फम्पिया झ्यापां जात्रा
येँया दक्षिणय् च्वंगु फम्पि देशय् सायाः पिकाये न्ह्यः दँय्दसं गुंलाथ्व पुन्हि (गुंपुन्हि) कुन्हु झ्यापां जात्रा याइ । थ्वयात झपां जात्रा नं धायेगु याः । बान्हि बी न्ह्यः सिमा थें च्वंक तिंकथि सिमाहः खतय् तयाः जुजु व लाखे जू म्हिताच्वंगु भ्वँतय् किपा च्वयाः तिकी मेखेर ह्याउँम्ह व वँचुम्ह भैलःद्यः (लाखे)या भ्वँतय् ख्वाःपाः च्वयाः तिकाः च्याम्ह मस्तय्सं खः क्वबियाः न्ह्यः न्ह्यः मस्तय्सं हर हर महादेव पानी देऊ धकाः हालाः धिमे बाजं थानाः फम्पिया परम्परागत न्ह्य्गू त्वाः चाःहिलाः बस्ती पिने गुँइ थ्यनेवं खः दक्व स्यंकाः न्वलं लाखेयात दाइ । थ्वयात लाखे स्यानागु धाइ । अनंलि फम्पिया सायाः न्ह्याइ ।
फम्पिया बसुन्धरा जात्रा
दँय्दसं असारय् सिनाज्या यायेधुंकाः आश्विन कार्तिकपाखे वा लयेधुंकी । वामाय् च्वंगु वा पानाः हायेकाः स्वथनेगुयात बुरांज्या यायेगु धाइ । सिनाज्याया कन्हय्कुन्हु अर्थात् गुंलागा तृतीयाकुन्हु फम्पिइ बसुन्धरा जात्रा पिथनी । थ्वयात बुरांद्यः नं धायेगु याः । फम्पिया न्हय्गू त्वाः मध्ये निगू त्वाःया छगू व न्यागू त्वाःया छगू यानाः निथ्वः बसन्धुराद्यःया जात्रा प्याखं न्हिनय् पिथनाः देय् चाःहुइकाः बहनी क्वचायेकी । बुरांज्या यायेगु अभिनय यानाः पिथनीगु थुगु जात्राय् म्हासुगु ख्वाःपाः ब्रम्हायणी (बसुन्धरा) किकिंपा, म्हासुगु लं, जामा सिनाः थीथी तिसां तियाः जव ल्हातिं कान्तां दबदब थानाच्वंगु दइ । थ्वया जवय् ह्याउँ ख्वाःपाः (कुमारी), खवय् वँचु ख्वाःपाः (भैरव) दइ । बाजं थायेवं स्वम्हेस्यां झ्वःलिक्क तुयुगु कापः (जनी) ज्वनाः तिंतिं न्हुयाः वयेवं द्यःया न्ह्यःने गंगु म्हासुगु वामा ल्वहंतय् छ्वावाइ । अथे हे मिजंत मिसा जुयाः हाकुपर्सि सिनाः न्याम्ह खुम्हेसिनं हासां गाइ । मिजंतय्सं खौपां दाइ, छम्हेस्यां पाथिं वा मुनाः मेम्हेसित फयाच्वंगु म्हेय् तयेगु भाय् यानाः दाफा बाजंया तालय् प्याखं ल्हुल्हुं वइ । अथे हे मेम्ह द्यः तुयुख्वाःम्ह रुद्रायणी किकिंपा दुगु ख्वाःपाः, तुयुगु लं व जामा, थीथी तिसां तीकातःगु जवय् ह्याउँ ख्वाःम्ह कुमारी खवय् म्हासुख्वाःम्ह ब्रम्हाणी, स्वम्हं अथे हे कान्तां दबदब थानाः तुयुगु कापः स्वम्हेस्यां छक्वलं ज्वनाः बाजंया तालय् तिंतिंन्हुयाः वयेवं न्ह्यःने ल्वहं वा सिपुतिइ वामा छ्वावाइ । द्यः पिथनीबलय् द्यःपिंत क्वतः तयाः द्यः पुज्यानाः लँ दुछि गुंगू थनाहइ । देय् चाःहिले सिधयेवं द्यःछेँय् दुकायेबलय् द्यः पुज्यानाः लसकुस यानाः दुकाइ । बसुन्धरा जात्रा याये न्ह्यः फम्पिं मूधिमे लाखे प्याखंपाखें धिमे थानाः स्वम्ह लाखे पिथनाः फम्पि देय् चाःहिलाः धिमेया तालय् लाखे प्याखं हुली ।
फम्पिया सायाः
गुंलागा पारुकुन्हु नेपाःगालय् नेवाःत च्वनाच्वंगु थासय् सायाः पिकायेगु चलन दु । थः परिवारया सुं नं जः सित धाःसा वयागु आत्मा स्वर्गय् थ्यनेमा व स्वर्गया खापा साया नेकुलिं धिनाः खापा चायेकाबी धयागु जनविश्वासं हिन्दूतय्सं धाथेंम्ह सा व साया ख्वाःपाः
