व झीगु ज्या, प्रगतिशील साहित्यया लँपु आदि थेंज्याःगु सैद्धान्तिक समालोचनाया च्वसु च्वयाः प्रगतिशील समालोचनाया वकालत यानादीम्ह कृष्णचन्द्रसिंह प्रधानं लिपा थ्व पद्धतियात त्वःतादिलसा गहन अध्ययन, तीक्ष्ण अन्तर्दृष्टि दुम्ह निर्भिक व त्याजीक निर्णय बीम्ह समालोचक कथं थःत प्रतिष्ठापित यानादिल ।
अथेहे नेपालभाषाया ख्यलय् थ्वय्कलं मथुराकृष्ण साय्मिया निगू सफू यज्यू (ने.सं १०८४) व रमा (ने.सं १०८६)या सम्पादन यानादीगु दुसा च्वसापासां पिदनीगु पासा नांगु बाःछि पौया नं सम्पादन यानादीगु दु । थ्वय्कः सम्पादक जुसांनिसें स्वलातक थ्व पत्रिका न्हिपौया रुपय् पिदनसा साहित्यिक लेख रचना बाहेक थ्व पत्रिकां समसामयिक राजनैतिक गतिविधिया बुखँ नं बीगु यात, गुगु तत्कालिन युवा वर्गय् अतिकं लोकंह्वाःगु खः । कृष्णचन्द्रसिंह प्रधान मदन पुरस्कारया नापं रत्नश्री स्वर्णपदक, साझा पुरस्कार, प्रतिभा पुरस्कार आदि थीथी सिरपालं सम्मानित जुयादीगु दु ।
भाजु कृष्णचरण चखुंया जन्म ने.सं १०७७ थिंलागा दशमी कुन्हु अबु इन्द्रलाल चखुं व मां सूर्यमाया चखुंया कोखं यलया इलाछेँ त्वाः लुँहितिइ जूगु खः । पेशां सिभिल इञ्जिनियर वयकः दाजु गोबिन्दलाल चखुंया हःपालं थःगु स्कूल जीवनं निसें नेपालभाषा तथा थ्वया साहित्य ख्यलय् पलाः न्ह्याकादीम्ह छम्ह मातृभाषा अनुरागी खः । वय्कलं तत्कालिन थीथी साहित्य सम्मेलनय् ब्वति कयाः सिरपाः त्याकादीगु दुसा थीथी पत्रपत्रिकाय् नं वय्कःया बाखं, च्वखँ चिनाखँ पिदंगु दु । वय्कःया दकलय् न्हापां नेपालभाषां पिदंगु च्वसु छ्याकः (ने.सं १०९२) च्वखँ खःसा ककः (ने.सं १०९४), कुकुल्यांकू (ने.सं १०९५) तत्कालिन कुलां पत्रिकाय् पिदंगु निबन्ध खः ।
लिपा १०९५ य् इञ्जिनियरिङ्ग ब्वनेत वय्कः सोभियत रुस झायादिल । थन नेपालय् थेंज्याःगु वातावरण मदुसां वय्कलं च्वयेगु त्वःतामदी, तर वय्कःया च्वसाया धाः प्रगतिशील साहित्य रचना पाखे न्ह्यात । लिपा ब्वने क्वचायेकाः नेपाः लिहां वयेधुंकाः वय्कः मांभाय्या भाषिक साहित्यिक गतिविधिपाखें तापाः मजूसां कलम न्ह्याकेगु ज्या मजुल । थ्वयां लिपा वय्कः बेलायत झायादिल । थम्हं च्वसा न्ह्याकाः नेपालभाषाया सेवा यायेमफुसां अग्रज नेवाःतय्सं स्वनातःगु पासा पुचः गुथि युकेया नायः व पासापुचः गुथि र्बोड अफ स्टदीजया नायः जुयाः नेवाः पहिचान तथा नेवाः एकबद्धताया नितिं छम्ह नेवाः न्ह्यलुवा जुयाः ज्या यानादिल । थज्याःगु ज्याया क्रमय् वय्कःया मेमेपिं नेवाः न्ह्यलुवाःत नाप नं सर्म्पक जुल । फलतः नेवाःतय्त छपाः कुसाया दुने हयाः छप्पं छधी जुइकेगु निंतिं हलिं नेवाः गुथि नीस्वने माःगु छगू अवधारणा ब्वलन । थुकियात मूर्तरुप बीत वय्कःपिनिगु पासा पुचः गुथिं न्हापांगु हलिं नेवाः सम्मेलन लन्दनय् यायेगु भाला कयाबिल । पासा पुचः गुथि यूकेया संयोजकत्वय् ई.स. २०११ य् स्वन्हुयंकं लण्डनया अफ्रिकन स्टडिजया हलय् सत्यमोहन जोशी, प्रा. माणिकलाल श्रेष्ठ, पद्मरत्न तुलाधर आदिपिनिगु उपस्थितिइ सम्मेलन जुल । सम्मेलनं हलिं नेवाः दबू नीस्वनेगु प्रस्ताव पारित यात । थ्वहे सम्मेलनं डा. बालगोपालयात न्हापांम्ह नायः व भाजु कृष्ण चखुंयात न्हापांम्ह न्वकु ल्यःगु खः । थौंकन्हय् वय्कः हलिं नेवाः दबूया छुं पदय् मदुसां थम्हं फुगु ग्वाहालि यानाच्वनादीगु दु ।