NewaGyanKosh

नेवाः परम्परागत लोककासा ज्वाला स्थापित व बज्रमुनि निम्ह जानाः च्वयादीगु नेवाः समाजय् प्रचलित कासासम्बन्धी सफू खः । आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानपाखें ने.सं ११३७ य् पिदंगु थ्व सफुलिइ १२२ गू कासाया परिचय नापं म्हतीगु तरिकाया विवरण दु । नेवाः म्हसीका, नेवाः कासा व म्हितेगु तरीका, कासाया ब्वथला, कासाय् खनेदुगु थीथी पक्ष व उपसंहार तकं यानाः न्याब्वय् थलातःगु थ्व सफू कासाया सरसरति विवरण जक मजुसे नेवाः समाजय् प्रचलित कासाया विवेचना व थीथी पक्षं विश्लेषण नं यानातःगु दु ।

नेवाः पुर्खा मदये धुंकूपिं नेवाः व्यक्तित्वपिनिगु मू म्हसीका दुथ्याःगु किपा मुना सफू खः । थुकी शंखधर साख्वालंनिसें ने.सं. ११४२ साल तकया मुक्कं २६४ म्ह व्यक्तिपिं दुथ्यानाच्वंगु दु । हलिं नेवाः दबू, नेपाः देय् मूकवःपाखें पिथनेज्या जूगु थुगु सफूया सम्पादक लोककवि राजभाइ जकःमि खः । मुक्कं २६४ पौ दुगु थुगु सफू पिथनेत येँ महानगरपालिकां आथिर्क ग्वहालि याःगु खः । नेवाः भाय् ख्वप निसिं वन्दीपुर तक नेवाः भाय् ख्वप निसें वन्दीपुर तक सफूया च्वमि भाजु मोहनबहादुर कायस्थ खः । कायस्थ सेवा सदन, वन्दिपुरया लुखां थ्व सफू बि.सं.२०७४ य् पिदंगु खः । थ्व सफुलिइ च्वमिं थीथी इलय् च्वयादीगु विविध विषयया झिंच्यापु च्वसु दुथ्यानाच्वंगु दु । थुकी पुलांगु खँग्वः व उकिया छ्यलाबुला अर्थ नं दुथ्याकातःगु दु । वन्दिपुरया नेवाः भाषां थ्व सफू च्वयातःगु खः ।

नेवाः म्हसीका नेवाः न्ह्यलुवा भाजु मल्ल के सुन्दरं च्वयादीगु नेवाःतय्‌सं थः सु? धकाः म्हसीकेबीगु, नेवाःया परिचय च्वयातःगु छगू अनुसन्धानमूलक सफू खः । ने.सं. ११२०य् गोपाल राजभण्डारी व अमृत शाक्यया आर्थिक ग्वहालिं पिदंगु थ्व सफुलिइ नेवाः पहिचान विषयया थीथी शिर्षकया—नेवाः म्हसीका, नेवाः जीवन दर्शन, नेवाः दुनेया लोककल्याणया भावना, राष्ट्र निर्माणय् नेवाःतय् भूमिका, नेवाः संगठन व आन्दोलन व तँसा पौ नापं यानाः खुगू अध्याय दुथ्याना च्वंगु दु । न्हापांगु अध्यायया च्वसु नेवाः म्हसीका ने.सं ११११ य् निन्हुयंकं नेपालभाषा परिषद्या ग्वसालय् जूगु तःमुँज्याय् न्ह्यब्वःगु कार्यपत्र खःसा निगूगु अध्याय नेवाः देय् दबू स्वनेगु झ्वलय् ने.सं १११५ य् निन्हुयंकं जूगु न्हापांगु नेवाः राष्ट्रिय सम्मेलनय् न्ह्यब्वःगु ज्यापौयात भिंकाः दुथ्याकातःगु लेख खः । अथेहे नेवाः दुनेया लोककल्याणया भावना लेख नं टेवा सामाजिक संस्थाया नितिं च्वःगु च्वसु नेपालभाषां हीकातःगु खः । थुपिं बाहेक मेगु निपु जक न्हूगु खः । नेवाः म्हसीका धकाः थ्व सफुलिइ — नेवाःया इतिहास, नेपाल खँग्वःया श्रोत, नेवाः म्हसिकेगु तŒव व नेवाः जीवन दर्शन, नेवाःतय् लोककल्याणकारी भावना, राष्ट्र निर्माणय् नेवाःतय्‌गु भूमिका, नेवाः संगठन व थी थी नेवाः आन्दोलनया खँ व थौंया नेवाःतय्‌त वःगु चुनौति, समस्या आदि न्ह्यब्वयातःगु दु ।

राजेन्द्र दानवया च्वसां पिज्वःगु नेवाः राज्य नांया मुक्तक मुना सफू ने.सं. ११३५ य् पिदंगु खः । मुक्तक अप्वः यानाः नखःचखः पर्वयात कयाः न्ह्यब्वयातःगु खनेदु । सफूया पिकाकः स्वयम च्वमि हे खः । थुकी थीथी विषयया १२८ पु मुक्तक दुथ्याकातःगु दु । मुक्तक दुने झीगु नखःचखःया संस्कृति, विकृति बारे उलातःगु दु । समाजय् खनेदयाच्वंगु विकृतिं इतःमितः कनाच्वंगु दु । कूसंस्कारय् वनेमज्यू धयागु सन्देश नं खंकेफइ ।