छ्यनय् पुयाः जोगी जुयाः देय् चाःहिलेगु याइ । थ्व सायाः थाय् कथं पानाच्वंगु खनेदु । थन स्वनिगलय् थें भचा पाःगु खनेदु । थन सायाः वइपिंसं अनिवार्य रुपं
छ्यनय् निपु नेकू छुइमाः, थः यस्सें थीथी रुपय् न्हीकेत पिहां वइगु, सा दयेकाः मनू दुने च्वनावइगु, त्वाःत्वाःपतिं मुनाः पिदनीगु अन्तय् सायाः वःपिंत धौबजि इनाः नकेगु चलन खनेदु । सायाः वइबलय् दाफा बाजं, धिमे बाजं थायेगु व सायाः वःपिंत मरिचरि सिसाबुसा इनेगु चलन थन दु । अथे हे रामायणया करुण रसं जाःगु म्ये हालाः फम्पि देय् चाःहिलीगु चलन दु ।
फम्पिया सिनाज्या याः
नेपाः कृषि प्रधान देय् जूगुलिं सिनाज्या सिधयेवं न्ह्यइपुका रहरबहर याइ । दँय्दसं नेपाःगालय् सापारु सिधयेवं कृष्णाष्टमी मवःतले सिनाज्या याः याइ । थ्वयात रोपाइँ जात्रा,हिले जात्रा नं धायेगु याः । न्ह्यइपुकेत, सुयातं ध्याचू नकेत, देशय् दछियंकं जूगु विकृति व विसंगतियात ख्यालःया रुपय् सिनाज्या याःलय् न्ह्यब्वयेगु याइ । लिच्छविकालीन देय् फम्पिइ दँय्दसं गुंलागा द्वितीयाकुन्हु सिनाज्या याः याइ । थुगु याःलय् गणेश कुमारी जात्रा नं न्ह्यब्वइ । भुयु ख्वाःपाः पुनाः तुयु लं फिनाः गनेद्यःपिथनी, कुमारी ह्याउँख्वाःपाः पुनाः ह्याउँ लं फिनाः जामा सिनाः देय्चाःहिलेगु झ्वलय् द्यःपिंत लँ दुछि गुंगू थना हइ । थुकी स्वम्ह स्वम्ह दागिं नायःतय्सं अभिनय यानावइ । ह्याउँ ख्वाःपाः, भ्वँतय् च्वयाः जवंखवं म्याक्सि पुनातःपिं सालु कापतं ख्वाः त्वपुयाः म्हतिं म्हतिं लैंमाः क्वखायाः मेम्ह वँचुख्वाःपाः भ्वँतय् च्वयाः पुयाः अथे हे म्याक्सि पुनाः लैंमाः क्वखायाः वइबलय् स्वकुमितय्सं हाःहू यानाः हायेकीसा जवंखवं म्याक्सि पुनाः ख्वाः त्वपुयातःपिं दागिंतय्सं तिंतिंन्हुयाः स्वकुमितय्त म्वाय्चुइकी तइ । पँथय् न्हूगु पर्सि हिनाः ध्वाका दयेकी । बान्हि बीवं न्हिनय् न्ह्याइगु त्वपुयातःपिं दागिंतय्सं तिंतिंन्हुयाः स्वकुमितय्त म्वाय्चुइका वइ । पँथय् न्हूगु पर्सि हिनाः ब्वयेकाहइ । बान्हि बीवं न्हिनय् न्ह्याइगु सिनाज्या याःलय् थ्वः थ्वः मुनाः मिजंत मिसाया पर्सि सिनाः वामा ज्वनाः वा पीगु मिजंतय्सं कुं क्वायेगु, गुम्ह गुम्हेस्यां सर्गतय् वा प्यूगु प्याखं ल्हुइगु अजू चायापु । गुम्ह गुम्हेस्यां कतांमरि मचा धकाः प्याखं ल्हुकीगु, गुम्ह गुम्हेस्यां अन्ति ज्वनाः अय्लाः त्वंकाः भ्वय् नकीगु मनूयात द्वहँ दयेकाः सावा बां (हलो जोते यायेगु) वइबलय् दाफा थानाः धिमे बाजं थानाः बाँसुरी पुयाः फम्पि देय् चाःहिली । थुुगु इलय् दछियंंकं जुइगु थीथी घटनायात विरोधया रुपय् ध्याचूम्ये व थःथःगु कला न्ह्यब्वइ । झम्केश्वरीं न्ह्याःगु गणेश कुमारी जात्रा क्वबहा, क्वछुटिपि, थल्खु, गणेद्यः, क्वपेय् चाःहिलाः निगू पुखू थ्यनेवं गणेश कुमारी ख्वाःपाः त्वपुयाः म्वःल्हुइ । द्यःया प्रसादया रुपय् स्वकुमितय्त लःल्हायेवं सिन्हाज्या याः क्वचाइ ।
Leave a Reply